خاتمیت و پرسش‌های نو ج۲ (کتاب)
خاتمیت و پرسش‌های نو، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی خاتمیت می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر محمد اسحاق عارفی است، انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی انتشار آن را به عهده داشته است.
| خاتمیت و پرسش‌های نو | |
|---|---|
 | |
| از مجموعه | خاتمیت و پرسش‌های نو |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | محمد اسحاق عارفی |
| موضوع | خاتمیت |
| مذهب | شیعه |
| ناشر | انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی |
| محل نشر | مشهد، ایران |
| سال نشر | ۱۳۸۷ ش |
| تعداد صفحه | ۴۰۰ |
| شابک | ۹۷۸-۹۶۴-۷۶۷۳-۹۷-۶ |
| شماره ملی | ۱۱۶۱۰۴۳ |
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «در جلد دوم، پس از بررسی معنای امام و شرایط وی، نقش امامان معصوم در خاتمیت، تثبیت وحی و تحریف ناپذیری آن، رشد و بلوغ فکری بشر، اهمیت و ضرورت اجتهاد، نیازمندی‌های انسان و ویژگی‌های وی و... مورد بررسی قرارگرفته است. در این اثر همچنین به کیفیت انطباق قوانین اسلامی بر نیازهای ثابت و متغیر انسانی و نقش اجتهاد دراین‌باره پرداخته شده است».
فهرست کتاب
- سخن ناشر
- مقدمه
بخش اول: حقیقت امامت
- فصل اول: تعریف و مؤلفات امامت
- مبحث اول: پیشینه تعریف امامت
- مبحث دوم: تعریف امام
- طبقه‌بندی تعاریف
- مبحث سوم: مؤلفات امامت
- گفتار اول: مرجعیت فراگیر
- الف) مرجعیت امام از نگاه اهل‌سنت
- ب) تفاوت مرجعیت امام و مرجعیت مجتهد
- گفتار دوم: لطف بودن امامت
- گفتار سوم: الهی بودن مقام امامت
- ادله الهی بودن مقام امامت
- گفتار چهارم: پاسداری از شریعت
- گفتار پنجم: نیابت از پیامبر(ص)
- مبحث چهارم: رابطه امامت و ولایت
- گفتار اول: امامت
- تمایز امامت تکوینی و تشریعی
- گفتار دوم: ولایت
- الف) ولایت تشریعی
- ب) ولایت تکوینی
- مبحث پنجم: نیاز به امام
- گفتار اول: ضرورت تداوم هدایت
- گفتار دوم: مراتب هدایت
- گفتار سوم: نیاز دین به امام
- مبحث ششم: نقاط اختلاف شیعه و اهل‌سنت در امامت
- نتیجه‌گیری
- فصل دوم: شرایط و اوصاف امام
- مبحث اول: گذری بر دیدگاه اهل‌سنت درباره شرایط و اوصاف امام
- چالش‌های دیدگاه اهل‌سنت درباره شرایط امام
- مبحث دوم: دیدگاه شیعه درباره صفات و شرایط امام
- گفتار اول: ادله افضلیت امام
- گفتار دوم: عصمت امام
- الف) دلیل عقلی عصمت امام
- ب) ادله نقلی عصمت امام
- عصمت امام در سخنان پیامبر(ص)
- گفتار سوم: علم امام
- الف) ادله عقلی ضرورت علم خطاناپذیر امام
- ب) ادله درون‌دینی ضرورت علم خطاناپذیر امام
- ج) علم ویژه امامان معصوم
- د) علم امامان(ع) در گفتار معصوم
- ﻫ) علم امام علی(ع) در گفتار او
- و) علم امامان در گفتار امیرمؤمنان(ع)
- ز) سخنان امیرمؤمنان(ع) درباره علم ویژه اهل‌بیت(ع)
- ح) نگاه اجمالی به روایات علم اهل‌بیت(ع)
- ط) سنخیت دانش امامان(ع)
- راه‌های کسب معرفت
- ی) شرک‌انگاری علم امامان
- ک) تمایز علم خداوند و علم امام
- ل) منابع علمی امامان
- ۱. ارتباط با فرشتگان
- ۲. قرآن‌کریم
- ۳. وراثت از پیامبر(ص)
- م) رویکرد دانشمندان اسلامی درباره علم اهل‌بیت(ع)
- نتیجه‌گیری
بخش دوم: نقش رشد و بلوغ فکری بشر در خاتمیت
- فصل اول: رهیافت‌ها
- مبحث اول: رهیافت علامه اقبال درباره نقش بلوغ و رشد عقلی بشر در خاتمیت
- گفتار اول: مقصود اقبال از خرد استقرایی
