بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل‌سنت (کتاب)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بررسی تطبیقی مهدویت
در روایات شیعه و اهل‌سنت
زبانفارسی
نویسندهمهدی اکبرنژاد
موضوعامامت، ولایت، امام مهدی، مهدویت در روایات اهل‌سنت
مذهبشیعه
ناشرانتشارات بوستان کتاب
وابسته بهدفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
محل نشرقم، ایران
سال نشر۱۳۸۶ ش
تعداد صفحه۳۶۰
شابک‮‭‭۹۷۸-۹۶۴-۵۴۸-۷۴۶-۹
شماره ملی۱‎۱‎۶‎۱‎۳‎۵‎۷

بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل‌سنت، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی و مطالعه‏ تطبیقی مسئله مهدویت از نظر تاریخی، حدیثی و کلامی از دیدگاه شیعه و اهل‏ تسنن می‌پردازد. این کتاب اثر مهدی اکبرنژاد است و انتشارات بوستان کتاب انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]

طرح جلد دیگری از این کتاب

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «نگارنده در آغاز به بررسی جایگاه این بحث در میان مسلمانان می‌‏پردازد. وی این عقیده را به عنوان یک باور اسلامی و نه صرفاً شیعی تلقی می‏‌کند و آثار سنی و شیعی را در این‌‏باره به‌صورت جداگانه -چه منابعی که اختصاصاً برای امام مهدی (ع) نوشته شده است و چه منابع حدیثی و تاریخی عامی که احادیث مربوط به حضرت مهدی (ع) را نیز دربردارد- می‌‏شناساند. در فصل اول، سیر تاریخی تدوین احادیث مهدویت در جوامع حدیثی مهم اهل‌‏سنت ارزیابی و ضمن بررسی سندی آنها، تواتر احادیث مزبور در گفته‌‏ها و نوشته‌‏های علمای اهل‏‌سنت به تفصیل یادآوری شده است. نویسنده همین سیر تاریخی و سندی را در مورد احادیث شیعه طی می‏‌کند. در فصل دوم، احادیث و موارد مشترک دو فرقه بیان می‏‌گردد و فصل سوم به تفاوت دیدگاه‏‌های آنها درباره‏ ولادت، نام پدر، تفسیر روایات ائمه‏ اثناعشر و نسب و نسل پدری امام مهدی (ع) - که آیا از نسل امام حسن مجتبی (ع) یا امام حسین (ع) است - می‌‏پردازد. در فصل پایانی، نقدهای منتقدان احادیث مهدویت، منعکس است».[۱]

فهرست کتاب

  • چکیده
  • مقدمه
  • کلیات تحقیق
  • بیان مسئله
  • پرسش‌ها، فرضیه‌ها و هدف‌های تحقیق
  • کارهای انجام‌شده
  • روش تحقیق

فصل اول: نگاهی کلی به حدیث‌های مهدویت

بخش اول: سیر تاریخی تدوین حدیث‌های مهدویت در کتاب‌های اهل‌سنت تا قرن دهم

  1. کتاب‌های حدیثی عمومی اهل‌سنت
    1. المصنّف صنعانی
    2. الفتن نعیم بن حماد بن معاویه
    3. الکتاب المصنّف فی الأحادیث و الآثار ابن ابی شیبه کوفی
    4. مسند احمد بن محمد بن حنبل
    5. سنن ابن ماجه
    6. سنن ابی داوود
    7. الجامع الصحیح ترمذی
    8. مسند ابو یعلی موصلی احمد بن علی بن المثنی
    9. الملاحم احمد بن جعفر بن محمد معروف بابن المنادی
    10. المعجم الکبیر طبرانی
    11. صحیح ابن حبان به ترتیب ابن بلبان
    12. المستدرک علی الصحیحین محمد بن عبد الله نیشابوری معروف به حاکم
    13. ذکر اخبار اصبهان احمد بن عبد الله معروف به ابو نعیم اصفهانی
    14. حلیة الاولیاء و طبقات الاصفیاء ابو نعیم اصفهانی
    15. السنن الواردة فی الفتن و غوائل‌ها ابی عمرو الدانی
    16. مصابیح السنّه محمد بن الحسین بن مسعود البغوی الشافعی
    17. جامع الاصول فی احادیث الرسول ابن اثیر جزری
    18. مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول محمد بن طلحة الشافعی
    19. مختصر تاریخ دمشق ابن عساکر ابن منظور
    20. مختصر سنن ابی داوود منذری شافعی
    21. فرائد السمطین ابراهیم بن محمد جوینی خراسانی
    22. المنار المنیف فی الصحیح و الضعیف ابن قیم جوزیه
    23. النهایة فی الفتن و الملاحم ابن کثیر دمشقی
    24. مجمع الزوائد و منبع الفوائد نور الدین علی بن ابی بکر هیثمی
    25. الفصول المهمة فی معرفة احوال الائمه ابن صباغ مالکی
    26. الصواعق المحرقه احمد بن محمد بن حجر هیتمی
    27. کنز العمّال فی سنن الاقوال و الافعال متقی بن حسام الدین هندی
  2. کتاب‌های حدیثی اختصاصی اهل‌سنت، ویژه امام مهدی (ع)
    1. اربعون حدیث ابو نعیم اصفهانی
    2. مناقب المهدی ابو نعیم اصفهانی
    3. صفة المهدی ابو نعیم اصفهانی
    4. البیان فی أخبار صاحب الزمان کنجی شافعی
    5. عقد الدرر فی أخبار المنتظر یوسف بن یحیی المقدسی الشافعی
    6. العرف الوردی فی أخبار المهدی جلال الدین السبوطی
    7. القول المختصر فی علامات المهدی المنتظر ابن حجر هیتمی
    8. البرهان فی علامات مهدی آخر الزمان متقی هندی

