چه کسانی در طول تاریخ ادعای کردند که یمانی هستند؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
چه کسانی در طول تاریخ ادعای کردند که یمانی هستند؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / مقدمات ظهور امام مهدی / نشانه‌های ظهور امام مهدی / قیام یمانی
تعداد پاسخ۱ پاسخ

چه کسانی در طول تاریخ ادعای کردند که یمانی هستند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

نصرت‌الله آیتی

حجت الاسلام و المسلمین نصرت‌الله آیتی در کتاب «تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور» در این باره گفته است:

«اصل ظهور مردی از سرزمین یمن در آخرالزمان، مسلّم است و روایات متعددی نیز بر آن دلالت می‌کنند که برخی از آن‌ها معتبرند. این روایات، از پیامبر اکرم (ص)، امام علی (ع)، امام باقر (ع)، امام صادق (ع) و امام رضا (ع) و نیز تعدادی از صحابه، هم‌چون عمار یاسر نقل شده است؛ مثلاً امام صادق (ع) در روایت صحیحه‌ای در پاسخ به این سؤال که فرج شیعیان شما چه زمانی خواهد بود، فرمودند: "وَ ظَهَرَ الشَّامِيُّ وَ أَقْبَلَ الْيَمَانِيُّ وَ تَحَرَّكَ الْحَسَنِيُّ وَ خَرَجَ صَاحِبُ هَذَا الْأَمْرِ مِنَ الْمَدِينَةِ إِلَى مَكَّةَ"[۱]. از نخستین کتاب‌های روایی که این روایات را ذکر کرده‌اند، می‌توان به مختصر اثبات الرجعة از فضل بن شاذان، کافی، الغیبة نعمانی، کمال‌الدین و تمام النعمة، الغیبة و امالی شیخ طوسی، و در منابع اهل سنت به صحیح بخاری، صحیح مسلم و الفتن نعیم بن حماد اشاره کرد. بی‌گمان تعدد این روایات و قدیمی بودن منابع آن و نیز وجود احادیث معتبر در میان مجموعه این روایات، جای هیچ‌گونه تردیدی در اصل این مسئله باقی نخواهد گذاشت. این مسئله آن‌قدر مسلم بوده که در طول تاریخ، افراد مختلفی با عنوان قحطانی (یمانی) دست به قیام زده‌اند. در ادامه به برخی از این افراد اشاره می‌شود:

  1. عبدالرحمن بن اشعث: مسعودی دراین‌باره می‌نویسد: از حوادث بزرگ عهد عبدالملک بن مروان، خلع او توسط عبدالرحمان بن اشعث بن قیس بن معدی‌کرب‌کندی در سال ۸۱ بود. چون لشکریان عبدالرحمان زیاد شدند و بسیاری از مردم عراق از رؤسای قبایل، قاریان و عابدان، به او پیوستند، عبدالملک را خلع کرد و مردم نیز عبدالملک را خلع کردند. این واقعه نزدیک اصطخر فارس به وقوع پیوست. وی پس از خلع عبدالملک خود را "ناصرالمؤمنین" نامید و مدعی شد که همان قحطانی است که اهل یمن در انتظار اویند؛ همو که زمام‌داری را به اهل یمن باز می‌گرداند[۲].
  2. یزید بن ملهب: فخر رازی علاوه بر ابن‌اشعث، از یزید بن ملهب نیز به عنوان کسی که مدعی قحطانی موعود است، یاد می‌کند[۳].
  3. عبدالرحمن بن محمد: ابن خلدون در ضمن حوادث مربوط به قرن چهارم هجری می‌نویسد: آن‌گاه که المظفر (بن محمد بن عبدالله بن عامر) مُرد، برادرش عبدالرحمان جانشین او (وزیر هشام بن الحکم، المؤید بالله) شد و ملقّب به "الناصر لدین الله" گردید. وی راه پدر و برادرش را در پیش گرفت و مانند آن دو، خلیفه وقت، هشام را از تصرف در امور منع می‌کرد و با او مستبدانه رفتار می‌نمود و او را در فرمان‌روایی دخالت نمی‌داد. سپس از هشام خواست که وی را ولی‌عهد خود معرفی کند...، و هشام نیز چنین نوشت:... امیرالمؤمنین بر آن شد تا ولی عهدش قحطانی باشد؛ همو که عبدالله بن عمر بن العاص و ابوهریره درباره‌اش از پیامبر (ص) چنین نقل کرده‌اند: "لا تَقُومُ السّاعَةُ حَتَّى يَخْرُجَ رَجُلٌ من قَحْطانَ يَسُوقُ النّاسَ بعَصاهُ"[۴]؛ قیامت برپا نمی‌شود تا این‌که مردی از قحطان که مردم را با عصایش رهبری می‌کند، خروج نماید[۵].
  4. عبدالرحیم بن عبدالرحمان: ابن خلدون در جایی دیگر ضمن بیان حوادث مربوط به قرن هفتم می‌نویسد: عبدالرحیم بن عبدالرحمان بن الفرس که از طبقه علمای اندلس بود، روزی در مجلس منصور حاضر شد. سخنی تند بر زبان راند و پس از آن از مجلس خارج شد و مدتی مخفیانه زندگی کرد. پس از مرگ منصور، در منطقه "کزوله" ظاهر شد و ادعای امامت کرد و مدعی شد که همان قحطانی است که پیامبر (ص) درباره‌اش فرموده: "قیامت برپا نمی‌شود تا این‌که مردی از قحطان (یمن) قیام کند و مردم را با عصایش رهبری نماید و زمین را هم‌چنان‌که پر از ظلم شده از عدل سرشار سازد." ناصر بن منصور سپاهی را به سوی او روانه کرد. عبدالرحیم در این نبرد پس از شکست، کشته شد و سرش به مراکش فرستاده و در آن‌جا به دار آویخته شد[۶].
  5. احمد حسن یمانی: نظر به این‌که این جریان مدتی است دست به تبلیغات وسیعی زده و برخی از انسان‌های ساده‌لوح را به خود جذب کرده است، بجاست درباره آن به صورت مفصل‌تر گفت‌وگو شود. این جریان که تحت عنوان احمد حسن الیمانی وصی و فرستاده امام مهدی (ع) در اواخر سال‌های حاکمیت صدام بروز کرد، پس از سقوط او با کمک برخی از باقی‌مانده‌های رژیم بعث، تشکیلات وسیعی را در مناطقی هم‌چون نجف، کربلا، ناصریه و بصره به راه انداخت. مؤسس جریان، شخصی به نام احمد حسن گاطع از قبیله صیامر، در حدود سال ۱۹۷۳ میلادی در منطقه‌ای به نام هویر از توابع شهرستان زبیر از استان بصره متولد شد. وی در سال ۱۹۹۹ از دانشکده مهندسی نجف فارغ‌التحصیل شد و مدتی در حوزه شهید سید محمد صدر تلمذ نمود. بنابر نقل موثق، برادر وی از نیروهای بعثی بود[۷].

