برادری در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[برادری]]، [[پیوند عاطفی]] و [[ایمانی]] مبتنی بر اشتراکات [[دینی]] میان [[مسلمانان]]. | [[برادری]]، [[پیوند عاطفی]] و [[ایمانی]] مبتنی بر اشتراکات [[دینی]] میان [[مسلمانان]]. | ||
[[برادر]] واژهای است برای نشان دادن پیوند دو فرد که به سبب [[پدر]] و [[مادر]] مشترک یا یکی از آن دو پدید میآید<ref>دهخدا، ج۳، ص۳۸۹۷. </ref> و به آن، برادر نسبی گفته میشود. اما این واژه به صورت استعاره در مفاهیمی مانند همقبیلهای، [[دوستی]]، شرکت و [[ایمان]] نیز به کار میرود<ref>راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، ص۶۸؛ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۱، ص۲۱- ۲۳.</ref>.<ref>[[اسماعیل رضوانیفر|رضوانیفر، اسماعیل]]، [[برادری (مقاله)| مقاله «برادری»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۲]] ص ۶۰۵.</ref> | [[برادر]] واژهای است برای نشان دادن پیوند دو فرد که به سبب [[پدر]] و [[مادر]] مشترک یا یکی از آن دو پدید میآید<ref>دهخدا، ج۳، ص۳۸۹۷. </ref> و به آن، برادر نسبی گفته میشود. اما این واژه به صورت استعاره در مفاهیمی مانند همقبیلهای، [[دوستی]]، شرکت و [[ایمان]] نیز به کار میرود<ref>راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، ص۶۸؛ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۱، ص۲۱- ۲۳.</ref>.<ref>[[اسماعیل رضوانیفر|رضوانیفر، اسماعیل]]، [[برادری (مقاله)| مقاله «برادری»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۲]] ص ۶۰۵.</ref> | ||
==پیشینه== | == پیشینه == | ||
در [[آیات]] متعددی از [[قرآن کریم]] به موضوع برادری اشاره شده است. در برخی از این آیات برادری در معنای نسبی آن به کار رفته است، همانند داستان [[هابیل و قابیل]]<ref>مائده، ۲۷ و ۳۱.</ref>، داستان [[موسی]]{{ع}} و [[هارون]]<ref>مؤمنون، ۴۵.</ref>، داستان یوسف{{ع}} و برادرانش<ref>یوسف، ۷.</ref> و در برخی دیگر، [[برادری دینی]] منظور است<ref>آل عمران، ۱۰۳؛ حجر، ۴۷؛ حجرات، ۱۰.</ref>. پارهای از آیات نیز [[پیامبران]]{{عم}} را [[برادران]] [[امت]] خود خواندهاند<ref>اعراف، ۶۵؛ شعراء، ۱۰۶.</ref>. واژه برادری در [[قرآن]] به معنای [[همراهی]] و [[همگرایی]] نیز آمده است؛ نظیر آیاتی که از برادری [[منافقان]] و [[کافران]] سخن گفتهاند<ref>آل عمران، ۱۵۶؛ حشر، ۱۱.</ref>؛ چنانکه تبذیرکنندگان به سبب همگرایی با [[شیطان]]، برادران او معرفی شدهاند<ref>اسراء، ۲۷؛ اعراف، ۲۰۲.</ref>. [[امام خمینی]] نیز بارها واژههای برادر و برادری را در مفهوم اشتراک دینی و ایمانی میان مسلمانان به کار برده است | در [[آیات]] متعددی از [[قرآن کریم]] به موضوع برادری اشاره شده است. در برخی از این آیات برادری در معنای نسبی آن به کار رفته است، همانند داستان [[هابیل و قابیل]]<ref>مائده، ۲۷ و ۳۱.</ref>، داستان [[موسی]]{{ع}} و [[هارون]]<ref>مؤمنون، ۴۵.</ref>، داستان یوسف{{ع}} و برادرانش<ref>یوسف، ۷.</ref> و در برخی دیگر، [[برادری دینی]] منظور است<ref>آل عمران، ۱۰۳؛ حجر، ۴۷؛ حجرات، ۱۰.</ref>. پارهای از آیات نیز [[پیامبران]]{{عم}} را [[برادران]] [[امت]] خود خواندهاند<ref>اعراف، ۶۵؛ شعراء، ۱۰۶.</ref>. واژه برادری در [[قرآن]] به معنای [[همراهی]] و [[همگرایی]] نیز آمده است؛ نظیر آیاتی که از برادری [[منافقان]] و [[کافران]] سخن گفتهاند<ref>آل عمران، ۱۵۶؛ حشر، ۱۱.</ref>؛ چنانکه تبذیرکنندگان به سبب همگرایی با [[شیطان]]، برادران او معرفی شدهاند<ref>اسراء، ۲۷؛ اعراف، ۲۰۲.</ref>. [[امام خمینی]] نیز بارها واژههای برادر و برادری را در مفهوم اشتراک دینی و ایمانی میان مسلمانان به کار برده است<ref>[[اسماعیل رضوانیفر|رضوانیفر، اسماعیل]]، [[برادری (مقاله)| مقاله «برادری»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۲]] ص ۶۰۵.</ref>. | ||
