غدیر و عاشورا
مقدمه
حادثه‌ای که در عاشورا اتفاق افتاد، پیامد تلخ زیر پا نهادن پیام غدیر از سوی امّت محمّدی بود. آنان که سر از اطاعت ولیّ خدا و امام معصوم برتافتند و با غیر حجت الهی بیعت کردند، در بستری از جاهلیت و نفاق افتادند و رفته‌رفته آن سیر، سرعت گرفت و آن فاصله افزون گشت، تا آنجا که در عاشورای سال ۶۱ هجری (پنجاه سال پس از حادثۀ غدیر خم) امّت فریب خورده، بر محور سیاست‌های خصمانۀ امویان گرد آمدند و حجت خدا را لب تشنه در کربلا به شهادت رساندند و آل اللّه را به عنوان اسیر شهر به شهر گرداندند. اگر پیام غدیر در سقیفه دفن نمی‌شد و اگر امام حق، پس از وفات رسول خدا خانه‌نشین نمی‌گشت و اگر آن ظلم نخستین توسّط اولین ظالم در حق آل محمّد صورت نمی‌گرفت، در عاشورا تیغ به روی فرزندان پیامبر نمی‌کشیدند. اگر عاشورا را با غدیر پیوندی استوار است، چون از سوی جبهۀ حق در هردو حادثه، تأکید بر امامت امام معصوم و ولایت صالحان است، سقیفه را هم با عاشورا ارتباطی تنگاتنگ است، چون حادثۀ تلخ عاشورا نتیجۀ آن ظلم نخست و انحراف اوّلیه در سقیفه است. وقتی آل علی را کنار زدند، آل سفیان سلطنت یافتند و بدعت به جای سنت نشست و کینه‌های بدر و احد و احزاب، در کربلا سرباز کرد و فرزندان جاهلیّت از فرزندان وحی، انتقام گرفتند. اینجا را باید عمیق‌تر آموخت و این رابطه‌ها را بهتر باید شناخت[۱].[۲]
تجربه غدیر برای عاشورا
جاودانگی و انکارناپذیری "واقعۀ عاشورا" و زنده ماندن و جوشش روزافزون آن، در سایۀ فرهنگ ذکر، یاد، احیا و برپایی مراسم عزاداری و گریه و نوحه بر کشتگان آن حادثه است. گویند یکی از خلفای دولت عثمانی در روز عاشورایی سروصدایی شنید، از وزیرش پرسید: چه خبر است؟ گفت: روز عاشورا و مراسم عزاداری سیّد الشهداست. گفت: هزار سال از آن واقعه می‌گذرد، الآن چه مناسبت برای نوحه و عزاست؟ گفت: ما دربارۀ غدیر خم، به اعتماد اینکه صدهزار نفر حضور داشتند و واقعه را دیدند و کلام پیامبر را شنیدند، کوتاه آمدیم، و دو ماه پس از آن، با رحلت پیامبر خدا (ص) آن حادثه را منکر شدند یا تحریف کردند. گفتیم: دربارۀ عاشورا نباید این مسأله تکرار شود. این است که همه‌ساله به یاد آن روز، نوحه و مراسم برپا می‌کنیم تا فراموش نشود. این تجربۀ غدیر برای عاشورا بود. اکنون نیز اگر عید غدیر خم و آن واقعه و گرامیداشت آن روز در کار نباشد و نسل معاصر با فرهنگ غدیر و مباحث ولایت و امامت آشنا نباشند و مستندات این اعتقاد شیعی را ندانند و بر محور آن تبلیغات شایسته انجام نگیرد، خطر فراموشی یا تحریف یا غدیرزدایی وجود دارد. پس امروز هم همان تجربه به کار می‌آید و عید غدیر باید با شکوه تمام و با همۀ محتوای غدیری و فلسفۀ سیاسی و ابعاد تربیتی‌اش برگزار شود و این باور ناب به نسل‌های آینده منتقل گردد[۳].
منابع
پانویس
- ↑ در زمینۀ پیوند عاشورا و سقیفه به مدخل «عاشورا و سقیفه» در کتاب «فرهنگ عاشورا» از نویسنده مراجعه شود
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۳۸.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۱۵۹.