آیا قیام قبل از ظهور حجت صحیح است؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '﴿' به ' ') |
جز (جایگزینی متن - '﴾' به ' ') |
||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
::::::آیت‌‌الله '''[[عبدالله جوادی آملی]]'''، در کتاب ''«[[امام مهدی موجود موعود (کتاب)| امام مهدی موجود موعود]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::آیت‌‌الله '''[[عبدالله جوادی آملی]]'''، در کتاب ''«[[امام مهدی موجود موعود (کتاب)| امام مهدی موجود موعود]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::«[[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: "کسی از ما [[اهل بیت]] برای دفع ظلمی یا گرفتن حقی قبل از [[قیام قائم]] ما، [[قیام]] نکرده و نمی‌کند، مگر به [[مصیبت]] و بلیه دچار می‌شود و قیامش سبب ازدیاد کراهت و [[رنج]] ما و [[شیعیان]] ما می‌شود"<ref>{{عربی|"مَا خَرَجَ وَ لَا يَخْرُجُ مِنَّا أَهْلَ الْبَيْتِ إِلَى قِيَامِ قَائِمِنَا أَحَدٌ لِيَدْفَعَ ظُلْماً أَوْ يَنْعَشَ حَقّاً إلَّا اصْطَلَمَتْهُ الْبَلِيَّةُ، وَ كَانَ قِيَامُهُ زِيَادَةً فِي مَكْرُوهِنَا وَ شِيعَتِنَا"}}؛ صحیفه سجادیه، «مقدمه»، ص ۱۲؛ ریاض السالکین، ج ۱، ص ۱۸۸ ـ ۱۹۲.</ref>؛[[متوکل بن هارون]]، [[راوی]] [[صحیفه سجادیه]] چنین می‌گوید: [[یحیی بن زید بن علی]]، نوه [[امام سجاد|امام زین العابدین]]{{ع}} را ملاقات کردم، در حالی که عازم [[خراسان]] بود. به او [[سلام]] کردم و از حال پسر عموهایش در [[مدینه]] پرسید؛ خصوصاً از عمویش [[امام باقر]] {{ع}} مؤکد سؤال کرد و من وی را از حال ایشان با خبر ساختم و حزن آنان را بر پدرش [[زید بن علی]] به او گفتم. [[یحیی بن زید]] پرسید: عمویم [[محمد بن علی الباقر]]{{ع}} بر این نظریه بود که پدرم [[زید]] [[خروج]] نکند، آیا تو پسر عمویم [[جعفر بن محمد]]{{ع}} را ملاقات کرده‌ای؟ گفتم: بله، گفت آیا شنیدی درباره من چیزی بگوید؟ گفتم: آری. گفت: چه چیزی درباره من فرمود؟ من میل نداشتم آنچه شنیده بودم برای او بازگویم؛ ولی با اصرار یحیی گفتم: از ایشان شنیدم که درباره تو می‌فرمود: تو نیز مانند پدرت مقتول و [[مصلوب]] می‌شوی. [[متوکل بن هارون]] گوید: [[یحیی بن زید]] پس از شنیدن خبر مرگ خویش، [[صحیفه سجادیه]] را که به املاء [[امام سجاد|امام زین العابدین]]{{ع}} و خط پدرش [[زید]] بود به من داد و گفت: تا زمان مرگم آن را نگهدار و پس از من به دو پسر عمویم [[محمد]] و [[ابراهیم]] فرزندان [[عبدالله بن حسن بن حسن بن علی]]{{عم}} بده که آنان پس از من در این امر (نگهداری [[صحیفه]]) استوارند. [[متوکل بن هارون]] ادامه می‌دهد: پس از قتل [[یحیی بن زید]] به نزد [[امام صادق]]{{ع}} رفتم و گفت وگویم را با یحیی خدمتشان عرض کردم؛ ایشان گریستند و حزنشان نسبت به یحیی زیاد شد و فرمودند: [[خدا]] [[رحمت]] کند پسر عمویم را و او را به پدران و اجدادش ملحق کند؛ آن‌گاه فرمودند: {{عربی|"مَا خَرَجَ وَ لَا يَخْرُجُ مِنَّا أَهْلَ الْبَيْتِ إِلَى قِيَامِ قَائِمِنَا أَحَدٌ لِيَدْفَعَ ظُلْماً أَوْ يَنْعَشَ حَقّاً إلَّا اصْطَلَمَتْهُ الْبَلِيَّةُ، وَ كَانَ قِيَامُهُ زِيَادَةً فِي مَكْرُوهِنَا وَ شِيعَتِنَا"}}<ref>ر.ک: مقدمه صحیفه سجادیه، ص ۸ ـ ۱۲. گرچه این دسته از روایات موهم آن هستند که جناب زید بن علی بی‌کسب رضای معصوم {{ع}} قیام نموده و موجب ازدیاد حزن و ناخشنودی امام {{ع}} را فراهم آورد، سایر روایات و مدارک تاریخی این توهم را رفع می‌کند. برای اطلاع بیشتر ر.ک: شخصیت و قیام زید بن علی از انتشارات جامعه مدرسین.