پرسش‌های وابسته

  1. یمانی که قیامش از نشانه‌های حتمی ظهور است کیست؟ (پرسش)  
    1. نام یمانی چیست؟ (پرسش)
    2. لقب یمانی چیست؟ (پرسش)
    3. نسب یمانی چیست؟ (پرسش)
    4. آیا یمانی همان شعیب بن صالح است؟ (پرسش)
    5. آیا یمانی همان قحطانی است؟ (پرسش)
  2. چه کسانی در طول تاریخ ادعای کردند که یمانی هستند؟ (پرسش)
  3. ویژگی‌های قیام یمانی چیست؟ (پرسش)
  4. اهداف قیام یمانی چیست؟ (پرسش)
  5. قیام یمانی چگونه شکل می‌گیرد؟ (پرسش)
  6. یمانی چه آیینی دارد؟ (پرسش)
  7. یمانی بعد از خروج چه کارهایی می‌کند؟ (پرسش)
  8. خروج یمانی با کدام حرکت متقارن می‌باشد؟ (پرسش)
  9. وظیفه مسلمانان در هنگام خروج یمانی چیست؟ (پرسش)
  10. معیارهای تشخیص یمانی چیست؟ (پرسش)  
  11. اگر نام یمانی در روایات نیامده با چه واژه‌هایی به او اشاره شده؟ (پرسش)
  12. قیام یمانی در چه زمان و مکانی خواهد بود؟ (پرسش)  
  13. یمانی پس از خروج چه اقدام‌هایی انجام می‌دهد؟ (پرسش)
  14. فرجام قیام یمانی چیست؟ (پرسش)
  15. آیا یمانی از شیعیان امام علی است؟ (پرسش)
  16. آیا یمانی از شیعیان زیدیه است؟ (پرسش)
  17. آیا یمانی بعد از قیام حاکم یمن می‌شود؟ (پرسش)
  18. رنگ پرچم یمانی چیست؟ (پرسش)
  19. آیا هر پرچم سفیدی از یمن نشانه حق و هدایت است؟ (پرسش)
  20. یمانی بر چه مناطقی سیطره پیدا خواهد کرد؟ (پرسش)
  21. دین یمانی چیست؟ (پرسش)
  22. چرا پرچم یمانی هدایت یافته‌ترین پرچم است؟ (پرسش)
  23. آیا تنها پرچم هدایت در عصر ظهور پرچم یمانی است؟ (پرسش)
  24. آیا اطاعت یمانی مثل اطاعت امام مهدی واجب عمومی است؟ (پرسش)
  25. آیا یمانی وزیر و نائب خاص امام مهدی است؟ (پرسش)
  26. چرا در روایت تصریح شده است که مخالفت با یمانی حرام و دشمنش در آتش است؟ (پرسش)
  27. در طول تاریخ مدعیان دروغین یمانی چه کسانی بودند؟ (پرسش)
  28. در عصر حاضر چه کسانی ادعای یمانی کرده‌اند؟ (پرسش)
  29. راه تشخیص یمانی‌های دروغین چیست؟ (پرسش)

پانویس

  1. هنگامی‌که شامی ظاهر شود و یمانی آشکار گردد و حسنی جنبش خود را آغاز کند، صاحب این امر از مدینه به سمت مکه برود؛ الکافی، ص۲۲۵، ح۲۸۵. (سند این روایت به صورت زیر است: "مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ، عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ، عَنْ يَعْقُوبَ السَّرَّاجِ". درباره وثاقت محمد بن یحیی نک: رجال النجاشی، ص۳۵۳؛ درباره وثاقت احمد بن محمد نک: همان، ص۸۲؛ درباره وثاقت ابن محبوب نک: رجال الطوسی، ص۳۳۴؛ درباره وثاقت یعقوب السراج نک: رجال النجاشی، ص۴۵۱).
  2. التنبیه و الاشراف، ص۲۷۱.
  3. المحصول، ج۴، ص۳۴۸.
  4. صحیح البخاری، ج۴، ص۱۵۹.
  5. تاریخ، ج۴، ص۱۴۸.
  6. تاریخ، ج۶، ص۲۵۰.
  7. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۴۹ - ۵۲.