آیا امام مهدی کوفه را مرکز حکومت خود قرار می‌دهد؟ چرا؟ (پرسش)

آیا امام مهدی کوفه را مرکز حکومت خود قرار می‌دهد؟ چرا؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / عصر پس از ظهور / حکومت جهانی امام مهدی / محل حکومت امام مهدی
مدخل اصلی	مرکز حکومت امام مهدی
تعداد پاسخ	۴ پاسخ

آیا امام مهدی کوفه را مرکز حکومت خود قرار می‌دهد؟ چرا؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند.

پاسخ نخست

محمد جواد خراسانی

آیت‌‌الله محمد جواد خراسانی، در کتاب «مهدی منتظر» در این‌باره گفته است:

«دار الملک او کوفه است و منزلش مسجد سهله. حضرت صادق (ع) فرمود: "آگاه باشید که مسجد سهله منزل صاحب ما است هرگاه با اهل خود وارد شود". و نیز فرمود: "گویا می‌بینیم نزول قائم (ع) را با اهل و عیال خود در مسجد سهله".

ابو بصیر عرض کرد: "فدای تو شوم آیا منزل او در مسجد سهله خواهد بود؟" فرمود: "بلی منزل ادریس و ابراهیم خلیل (ع) در آن بوده و هیچ پیامبری را خداوند نفرستاده مگر این‌که در آن نماز گزارده و در آن مسکن خضر (ع) است، اقامه‌کننده در آن مانند اقامه‌کننده در خیمه پیامبر (ص) است و هیچ مؤمن و مؤمنه‌ای نیست مگر این‌که قلب او میل می‌کند به سوی آن و هیچ روز و شبی نیست مگر این‌که ملائکه در آن مسجد وارد می‌شوند، عبادت خدا در آن می‌کنند.‌ای ابا محمد اگر من در قرب شما بودم هیچ نمازی نمی‌گزاردم مگر در آن". عرض کرد: فدای تو شوم، قائم (ع) همواره در آن‌جا خواهد بود؟" فرمود: "بلی". عرض کرد: "پس کسانی که بعد از وی باشند (یعنی در رجعت)؟" فرمود: "هرکس بعد او باشد چنین خواهد بود تا انقضای خلق".

روزی بعضی از اصحاب ذکر خانه‌های بنی العباس کرد، پس مردی گفت: خدا آنها را خراب کند یا این‌که به دست ما خراب شود. آن حضرت فرمود: "چنین مگو که آنها مسکن‌های قائم (ع) و اصحاب او خواهد بود، آیا نشنیده‌ای که خداوند فرمود: ﴿وَسَكَنتُمْ فِي مَسَاكِنِ الَّذِينَ ظَلَمُواْ أَنفُسَهُمْ‌﴾. "سکنی گرفتید در مسکن‌های آنان‌که به جان خود ستم کردند".

و چنان‌که از حال معلوم‌ست و هم‌چنین از تمسک به آیه معلوم است، مقصود مساکن بنی العباس تنها نیست بلکه مطلق مسکن‌های ظالمین است، و چون خواهد آمد که آن حضرت آثار ظالمین را محو می‌کند و هم گذشت که قصرهای ظالمین را در کوفه خراب می‌کند، پس مقصود از این حدیث منزل‌های شخصی است که آثار باقیه تفرعنی ایشان نباشد و آنها را در هر کجا باشد به اصحاب خود تفویض خواهد کرد.

• راجع به کوفه که پایتخت و دار الملک است‌: حضرت باقر (ع) فرمود: "هرگاه داخل کوفه شود هیچ مؤمنی نخواهد بود مگر این که در او خواهد بود". و فرمود: "سعادتمندترین مردم به آن حضرت؛ کسی است که در کوفه باشد".

و امیر المؤمنین (ع) فرمود: "متصل خواهد شد کوفه به حیره تا این‌که هر ذراعی از وی در مابین کوفه و حیره به دینارها فروخته شود". حضرت صادق (ع) فرمود: "متصل خواهد شد خانه‌های کوفه به نهر کربلا و به حیره‌ تا این‌که مرد روز جمعه بر قاطر سریع حرکت کند برای نماز جمعه و به نماز نرسد". و فرمود: "هرکس در کوفه خانه‌ای دارد آن را نگهدارد".

حضرت عسکری (ع) فرمود: "به اندازه جای یک نفر در کوفه نزد من بهتر است از این‌که در مدینه یک خانه داشته باشم"».