==برادری در [[اسلام]]== | == برادری در [[اسلام]] == | ||
قرآن کریم با بیان اینکه [[مؤمنان]] برادر یکدیگرند<ref>حجرات، ۱۰.</ref> و نباید به همدیگر [[ظن]] و [[گمان]] بد ببرند و [[غیبت]] یکدیگر را کنند<ref>حجرات، ۱۲.</ref>، [[فرهنگ]] [[اخوت]] و برادری را در [[جامعه اسلامی]] پیریزی کرده و پیوند میان آنان را نه پیوند نسبی یا اعتباری، بلکه پیوندی [[قلبی]] خوانده است<ref>انفال، ۶۳.</ref>. عمیقترین نوع برادری، پیوند برادر ایمانی است؛ زیرا اساس برادری این است که [[هدف]] برادر همان هدف برادر ایمانیاش باشد<ref>طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۵۴۶.</ref>. | قرآن کریم با بیان اینکه [[مؤمنان]] برادر یکدیگرند<ref>حجرات، ۱۰.</ref> و نباید به همدیگر [[ظن]] و [[گمان]] بد ببرند و [[غیبت]] یکدیگر را کنند<ref>حجرات، ۱۲.</ref>، [[فرهنگ]] [[اخوت]] و برادری را در [[جامعه اسلامی]] پیریزی کرده و پیوند میان آنان را نه پیوند نسبی یا اعتباری، بلکه پیوندی [[قلبی]] خوانده است<ref>انفال، ۶۳.</ref>. عمیقترین نوع برادری، پیوند برادر ایمانی است؛ زیرا اساس برادری این است که [[هدف]] برادر همان هدف برادر ایمانیاش باشد<ref>طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۵۴۶.</ref>. | ||
خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
[[امام خمینی]] [[مسلمانان]] را سفارش شده به [[دوستی]]، نیکویی و [[برادری]] میدانست<ref>امام خمینی، چهل حدیث، ص۳۱۰.</ref> و اوج برادری را مشروط به انجام تعهداتی دوطرفه میان [[برادران]] بیان میکرد. ایشان شرط برادری را افزون بر ابراز [[عطوفت]] و [[مهربانی]] به هم و [[خشم]] و [[کینه]] به [[دشمنان]] یکدیگر<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۹، ص۳۸۵. </ref> ردکردن [[غیبت]] [[برادر]] [[مؤمن]]<ref>چهل حدیث، ص۳۱۶.</ref> میدانست و با استناد به [[روایت]] [[امام صادق]]{{ع}}<ref>حر عاملی، محمدبن حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعه، ج۱۲، ص۲۸۲. </ref> [[معتقد]] بود کسی که غیبت برادرش را رد کند، [[خداوند]] هزاران [[شر]] در [[دنیا]] و [[آخرت]] از او دور میکند<ref>امام خمینی، چهل حدیث، ص۳۱۶.</ref>. در نگاه ایشان برادر [[ایمانی]]، برادر مؤمنش را تنها نمیگذارد و خیر و صلاحی را که برای برادرش خواستار است، برای تمام [[ملت]] میخواهد<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۱۳، ص۱۵۲.</ref>، ایشان [[اسلام]] را [[دین]] [[رفتار برادرانه]] میدانست<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۸، ص۳۷۲ و ۳۷۹.</ref> و تأکید داشت در اسلام فرقی میان [[اقوام]]، [[فقیر]] و [[غنی]]، زبان و نژادپرست نیست و همه باهم ملزم به رفتار برادرانه و محبتآمیزند<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۹، ص۳۸۵؛ ج۱۰، ص۱۳۷ و ج۱۵، ص۴۷۱. </ref>.