از آیات سوره قدر چگونه وجود امام مهدی استفاده می‌شود؟ (پرسش)

از آیات سوره قدر چگونه وجود امام مهدی استفاده می‌شود؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / آشنایی با امام مهدی / وجود امام مهدی / وجود امام مهدی از دیدگاه قرآن
تعداد پاسخ	۲ پاسخ

از آیات سوره قدر چگونه وجود امام مهدی استفاده می‌شود؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

علی رضا امامی میبدی

حجت الاسلام و المسلمین علی رضا امامی میبدی، در کتاب «آموزه‌های مهدویت در آثار علامه طباطبائی» در این‌باره گفته است:

«قرآن کریم در دو سوره قدر و دخان به موضوع «لیلة القدر» و نزول قرآن و ملائکه و همچنین روح در آن شب اشاره کرده است.

مرحوم علامه با استناد به شواهدی از آیات و روایات ثابت می‌کند که شب قدر به شب نزول قرآن و زمان پیامبر (ص)اختصاص نداشته و در هر ماه رمضان تکرار می‌شود. برخی از این شواهد عبارتند از:

1. ظهور جمله «یفرّق» که فعل مضارع است و ظهور در استمرار دارد.
2. «تنزّل الملائکة» در سوره قدر به صورت مضارع به کار رفته که دلالت بر دوام و استمرار دارد. خصوصاً که باب تفعّل خود دال بر استمرار است.
3. حدیث نبوی: ابوذر غفاری نقل می‌کند که فرمود: به رسول خدا (ص)عرض کردم: یا رسول الله! آیا شب قدر شبی است که در عهد انبیاء بوده و امر بر آنان نازل می‌شده و چون از دنیا می‌رفتند نزول امر در آن شب تعطیل می‌شده است؟ فرمود: نه بلکه شب قدر تا قیامت هست. علامه بعد از نقل این حدیث می‌گوید: در این معنا روایات زیادی از طرق اهل سنت نیز آمده است.
4. اخبار متعدد از اهل بیت عم که همگی دلالت بر استمرار این شب در هر سال می‌کند.

گر چه مرحوم علامه به صورت مستقل به این بحث که ملائکه و روح بر چه کسی یا چه چیزی فرود می‌آیند، نپرداخته است، ولی می‌توان با توجه به نکات پراکنده‌ای که در آثار ایشان در این زمینه وجود دارد به دیدگاه ایشان در این زمینه پی برد.

ایشان در تفسیر آیات ابتدایی سوره دخان بعد از پایان بحث، به ذکر روایات می‌پردازد؛ از جمله احادیثی که می‌آورد حدیثی از عبدالله بن سنان است که مسائلی را از امام (ع)نقل می‌کند و در بخشی از آن می‌گوید: «... و چون شب بیست و سوم رمضان می‌شود، هر امر حکیم در آن تجزیه و تفریق می‌گردد و آن گاه آن را امضاء کرده به دست او می‌سپارند. من پرسیدم به دست چه کسی می‌سپارند؟ گفت به دست صاحبتان، و اگر این نبود صاحبتان از حوادث آینده خبری نمی‌داشت». در این حدیث سخن از نزول ملائکه و روح در شب قدر است که وقتی راوی می‌پرسد: آنها بر چه کسی فرود می‌آیند؟ حضرت به خود اشاره می‌کند و می‌گوید: «الی صاحبکم».

روشن است که مقصود امام (ع)از این تعبیر فقط نزول بر خود ایشان نبوده، بلکه مراد این است که در هر سال بر امام و حجت همان زمان نازل می‌شوند؛ و اگر امام (ع)خود را می‌فرماید، از آن جهت است که وی امام و حجت در آن عصر بودند و لذا ملائکه و روح نیز بر ایشان فرود می‌آید. همچنین در پایان روایاتی که در ذیل سوره قدر نقل می‌کند، روایتی را از تفسیر برهان نقل می‌کند که ابی بصیر می‌گوید: با امام صادق (ع)بودم که سخن از پاره‌ای خصائص امام در هنگام ولادت به میان آمد، فرمود: وقتی شب قدر می‌شود امام مستوجب روح بیشتری می‌گردد. عرضه داشتم فدایت شوم مگر روح همان جبرئیل نیست؟ فرمود: روح از جبرئیل بزرگتر است و جبرئیل از سنخ ملائکه است و روح از آن سنخ نیست، مگر نمی‌بینی خدای تعالی فرموده: ﴿تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَالرُّوحُ﴾ پس معلوم می‌شود روح غیر از ملائکه است.

با توجه به این روایت باید بین نزول ملائکه و روح که در شب قدر اتفاق می‌افتد و توسعه روحی در امام معصوم (ع)ارتباطی باشد؛ واضح است که این ارتباط کاشف از نزول و ورود فرشتگان بر وجود امام و در نتیجه سعه وجودی امام است و جز این نمی‌تواند معنا و مفهومی داشته باشد.

