آیه انذار چگونه بر وجود امام مهدی دلالت دارد؟ (پرسش)

آیه انذار چگونه بر وجود امام مهدی دلالت دارد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

آیه انذار چگونه بر وجود امام مهدی دلالت دارد؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / آشنایی با امام مهدی / وجود امام مهدی / وجود امام مهدی از دیدگاه قرآن

پاسخ نخست

علی رضا امامی میبدی

حجت الاسلام و المسلمین علی رضا امامی میبدی، در کتاب «آموزه‌های مهدویت در آثار علامه طباطبائی» در این‌باره گفته است:

«یکی از آیاتی که به روشنی بر ضرورت وجود هدایتگر و امام در تمام زمان‌ها دلالت می‌کند، آیه ۷ سوره مبارکه رعد است، که می‌فرماید: ﴿وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَوْلا أُنزِلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِّن رَّبِّهِ إِنَّمَا أَنتَ مُنذِرٌ وَلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ﴾؛ و کسانی که کفر ورزیدند می‌گویند چرا بر او نشانه‌ای از جانب پروردگارش نازل نمی‌شود بدرستی که تو فقط بیم دهنده‌ای و برای هر گروهی هدایت کننده و رهبری هست. خداوند در این آیه به صراحت می‌فرماید: ﴿وَلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ﴾؛ و این تعبیر بدون نیازمندی به توضیح و تبیین، می‌رساند که در میان تمام انسان‌ها و اقوام بشر، افرادی که وظیفه هدایت نمودن بشر را بر عهده داشته‌اند، وجود داشته‌اند.

از آنجا که جمله «لکل قوم هاد» از هر گونه قیدی و از جمله قیود زمانی مبرّا است، لذا دارای اطلاق می‌باشد و در نتیجه تمام زمان‌ها را در برمی‌گیرد. بعلاوه تعبیر «لکل قوم» نیز می‌رساند که تا زمانی که انسان‌ها بر روی زمین زندگی می‌کند این روند یعنی وجود هادی و حجت ادامه دارد؛ چرا که حتی اگر یک انسان هم در زمین باقی مانده باشد مشمول «کل قوم» می‌باشد و لذا نیازمند هدایت‌گر است. بنابر این آیه کریمه دلالت بر وجود هادی و حجت در تمام زمان‌ها می‌کند. مرحوم علامه در این باره گفته است: سنت خداوند در بندگانش بر این جریان یافته که در هر مردمی یک نفر هادی و راهنما مبعوث کند تا ایشان را هدایت نماید. و در ادامه به این نتیجه می‌رسند که از این آیه شریفه برمی‌آید که زمین هیچ وقت از هدایت‌گری که مردم را به‌سوی حق هدایت کند خالی نمی‌شود.

این هدایت‌گری گاه در قالب نبوت بروز می‌کند و گاه در قالب امامت؛ و با توجه به پایان دوران نبوت و ختم رسالت، طبعا مصداق این حجت‌ها و هدایت‌گران، در دوران بعد از رسول خدا (ص) همان امامان معصوم (ع) می‌باشند که آخرین آنها حضرت مهدی (ع) می‌باشد.

ایشان در تأیید این مطلب، به احادیثی استناد می‌کنند؛ که برای نمونه به ذکر چند مورد از آنها می‌پردازیم: محمد بن مسلم روایت کرده که گفت: به حضرت صادق (ع) عرض کردم: در تفسیر جمله ﴿إِنَّمَا أَنتَ مُنذِرٌ وَلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ﴾ چه می‌فرمائید؟ فرمود: هر امامی هادی هر قومی است در زمان خودشان.

همچنین فضیل روایت کرده که گفت: از امام صادق (ع) پرسیدم معنای جمله ﴿وَلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ﴾ چیست؟ فرمود: هر امامی هادی مردمان قرنی است که وی در میان آنان زندگی می‌کند.

ابو بصیر روایت می‌کند که گفت: به امام صادق (ع) عرض کردم معنای آیه ﴿إِنَّمَا أَنتَ مُنذِرٌ وَلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ﴾ چیست؟ فرمود: رسول خدا (ص) در تفسیر آن فرموده: من منذرم، و علی هادی است. حال به نظر تو ‌ای ابا محمد! آیا در امروز هادی و هدایت‌گری وجود دارد؟ عرض کردم: فدایت شوم، همواره از شما هادیانی یکی پس از دیگری وجود داشته تا نوبت به شخص شما رسیده. فرمود خدا رحمتت کند‌ ای ابا محمد، اگر این چنین بود که وقتی آیه‌ای که در حق کسی (امامی) نازل شده با مردن آن شخص، آن آیه نیز می‌مرد، قرآن می‌مرد؛ ولی قرآن کریم در بازماندگان جاری است چنانچه در گذشتگان جاری بود.

مرحوم علامه بعد از ذکر این روایات می‌گوید: یکی از مصادیق این آیه حضرت علی (ع) است که روایات فراوانی به آن تصریح شده ولی این به معنای انحصار در ایشان نیست و چنانچه از این احادیث روشن می‌شود، دیگر ائمه (ع) نیز مصادیق آیه شریفه می‌باشند».

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. آقای رضوانی؛

علی اصغر رضوانی آقای علی اصغر رضوانی، در کتاب «موعودشناسی و پاسخ به شبهات» در این‌باره گفته است: «خداوند متعال خطاب به پیامبرش کرده، می‌فرماید: ﴿إِنَّمَا أَنتَ مُنذِرٌ وَلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ﴾ از آیه فوق به طور وضوح استفاده می‌شود که برای هر قومی در هر عصر و زمان هدایت کننده‌ای است به حقّ و حقیقت. و این مقتضای ربوبیت خداوند است. و نیز استفاده می‌شود که زمین هیچ گاه از هادی به حقّ خالی نمی‌گردد، خواه نبی باشد یا غیر نبی، زیرا اطلاق آیه حصر مصداق هادی در انبیا را نفی می‌کند، همان‌گونه که زمخشری در ذیل آیه شریفه فوق به آن اشاره کرده است، در غیر این صورت لازم می‌آید در عصرهایی که از نبی خالی است حجت و هادی بشر وجود نداشته باشد. طبری در تفسیر خود در ذیل آیه فوق از ابن عباس به سند صحیح نقل کرده: هنگامی که آیه ﴿إِنَّمَا أَنتَ مُنذِرٌ وَلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ﴾ نازل شد، پیامبر (ص) دست خود را بر سینه گذاشت و فرمود: من منذرم و برای هر قومی هادی است. آن گاه اشاره به شانه علی (ع) نمود و فرمود: تنها به واسطه تو است که هدایت شوندگان، بعد از من هدایت می‌گردند.. حاکم نیشابوری به سند صحیح از امام علی (ع) در ذیل آیه فوق نقل کرده که فرمود: رسول اللَّه المنذر و أنا الهادی. کلینی به سند صحیح از امام باقر (ع) در تفسیر آیه فوق نقل کرده که فرمود: رسول اللَّه المنذر ولکلّ زمان هادٍ یهدیهم إلی ما جآء به نبیّ اللَّه...؛. و نیز از امام باقر (ع) نقل کرده که در ذیل آیه فوق فرمود: رسول اللَّه المنذر وعلیّ الهادی، أما واللَّه ما ذهبت منّا وما زالت فینا إلی الساعه».

پرسش‌های وابسته

1. آیا در قرآن کریم نامی از امام مهدی برده شده است؟ (پرسش)
2. با توجه به اینکه نام پیامبر در تورات ذکر شده است چرا نام حضرت مهدی به صورت صریح در قرآن نیامده است؟ (پرسش)
3. آیا در قرآن کریم شواهدی بر وجود و ظهور امام مهدی یافت می‏‌شود؟ (پرسش)
   1. _{از آیات سوره قدر چگونه وجود امام مهدی‏ استفاده می‌‏شود؟ (پرسش)}
   2. _{از آیه امام چگونه وجود امام مهدی استفاده می‏‌شود؟ (پرسش)}
   3. _{آیه انذار چگونه بر وجود امام مهدی دلالت دارد؟ (پرسش)}
   4. _{آیات شهادت چگونه بر وجود امام مهدی‏ دلالت دارد؟ (پرسش)}
   5. _{آیه نذیر چگونه دلالت بر وجود امام مهدی‏ دارد؟ (پرسش)}
   6. _{آیه هدایت چگونه بر وجود امام مهدی دلالت دارد؟ (پرسش)}
   7. _{آیه صادقین چگونه بر وجود امام مهدی دلالت دارد؟ (پرسش)}
   8. _{آیه اولی الامر چگونه بر وجود امام مهدی‏ دلالت دارد؟ (پرسش)}
   9. _{آیه توکیل چگونه بر وجود امام مهدی دلالت دارد؟ (پرسش)}
   10. _{آیه کلمه باقیه چگونه بر وجود امام مهدی دلالت دارد؟ (پرسش)}