سید رضی (کتاب)
| سید رضی | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | علی رضا اسعدی |
| موضوع | متکلمان شیعه |
| مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
| ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی|انتشارات انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی]][[رده:انتشارات انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی]] |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۹۰ ش |
| شابک | ۹۷۸۶۰۰۱۹۵۰۶۴۳ |
| شماره ملی | ۲۸۸۱۰۵۶ |
سید رضی، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی مباحثی پیرامون سید رضی یکی از متکلمان شیعه می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر علی رضا اسعدی است و انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «مروری بر احوال، زندگانی، شخصیت علمی و آرای کلامی سید رضی از متکلمان بزرگ امامیه است. در این کتاب ابتدا با توجه به اوضاع علمی و فرهنگی دوران حیات سید رضی به تبیین ابعاد شخصیت علمی ایشان پرداخته شده و سپس بر خی از شاگردان ایشان، معاصران وی و گوشه‌هایی از شخصیت اخلاقی سید رضی معرفی گردیده است. در ادامه برخی از دیدگاه‌های وی در زمینه منابع معرفت و برخی از مباحث کلامی مانند خداشناسی و راه‌های شناخت خداوند، صفات و افعال الهی، نبوت و امامت، منصوص بودن امامت ائمه(ع)، افضلیت امام علی(ع)، معادشناسی، مخلوق نبودن بهشت و جهنم، انقطاع تکلیف در قیامت، میزان اعمال و وعد و وعید خداوند در روز قیامت مطرح شده و شیوه بیان مباحث کلامی توسط وی تشریح گردیده است»[۱].
فهرست کتاب
- سخنی با خواننده
- مقدمه
فصل اول: شرح احوال و ابعاد شخصیت سید رضی
- ولادت و خاندان
- نگاهی به اوضاع و احوال زمانه سید رضی
- شرایط علمی و فرهنگی بغداد
- شخصیت و حیات علمی
- اساتید
- شاگردان
- تالیفات
- شخصیت اخلاقی
- لقب‌ها و منصب‌ها
- معاصران سید رضی
- وفات
- راه‌ها و منابع معرفت
فصل سوم: خداشناسی
- راه‌های شناخت خداوند
- الف) شناخت فطری
- ب) شناخت آیه‌ای
- صفات خداوند
- الف) وحدت
- ب) نفی تشبیه و تجسیم
- ج) نفی ترکیب
- د) نفی رؤیت
- ه) نفی صورت، دست و مکان
- افعال الهی
- قضا و قدر یا جبر و اختیار
- تکلیف به مالایطاق
- نبوت
- امامت
- الف) منصوص بودن
- ب) افضلیت امام علی(ع)
فصل پنجم: معادشناسی
دربارهٔ پدیدآورنده
آقای علی رضا اسعدی (متولد ۱۳۵۰ ش)، عضو هیئت علمی پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی از جمله فعالیت‌های وی است. او تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «سید مرتضی»، «سید رضی»،«هشام بن حکم» و «امام علی و دینداری» برخی از این آثار است.[۲]
دربارهٔ سید رضی
| محمد بن حسین رضی | |
|---|---|
 | |
| تاریخ درگذشت | 406 ق |
| محل زندگی | بغداد (عراق) |
| ملیت | اهل بغداد |
| تابعیت | عراق |
| زبان | عربی |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه اثناعشری |
| اطلاعات علمی | |
| حوزه علمیه | نجف |
| استادان | شیخ مفید ابوبکر محمد بن موسی خوارزمی ابوالحسن علی بن عیسی ربعی ابوالفتح عثمان بن جنی موصلی ابو سعید حسن بن عبدالله سیرافی |
| آثار | «تلخیص البیان عن مجازات القرآن» «حقائق التأویل فی متشابه التنزیل» «المجازات النبویة» «دیوان الشریف الرضی» «الزیادات فی شعر أبی تمام» «تعلیق خلاف الفقهاء» «الزیادات فی شعر ابن الحجاج» «الجید من شعر ابن الحجاج» «تعلیقة فی الإیضاح لأبی علی» «خصائص الأئمة» |
شریف‌رضی در سال ۳۵۹ قمری در بغداد دیده به جهان گشود. بغداد در سده چهارم هجری مرکز تلاقی تمدن اسلامی و محل تجمع و حضور دانشمندان، فقیهان، محدثان، متکلمان، ادبا و شعرای نامی بود.