</ref>. از این [[روایت]] و [[روایات]] مشابه برمی‌آید که اگر کسی پیش از [[قیام قائم]] بپا خیزد و داعیه [[امامت]] داشته باشد و [[مردم]] را به خود بخواند یا گرچه داعیه [[امامت]] ندارد و [[مردم]] را به خویش نمی‌خواند اما شرایط قیامش آماده نباشد، محکوم به شکست است؛ اما آن که [[مردم]] را به [[امام]] [[معصوم]] عصر خویش بخواند خواه آن مجاهد خود، [[امام]] [[معصوم]] باشد همچون [[سید الشهداء]] {{ع}} و خواه نباشد و از سوی دیگر بر اساس {{عربی|"حُضُورُ الْحَاضِرِ وَ قِيَامُ الْحُجَّةِ بِوُجُودِ النَّاصِر"}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۳، بند ۱۶.</ref> شرایط قیامش فراهم باشد، حتی اگر چون [[سید الشهداء]] به [[شهادت]] رسد، [[دین]] با [[قیام]] و [[اقدام]] او رشد یافته و [[پیشرفت]] می‌کند، چرا که [[شهادت]] با [[ضرورت]] [[قیام]] و [[پیروزی]] مجاهدان در [[راه خدا]] منافات ندارد. | ::::::«[[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: "کسی از ما [[اهل بیت]] برای دفع ظلمی یا گرفتن حقی قبل از [[قیام قائم]] ما، [[قیام]] نکرده و نمی‌کند، مگر به [[مصیبت]] و بلیه دچار می‌شود و قیامش سبب ازدیاد کراهت و [[رنج]] ما و [[شیعیان]] ما می‌شود"<ref>{{عربی|"مَا خَرَجَ وَ لَا يَخْرُجُ مِنَّا أَهْلَ الْبَيْتِ إِلَى قِيَامِ قَائِمِنَا أَحَدٌ لِيَدْفَعَ ظُلْماً أَوْ يَنْعَشَ حَقّاً إلَّا اصْطَلَمَتْهُ الْبَلِيَّةُ، وَ كَانَ قِيَامُهُ زِيَادَةً فِي مَكْرُوهِنَا وَ شِيعَتِنَا"}}؛ صحیفه سجادیه، «مقدمه»، ص ۱۲؛ ریاض السالکین، ج ۱، ص ۱۸۸ ـ ۱۹۲.</ref>؛[[متوکل بن هارون]]، [[راوی]] [[صحیفه سجادیه]] چنین می‌گوید: [[یحیی بن زید بن علی]]، نوه [[امام سجاد|امام زین العابدین]]{{ع}} را ملاقات کردم، در حالی که عازم [[خراسان]] بود. به او [[سلام]] کردم و از حال پسر عموهایش در [[مدینه]] پرسید؛ خصوصاً از عمویش [[امام باقر]] {{ع}} مؤکد سؤال کرد و من وی را از حال ایشان با خبر ساختم و حزن آنان را بر پدرش [[زید بن علی]] به او گفتم. [[یحیی بن زید]] پرسید: عمویم [[محمد بن علی الباقر]]{{ع}} بر این نظریه بود که پدرم [[زید]] [[خروج]] نکند، آیا تو پسر عمویم [[جعفر بن محمد]]{{ع}} را ملاقات کرده‌ای؟ گفتم: بله، گفت آیا شنیدی درباره من چیزی بگوید؟ گفتم: آری. گفت: چه چیزی درباره من فرمود؟ من میل نداشتم آنچه شنیده بودم برای او بازگویم؛ ولی با اصرار یحیی گفتم: از ایشان شنیدم که درباره تو می‌فرمود: تو نیز مانند پدرت مقتول و [[مصلوب]] می‌شوی. [[متوکل بن هارون]] گوید: [[یحیی بن زید]] پس از شنیدن خبر مرگ خویش، [[صحیفه سجادیه]] را که به املاء [[امام سجاد|امام زین العابدین]]{{ع}} و خط پدرش [[زید]] بود به من داد و گفت: تا زمان مرگم آن را نگهدار و پس از من به دو پسر عمویم [[محمد]] و [[ابراهیم]] فرزندان [[عبدالله بن حسن بن حسن بن علی]]{{عم}} بده که آنان پس از من در این امر (نگهداری [[صحیفه]]) استوارند. [[متوکل بن هارون]] ادامه می‌دهد: پس از قتل [[یحیی بن زید]] به نزد [[امام صادق]]{{ع}} رفتم و گفت وگویم را با یحیی خدمتشان عرض کردم؛ ایشان گریستند و حزنشان نسبت به یحیی زیاد شد و فرمودند: [[خدا]] [[رحمت]] کند پسر عمویم را و او را به پدران و اجدادش ملحق کند؛ آن‌گاه فرمودند: {{عربی|"مَا خَرَجَ وَ لَا يَخْرُجُ مِنَّا أَهْلَ الْبَيْتِ إِلَى قِيَامِ قَائِمِنَا أَحَدٌ لِيَدْفَعَ ظُلْماً أَوْ يَنْعَشَ حَقّاً إلَّا اصْطَلَمَتْهُ الْبَلِيَّةُ، وَ كَانَ قِيَامُهُ زِيَادَةً فِي مَكْرُوهِنَا وَ شِيعَتِنَا"}}<ref>ر.ک: مقدمه صحیفه سجادیه، ص ۸ ـ ۱۲. گرچه این دسته از روایات موهم آن هستند که جناب زید بن علی بی‌کسب رضای معصوم {{ع}} قیام نموده و موجب ازدیاد حزن و ناخشنودی امام {{ع}} را فراهم آورد، سایر روایات و مدارک تاریخی این توهم را رفع می‌کند. برای اطلاع بیشتر ر.ک: شخصیت و قیام زید بن علی از انتشارات جامعه مدرسین.