تبوک در معارف و سیره علوی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث تبوک است. تبوک از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: تبوک در قرآن - تبوک در تاریخ اسلامی - تبوک در معارف و سیره نبوی - تبوک در معارف و سیره علوی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
پس از اطلاع پیامبر اکرم (ص) از تصمیم رومیان به حمله، مهیای رویارویی با آنان گردید ازاین‌رو، استراتژی حساب شده‌ای از نیروی انسانی و تجهیزاتی را که در اختیار داشت، آماده ساخت و به جهت اهمیت موضوع و نبرد ـ تصمیم داشت فرماندهی سپاهی را که راهی روم بود، به علی (ع) واگذارد ولی شرایط سیاسی و نظامی اجازه نمی‌داد از هجوم منافقان و شایعه پراکنان در مدینه و یا دست زدن آنان به دیگر اعمال خرابکارانه اطمینان کامل حاصل شود و یا احتمال آن از بین برود، به همین دلیل، باید شخصیتی برخوردار از ویژگی‌ها و صلاحیت‌های والا و حکمتی برین و آشنا به تمام جزئیات امور در مدینه بماند تا از توان برابری با رخدادهای ناگهانی برخوردار باشد. ازاین‌رو، پیامبر اکرم (ص) برای انجام این مسؤلیت مهم و حساس، علی (ع) را انتخاب کرد تا در نبود وی جانشینی وی را بر عهده گیرد. رسول خدا (ص) به او فرمود: «يَا عَلِيُّ إِنَّ الْمَدِينَةَ لَا تَصْلُحُ إِلَّا بِي أَوْ بِكَ»؛ ای علی! امور مدینه جز با حضور من یا تو، سر و سامان نمی‌یابد.
زمان حرکت رسول اکرم (ص) به سمت «تبوک» و ماندن علی (ع) در رأس قدرت محلی در مرکز دولت اسلامی، بر نفاق‌انگیزان گران آمد و مهم تلقی شد و پی بردند که با حضور علی در مدینه تحت مراقبت فردی امین قرار دارند و فرصتی برای طمع در قدرت نخواهند یافت و چنین موضوعی برایشان ناخوشایند بود. به همین دلیل، در مجالس و محافل و گردهمایی‌های خود دست به شایعه زدند که پیامبر (ص) به جهت رنجیده خاطر شدن از علی، نسبت به وی بی‌اعتنا شده و او را با خود همراه نبرده است. دشمن با دامن زدن به این شایعه بر علی (ع) بهتان و افترا بست، همان‌گونه که رسول خدا (ص) را با نسبت دادن جنون و جادوگری به باد ناسزا گرفتند.
وقتی امام (ع) از خبر شایعه‌سازی منافقان درباره خود اطلاع حاصل نمود تصمیم گرفت به تکذیب آن پرداخته و دشمن را رسوا سازد ازاین‌رو، شمشیر و سلاح خویش را برگرفت و خود را به پیامبر (ص) رساند و عرضه داشت ای رسول خدا! منافقان مدعی شده‌اند که شما از من رنجیده خاطر و نسبت به من بی‌اعتنا شده‌ای، به همین دلیل مرا با خود همراه نبرده‌ای، رسول اکرم (ص) به او فرمود: «به مکان خویش بازگرد؛ زیرا امور مدینه جز با حضور من یا تو سروسامان نخواهد یافت، تو در خاندان من و سرزمین هجرتم (مدینه) و هوادارانم جانشین من هستی. ای علی! آیا خرسند نیستی نسبت تو به من بسان نسبت هارون به موسی باشد با این تفاوت که پس از من پیامبری نخواهد آمد».
در پی این سخنان، علی (ع) به مدینه بازگشت و رسول اکرم (ص) سفر خویش را ادامه داد[۱].[۲]
منابع
پانویس
- ↑ تاریخ طبری، ج۲، ص۳۶۸ چاپ مؤسسه أعلمی؛ ارشاد، ص۱۳۸ فصل ۴۳؛ سیره حلبی در حاشیه سیره نبوی، ج۳، ص۱۳۲؛ صحیح بخاری باب غزوه تبوک، ج۶، ص۳؛ صحیح مسلم کتاب فضائل صحابه، ج۵، ص۲۳، حدیث ۲۴۰۴؛ ترمذی، ج۲، ص۳۰۰؛ مسند احمد، ج۱، ص۱۸۵ و ۲۸۴؛ تاریخ بغداد، ج۱، ص۴۳۲، شماره ۶۳۲۳.
- ↑ حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت ج۲ ص ۱۲۸.