پدر شریف رضی، حسین بن موسی موسوی ملقب به طاهر ذوالمناقب از سادات و رجال موثق و نامی زمان خویش و مورد احترام همگان بود. مادرش نیز فاطمه نواده ناصر کبیر، مرد علم و عمل و حماسه و مبارزه بوده است. وی زنی دانشمند و با تقوا بود. شیخ مفید کتابی به نام او، با عنوان "احکام النساء" تألیف کرده است و در دیباچه آن می‌نویسد: چون از آثار سیده جلیله فاضله، ادام الله اعزازها، آگاه شدم که خواستار احکامی است مخصوص به زنان که به‌طور خلاصه در یک کتاب جمع شده باشد، از خدای متعال استخاره کردم و به املای این مختصر دست یازیدم. ابن ابی الحدید در شرح خود نقل می‌کند که روزی شیخ مفید در خواب حضرت زهرا (س) را می‌بیند که دو فرزندش امام حسن (ع) و امام حسین (ع) را برای تعلیم فقه نزد او آورده است. بامداد همان روز، فاطمه، دختر ناصر کبیر دو پسرش، سید رضی و سید مرتضی را نزد او می‌آورد و به او می‌گوید این دو فرزند مرا فقه بیاموز. خدا نیز باب نعمت و درهای علوم و فضایل را بر آن‌ها گشود، چندان‌که شهرهخاص و عام شدند.
سید رضی و برادرش مرتضی که صاحب استعداد ذاتی بودند، در دوران کودکی (قبل از بلوغ) بسیاری از علوم متداول زمان خویش را آموختند و از محضر اساتید نامی زمان خود بهره جستند. رضی در سن هفده سالگی دست به تألیف و تصنیف اندوخته‌های علمی و خود و آثار ارزشمندش زد و با تدریس علم و دانش فراوانش، شاگردان بسیاری در حوزه علوم اسلامی تربیت کرد. وی افزون بر این که شاعری توانمند و کم‌نظیر بود، آثار علمی و قلمی فراوانی نیز برجای گذاشته است. از آثار اوست: تَلخیصُ البیان عَن مَجاز القرآن؛ اَلحسن مِن شعر الحسین، حَقایقُ التَّأویل فی مُتشابه التَّنزیل؛ خَصائِصُ الائِمَّة؛ دیوان شعر؛ رسائل؛ اَلزّیادات فی شعر اَبی تَمّام؛ اَلزّیاداتُ فی شعر ابن الحَجّاج؛ سیره طاهر؛ مادارَ بَینَهُ و بینَ أبی اِسحاق؛ مَجازاتُ الآثار النّبویّة؛ اَلمُختارُ من شعر أبی اِسحاق؛ مَعانِی القرآن و... مهم‌ترین اثری شریف رضی نهج البلاغه به‌حساب می‌آید که در طول تاریخ همواره مورد توجه خاص و عام بوده است.
ملاحظه می‌شود که این حجم آثار علمی و تألیفی در مدت زمان عمر شریف رضی که تنها ۴۷ سال بوده، کارنامه درخشانی است.
ویژگی‌های اخلاقی رضی در نوع خود کم‌نظیر است. او دانشمندی بلندنظر و با گذشت، پارسا و پیراسته و آراسته به سجایای اخلاقی بوده است. وی برخلاف شعرای هم‌عصر خویش، هرگز صله از کسی نپذیرفت و دامن شعر و ادب به مدح و تملق سلاطین آلوده نکرد. شریف رضی با داشتن مناصب مهم و بزرگ دولتی، مانند نقابت و امارت حاج و ریاست دیوان مظالم، سادگی، فروتنی و وارستگی خود را فراموش نکرد و این مناصب هرگز کوچک‌ترین تأثیری در روح بزرگ و فکر بلندپرواز او نداشت[۳]. سیدرضی سرانجام در سال ۴۰۶ ق وفات یافت[۴].
استادان
او تحصیلات دینی خود را نزد اساتیدی همچون: شیخ مفید، ابوبکر محمد بن موسی خوارزمی، ابوالحسن علی بن عیسی ربعی، ابوالفتح عثمان بن جنی موصلی، ابو سعید حسن بن عبدالله سیرافی به اتمام رساند.
کتاب‌های منتشر شده
- «تلخیص البیان عن مجازات القرآن»
- «حقائق التأویل فی متشابه التنزیل»
- «المجازات النبویة»
- «دیوان الشریف الرضی»
- «الزیادات فی شعر أبی تمام»
- «تعلیق خلاف الفقهاء»
- «الزیادات فی شعر ابن الحجاج»
- «الجید من شعر ابن الحجاج»
- «تعلیقة فی الإیضاح لأبی علی»
- «خصائص الأئمة»
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ وبگاه خانه کتاب
- ↑ وبگاه آدینه بوک
- ↑ دوانی، نگاهی به زندگی پرافتخار شریف رضی
- ↑ دین‌پرور، سید حسین، دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 430- 431.