<ref>[[اسماعیل رضوانیفر|رضوانیفر، اسماعیل]]، [[برادری (مقاله)| مقاله «برادری»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۲]] ص ۶۰۵.</ref> | [[امام خمینی]] [[مسلمانان]] را سفارش شده به [[دوستی]]، نیکویی و [[برادری]] میدانست<ref>امام خمینی، چهل حدیث، ص۳۱۰.</ref> و اوج برادری را مشروط به انجام تعهداتی دوطرفه میان [[برادران]] بیان میکرد. ایشان شرط برادری را افزون بر ابراز [[عطوفت]] و [[مهربانی]] به هم و [[خشم]] و [[کینه]] به [[دشمنان]] یکدیگر<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۹، ص۳۸۵. </ref> ردکردن [[غیبت]] [[برادر]] [[مؤمن]]<ref>چهل حدیث، ص۳۱۶.</ref> میدانست و با استناد به [[روایت]] [[امام صادق]]{{ع}}<ref>حر عاملی، محمدبن حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعه، ج۱۲، ص۲۸۲. </ref> [[معتقد]] بود کسی که غیبت برادرش را رد کند، [[خداوند]] هزاران [[شر]] در [[دنیا]] و [[آخرت]] از او دور میکند<ref>امام خمینی، چهل حدیث، ص۳۱۶.</ref>. در نگاه ایشان برادر [[ایمانی]]، برادر مؤمنش را تنها نمیگذارد و خیر و صلاحی را که برای برادرش خواستار است، برای تمام [[ملت]] میخواهد<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۱۳، ص۱۵۲.</ref>، ایشان [[اسلام]] را [[دین]] [[رفتار برادرانه]] میدانست<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۸، ص۳۷۲ و ۳۷۹.</ref> و تأکید داشت در اسلام فرقی میان [[اقوام]]، [[فقیر]] و [[غنی]]، زبان و نژادپرست نیست و همه باهم ملزم به رفتار برادرانه و محبتآمیزند<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۹، ص۳۸۵؛ ج۱۰، ص۱۳۷ و ج۱۵، ص۴۷۱. </ref>.<ref>[[اسماعیل رضوانیفر|رضوانیفر، اسماعیل]]، [[برادری (مقاله)| مقاله «برادری»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۲]] ص ۶۰۵.</ref> | ||
==برادری میان [[امت اسلامی]]== | == برادری میان [[امت اسلامی]] == | ||
{{همچنین|وحدت اسلامی}} | {{همچنین|وحدت اسلامی}} | ||
در [[نظام فکری]] امام خمینی که برگرفته از اسلام است، همه مسلمانان با هم برادرند<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۱۲، ۳۵۹.</ref>. ایشان بر پایه [[کلام الهی]] که همگی را به چنگ زدن به [[ریسمان الهی]] فرا میخواند<ref>آل عمران، ۱۰۳.</ref>، توجه به برادری اسلامی را [[دستوری]] حیاتبخش برای [[پیروزی]] بر [[دشمنان اسلام]] میدانست<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۳، ص۳۱۸-۳۱۹.</ref> و بر این [[اعتقاد]] بود که [[اخوت اسلامی]] علاوه بر اینکه حکمی [[اخلاقی]] است، حکمی [[اجتماعی]] و [[سیاسی]] است و [[اخوت ایمانی]] مورد تأکید خداوند، ویژه مسلمانان یک [[کشور]] نیست. بلکه شامل تمامی [[مسلمانان]] میشود<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۱۳، ص۱۳۰-۱۳۲.</ref> ایشان گرفتاریهای مسلمانان و [[کشورهای اسلامی]] را ناشی از [[بیاعتنایی]] به دستورهای [[قرآن]] میدانست؛ زیرا [[پایبندی]] به [[احکام]] قرآن موجب [[انسجام]] مسلمانان خواهد شد<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۲، ص۳۳ و ج۱۱، ص۴۹۱.</ref> و [[حفظ]] [[برادری]] میان مسلمانان موجب [[استقلال]] و قطع [[وابستگی]] از غیر مسلمانان میگردد<ref>همان، ج۹، ص۲۵۰.</ref>. چنان که ایشان منشأ اشغال [[فلسطین]] را [[ضعف]] پیوند برادری میان [[مسلمین]] میدانست<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۲، ص۳۳. </ref> و [[آزادی]] آن را در گرو برادری همه [[دولتهای اسلامی]] معرفی میکرد<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۳، ص۱-۳.