- مقایسه عقلانیت متجددانه و عقلانیت سنتی
- گفتار دوم: عقلانیت سنتی
- مبحث دوم: رویکرد شهید مطهری در نقش رشد و بلوغ عقلی بشر در خاتمیت
- مبحث سوم: تفاوت رویکرد اقبال و شهید مطهری
- مبحث چهارم: مناقشه‌ای در رشد و بلوغ عقلی بشر
- بررسی و جمع‌بندی
- فصل دوم: فرایند تثبیت وحی
- مبحث اول: نقش حفظ در تثبیت وحی
- مبحث دوم: جمع قرآن و معانی آن
- مبحث سوم: ادله تثبیت وحی به شیوه حفظ
- گفتار اول: دلیل عقلی
- گفتار دوم: شواهد تاریخی
- الف) جذبه آیات قرآن‌کریم
- ب) حافظه اعراب
- گفتار سوم: روایات
- بررسی حدیث حصر
- مبحث سوم: تثبیت وحی با نگارش
- گفتار اول: ادله نگارش همه آیات قرآن در عهد پیامبراکرم(ص)
- گفتار دوم: شواهد دیگری بر نگارش قرآن در عهد رسول خدا(ص)
- گفتار سوم: نظارت دقیق رسول خدا(ص) بر نگارش وحی
- گفتار چهارم: نگارندگان وحی در عهد نبی اکرم(ص)
- الف) نگارندگان وحی در مکه
- ب) نگارندگان وحی در مدینه
- گفتار پنجم: ابزار نگارش قرآن در صدر اسلام
- نتیجه‌گیری
- فصل سوم: نزاهت قرآن از تحریف
- مبحث اول: تحریف‌ناپذیری قرآن
- گفتار اول: تحریف در لغت
- گفتار دوم: تحریف در اصطلاح
- معنای مورد بحث
- مبحث دوم: ادله نزاهت قرآن از تحریف
- گفتار اول: ادله برون‌دینی
- الف) دلیل عقلی
- ب) جایگاه و منزلت قرآن در میان مسلمانان و حساسیت آنان در حفظ آن
- ج) تواتر
- گفتار دوم: ادله درون‌دینی
- الف) آیات
- ب) قرآن موجود، همه ویژگی‌های قرآن منزّل بر پیامبر(ص) را داراست
- ج) روایات
- د) سیره امامان معصوم(ع)
- مبحث سوم: عوامل انگاره تحریف
- گفتار اول: وجود روایات
- گفتار دوم: کم‌رنگ‌انگاشتن طرح مسئله امامت در قرآن
- گفتار سوم: ابهام در تاریخ گردآوری قرآن
- مبحث چهارم: بررسی ادله قائلان به تحریف
- گفتار اول: مبهم‌انگاری تاریخ گردآوری قرآن
- گفتار دوم: شبهه تحریف قرآن هنگام گردآوری خلفا
- گفتار سوم: تشابه اُمَم
- گفتار چهارم: تفاوت قرآن موجود با مصحف ابی بن کعب
- گفتار پنجم: قرآن امام علی(ع)
- گفتار ششم: روایات
- نتیجه‌گیری
بخش سوم: نقش امامان معصوم(ع) در خاتمیت
- فصل اول: شئون پیامبر ر(ص)
- مبحث اول: زعامت و ریاست در حکومت
- مبحث دوم: قضاوت و داوری میان مردم
- مبحث سوم: ولایت در اموال عمومی
- مبحث چهارم: مرجعیت در معارف و احکام الهی
- مبحث پنجم: تربیت معنوی و فکری
- فصل دوم: گستره نقش امامان(ع)
- مبحث اول: رویکرد اهل‌سنت در نقش امام
- مبحث دوم: رویکرد شیعه در نقش و منزلت امامان معصوم(ع)
- گفتار اول: وجوه اشتراک و افتراق نبوت و امامت
- جعل تکوینی و تشریعی
- گفتار دوم: مقام ولایت
- ولایت امام در حدیث غدیر
- ۱. سخن غزالی در تواتر حدیث غدیر
- ۲. دلالت حدیث غدیر بر ولایت امام
- اول: ولایت تشریعی
- دوم: اقسام ولایت تشریعی
- گفتار سوم: نقش و منزلت امامان معصوم(ع) در احادیث نبوی
- الف) حدیث ثقلین
- تواتر حدیث ثقلین
- ب) حدیث سفینه
- ج) حدیث نجوم
- د) شخصیت حقیقی امامان معصوم(ع)
- فصل سوم: منزلت و جایگاه حقوقی امامان معصوم(ع)
- مبحث اول: ریاست در حکومت
- گفتار اول: رویکردهای سیاسی در عصر ائمه(ع)
- گفتار دوم: روی‌آورد سیاسی امامان معصوم(ع)
- مبحث دوم: قضاوت
- مبحث سوم: اجرا و حفظ شریعت
- مبحث چهارم: مرجعیت فکری و دینی امامان معصوم(ع)
- مبحث پنجم: مقام آموزگاری تربیت معنوی و فکری
- گفتار اول: شاخصه‌های نظام تربیتی امامان معصوم(ع)
- گفتار دوم: نقش نیایش در نظام تربیتی امامان(ع)
