آیا آیه ۳۸ سوره رعد خاتمیت را نفی می‌کند؟ (پرسش)
| آیا آیه ۳۸ سوره رعد خاتمیت را نفی می‌کند؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ ختم نبوت |
| مدخل بالاتر | نبوت |
| مدخل اصلی | ختم نبوت - آیه ۳۸ سوره رعد |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
آیا آیه ۳۸ سوره رعد خاتمیت را نفی می‌کند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث ختم نبوت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی ختم نبوت مراجعه شود.
آیه مورد اشاره پرسش
﴿وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلًۭا مِّن قَبْلِكَ وَجَعَلْنَا لَهُمْ أَزْوَٰجًۭا وَذُرِّيَّةًۭ وَمَا كَانَ لِرَسُولٍ أَن يَأْتِىَ بِـَٔايَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ ٱللَّهِ لِكُلِّ أَجَلٍۢ كِتَابٌۭ﴾.
و بی‌گمان پیش از تو پیامبرانی فرستادیم و به آنان همسران و فرزندانی دادیم و هیچ پیامبری را نسزد که معجزه‌ای بیاورد مگر با اذن خداوند؛ هر سرآمدی، زمانی نگاشته دارد.
پاسخ نخست
آیت‌الله جعفر سبحانی در کتاب «خاتمیت از نظر قرآن و حدیث و عقل» در این باره گفته است:
«برای توضیح معنای آیه و اثبات این که این آیه هیچ ربطی با محدود بودن شرایع ندارد، لازم است از بین احتمالاتی که در آیه تصور می‌شود، دو احتمال که از همه روشن‌تر است ذکر کنیم:
۱. برای هر زمانی حکم مخصوصی تشریع و معین شده است، که در غیرا بر آن زمان اجرا نمی‌گردد، و در هر عصر و زمان مطابق مصلحت آن عصر و زمان، احکام و مقرراتی وضع می‌شود. مثلاً در عصر موسی(ع) مصلحت ایجاب می‌کرده است که کاری واجب گردد، در صورتی که در عصر حضرت عیسی(ع) چنین مصلحتی وجود نداشته است. این معنی از میان احتمالات دیگری که در آیه تصور شده است روشن‌تر است به گواه اینکه در آیه بعد موضوع محو و اثبات احکام و سرنوشت‌ها را مطرح می‌کند و می‌فرماید: ﴿يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاءُ وَيُثْبِتُ وَعِنْدَهُ أُمُّ الْكِتَابِ﴾[۱].
در حقیقت آیه بعدی مفسر آیه قبلی است و می‌خواهد بگوید: از آنجا که هر زمانی برای خود تقاضایی دارد از این جهت خداوند حکمی را محو و نابود، و یا ثابت و پایدار نگاه می‌دارد. و در حقیقت آیه برای کوبیدن عقیده یهود است که منکر نسخ بوده و برای همه چیز از تکوین و تشریع یک سرنوشت بیشتر قائل نبودند، و دست خدا را در دگرگون کردن تشریع و تقدیر جهان آفرینش بسته می‌دانستند، قرآن برای ابطال این نظریه می‌فرماید: برای هر زمانی تقاضا و تقدیر و تشریع معینی است و او است که آنچه را بخواهد محو می‌کند و یا ثابت می‌دارد. بنابراین مقصود از «کتاب» کتاب اصطلاحی نیست کتاب کنایه از فرض و حتم و الزام است.
۲. برای هر زمانی یک کتاب (آسمانی) مقرر شده است، برای زمان موسی تورات، و برای زمان عیسی انجیل و برای امت اسلامی (تا دامنه قیامت)، قرآن. آیه را با هر یک از این دو احتمال تفسیر کنیم دلالت ندارد که برای هر دین و شریعت، عمر و اجل محدودی قرار داده شده است زیرا بنابر معنی اول که برای هر زمانی حکم و تشریعی است می‌توانیم بگوییم: دوره اسلامی که آغاز آن بعثت پیامبر اکرم(ص) و پایان آن نخستین لحظه رستاخیز است، برای خود تقاضایی دارد، که این درخواست در دوره نبوت حضرت موسی و حضرت مسیح نبوده است، از این نظر باید قسمتی از احکام و شرایع آنها در این دوره نسخ و محو گردد. خلاصه، دوره موسی(ع)، از آغاز بعثت او شروع می‌گردد و با ظهور حضرت مسیح پایان می‌پذیرد، اجل امت مسیح با بعثت وی شروع می‌شود و با ظهور پیامبر خاتم به آخر می‌رسد ولی اجل امت اسلامی از بعثت است تا دامنه قیامت، واین مدت برای خود درخواست‌هایی دارد که در غیر این دوره وجود نداشته است و تمام احکام اسلام مطابق مصالح و تقاضاهای این دوره تشریح شده است.
همچنین بنابر معنی دوم می‌توان گفت: برای هر دوره کتاب آسمانی مخصوصی است همچنان که برای دوره‌های موسی و عیسی کتاب مخصوص نازل شده است همچنین برای دوره اسلامی که با بعثت پیامبر اکرم(ص) آغاز می‌گردد و با ظهور رستاخیز به پایان می‌رسد کتاب مخصوصی مقرر شده است. خلاصه هیچ کدام از این دو معنی دلالت بر آن ندارد که باید مدت احکام و یا مدت کتاب همه پیامبران محدود و معین باشد به طوری که پس از هر کدام، پیامبری با شریعت و کتاب مخصوص مبعوث گردد. گذشته از این آیه ﴿خَاتَمَ النَّبِيِّينَ﴾ و آیات دیگر ابدیت و جاودانی بودن شریعت اسلام را تا دامنه قیامت تضمین کرده و جای هر نوع احتمال را به روی مغرضان بسته است».[۲]
پرسش‌های مصداقی همطراز
- آیا آیه ۳۵ سوره اعراف خاتمیت را نفی می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۱۵ سوره غافر خاتمیت را نفی می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۶۲ سوره بقره خاتمیت را نفی می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۲۱۰ سوره بقره خاتمیت را نفی می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۴۰ سوره احزاب تنها بر ختم نبوت پیامبر اسلام دلالت دارد نه ختم رسالت؟ (پرسش)
- آیا آیه ۲۵ سوره نور خاتمیت را نفی می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۴۷ و ۴۹ سوره یونس خاتمیت را نفی می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۵ سوره سجده خاتمیت را نفی می‌کند؟ (پرسش)
- آیا آیه ۳۸ سوره رعد خاتمیت را نفی می‌کند؟ (پرسش)
پانویس
- ↑ «خداوند هر چه را بخواهد (از لوح محفوظ) پاک می‌کند و (یا در آن) می‌نویسد و لوح محفوظ نزد اوست» سوره رعد، آیه ۳۹.
- ↑ سبحانی، جعفر؛ خاتمیت از نظر قرآن و حدیث و عقل ص ۱۸۷.