</ref>. | در [[نظام فکری]] امام خمینی که برگرفته از اسلام است، همه مسلمانان با هم برادرند<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۱۲، ۳۵۹.</ref>. ایشان بر پایه [[کلام الهی]] که همگی را به چنگ زدن به [[ریسمان الهی]] فرا میخواند<ref>آل عمران، ۱۰۳.</ref>، توجه به برادری اسلامی را [[دستوری]] حیاتبخش برای [[پیروزی]] بر [[دشمنان اسلام]] میدانست<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۳، ص۳۱۸-۳۱۹.</ref> و بر این [[اعتقاد]] بود که [[اخوت اسلامی]] علاوه بر اینکه حکمی [[اخلاقی]] است، حکمی [[اجتماعی]] و [[سیاسی]] است و [[اخوت ایمانی]] مورد تأکید خداوند، ویژه مسلمانان یک [[کشور]] نیست. بلکه شامل تمامی [[مسلمانان]] میشود<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۱۳، ص۱۳۰-۱۳۲.</ref> ایشان گرفتاریهای مسلمانان و [[کشورهای اسلامی]] را ناشی از [[بیاعتنایی]] به دستورهای [[قرآن]] میدانست؛ زیرا [[پایبندی]] به [[احکام]] قرآن موجب [[انسجام]] مسلمانان خواهد شد<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۲، ص۳۳ و ج۱۱، ص۴۹۱.</ref> و [[حفظ]] [[برادری]] میان مسلمانان موجب [[استقلال]] و قطع [[وابستگی]] از غیر مسلمانان میگردد<ref>همان، ج۹، ص۲۵۰.</ref>. چنان که ایشان منشأ اشغال [[فلسطین]] را [[ضعف]] پیوند برادری میان [[مسلمین]] میدانست<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۲، ص۳۳. </ref> و [[آزادی]] آن را در گرو برادری همه [[دولتهای اسلامی]] معرفی میکرد<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۳، ص۱-۳.</ref>. |
نسخهٔ ۵ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۵۳
مقدمه
برادری، پیوند عاطفی و ایمانی مبتنی بر اشتراکات دینی میان مسلمانان. برادر واژهای است برای نشان دادن پیوند دو فرد که به سبب پدر و مادر مشترک یا یکی از آن دو پدید میآید[۱] و به آن، برادر نسبی گفته میشود. اما این واژه به صورت استعاره در مفاهیمی مانند همقبیلهای، دوستی، شرکت و ایمان نیز به کار میرود[۲].[۳]
پیشینه
در آیات متعددی از قرآن کریم به موضوع برادری اشاره شده است. در برخی از این آیات برادری در معنای نسبی آن به کار رفته است، همانند داستان هابیل و قابیل[۴]، داستان موسی(ع) و هارون[۵]، داستان یوسف(ع) و برادرانش[۶] و در برخی دیگر، برادری دینی منظور است[۷]. پارهای از آیات نیز پیامبران(ع) را برادران امت خود خواندهاند[۸]. واژه برادری در قرآن به معنای همراهی و همگرایی نیز آمده است؛ نظیر آیاتی که از برادری منافقان و کافران سخن گفتهاند[۹]؛ چنانکه تبذیرکنندگان به سبب همگرایی با شیطان، برادران او معرفی شدهاند[۱۰]. امام خمینی نیز بارها واژههای برادر و برادری را در مفهوم اشتراک دینی و ایمانی میان مسلمانان به کار برده است[۱۱].
برادری در اسلام
قرآن کریم با بیان اینکه مؤمنان برادر یکدیگرند[۱۲] و نباید به همدیگر ظن و گمان بد ببرند و غیبت یکدیگر را کنند[۱۳]، فرهنگ اخوت و برادری را در جامعه اسلامی پیریزی کرده و پیوند میان آنان را نه پیوند نسبی یا اعتباری، بلکه پیوندی قلبی خوانده است[۱۴]. عمیقترین نوع برادری، پیوند برادر ایمانی است؛ زیرا اساس برادری این است که هدف برادر همان هدف برادر ایمانیاش باشد[۱۵].