با عنایت به این دو روایت که مرحوم علامه در ذیل آیات قدر نقل نموده‌اند، روشن می‌شود که ایشان محل نزول فرشتگان در شب قدر و ظرف تحمل و پذیرش امر را وجود امام معصوم (ع)می‌داند.

نتیجه اینکه در هر زمانی امام معصومی وجود دارد که فرشتگان در شب قدر در هر رمضانی بر او نازل می‌شوند، تا مقدّرات یک سال را به او عرضه کنند.

فردی که در این دوران و در شب قدر، فرشتگان مقرب الهی به همراه روح -که اعظم از همه فرشتگان است- بر او نازل می‌گردد، بر اساس روایت متعدد همان حجت الهی است که از او به نام مهدی (ع)یاد می‌کنیم».

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. آقای رضوانی؛

علی اصغر رضوانی آقای علی اصغر رضوانی، در کتاب «موعودشناسی و پاسخ به شبهات» در این‌باره گفته است: «از سوره قدر به خوبی استفاده می‌شود که ملائکه، شب قدر در هر سال به جهت هر کاری بر زمین فرود می‌آیند. ﴿إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ* وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ* لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ* تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍ* سَلامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ﴾ در سوره دخان نیز به این موضوع اشاره شده است. آنجا که می‌فرماید: ﴿حم* وَالْكِتَابِ الْمُبِينِ* إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُّبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنذِرِينَ* فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ﴾ ماه رمضان تا روز قیامت تکرار می‌شود، و در نتیجه لیله القدر نیز تا روز قیامت استمرار دارد. پس نزول ملائکه و روح نیز در هر شب قدر تکرار می‌شود. سؤال این است: ملائکه و روح که در هر سال، شب قدر بر زمین فرود می‌آیند، بعد از رسول خدا (ص) بر چه کسی وارد می‌شوند؟ با تأمل و دقّت پی می‌بریم که در هر زمان باید امامی کامل و معصوم وجود داشته باشد تا محلّ نزول ملائکه و روح گردد. امام باقر (ع) فرمود: یا معشر الشیعه! خاصموا بسوره ﴿إِنَّا أَنزَلْنَاهُ﴾ تفلجوا، فواللَّه أنّها لحجّه اللَّه تبارک وتعالی علی الخلق بعد رسول اللَّه وأنّها لسیّده دینکم وأنّها لغایه علمنا. یا معشر الشیعه! خاصموا ب ﴿حم* وَالْكِتَابِ الْمُبِينِ﴾ فإنّها لولاه الأمر خاصّه بعد رسول اللَّه. و نیز فرمود: اَيْمُ اَللَّهِ إِنَّ مَنْ صَدَّقَ بِلَيْلَةِ اَلْقَدْرِ لَيَعْلَمُ أَنَّهَا لَنَا خَاصَّةً.... امام امیرالمؤمنین (ع) به ابن عباس فرمود: إنّ لیله القدر فی کلّ سنه، وأنّه ینزل فی تلک اللیله أمر السنه وأنّ لذلک الأمر ولاه بعد رسول اللَّه فقلت: من هم؟ فقال: أنا وأحد عشر من ،صلبی ائمه محدّثون.... رسول خدا (ص) به اصحاب خود فرمود: آمِنُوا بِلَيْلَةِ اَلْقَدْرِ إِنَّهَا تَكُونُ لِعَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ وَ وُلْدِهِ اَلْأَحَدَ عَشَرَ مِنْ بعده».

1. آیا در قرآن کریم نامی از امام مهدی برده شده است؟ (پرسش)
2. با توجه به اینکه نام پیامبر در تورات ذکر شده است چرا نام حضرت مهدی به صورت صریح در قرآن نیامده است؟ (پرسش)
3. آیا در قرآن کریم شواهدی بر وجود و ظهور امام مهدی یافت می‏‌شود؟ (پرسش)
   1. _{از آیات سوره قدر چگونه وجود امام مهدی‏ استفاده می‌‏شود؟ (پرسش)}
   2. _{از آیه امام چگونه وجود امام مهدی استفاده می‏‌شود؟ (پرسش)}
   3. _{آیه انذار چگونه بر وجود امام مهدی دلالت دارد؟ (پرسش)}
   4. _{آیات شهادت چگونه بر وجود امام مهدی‏ دلالت دارد؟ (پرسش)}
   5. _{آیه نذیر چگونه دلالت بر وجود امام مهدی‏ دارد؟ (پرسش)}
   6. _{آیه هدایت چگونه بر وجود امام مهدی دلالت دارد؟ (پرسش)}
   7. _{آیه صادقین چگونه بر وجود امام مهدی دلالت دارد؟ (پرسش)}
   8. _{آیه اولی الامر چگونه بر وجود امام مهدی‏ دلالت دارد؟ (پرسش)}
   9. _{آیه توکیل چگونه بر وجود امام مهدی دلالت دارد؟ (پرسش)}
   10. _{آیه کلمه باقیه چگونه بر وجود امام مهدی دلالت دارد؟ (پرسش)}