بحث:امام حسین علیه‌السلام

دوران امامت امام حسین(ع)

• موضع‌گیری امام حسین(ع) را در دوران امامت حضرت به دو دوره می‌توان تقسیم کرد:
• قسم اوّل در عهد معاویه بود که حضرت به احترام معاهده برادرش و اینکه با وجود معاویه حرکت نظامی به نتیجه نمی‌رسید، از یک درگیری مسلّحانه با معاویه خودداری کرد و در جواب دعوت مردم کوفه - که حضرت را به قیام فرا می‌خواند - بیان کرد که با بودن معاویه قیام به مصلحت نیست، آمادگی خود را حفظ کنید. اگر معاویه مرد و ما زنده بودیم آن‌گاه تصمیم خواهیم گرفت؛ البتّه معنای این سخن، آن نیست که امام در حالت انزوا به سر می‌برد و هیچ‌گونه فعالیّت اجتماعی نداشت؛ بکله امام فعّالانه در جریان‌های سیاسی - اجتماعی حضور داشت و همچون برادرش امام حسن مانعی در جهت سیاست‌های مزوّرانه معاویه بود و با نامه‌های کوبنده، اقدامات معاویه را در جهت اذیّت و آزار و قتل و غارت مسلمانان، به ویژه شیعیان محکوم می‌کرد و او را به محاکمه می‌کشید؛ چنان‌که در همین دوران در جلسه‌ای که با شرکت چند صد نفر از اصحاب و دیگران در موسم حج تشکیل داد، به روشنگری سیاسی پرداخت و از حضّار خواست تا پیام او را بعد از بازگشت به وطن خود، به افراد مورد وثوق برسانند و به این ترتیب زمینه را برای یک قیام شکوهمند فراهم می‌کرد. از طرفی، از این فرصت در جهت تربیت نقش آفرینان قیام کربلا و عاشوراسازان استفاده کرد و همچنین تبیین و توضیح احکام و معارف الهی در مناسبت‌های مختلف نیز یکی از ابعاد فعالیّت‌های امام بود. 
• قسم دوّم که در دوران امامت حضرت و در خلافت یزید بود، ویژگی خاصّی داشت. با آنکه معاویه در عهدنامه صلح به امام حسن پیمان سپرده بود که برای خود جانشینی بر نگزیند، امّا همچون سایر مفاد عهدنامه، این ماده را نیز زیر پا گذاشت و با هر تزویری که بود از مردم برای فرزندش یزید، بیعت گرفت. یزید بر خلاف پدرش دارای شخصیّت پیچیده‌ای نبود. او نه تنها یک شخصیّت سیاسی نبود که از داشتن جایگاه مذهبی، علمی و اجتماعی نیز محروم بود و حتّی از زندگی در محیط‌های دارای تمدّن و آداب و رسوم آن روز هم برخوردار نبود. یزید از یک زن که اصلاً مسیحی و از یک خاندان مسیحی و بادیه‌نشین بود، متولّد شد و دور از تمدّن شهری، در بادیه، همراه دایی‌های مسیحی خود رشد کرد. شراب و شعر و انس با حیوانات از جمله سگ و میمون برایش مهم بود.
• هیچ‌گاه خود را به حفظ ظاهری مقید نمی‌دید، از عقاید متین و مستحکمی برخوردار نبود و از تظاهر به فساد اخلاق، شرب خمر و انحراف عقیدتی ابایی نداشت و بسیاری از مسلمانان از وضع یزید آگاه بودند؛ به این سبب، درگیری و مبارزه با یزید (بر خلاف مبارزه با معاویه) کار دشوار و پیچیده‌ای نبود. تکلیف هر مسلمانی هم در برابر چنین حاکمی روشن است. امام حسین(ع) در مسیر کربلا سخن جدّش پیامبر(ص) را به این مضمون نقل نمود که هر کس سلطان جابری را ببیند که حلال خدا را حرام و حرام خدا را حلال و بر بندگان خدا ستم کند و او با سخن و عمل در مقابل سلطان مذکور نایستد، بر خدا است که آن شخص را در دوزخ، در جایگاه همان سلطان وارد کند. امام حسین می‌فرمود: اگر امّت به شخصی همچون یزید مبتلا شود، فاتحه اسلام را باید خواند. در چنین شرایطی یزید به حاکم مدینه نوشت که یا از امام حسین بیعت بگیرد یا سر حضرت را برایش بفرستد. امام از همان ابتدا دست به شمشیر برد و با عدّه‌ای مسلّح به منزل حاکم رفت و عاقبت برای خودداری از بیعت به مکّه عزیمت فرمود و در مکّه حضرت فرمود توجّه مسلمانان در سر تا سر جهان اسلام قرار گرفت.
• شخصیّت‌های بزرگ به ملاقات حضرت می‌شتافتند. از سوی مسلمانان عراق نامه‌های بی‌شماری برای امام نوشته شد که او را برای قیام به عراق دعوت می‌کردند. امام پسر عمو و شخصیت مورد اعتماد خود (مسلم بن عقیل) را برای ارزیابی اوضاع عراق به کوفه اعزام کرد و پس از دریافت نامه او مبنی بر مساعد بودن اوضاع کوفه، به سمت کوفه حرکت کرد. در عراق، کوفیان خیانت کردند و از یاری امام خودداری نمودند و در یک درگیری کاملاً نابرابر، فرزند پیامبر(ص) با خاندان و معدود یارانش توسّط سپاهیان یزید محاصره شدند و چون تسلیم ناجوانمردان نشدند همه مردان و حتّی بعضی کودکان به شهادت رسیدند و زن‌ها را به اسارت بردند. خون پاک امام، بنیان ستم را به لزره در آورد و پرده از چهره مکر و ریا و خودکامگی و زورمداری برافکند. فرزندان ابو سفیان رسوا و سپس نابود شدند. امام حسین(ع) خط جبهه کفر و نفاق و فسق را شکست و مکتبی را پی افکند که تا روز قیامت، فرا راه ظلم‌ستیزان خواهد بود.