بخش دوم: حجّیت و تواتر حدیث‌های مهدویت در دیدگاه اهل‌سنت

  1. ترمذی
  2. ابو جعفر عقیلی
  3. حاکم نیشابوری
  4. بیهقی
  5. بغوی
  6. قرطبی مالکی
  7. ابن منظور
  8. ابن تیمیه
  9. کنجی شافعی
  10. ابن قیم الجوزیه
  11. ابن کثیر الدمشقی
  12. تفتازانی
  13. نورالدین هیثمی
  14. شیخ محمد جزری دمشقی
  15. سیوطی
  16. عبدالوهاب شعرانی
  17. ابن حجر هیتمی
  18. شوکانی
  19. شیخ عبد المحسن بن العباد
  20. دکتر عبدالعظیم البستوی
  1. ابو الحسن محمد بن الحسین الآبری السنجری
  2. جمال‌الدین مزی
  3. ابن حجر عسقلانی
  4. شمس‌الدین سخاوی
  5. ابن حجر هیتمی
  6. احمد بن السرور بن الصبا الحنفی
  7. محمد بن رسول الحسینی البرزنجی
  8. الشیخ محمد السفارینی
  9. قاضی محمد بن علی الشوکانی
  10. مؤمن بن حسن بن مؤمن الشبلنجی
  11. صدیق حسن خان القنوجی
  12. محمد بن جعفر الکتّانی المالکی
  13. ابو الفیض الغماری الشافعی

بخش سوم: شیعه و حدیث‌های مهدویت

  1. کتاب‌های حدیثی عمومی شیعه
    1. کتاب سلیم بن قیس هلال عامری کوفی
    2. محاسن برقی (احمد بن خالد برقی)
    3. بصائر الدرجات محمد بن الحسن بن فروخ الصفار القمی
    4. تفسیر العیاشی محمد بن مسعود عیاشی
    5. تفسیر القمی علی بن ابراهیم قمی
    6. کافی ثقة الاسلام کلینی
    7. اثبات الوصیه علی بن الحسین بن علی الهذلی المسعودی
    8. اختیار معرفة الرجال کشّی
    9. عیون اخبار الرضا شیخ صدوق
    10. علل الشرائع شیخ صدوق
    11. امالی شیخ صدوق
    12. خصال صدوق
    13. ارشاد شیخ مفید
    14. دلائل الإمامه ابی جعفر محمد بن جریر بن رستم الطبری الآملی
    15. روضة الواعظین فتّال نیشابوری
    16. الخرائج و الجرائح قطب الدین راوندی
    17. کشف الغمة فی معرفة الائمه (ع) علی بن عیسی بن ابی الفتح الاربلی
  2. کتاب‌های حدیثی اختصاصی شیعه در مهدویت
    1. غیبت نعمانی محمد بن ابراهیم النعمانی
    2. کمال الدین و تمام النعمه محمد بن علی بن الحسین بن بابویه قمی صدوق
    3. کتاب الغیبة محمد بن حسن طوسی

فصل دوم: مشترکات شیعه و سنی در مهدویت

  • مقدمه

بخش اول: نسب و شمایل امام مهدی (ع)