</ref>. از این [[روایت]] و [[روایات]] مشابه برمی‌آید که اگر کسی پیش از [[قیام قائم]] بپا خیزد و داعیه [[امامت]] داشته باشد و [[مردم]] را به خود بخواند یا گرچه داعیه [[امامت]] ندارد و [[مردم]] را به خویش نمی‌خواند اما شرایط قیامش آماده نباشد، محکوم به شکست است؛ اما آن که [[مردم]] را به [[امام]] [[معصوم]] عصر خویش بخواند خواه آن مجاهد خود، [[امام]] [[معصوم]] باشد همچون [[سید الشهداء]] {{ع}} و خواه نباشد و از سوی دیگر بر اساس {{عربی|"حُضُورُ الْحَاضِرِ وَ قِيَامُ الْحُجَّةِ بِوُجُودِ النَّاصِر"}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۳، بند ۱۶.</ref> شرایط قیامش فراهم باشد، حتی اگر چون [[سید الشهداء]] به [[شهادت]] رسد، [[دین]] با [[قیام]] و [[اقدام]] او رشد یافته و [[پیشرفت]] می‌کند، چرا که [[شهادت]] با [[ضرورت]] [[قیام]] و [[پیروزی]] مجاهدان در [[راه خدا]] منافات ندارد. | ||
::::::شارح [[صحیفه سجادیه]]، در مقدمه شرح آن حدیثی را از [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] کرده‌اند که مضمون آن شاهدی بر [[مشروعیت]] قیامی است که شرایط پیش‌گفته را دارا باشد، هرچند تعداد مجاهدان چنین قیامی اندک باشند. آن [[حدیث]] چنین است:"[[سدیر صیرفی]] می‌گوید در ملاقاتی به [[امام صادق]] {{ع}} عرض کردم: به [[خدا]] [[سکوت]] و نشستن و [[قیام]] نکردن دیگر برای شما [[شایسته]] نیست. پرسید: چرا؟ گفتم: چون دوستدارانتان، شیعیانتان و یارانتان فراوان شده‌اند به قدری که به [[خدا]] قسم اگر [[امیرمؤمنان علی]] {{ع}} از این تعداد [[یاران]] برخوردار بود، تیم و عدی در [[خلافت]] آن حضرت طمع نمی‌کردند. [[امام]] فرمود: [[فکر]] می‌کنی این [[یاران]] که برشمردی چه مقدارند؟ عرض کردم یکصد هزار نفر، فرمود: یکصد هزار؟ گفتم: بله، بلکه دویست هزار. فرمود: دویست هزار؟ گفتم: بله، بلکه نصف [[دنیا]]. آن حضرت دیگر به سخنم اعتنایی نفرمود بعد از لحظاتی فرمود: برایت ممکن است ما را به ینْبُع<ref>قلعه‌ای خارج از مدینه، واقع در مسیر حجاج مصر که منطقه‌ای خوش آب و هوا و سرسبز است.</ref> برسانی گفتم: بله. [[امام]] [[دستور]] داد تا درازگوشی و اسبی را زین کنند... پس آمدیم تا به سرزمینی رسیدیم که خاک سرخی داشت. در آنجا نگاه [[امام]] به جوان چوپانی افتاد که تعدادی بز را می‌چرانید. فرمود: ای سَدِیر به [[خدا]] قسم اگر تعداد شیعیانم (که اهل مجاهده و پایمردی باشند) به عدد این بزها بود نشستن و [[سکوت]] در برابر [[طاغوت]] زمان برایم [[شایسته]] نبود. پیاده شدیم و [[نماز]] گزاردیم بعد از [[نماز]] متوجه شمارش بزها شدم و دیدم که فقط ۱۷ رأس بودند"<ref>{{عربی|"عَنْ سَدِيرٍ الصَّيْرَفِيِّ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} فَقُلْتُ لَهُ وَ اللَّهِ مَا يَسَعُكَ الْقُعُودُ فَقَالَ وَ لِمَ يَا سَدِيرُ قُلْتُ لِكَثْرَةِ مَوَالِيكَ وَ شِيعَتِكَ وَ أَنْصَارِكَ وَ اللَّهِ لَوْ كَانَ لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ {{ع}} مَا لَكَ مِنَ الشِّيعَةِ وَ الْأَنْصَارِ وَ الْمَوَالِي مَا طَمِعَ فِيهِ تَيْمٌ وَ لَا عَدِيٌّ فَقَالَ يَا سَدِيرُ وَ كَمْ عَسَى أَنْ يَكُونُوا قُلْتُ مِائَةَ أَلْفٍ قَالَ مِائَةَ أَلْفٍ قُلْتُ نَعَمْ وَ مِائَتَيْ أَلْفٍ قَالَ مِائَتَيْ أَلْفٍ قُلْتُ نَعَمْ وَ نِصْفَ الدُّنْيَا قَالَ فَسَكَتَ عَنِّي ثُمَّ قَالَ يَخِفُّ عَلَيْكَ أَنْ تَبْلُغَ مَعَنَا إِلَى يَنْبُعَ قُلْتُ نَعَمْ فَأَمَرَ بِحِمَارٍ وَ بَغْلٍ أَنْ يُسْرَجَا فَبَادَرْتُ فَرَكِبْتُ الْحِمَارَ فَقَالَ يَا سَدِيرُ أَ تَرَى أَنْ تُؤْثِرَنِي بِالْحِمَارِ قُلْتُ الْبَغْلُ أَزْيَنُ وَ أَنْبَلُ قَالَ الْحِمَارُ أَرْفَقُ بِي فَنَزَلْتُ فَرَكِبَ الْحِمَارَ وَ رَكِبْتُ الْبَغْلَ فَمَضَيْنَا فَحَانَتِ الصَّلَاةُ فَقَالَ يَا سَدِيرُ انْزِلْ بِنَا نُصَلِّ ثُمَّ قَالَ هَذِهِ أَرْضٌ سَبِخَةٌ لَا تَجُوزُ الصَّلَاةُ فِيهَا فَسِرْنَا حَتَّى صِرْنَا إِلَى أَرْضٍ حَمْرَاءَ وَ نَظَرَ إِلَى غُلَامٍ يَرْعَى جِدَاءً فَقَالَ وَ اللَّهِ يَا سَدِيرُ لَوْ كَانَ لِي شِيعَةٌ بِعَدَدِ هَذِهِ الْجِدَاءِ مَا وَسِعَنِي الْقُعُودُ وَ نَزَلْنَا وَ صَلَّيْنَا فَلَمَّا فَرَغْنَا مِنَ الصَّلَاةِ عَطَفْتُ عَلَى الْجِدَاءِ فَعَدَدْتُهَا فَإِذَا هِيَ سَبْعَةَ عَشَرَ"}}؛ الکافی، ج۲، ص۲۴۲؛ ریاض السالکین، ج۱، ص۱۹۶ ـ ۱۹۷.</ref>. وجود مبارک [[امام سجاد|سید الساجدین]]{{ع}} هنگامی که به دروازه [[شام]] رسیده بود، در پاسخ سؤال [[ابراهیم بن طلحة بن عبیدالله]] که پرسید: که چه کسی پیروز شد، فرمود: "اگر بخواهی پیروز این میدان را بشناسی، هنگام [[نماز]] [[اذان]] و اقامه بگو تا ببینی نام چه کسی را بر زبان می‌آوری"<ref>{{عربی|"إِذَا أَرَدْتَ أَنْ تَعْلَمَ مَنْ غَلَبَ، وَ دَخَلَ وَقْتُ الصَّلَاةِ، فَأَذِّنْ ثُمَ أَقِمْ"}}؛ الامالی، طوسی، ص ۶۷۷.</ref> یعنی گرچه [[خاندان]] [[عصمت]] در [[کربلا]] بسیاری از عزیزان خود و مجاهدان در [[راه خدا]] به ویژه [[حجت الهی]] سیدالشهداء را [[فدا]] کرد، در نتیجه آن [[ایثار]] و نثار، نام مبارک [[پیامبر]] {{صل}} بلکه اصل [[اسلام]] را [[احیاء]] کرد، بنابراین [[شهادت]] یا [[اسارت]] نشانه شکست چنین [[رهبران]] مجاهد و الهی نیست و شکست ظاهری، دلیلی بر نادرستی و ناروایی [[قیام]] نخواهد بود، بلکه به تعبیر [[قرآن کریم]]، {{عربی| {{متن قرآن|إِحْدَى الْحُسْنَيَيْنِ}} | ::::::شارح [[صحیفه سجادیه]]، در مقدمه شرح آن حدیثی را از [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] کرده‌اند که مضمون آن شاهدی بر [[مشروعیت]] قیامی است که شرایط پیش‌گفته را دارا باشد، هرچند تعداد مجاهدان چنین قیامی اندک باشند. آن [[حدیث]] چنین است:"[[سدیر صیرفی]] می‌گوید در ملاقاتی به [[امام صادق]] {{ع}} عرض کردم: به [[خدا]] [[سکوت]] و نشستن و [[قیام]] نکردن دیگر برای شما [[شایسته]] نیست. پرسید: چرا؟ گفتم: چون دوستدارانتان، شیعیانتان و یارانتان فراوان شده‌اند به قدری که به [[خدا]] قسم اگر [[امیرمؤمنان علی]] {{ع}} از این تعداد [[یاران]] برخوردار بود، تیم و عدی در [[خلافت]] آن حضرت طمع نمی‌کردند. [[امام]] فرمود: [[فکر]] می‌کنی این [[یاران]] که برشمردی چه مقدارند؟ عرض کردم یکصد هزار نفر، فرمود: یکصد هزار؟ گفتم: بله، بلکه دویست هزار. فرمود: دویست هزار؟ گفتم: بله، بلکه نصف [[دنیا]]. آن حضرت دیگر به سخنم اعتنایی نفرمود بعد از لحظاتی فرمود: برایت ممکن است ما را به ینْبُع<ref>قلعه‌ای خارج از مدینه، واقع در مسیر حجاج مصر که منطقه‌ای خوش آب و هوا و سرسبز است.</ref> برسانی گفتم: بله. [[امام]] [[دستور]] داد تا درازگوشی و اسبی را زین کنند... پس آمدیم تا به سرزمینی رسیدیم که خاک سرخی داشت. در آنجا نگاه [[امام]] به جوان چوپانی افتاد که تعدادی بز را می‌چرانید. فرمود: ای سَدِیر به [[خدا]] قسم اگر تعداد شیعیانم (که اهل مجاهده و پایمردی باشند) به عدد این بزها بود نشستن و [[سکوت]] در برابر [[طاغوت]] زمان برایم [[شایسته]] نبود. پیاده شدیم و [[نماز]] گزاردیم بعد از [[نماز]] متوجه شمارش بزها شدم و دیدم که فقط ۱۷ رأس بودند"<ref>{{عربی|"عَنْ سَدِيرٍ الصَّيْرَفِيِّ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} فَقُلْتُ لَهُ وَ اللَّهِ مَا يَسَعُكَ الْقُعُودُ فَقَالَ وَ لِمَ يَا سَدِيرُ قُلْتُ لِكَثْرَةِ مَوَالِيكَ وَ شِيعَتِكَ وَ أَنْصَارِكَ وَ اللَّهِ لَوْ كَانَ لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ {{ع}} مَا لَكَ مِنَ الشِّيعَةِ وَ الْأَنْصَارِ وَ الْمَوَالِي مَا طَمِعَ فِيهِ تَيْمٌ وَ لَا عَدِيٌّ فَقَالَ يَا سَدِيرُ وَ كَمْ عَسَى أَنْ يَكُونُوا قُلْتُ مِائَةَ أَلْفٍ قَالَ مِائَةَ أَلْفٍ قُلْتُ نَعَمْ وَ مِائَتَيْ أَلْفٍ قَالَ مِائَتَيْ أَلْفٍ قُلْتُ نَعَمْ وَ نِصْفَ الدُّنْيَا قَالَ فَسَكَتَ عَنِّي ثُمَّ قَالَ يَخِفُّ عَلَيْكَ أَنْ تَبْلُغَ مَعَنَا إِلَى يَنْبُعَ قُلْتُ نَعَمْ فَأَمَرَ بِحِمَارٍ وَ بَغْلٍ أَنْ يُسْرَجَا فَبَادَرْتُ فَرَكِبْتُ الْحِمَارَ فَقَالَ يَا سَدِيرُ أَ تَرَى أَنْ تُؤْثِرَنِي بِالْحِمَارِ قُلْتُ الْبَغْلُ أَزْيَنُ وَ أَنْبَلُ قَالَ الْحِمَارُ أَرْفَقُ بِي فَنَزَلْتُ فَرَكِبَ الْحِمَارَ وَ رَكِبْتُ الْبَغْلَ فَمَضَيْنَا فَحَانَتِ الصَّلَاةُ فَقَالَ يَا سَدِيرُ انْزِلْ بِنَا نُصَلِّ ثُمَّ قَالَ هَذِهِ أَرْضٌ سَبِخَةٌ لَا تَجُوزُ الصَّلَاةُ فِيهَا فَسِرْنَا حَتَّى صِرْنَا إِلَى أَرْضٍ حَمْرَاءَ وَ نَظَرَ إِلَى غُلَامٍ يَرْعَى جِدَاءً فَقَالَ وَ اللَّهِ يَا سَدِيرُ لَوْ كَانَ لِي شِيعَةٌ بِعَدَدِ هَذِهِ الْجِدَاءِ مَا وَسِعَنِي الْقُعُودُ وَ نَزَلْنَا وَ صَلَّيْنَا فَلَمَّا فَرَغْنَا مِنَ الصَّلَاةِ عَطَفْتُ عَلَى الْجِدَاءِ فَعَدَدْتُهَا فَإِذَا هِيَ سَبْعَةَ عَشَرَ"}}؛ الکافی، ج۲، ص۲۴۲؛ ریاض السالکین، ج۱، ص۱۹۶ ـ ۱۹۷.</ref>. وجود مبارک [[امام سجاد|سید الساجدین]]{{ع}} هنگامی که به دروازه [[شام]] رسیده بود، در پاسخ سؤال [[ابراهیم بن طلحة بن عبیدالله]] که پرسید: که چه کسی پیروز شد، فرمود: "اگر بخواهی پیروز این میدان را بشناسی، هنگام [[نماز]] [[اذان]] و اقامه بگو تا ببینی نام چه کسی را بر زبان می‌آوری"<ref>{{عربی|"إِذَا أَرَدْتَ أَنْ تَعْلَمَ مَنْ غَلَبَ، وَ دَخَلَ وَقْتُ الصَّلَاةِ، فَأَذِّنْ ثُمَ أَقِمْ"}}؛ الامالی، طوسی، ص ۶۷۷.</ref> یعنی گرچه [[خاندان]] [[عصمت]] در [[کربلا]] بسیاری از عزیزان خود و مجاهدان در [[راه خدا]] به ویژه [[حجت الهی]] سیدالشهداء را [[فدا]] کرد، در نتیجه آن [[ایثار]] و نثار، نام مبارک [[پیامبر]] {{صل}} بلکه اصل [[اسلام]] را [[احیاء]] کرد، بنابراین [[شهادت]] یا [[اسارت]] نشانه شکست چنین [[رهبران]] مجاهد و الهی نیست و شکست ظاهری، دلیلی بر نادرستی و ناروایی [[قیام]] نخواهد بود، بلکه به تعبیر [[قرآن کریم]]، {{عربی| {{متن قرآن|إِحْدَى الْحُسْنَيَيْنِ}} }}<ref>سوره توبه، آیه ۵۲.</ref> است. | ||
::::::چنانچه روایاتی یافت شود که مطلقاً هر قیامی را محکوم به شکست و ناروا بدانند، به [[دلیل]] [[مخالفت]] با خطوط اصلی [[معارف]] [[قرآن]] و [[سنت]] قطعی [[معصومان]] {{عم}} مورد پذیرش نیست، زیرا [[آیات]] و [[روایات]] فراوانی در اقامه [[امر به معروف و نهی از منکر]]، [[جهاد فی سبیل الله]]، [[اقامه حدود الهی]] و احیای کلمة الله که منحصر در زمان و مکان خاصی هم نیستند نشان می‌دهد جلوگیری از احیای [[دین]] در شرایط مهیا و گاه [[ضرورت]] سخنی ناروا و زعمی آفل است. [[فتوا]] به [[حرمت]] وجود حکومتی دینی در [[عصر غیبت]]، [[فتوا]] به [[حاکمیت]] [[قوانین]] غیرالهی و [[حکومت]] افراد ناشایست بر [[امت اسلامی]] است که قطعاً [[مرضی]] [[خدا]] و [[رسول]] گرامی‌اش نبوده و نخواهد بود»<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[امام مهدی موجود موعود (کتاب)| امام مهدی موجود موعود]]، ص 152-156.