بحث:هدف از انتظار فرج چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «==نویسنده: آقای سالاری== ==پاسخ اجمالی== ==انتظار فرج، انتظار خوبی ها== *انت...» ایجاد کرد) |
جز (جایگزینی متن - ' ]]' به ' [[') |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
==نویسنده: آقای سالاری== | ==نویسنده: آقای سالاری== | ||
==پاسخ | |||
==پاسخ تفصیلی== | |||
==[[انتظار فرج]]، [[انتظار]] خوبی ها== | ==[[انتظار فرج]]، [[انتظار]] خوبی ها== | ||
*[[انتظار مهدی]]{{ع}}، [[انتظار مصلح]] جهانی، [[انتظار]] [[حکومت عدل جهانی]] و [[انتظار]] تحقق | *[[انتظار مهدی]]{{ع}}، [[انتظار مصلح]] جهانی، [[انتظار]] [[حکومت عدل جهانی]] و [[انتظار]] تحقق همه [[خوبی‌ها]] است. در این [[انتظار]]، [[بشریت]] [[چشم به راه]] است تا آنچه را بر اساس [[فطرت]] [[پاک]] خدایی در آرزوی آن بوده و هیچ گاه به صورت کامل به آن دست نیافته است، ببیند. [[حضرت مهدی]]{{ع}} همان است که [[عدالت]] و [[معنویت]]، [[برادری]] و [[برابری]]، [[عمران]] و آبادی [[زمین]] و [[امنیّت]] و [[صلح]] و عصر [[شکوفایی]] [[عقل]] و [[دانش]] بشری را برای [[انسان‌ها]] به ارمغان می‌آورد و برچیدن بساط [[استعمار]] و [[بردگی]] [[انسان‌ها]] و نفی هرگونه [[ستم و ستمگری]] و رهایی اجتماع از انواع فسادهای [[اخلاقی]]، ره آورد [[حاکمیت]] اوست. [[انتظار مهدی]]{{ع}} انتظاری است که تنها با فراهم شدن زمینه‌های [[شکوفایی]] آن خواهد شکفت و این در زمانی است که همۀ [[انسان‌ها]] در طلب [[منجی]] و [[مصلح]] [[آخرالزمان]] باشند. او می‌آید تا با [[همکاری]] و [[همیاری]] یارانش بر ضد [[بدی‌ها]] [[قیام]] کند، نه اینکه تنها با [[معجزه]] کار [[جهان]] را سامان دهد. [[انتظار مهدی]]{{ع}} در منتظرانش [[شوق]] [[یاری]] و [[همراهی]] او را ایجاد میکند و به [[انسان]] [[هویت]] و حیات می‌بخشد و او را از پوچی و بی‌هدفی [[نجات]] میدهد<ref>ر.ک. بالادستان، محمد امین؛ حائریپور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۱، ص ۱۳۷ ـ ۱۳۸.</ref>. | ||
*برخی [[گمان]] کرده‌اند [[انتظار مصلح]] جهانی، افراد را در حالت سکون و [[بی‌تفاوتی]] قرار میدهد و [[منتظران]]، تا [[قیام]] اصلاح‌گری جهانی در مقابل [[بدی‌ها]] و پلیدی‌ها واکنشی نخواهند داشت، بلکه ساکت و بی‌تفاوت، دست روی دست خواهند گذاشت و تماشاگر جنایت‌ها خواهند بود. این نگاه، یک نگاه سطحی و به دور از [[اندیشه]] و دقت است؛ با توجه به آنچه در [[حقیقت انتظار]] [[امام موعود]] و ویژگی‌های آن و نیز [[ابعاد انتظار]] و [[ویژگی‌های منتظران]] مطرح شده، روشن است روحیۀ [[انتظار]]، آن هم با ویژگی‌های منحصر به فرد و [[جایگاه]] بی‌نظیر [[امام مهدی]]{{ع}} نه تنها سکون و سردی را به دنبال ندارد؛ بلکه [[بهترین]] عامل حرکت و [[پویایی]] است<ref>ر.ک. بالادستان، محمد امین؛ حائریپور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۱، ص ۱۴۸ ـ ۱۴۹.</ref>. | |||
==معنای صحیح [[انتظار]]== | ==معنای صحیح [[انتظار]]== | ||
*انتظار [[فرج]] به دو صورت می‌‌تواند باشد: | *انتظار [[فرج]] به دو صورت می‌‌تواند باشد: | ||