رابطه برادری میان مسلمانان همواره مورد توجه پیامبر اکرم(ص) بوده است. بنا به منابع تاریخی و روایات، پیامبر(ص) در آغاز ورود به مدینه برای تحکیم روابط میان مهاجرین و انصار، پیوند برادری (مؤاخاة) برقرار کرد[۱۶] و حضرت علی(ع) را برادر خود در دنیا و آخرت خواند[۱۷]. در روایات اهل بیت(ع) به رابطه برادری توجه و بر آن تأکید شده است؛ چنان که امام حسین(ع) مؤمن را برادر مؤمن و مسلمان را برادر مسلمان دانسته است[۱۸]. در برخی از روایات به جنبههای گوناگون برادری دینی و اسلامی اشاره شده و نشانههای آن مواسات (غمخوار یکدیگر بودن)[۱۹] یاری رساندن در راه فرمانبرداری از خدا[۲۰]، خیرخواهی، بینیازی به هنگام نیاز و اهتمام به نماز و غیر آن[۲۱] معرفی شده است. برادر دینی باید همواره از حال برادر خود خبر بگیرد[۲۲] و راز وی را نگه دارد و عیب وی را برملا نکند[۲۳] و در برابر برادر دینی خود جدال و فخرفروشی نکند و عناد و حسد نورزد و با او با عطوفت و مهربانی رفتار کند[۲۴]. همچنین در برخی روایات از گسستن پیوند برادری نیز نهی شده[۲۵] و بهترین صدقه آشنایی با حقوق برادر مؤمن شمرده شده است[۲۶].
امام خمینی مسلمانان را سفارش شده به دوستی، نیکویی و برادری میدانست[۲۷] و اوج برادری را مشروط به انجام تعهداتی دوطرفه میان برادران بیان میکرد. ایشان شرط برادری را افزون بر ابراز عطوفت و مهربانی به هم و خشم و کینه به دشمنان یکدیگر[۲۸] ردکردن غیبت برادر مؤمن[۲۹] میدانست و با استناد به روایت امام صادق(ع)[۳۰] معتقد بود کسی که غیبت برادرش را رد کند، خداوند هزاران شر در دنیا و آخرت از او دور میکند[۳۱]. در نگاه ایشان برادر ایمانی، برادر مؤمنش را تنها نمیگذارد و خیر و صلاحی را که برای برادرش خواستار است، برای تمام ملت میخواهد[۳۲]، ایشان اسلام را دین رفتار برادرانه میدانست[۳۳] و تأکید داشت در اسلام فرقی میان اقوام، فقیر و غنی، زبان و نژادپرست نیست و همه باهم ملزم به رفتار برادرانه و محبتآمیزند[۳۴].[۳۵]
برادری میان امت اسلامی
در نظام فکری امام خمینی که برگرفته از اسلام است، همه مسلمانان با هم برادرند[۳۶]. ایشان بر پایه کلام الهی که همگی را به چنگ زدن به ریسمان الهی فرا میخواند[۳۷]، توجه به برادری اسلامی را دستوری حیاتبخش برای پیروزی بر دشمنان اسلام میدانست[۳۸] و بر این اعتقاد بود که اخوت اسلامی علاوه بر اینکه حکمی اخلاقی است، حکمی اجتماعی و سیاسی است و اخوت ایمانی مورد تأکید خداوند، ویژه مسلمانان یک کشور نیست. بلکه شامل تمامی مسلمانان میشود[۳۹] ایشان گرفتاریهای مسلمانان و کشورهای اسلامی را ناشی از بیاعتنایی به دستورهای قرآن میدانست؛ زیرا پایبندی به احکام قرآن موجب انسجام مسلمانان خواهد شد[۴۰] و حفظ برادری میان مسلمانان موجب استقلال و قطع وابستگی از غیر مسلمانان میگردد[۴۱]. چنان که ایشان منشأ اشغال فلسطین را ضعف پیوند برادری میان مسلمین میدانست[۴۲] و آزادی آن را در گرو برادری همه دولتهای اسلامی معرفی میکرد[۴۳].