</ref>. | ::::::چنانچه روایاتی یافت شود که مطلقاً هر قیامی را محکوم به شکست و ناروا بدانند، به [[دلیل]] [[مخالفت]] با خطوط اصلی [[معارف]] [[قرآن]] و [[سنت]] قطعی [[معصومان]] {{عم}} مورد پذیرش نیست، زیرا [[آیات]] و [[روایات]] فراوانی در اقامه [[امر به معروف و نهی از منکر]]، [[جهاد فی سبیل الله]]، [[اقامه حدود الهی]] و احیای کلمة الله که منحصر در زمان و مکان خاصی هم نیستند نشان می‌دهد جلوگیری از احیای [[دین]] در شرایط مهیا و گاه [[ضرورت]] سخنی ناروا و زعمی آفل است. [[فتوا]] به [[حرمت]] وجود حکومتی دینی در [[عصر غیبت]]، [[فتوا]] به [[حاکمیت]] [[قوانین]] غیرالهی و [[حکومت]] افراد ناشایست بر [[امت اسلامی]] است که قطعاً [[مرضی]] [[خدا]] و [[رسول]] گرامی‌اش نبوده و نخواهد بود»<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[امام مهدی موجود موعود (کتاب)| امام مهدی موجود موعود]]، ص 152-156.</ref>. | ||
نسخهٔ ۲ ژوئن ۲۰۱۹، ساعت ۱۵:۲۱
| آیا قیام قبل از ظهور حجت صحیح است؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل اصلی | مهدویت |
آیا قیام قبل از ظهور حجت صحیح است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
پاسخ نخست
- آیت‌‌الله عبدالله جوادی آملی، در کتاب « امام مهدی موجود موعود» در این‌باره گفته است:
- «امام صادق (ع) فرمودند: "کسی از ما اهل بیت برای دفع ظلمی یا گرفتن حقی قبل از قیام قائم ما، قیام نکرده و نمی‌کند، مگر به مصیبت و بلیه دچار می‌شود و قیامش سبب ازدیاد کراهت و رنج ما و شیعیان ما می‌شود"[۱]؛متوکل بن هارون، راوی صحیفه سجادیه چنین می‌گوید: یحیی بن زید بن علی، نوه امام زین العابدین(ع) را ملاقات کردم، در حالی که عازم خراسان بود. به او سلام کردم و از حال پسر عموهایش در مدینه پرسید؛ خصوصاً از عمویش امام باقر (ع) مؤکد سؤال کرد و من وی را از حال ایشان با خبر ساختم و حزن آنان را بر پدرش زید بن علی به او گفتم. یحیی بن زید پرسید: عمویم محمد بن علی الباقر(ع) بر این نظریه بود که پدرم زید خروج نکند، آیا تو پسر عمویم جعفر بن محمد(ع) را ملاقات کرده‌ای؟ گفتم: بله، گفت آیا شنیدی درباره من چیزی بگوید؟ گفتم: آری. گفت: چه چیزی درباره من فرمود؟ من میل نداشتم آنچه شنیده بودم برای او بازگویم؛ ولی با اصرار یحیی گفتم: از ایشان شنیدم که درباره تو می‌فرمود: تو نیز مانند پدرت مقتول و مصلوب می‌شوی. متوکل بن هارون گوید: یحیی بن زید پس از شنیدن خبر مرگ خویش، صحیفه سجادیه را که به املاء امام زین العابدین(ع) و خط پدرش زید بود به من داد و گفت: تا زمان مرگم آن را نگهدار و پس از من به دو پسر عمویم محمد و ابراهیم فرزندان عبدالله بن حسن بن حسن بن علی(ع) بده که آنان پس از من در این امر (نگهداری صحیفه) استوارند. متوکل بن هارون ادامه می‌دهد: پس از قتل یحیی بن زید به نزد امام صادق(ع) رفتم و گفت وگویم را با یحیی خدمتشان عرض کردم؛ ایشان گریستند و حزنشان نسبت به یحیی زیاد شد و فرمودند: خدا رحمت کند پسر عمویم را و او را به پدران و اجدادش ملحق کند؛ آن‌گاه فرمودند: "مَا خَرَجَ وَ لَا يَخْرُجُ مِنَّا أَهْلَ الْبَيْتِ إِلَى قِيَامِ قَائِمِنَا أَحَدٌ لِيَدْفَعَ ظُلْماً أَوْ يَنْعَشَ حَقّاً إلَّا اصْطَلَمَتْهُ الْبَلِيَّةُ، وَ كَانَ قِيَامُهُ زِيَادَةً فِي مَكْرُوهِنَا وَ شِيعَتِنَا"[۲]. از این روایت و روایات مشابه برمی‌آید که اگر کسی پیش از قیام قائم بپا خیزد و داعیه امامت داشته باشد و مردم را به خود بخواند یا گرچه داعیه امامت ندارد و مردم را به خویش نمی‌خواند اما شرایط قیامش آماده نباشد، محکوم به شکست است؛ اما آن که مردم را به امام معصوم عصر خویش بخواند خواه آن مجاهد خود، امام معصوم باشد همچون سید الشهداء (ع) و خواه نباشد و از سوی دیگر بر اساس "حُضُورُ الْحَاضِرِ وَ قِيَامُ الْحُجَّةِ بِوُجُودِ النَّاصِر"[۳] شرایط قیامش فراهم باشد، حتی اگر چون سید الشهداء به شهادت رسد، دین با قیام و اقدام او رشد یافته و پیشرفت می‌کند، چرا که شهادت با ضرورت قیام و پیروزی مجاهدان در راه خدا منافات ندارد.