#[[انتظار فرج]] و [[گشایش]] در امر خود: یکی از حقایق غیر قابل | #[[انتظار فرج]] و [[گشایش]] در امر خود: یکی از حقایق غیر قابل کتمانی که از گذشته‌های دور تا به امروز وجود دارد این است که [[انتظار]] بسیاری از منتظرانِ [[ظهور]]، ریشه در مشکلات و سختی‌های [[زندگی]] و عقده‌های فروخورده از [[ظلم]] گردنکشان و نابسامانی روزگار دارد. این دسته از [[منتظران]] اگر [[چشم به راه]] [[مهدی موعود]] دوخته‌اند برای آن است که از این ظلم‌های متراکم و تنگی‌های معیشت و نابسامانی اوضاع [[نجات]] پیدا کنند و از نمد [[دولت مهدوی]] برای خود کلاهی دست و پا کنند و از قِبل آن به نان و نوایی برسند و چنین انتظاری بیش از آنکه برای [[مهدی]] باشد و مسئولیت‌آفرین و همت‌ساز باشد، [[انتظار]] از [[مهدی]] است که توقع‌ها را بالا می‌‌برد و موجبات سکون و رکود را فراهم میکند و این آفت بزرگی است که از چشم تیزبین [[پیشوایان معصوم]] مخفی نمانده و در [[روایات]] از آن سخن گفته شده است<ref>ر.ک. آیتی، نصرت الله، مکاتبه اختصاصی [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>. [[ابو بصیر]] می‌‌گوید به [[حضرت صادق]]{{ع}} عرض کردم فدایتان شوم [[فرج]] کی خواهد بود؟ [[حضرت]] فرمودند: «ای [[ابوبصیر]]! آیا تو هم از [[دنیاخواهان]] هستی؟! هر کس این امر ([[قیام]]) را بشناسد، به خاطر [[انتظار]] کشیدنش، [[گشایش]] [[سختی]] او میشود»<ref>{{متن حدیث|یَا أَبَا بَصِیرٍ وَ أَنْتَ مِمَّنْ یُرِیدُ اَلدُّنْیَا مَنْ عَرَفَ هَذَا اَلْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ لاِنْتِظَارِ}}؛ کلینی محمدبن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص۳۷۱.</ref>؛ از [[عتاب]] [[امام صادق]]{{ع}} به [[ابوبصیر]] و اینکه نباید از کسانی باشی که [[فرج]] را برای [[دنیا]] می‌‌خواهند، چنین برداشت میشود که [[انتظار ظهور]] برای [[گشایش]] در [[امور دنیوی]] شایستۀ [[مؤمن]] نیست و [[پیشوایان معصوم]] از اینکه چشم براهی [[منتظران]] به [[هدف]] رسیدن به چنین غایتی باشد ناخرسند بوده‌اند<ref>ر.ک. آیتی، نصرت الله، مکاتبه اختصاصی [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>. [[امام]] در پاسخ او فرمود: [[دنیا]] و زینت آن را می‌جویی و به دنبال [[فرج]] در [[دنیا]] هستی و این امری آسان و کوچک است. [[فرج]] اصلی، همان [[گشایش]] [[اخروی]] است که با خلاصی از [[عذاب]] ابدی حاصل میشود و این [[فرج]]، اکنون برای تو حاصل است؛ چراکه تو این [[حقیقت]] را یافته‌ای و کسی که اینرا بشناسد، [[خدا]] برایش [[گشایش]] حاصل نموده، او در تنگی سینه و وسوسه‌های نفسانی و [[عذاب]] [[آخرت]] می‌رهاند و همۀ اینها به خاطر [[منتظر فرج]] بودن اوست؛ چون این کار از [[برترین]] [[عبادات]] است و موجب [[گشایش]] [[حقیقی]] ـ که [[گشایش]] [[اخروی]] است ـ می‌گردد<ref>محمدی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۵، ص۳۱۲-۳۱۴.</ref>. | ||
#[[انتظار فرج]] و [[گشایش]] در امر [[امام]]: با دو دسته از [[روایات]] می‌‌توان بر آنچه دربارۀ [[غایت]] مطلوب [[انتظار]] در [[فرهنگ]] [[اهل بیت]]{{ع}} است، تاکید کرد، نخست روایاتی که بر [[انتظار]] امر [[ائمه]]{{ع}} تاکید کرده است و به تعبیر دیگر متعلق [[انتظار]] را امر [[امامان]]{{ع}} معرفی کرده، مانند [[روایت]] [[امام صادق]]{{ع}} که فرمودند: «[[منتظر]] امر ما مانند کسی است که در [[راه خدا]] به [[خون]] خود درغلطد»<ref>{{متن حدیث|اَلْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا کَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِی سَبِیلِ اَللَّهِ}}؛ کمال‌الدین، ص۶۴۵.