  1. لغزش
  2. هم نام بودن امام مهدی با نام پیامبر (ص)
  3. هم کنیه بودن با پیامبر (ص)
  4. امام مهدی فرزند امام علی (ع)
  5. امام مهدی (ع) از نسل حضرت فاطمه (س)
  6. شباهت امام مهدی به پیامبر (ص)
  7. چهره نورانی
  8. پیشانی بلند و کشیده بینی
  9. خال بر گونه
  10. دندان‌های از هم جدا
  11. ظهور در چهل سالگی

بخش دوم: ویژگی‌ها و شرایط ظهور

  1. حتمی بودن ظهور
  2. محل ظهور
  3. ظاهر شدن امام مهدی (ع) در مدینه پیش از ظهور
  4. نزول فرشتگان برای یاری امام مهدی (ع)

بخش سوم: نشانه‌های ظهور

  1. ندای آسمانی
    1. نقد یک دیدگاه
  2. سفیانی
    1. سفیانی نشانه قیامت یا نشانه ظهور امام مهدی (ع)؟
    2. سفیانی کیست و چه نشانه‌هایی دارد؟
  • نکته

بخش چهارم: ویژگی‌های حکومت امام مهدی (ع) و برکات عصر ظهور

  1. تشابه سیره امام مهدی (ع) به پیامبر (ص)
  2. عدالت

بخش پنجم: حضرت عیسی (ع) و امام مهدی (ع)

بخش ششم: فراگیر شدن اسلام و حاکمیت امام مهدی بر جهان

فصل سوم: موارد اختلافی مهدویت میان شیعه و اهل‌سنت

  1. ابن اثیر جزری
  2. محمد بن طلحه شافعی
  3. سبط جوزی
  4. کنجی شافعی
  5. ابن خلّکان
  6. علی بن محمد بن صباغ المالکی
  7. شمس الدین ذهبی
  8. عبد الوهاب شعرانی
  9. ابن حجر هیتمی
  10. سید مؤمن شبلنجی
  11. سلیمان بن ابراهیم القندوزی
  12. خیر الدین زرکلی
  1. اخبار رسول خدا (ص) و ائمه معصوم (ع) به ولادت مهدی موعود (ع)
  2. تصریح امام عسکری به ولادت فرزندش مهدی (ع)
  3. شهادت قابله امام مهدی (ع)
  4. دیدارکنندگان با امام مهدی (ع) در خردسالی "دوره پنج ساله"
  5. ملاقات کنندگان با امام مهدی (ع) در دوره غیبت صغری
  6. شهادت برخی از عالمان اهل‌سنت بر ولادت مهدی موعود (ع)
  1. حدیث‌های نقل‌شده در کتاب‌های اهل‌سنت
  2. حدیث‌های شیعه
  3. دلایل تاریخی
  • راه جمع بین احادیث
  • یک احتمال دیگر

فصل چهارم: ناقدان حدیث‌های مهدویت

  1. ابن خلدون و حدیث‌های مهدویت
    1. عالمان اهل‌سنت و نظریه ابن خلدون
  2. رشید رضا و احمد امین و احادیث مهدویت

دربارهٔ پدیدآورنده

مهدی اکبرنژاد
حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهدی اکبرنژاد (متولد ۱۳۴۴ ش، تبریز)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: ناصر مکارم شیرازی، حسین وحید خراسانی و محمد فاضل لنکرانی پیگیری کرد. وی رشته الهیات و معارف اسلامی را در مقطع دکتری به اتمام رساند. مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های ایلام از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل‌سنت»، «امام حسن و امام حسین در روایات اهل‌سنت»، «انتظار در مذاهب اربعه»، «بررسی فساد اداری از دیدگاه قرآن و احادیث»، «ولادت امام مهدی در دیدگاه شیعه و اهل سنت»، «حضرت مهدی در مذاهب اربعه»، «سیر تاریخی تدوین احادیث مهدویت در کتاب‌های اهل سنت»، «نقدی بر دیدگاه ابن خلدون درباره احادیث مهدویت» و «بررسی سندی و دلالی احادیث راسخون فی العلم» برخی از این آثار است.[۲]

دریافت متن

پانویس

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ کتابخانه دیجیتال مهدویت
  2. ↑ وبگاه اطلاع‌رسانی تبیان
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=بررسی_تطبیقی_مهدویت_در_روایات_شیعه_و_اهل‌سنت_(کتاب)&oldid=1167624»