- شارح صحیفه سجادیه، در مقدمه شرح آن حدیثی را از امام صادق (ع) نقل کرده‌اند که مضمون آن شاهدی بر مشروعیت قیامی است که شرایط پیش‌گفته را دارا باشد، هرچند تعداد مجاهدان چنین قیامی اندک باشند. آن حدیث چنین است:"سدیر صیرفی می‌گوید در ملاقاتی به امام صادق (ع) عرض کردم: به خدا سکوت و نشستن و قیام نکردن دیگر برای شما شایسته نیست. پرسید: چرا؟ گفتم: چون دوستدارانتان، شیعیانتان و یارانتان فراوان شده‌اند به قدری که به خدا قسم اگر امیرمؤمنان علی (ع) از این تعداد یاران برخوردار بود، تیم و عدی در خلافت آن حضرت طمع نمی‌کردند. امام فرمود: فکر می‌کنی این یاران که برشمردی چه مقدارند؟ عرض کردم یکصد هزار نفر، فرمود: یکصد هزار؟ گفتم: بله، بلکه دویست هزار. فرمود: دویست هزار؟ گفتم: بله، بلکه نصف دنیا. آن حضرت دیگر به سخنم اعتنایی نفرمود بعد از لحظاتی فرمود: برایت ممکن است ما را به ینْبُع[۴] برسانی گفتم: بله. امام دستور داد تا درازگوشی و اسبی را زین کنند... پس آمدیم تا به سرزمینی رسیدیم که خاک سرخی داشت. در آنجا نگاه امام به جوان چوپانی افتاد که تعدادی بز را می‌چرانید. فرمود: ای سَدِیر به خدا قسم اگر تعداد شیعیانم (که اهل مجاهده و پایمردی باشند) به عدد این بزها بود نشستن و سکوت در برابر طاغوت زمان برایم شایسته نبود. پیاده شدیم و نماز گزاردیم بعد از نماز متوجه شمارش بزها شدم و دیدم که فقط ۱۷ رأس بودند"[۵]. وجود مبارک سید الساجدین(ع) هنگامی که به دروازه شام رسیده بود، در پاسخ سؤال ابراهیم بن طلحة بن عبیدالله که پرسید: که چه کسی پیروز شد، فرمود: "اگر بخواهی پیروز این میدان را بشناسی، هنگام نماز اذان و اقامه بگو تا ببینی نام چه کسی را بر زبان می‌آوری"[۶] یعنی گرچه خاندان عصمت در کربلا بسیاری از عزیزان خود و مجاهدان در راه خدا به ویژه حجت الهی سیدالشهداء را فدا کرد، در نتیجه آن ایثار و نثار، نام مبارک پیامبر (ص) بلکه اصل اسلام را احیاء کرد، بنابراین شهادت یا اسارت نشانه شکست چنین رهبران مجاهد و الهی نیست و شکست ظاهری، دلیلی بر نادرستی و ناروایی قیام نخواهد بود، بلکه به تعبیر قرآن کریم،
إِحْدَى الْحُسْنَيَيْنِ
[۷] است. - چنانچه روایاتی یافت شود که مطلقاً هر قیامی را محکوم به شکست و ناروا بدانند، به دلیل مخالفت با خطوط اصلی معارف قرآن و سنت قطعی معصومان (ع) مورد پذیرش نیست، زیرا آیات و روایات فراوانی در اقامه امر به معروف و نهی از منکر، جهاد فی سبیل الله، اقامه حدود الهی و احیای کلمة الله که منحصر در زمان و مکان خاصی هم نیستند نشان می‌دهد جلوگیری از احیای دین در شرایط مهیا و گاه ضرورت سخنی ناروا و زعمی آفل است. فتوا به حرمت وجود حکومتی دینی در عصر غیبت، فتوا به حاکمیت قوانین غیرالهی و حکومت افراد ناشایست بر امت اسلامی است که قطعاً مرضی خدا و رسول گرامی‌اش نبوده و نخواهد بود»[۸].
پاسخ‌های دیگر
با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:
| ۱. آقای رضوانی (پژوهشگر حوزه علمیه قم)؛ |
|---|
|
پرسش‌های وابسته
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ "مَا خَرَجَ وَ لَا يَخْرُجُ مِنَّا أَهْلَ الْبَيْتِ إِلَى قِيَامِ قَائِمِنَا أَحَدٌ لِيَدْفَعَ ظُلْماً أَوْ يَنْعَشَ حَقّاً إلَّا اصْطَلَمَتْهُ الْبَلِيَّةُ، وَ كَانَ قِيَامُهُ زِيَادَةً فِي مَكْرُوهِنَا وَ شِيعَتِنَا"؛ صحیفه سجادیه، «مقدمه»، ص ۱۲؛ ریاض السالکین، ج ۱، ص ۱۸۸ ـ ۱۹۲.