</ref>؛ این [[روایات]] نشان میدهد متعلق [[انتظار]] مورد نظر [[پیشوایان معصوم]]{{ع}} [[گشایش]] در معیشت [[دنیوی]] نیست؛ چراکه [[گشایش]] [[زندگی]] فرد برای خود اوست، نه برای [[امام]]، در حالی که [[روایات]] بر [[انتظار]] امر [[امام]] تاکید کرده‌اند؛ و دستۀ دوم [[روایات]] [[فضیلت انتظار]] است که برای [[انتظار]] [[فضایل]] بسیاری برشمرده است و روشن است این حجم انبوه از [[فضیلت]] نمی‌تواند برای انتظاری باشد که هدفش گرم شدن تنورها و رنگین شدن سفره‌هاست<ref>ر.ک. آیتی، نصرت الله، مکاتبه اختصاصی دانشنامه امامت و ولایت.</ref>. | #[[انتظار فرج]] و [[گشایش]] در امر [[امام]]: با دو دسته از [[روایات]] می‌‌توان بر آنچه دربارۀ [[غایت]] مطلوب [[انتظار]] در [[فرهنگ]] [[اهل بیت]]{{ع}} است، تاکید کرد، نخست روایاتی که بر [[انتظار]] امر [[ائمه]]{{ع}} تاکید کرده است و به تعبیر دیگر متعلق [[انتظار]] را امر [[امامان]]{{ع}} معرفی کرده، مانند [[روایت]] [[امام صادق]]{{ع}} که فرمودند: «[[منتظر]] امر ما مانند کسی است که در [[راه خدا]] به [[خون]] خود درغلطد»<ref>{{متن حدیث|اَلْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا کَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِی سَبِیلِ اَللَّهِ}}؛ کمال‌الدین، ص۶۴۵.</ref>؛ این [[روایات]] نشان میدهد متعلق [[انتظار]] مورد نظر [[پیشوایان معصوم]]{{ع}} [[گشایش]] در معیشت [[دنیوی]] نیست؛ چراکه [[گشایش]] [[زندگی]] فرد برای خود اوست، نه برای [[امام]]، در حالی که [[روایات]] بر [[انتظار]] امر [[امام]] تاکید کرده‌اند؛ و دستۀ دوم [[روایات]] [[فضیلت انتظار]] است که برای [[انتظار]] [[فضایل]] بسیاری برشمرده است و روشن است این حجم انبوه از [[فضیلت]] نمی‌تواند برای انتظاری باشد که هدفش گرم شدن تنورها و رنگین شدن سفره‌هاست<ref>ر.ک. آیتی، نصرت الله، مکاتبه اختصاصی [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>. | ||
==[[انتظار فرج]] مسئولانه== | ==[[انتظار فرج]] مسئولانه== | ||
*[[هدف]] از [[انتظار فرج]]، رها شدن از تنگناهای روحی و روانی و [[امید]] به آینده‌ای بهتر است که بخشی از [[آسایش]] و [[آرامش]] روحی و روانی را نیز تأمین میکند. از این رو، نوعی [[فرج]] و [[گشایش]] شمرده میشود و حتی عنوان «مِن أعظم الفرج» را به دست می‌آورد<ref>ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، دانشنامه امام مهدی، ج ۵، ص ۳۱۲ ـ ۳۱۴.</ref>. | *[[هدف]] از [[انتظار فرج]]، رها شدن از تنگناهای روحی و روانی و [[امید]] به آینده‌ای بهتر است که بخشی از [[آسایش]] و [[آرامش]] روحی و روانی را نیز تأمین میکند. از این رو، نوعی [[فرج]] و [[گشایش]] شمرده میشود و حتی عنوان «مِن أعظم الفرج» را به دست می‌آورد<ref>ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، دانشنامه امام مهدی، ج ۵، ص ۳۱۲ ـ ۳۱۴.</ref>. | ||
| خط ۱۲: | خط ۱۴: | ||