امام خمینی با توجه به اینکه یکی از جلوهگاههای برادری میان مسلمانان را موسم حج میدانست، فلسفه حج را گستراندن اخوت و وحدت میان مسلمانان ارزیابی میکرد و آن را موجب ایجاد تعهد در میان مسلمانان در قبال برادران دینی میشمرد[۴۴]. ایشان معتقد بود ملت ایران بر پایه اخوت و برادری اسلامی همواره به دنبال این بوده که همراه با دیگر ملتهای مسلمان علیه دشمن اصلی و قدرتهای بزرگ متحد شود تا با این اتحاد کشورهای اسلامی را نجات دهد[۴۵]. در این چارچوب، اختلافهای میان شیعه و سنی در جهان اسلام را مغایر با اصل برادری و پیشبرد منافع مشترک جوامع اسلامی میشمرد و آن را موجب بهرهبرداری دشمنان اسلام میدانست[۴۶].[۴۷]
منابع
پانویس
- ↑ دهخدا، ج۳، ص۳۸۹۷.
- ↑ راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، ص۶۸؛ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۱، ص۲۱- ۲۳.
- ↑ رضوانیفر، اسماعیل، مقاله «برادری»، دانشنامه امام خمینی ج۲ ص ۶۰۵.
- ↑ مائده، ۲۷ و ۳۱.
- ↑ مؤمنون، ۴۵.
- ↑ یوسف، ۷.
- ↑ آل عمران، ۱۰۳؛ حجر، ۴۷؛ حجرات، ۱۰.
- ↑ اعراف، ۶۵؛ شعراء، ۱۰۶.
- ↑ آل عمران، ۱۵۶؛ حشر، ۱۱.
- ↑ اسراء، ۲۷؛ اعراف، ۲۰۲.
- ↑ رضوانیفر، اسماعیل، مقاله «برادری»، دانشنامه امام خمینی ج۲ ص ۶۰۵.
- ↑ حجرات، ۱۰.
- ↑ حجرات، ۱۲.
- ↑ انفال، ۶۳.
- ↑ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۵۴۶.
- ↑ ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویه، ج۱، ص۵۰۴- ۵۰۷؛ طوسی، الامالی، ص۵۸۷؛ مقریزی، احمد بن علی، امتاع الاسماع بما للنبی من الاحوال والاموال و الحفدة و المتاع، ج۱، ص۶۹.
- ↑ هلالی کوفی، سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ج۲، ص۷۶۰؛ قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة لذوی القربی، ج۱، ص۱۷۸.
- ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۷۱، ص۲۷۳؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۲، ص۲۰۳- ۲۱۳.
- ↑ مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۱، ص۸۵.
- ↑ آمدی، ص۴۱۷؛ ورام، ج۲، ص۱۲۳.
- ↑ حر عاملی، محمدبن حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعه، ج۱۲، ص۲۰۳ – ۲۰۸.
- ↑ طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ج۱، ص۱۹.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۷۱، ص۲۸۱.
- ↑ همان، ج۷۵، ص۲۳۶ و ۲۹۱، ۲۹۲.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۷۴، ص۲۱۰.
- ↑ حر عاملی، محمدبن حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعه، ج۱۶، ص۲۲۳.
- ↑ امام خمینی، چهل حدیث، ص۳۱۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ج۹، ص۳۸۵.
- ↑ چهل حدیث، ص۳۱۶.
- ↑ حر عاملی، محمدبن حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعه، ج۱۲، ص۲۸۲.
- ↑ امام خمینی، چهل حدیث، ص۳۱۶.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ج۱۳، ص۱۵۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ج۸، ص۳۷۲ و ۳۷۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ج۹، ص۳۸۵؛ ج۱۰، ص۱۳۷ و ج۱۵، ص۴۷۱.
- ↑ رضوانیفر، اسماعیل، مقاله «برادری»، دانشنامه امام خمینی ج۲ ص ۶۰۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ج۱۲، ۳۵۹.
- ↑ آل عمران، ۱۰۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ج۳، ص۳۱۸-۳۱۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ج۱۳، ص۱۳۰-۱۳۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ج۲، ص۳۳ و ج۱۱، ص۴۹۱.
- ↑ همان، ج۹، ص۲۵۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ج۲، ص۳۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ج۳، ص۱-۳.
- ↑ همان، ج۱۶، ص۴۰۱ و ۵۱۳.
- ↑ همان، ج۱۶، ص۱۳۹۱- ۱۳۹۲.
- ↑ همان، ج۶، ص۱۳۳ و ج۱۳، ص۱۵۲ – ۱۵۳.
- ↑ رضوانیفر، اسماعیل، مقاله «برادری»، دانشنامه امام خمینی ج۲ ص ۶۰۶.