- ↑ ر.ک: مقدمه صحیفه سجادیه، ص ۸ ـ ۱۲. گرچه این دسته از روایات موهم آن هستند که جناب زید بن علی بی‌کسب رضای معصوم (ع) قیام نموده و موجب ازدیاد حزن و ناخشنودی امام (ع) را فراهم آورد، سایر روایات و مدارک تاریخی این توهم را رفع می‌کند. برای اطلاع بیشتر ر.ک: شخصیت و قیام زید بن علی از انتشارات جامعه مدرسین.
- ↑ نهج البلاغه، خطبه ۳، بند ۱۶.
- ↑ قلعه‌ای خارج از مدینه، واقع در مسیر حجاج مصر که منطقه‌ای خوش آب و هوا و سرسبز است.
- ↑ "عَنْ سَدِيرٍ الصَّيْرَفِيِّ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) فَقُلْتُ لَهُ وَ اللَّهِ مَا يَسَعُكَ الْقُعُودُ فَقَالَ وَ لِمَ يَا سَدِيرُ قُلْتُ لِكَثْرَةِ مَوَالِيكَ وَ شِيعَتِكَ وَ أَنْصَارِكَ وَ اللَّهِ لَوْ كَانَ لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ (ع) مَا لَكَ مِنَ الشِّيعَةِ وَ الْأَنْصَارِ وَ الْمَوَالِي مَا طَمِعَ فِيهِ تَيْمٌ وَ لَا عَدِيٌّ فَقَالَ يَا سَدِيرُ وَ كَمْ عَسَى أَنْ يَكُونُوا قُلْتُ مِائَةَ أَلْفٍ قَالَ مِائَةَ أَلْفٍ قُلْتُ نَعَمْ وَ مِائَتَيْ أَلْفٍ قَالَ مِائَتَيْ أَلْفٍ قُلْتُ نَعَمْ وَ نِصْفَ الدُّنْيَا قَالَ فَسَكَتَ عَنِّي ثُمَّ قَالَ يَخِفُّ عَلَيْكَ أَنْ تَبْلُغَ مَعَنَا إِلَى يَنْبُعَ قُلْتُ نَعَمْ فَأَمَرَ بِحِمَارٍ وَ بَغْلٍ أَنْ يُسْرَجَا فَبَادَرْتُ فَرَكِبْتُ الْحِمَارَ فَقَالَ يَا سَدِيرُ أَ تَرَى أَنْ تُؤْثِرَنِي بِالْحِمَارِ قُلْتُ الْبَغْلُ أَزْيَنُ وَ أَنْبَلُ قَالَ الْحِمَارُ أَرْفَقُ بِي فَنَزَلْتُ فَرَكِبَ الْحِمَارَ وَ رَكِبْتُ الْبَغْلَ فَمَضَيْنَا فَحَانَتِ الصَّلَاةُ فَقَالَ يَا سَدِيرُ انْزِلْ بِنَا نُصَلِّ ثُمَّ قَالَ هَذِهِ أَرْضٌ سَبِخَةٌ لَا تَجُوزُ الصَّلَاةُ فِيهَا فَسِرْنَا حَتَّى صِرْنَا إِلَى أَرْضٍ حَمْرَاءَ وَ نَظَرَ إِلَى غُلَامٍ يَرْعَى جِدَاءً فَقَالَ وَ اللَّهِ يَا سَدِيرُ لَوْ كَانَ لِي شِيعَةٌ بِعَدَدِ هَذِهِ الْجِدَاءِ مَا وَسِعَنِي الْقُعُودُ وَ نَزَلْنَا وَ صَلَّيْنَا فَلَمَّا فَرَغْنَا مِنَ الصَّلَاةِ عَطَفْتُ عَلَى الْجِدَاءِ فَعَدَدْتُهَا فَإِذَا هِيَ سَبْعَةَ عَشَرَ"؛ الکافی، ج۲، ص۲۴۲؛ ریاض السالکین، ج۱، ص۱۹۶ ـ ۱۹۷.
- ↑ "إِذَا أَرَدْتَ أَنْ تَعْلَمَ مَنْ غَلَبَ، وَ دَخَلَ وَقْتُ الصَّلَاةِ، فَأَذِّنْ ثُمَ أَقِمْ"؛ الامالی، طوسی، ص ۶۷۷.
- ↑ سوره توبه، آیه ۵۲.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، امام مهدی موجود موعود، ص 152-156.
- ↑ «هر پرچمی که قبل از قیام قائم بالا رود صاحب آن طاغوت بوده و غیر خداوند عزوجل را عبادت می‌کند»کافی، ج ۸، ص ۲۹۵، ح ۴۵۲
- ↑ «هرگاه برده‌ای زنگی برای یاری ما، پیشانی بند به پیشانی بست - کنایه از اینکه قیام کرد - بر مردم کمک و یاری او واجب است» بحارالأنوار، ج ۴۵، ص ۳۶۵
- ↑ «قائم خروج نخواهد کرد تا آنکه قبل از آن دوازده نفر از بنی هاشم خروج کنند و همه آنها مردم را به خود دعوت می‌کنند» الغیبه، طوسی، ص ۴۳۷
- ↑ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۴۲۲.