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین رحیمی؛

عباس رحیمی حجت الاسلام و المسلمین عباس رحیمی، در کتاب «امید فردا» در این‌باره گفته است: «امام زمان (ع) کوفه را که مقر خلافت جدش امیرمؤمنان (ع) بوده، به عنوان مقر خلافت خود انتخاب خواهد کرد. کوفه در آن زمان به قدری بزرگ می‌شود که خانه‌های آن به نهر کربلا -که اکنون نزدیک به صد کیلومتر فاصله دارد- متصل می‌شود. در آن دوران چون مسجد کوفه ظرفیت آن جمعیت عظیم را ندارد، توسعه می‌یابد یا مسجد دیگری بنا می‌شود که هزار در خواهد داشت. زمین کوفه در آن زمان آن‌قدر گران می‌شود که معادل یک وجب زمین کوفه، طلا می‌دهند».

۲. آقای تونه‌ای (پژوهشگر معارف مهدویت)؛

مجتبی تونه‌ای آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است: «کوفه، پس از ظهور حضرت مهدی (ع) موقعیت ویژه‌ای می‌یابد، چون طبق روایات رسیده از امامان معصوم (ع)، آن‌جا مرکز حکومت عادلانه و جهانی اسلام و پایتخت دولت او خواهد شد. امیر مؤمنان (ع) ضمن بیانی پیرامون ظهور حضرت مهدی (ع) فرمود: "... سپس به کوفه روی می‌آورد که قرارگاه و منزل اوست". مفضل به امام صادق (ع) گفت: سرورم! آیا همه مؤمنان راستین در عصر ظهور قائم (ع) در کوفه خواهند زیست‌؟ حضرت فرمود: "آری!... همه در کوفه یا پیرامون آن خواهند بود و کوفه ارزشی خواهد یافت که هرمتر از زمین آن، از مرز دو هزار درهم خواهد گذشت. و مردم با ایمان هنگامی که قائم (ع) وارد شهر کوفه شد و آن‌جا مرکز حکومت عادلانه جهانی او گردید، دوست می‌دارند در آن‌جا باشند و همواره دل‌های ایمان آورندگان در آن‌جا است". امام مجتبی (ع) در این مورد فرمود: "جای یک قدم زمین در کوفه، برای من دوست‌داشتنی‌تر از خانه‌ای در مدینه است". امام صادق (ع) فرمود: هنگامی که قائم (ع) قیام کند، کوفه را پایگاه عدالت خود قرار می‌دهد و آن‌جا چنان گسترش می‌یابد که خانه‌های کوفه به شهر کربلا می‌رسد. و نیز فرمود: "پایتخت آن حضرت، کوفه خواهد بود و مرکز قضاوت او مسجد جامع کوفه، و مرکز اصلی بیت المال، مسجد سهله در نزدیکی کوفه"».

۳. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛

پژوهشگران مؤسسه آینده روشن پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، در کتاب «مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها» در این‌باره گفته‌اند: «در چندین روایت بیان شده که مقر جهانی امام مهدی (ع) شهر کوفه و محل زندگانی شخص ایشان نیز در این شهر و مسجد سهله است. امام باقر (ع) دراین‌باره می‌فرماید: مهدی (ع) قیام می‌کند و به سوی کوفه می‌رود و منزلش را آنجا قرار می‌دهد. ابو بصیر می‌گوید: امام صادق (ع) فرمود: ای ابا محمد! گویا می‌بینم که قائم آل محمد (ص) با خانواده‌اش در مسجد سهله فرود آمده است .... در روایت دیگری امام صادق (ع) از مسجد سهله یاد نمود و فرمود: آن خانه صاحب ما حضرت مهدی (ع) است؛ زمانی که با خاندانش در آنجا سکونت گزیند. دراین‌باره روایات دیگری نیز نقل شده است. در جواب بخش دوم سؤال باید گفت که کوفه مقر حکومت عدل امیر مؤمنان، حضرت علی (ع) بوده است. احتمال می‌رود انتخاب کوفه به این جهت باشد که عدالت مهدوی ادامه حکومت عدل علوی است. برخی از محققان هم احتمال دیگری داده‌اند و می‌گویند: کوفه پایگاه مشترک حسین (ع) و مهدی (ع) است. امام حسین از مکه به سمت کوفه رفت و حضرت مهدی هم از مکه به سوی کوفه خواهد رفت و مقر حکومت خود را در کوفه قرار خواهد داد، یعنی راه نیمه‌تمام سید الشهداء (ع) را به پایان خواهد رساند».