- مبحث ششم: حجیت تبیین و تفسیر ائمه(ع) در معارف و احکام دین
- مبحث هفتم: امامان معصوم(ع) و علوم و معارف اسلامی
- گفتار اول: دانش حدیث
- گفتار دوم: ممنوع‌شدن نشر حدیث پس از پیامبر
- گفتار سوم: نقش امامان معصوم در علم حدیث
- مبحث هشتم: گستره نقش امامان معصوم(ع) در حدیث منزلت
- مبحث نهم: مبهم‌انگاری منزلت امامان معصوم(ع)
- مبحث دهم: حجیت کلام و تجارب امامان معصوم(ع)
- فصل چهارم: ارتباط امامت و خاتمیت
- نتیجه‌گیری
بخش چهارم: اجتهاد و نقش آن در خاتمیت
- مقدمه
- فصل اول: بیان اهمیت، ضرورت و چیستی اجتهاد
- مبحث اول: اهمیت و ضرورت اجتهاد
- مبحث دوم: چیستی اجتهاد
- گفتار اول: اجتهاد در لغت
- گفتار دوم: اجتهاد در اصطلاح
- الف) اجتهاد در مکتب اهل‌سنت
- ب) اجتهاد در مکتب امامیه
- ج) تفاوت اجتهاد در مکتب اهل‌سنت با مکتب امامیه
- د) منشأ اختلاف امامیه و عامه درباره اجتهاد
- فصل دوم: نیازمندی‌های انسان و ویژگی‌های او
- معیار نیازهای ثابت و متغیر
- فصل سوم: بازشناسی احکام ثابت و متغیر دینی
- مبحث اول: چیستی دین
- گفتار اول: دین در لغت
- گفتار دوم: دین در اصطلاح
- مبحث دوم: هدف دین
- مبحث سوم: گستره تغییر حکم
- مبحث چهارم: بررسی دیدگاه‌ها درباره ثبات و تغییر قوانین و احکام دینی
- گفتار اول: مقام ثبوت
- گفتار دوم: مقام اثبات
- الف) دقت در قوانین و احکام اسلامی
- ب) بررسی انواع تحول قوانین و احکام اسلامی
- ۱. اهمیت توجه به زمان
- ۲. مقصود از تأثیر زمان و مکان در احکام
- ۳. تأثیر زمان و مکان در دگرگونی احکام از منظر روایات
- ۴. رنگ کردن مو
- ۵. شکل لباس
- ۶. فروش ابزار جنگی به مخالفان
- ۷. خوردن گوشت الاغ
- ۸. گوشت قربانی
- ۹. صدقه و عتق
- ۱۰. تأثیر زمان و مکان در دگرگونی احکام از منظر فقیهان
- ۱۱. تحول اصل احکام
- ۱۲. تغییر موضوعات احکام
- ۱۳. تعریف حکم شرعی و موضوع و متعلَق آن
- ۱۴. فرق موضوع و متعلّق
- ۱۵. اهمیت موضوع‌شناسی
- اول: تغییر اصل موضوع
- دوم: تغییر مصادیق موضوع
- مبحث پنجم: چیستی ملاک تغییر موضوع
- راه‌های کشف قیود و مقومات موضوع
- مبحث ششم: تغییر متعلَق
- گفتار اول: تغییر اصل متعلَق
- گفتار دوم: تغییر مصادیق متعلَق
- مبحث هفتم: تغییر ملاک یا تغییر مصالح و مفاسد احکام
- مبحث هشتم: کیفیت اجتهاد
- نتیجه‌گیری
- فصل چهارم: ویژگی‌های قوانین و احکام اسلامی
- مبحث اول: ویژگی‌های قوانین اسلامی
- مبحث دوم: اقسام احکام
- گفتار اول: احکام اولی و احکام ثانوی
- گفتار دوم: معیار تفکیک حکم اولی از حکم ثانوی
- الف) اقسام احکام ثانوی
- ۱. قاعده نفی عسر و حرج
- ۲. قاعده لاضرر
- ۳. قاعده اضطرار
- ۴. قاعده تقیه
- اقسام تقیه
- ۵. قاعده اکراه
- اول: فرق اکراه و اضطرار
- دوم: اقسام اکراه
- سوم: دلیل قاعده
- ۶. مقدمیت
- ۷. عناوین ثانویه دیگر
- ب) چند نکته درباره احکام ثانوی
- ۱. نقش احکام ثانویه در کمال دین و حل مسائل نوپیدای فقهی
- ۲. مراحل احکام ثانویه
- ۳. احکام ثانویه و موارد نادر
- ۴. حکم حکومتی
- اول: مفهوم حکم حکومتی
- دوم: نقش حکم حکومتی در حل مسائل جدید
- نتیجه‌گیری
- فصل پنجم: بایسته‌های اجتهاد
- مبحث اول: معنای نوآوری
- مبحث دوم: اجتهاد مطلوب و ضرورت نوآوری
- گفتار اول: مسائل فقهی
- گفتار دوم: مسائل اعتقادی
- گفتار سوم: مسائل اخلاقی
- الف) اخلاق کسب و کار
- ب) اخلاق سازمان
- نتیجه‌گیری
- سخن پایانی
- کتاب‌نامه
دربارهٔ پدیدآورنده