*اگر [[انتظار فرج]] مسئولانه، با این ویژگی‌ها تحقق یابد، عنصر [[تکامل]] فردی شخص [[منتظر]]، به فعلیت رسیده است. این [[انتظار]]، [[هدف]] [[فرج]] را محقق میکند و حتی بالاتر از [[فرج]] محسوب میشود؛ زیرا شخص [[منتظر]]، با تکیه بر معارفِ در دسترس خود و بدون حضور [[معصوم]] به این درجه از رشد و تعالی دست یافته است که نشان دهندۀ تلاش فراوان اوست. این معنا، در [[حدیثی]] از [[امام صادق]]{{ع}} نمایان است، آنجا که در جواب [[ابو بصیر]] از "زمان فَرَج" فرمود: «ای [[ابو بصیر]]! آیا تو هم از [[دنیاخواهان]] هستی؟! هر کس این امر ([[قیام]]) را بشناسد، به خاطر [[انتظار]] کشیدنش، [[گشایش]] [[سختی]] او میشود»<ref>{{متن حدیث|یَا أَبَا بَصِیرٍ وَ أَنْتَ مِمَّنْ یُرِیدُ الدُّنْیَا مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ لِانْتِظَارِهِ}}؛ کلینی،محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۳۷۱.</ref>.<ref>ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، دانشنامه امام مهدی، ج ۵، ص ۳۱۲ ـ ۳۱۴</ref> | *اگر [[انتظار فرج]] مسئولانه، با این ویژگی‌ها تحقق یابد، عنصر [[تکامل]] فردی شخص [[منتظر]]، به فعلیت رسیده است. این [[انتظار]]، [[هدف]] [[فرج]] را محقق میکند و حتی بالاتر از [[فرج]] محسوب میشود؛ زیرا شخص [[منتظر]]، با تکیه بر معارفِ در دسترس خود و بدون حضور [[معصوم]] به این درجه از رشد و تعالی دست یافته است که نشان دهندۀ تلاش فراوان اوست. این معنا، در [[حدیثی]] از [[امام صادق]]{{ع}} نمایان است، آنجا که در جواب [[ابو بصیر]] از "زمان فَرَج" فرمود: «ای [[ابو بصیر]]! آیا تو هم از [[دنیاخواهان]] هستی؟! هر کس این امر ([[قیام]]) را بشناسد، به خاطر [[انتظار]] کشیدنش، [[گشایش]] [[سختی]] او میشود»<ref>{{متن حدیث|یَا أَبَا بَصِیرٍ وَ أَنْتَ مِمَّنْ یُرِیدُ الدُّنْیَا مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ لِانْتِظَارِهِ}}؛ کلینی،محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۳۷۱.</ref>.<ref>ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، دانشنامه امام مهدی، ج ۵، ص ۳۱۲ ـ ۳۱۴</ref> | ||
==ذات هدفدار [[انتظار]]== | ==ذات هدفدار [[انتظار]]== | ||
*[[انتظار]]، در [[منتظر]] غوغایی [[مبارک]] و حرکتی [[هدف]] دار پدید می‌آورد، هر چه [[منتظر]]، به [[حقیقت انتظار]]، نزدیک‌تر شود، سرعت حرکت او به سوی مقصد بیشتر خواهد شد. در پرتو [[انتظار]]، [[آدمی]] از خود محوری رهایی می‌یابد و خود را جزئی از [[جامعه اسلامی]] می‌بیند؛ بنابراین می‌کوشد تا [[جامعه]] را در [[حد ]][[توان]] خود به [[صلاح]] و درستی نزدیک کند<ref>ر.ک. بالادستان، محمد امین؛ حائریپور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۱، ص ۱۴۸ ـ ۱۴۹.</ref>. | *[[انتظار]]، در [[منتظر]] غوغایی [[مبارک]] و حرکتی [[هدف]] دار پدید می‌آورد، هر چه [[منتظر]]، به [[حقیقت انتظار]]، نزدیک‌تر شود، سرعت حرکت او به سوی مقصد بیشتر خواهد شد. در پرتو [[انتظار]]، [[آدمی]] از خود محوری رهایی می‌یابد و خود را جزئی از [[جامعه اسلامی]] می‌بیند؛ بنابراین می‌کوشد تا [[جامعه]] را در [[حد]] [[توان]] خود به [[صلاح]] و درستی نزدیک کند و وقتی [[جامعه]] از عناصری این چنین با [[هویّت]] تشکیل یابد، [[اجتماعی]] در جهت [[ترویج]] [[فضیلت‌ها]] پدید می‌آید و حرکت عمومی به سوی اقامۀ [[خوبی‌ها]]، شکل می‌گیرد. در چنین محیطی که محیط [[صلاح]] و [[سازندگی]] و فضای امیدبخشی و [[نشاط]] و عرصۀ تلاش و [[همیاری]] و [[همکاری]] است، زمینۀ رشد [[باورهای دینی]] و [[بینش عمیق]] [[مهدوی]] در افراد [[جامعه]] پدید می‌آید، [[منتظران]] که به [[برکت]] [[انتظار]]، در [[فساد محیط]] حل نشده‌اند بلکه [[هویّت]] [[دینی]] و مرزهای [[اعتقادی]] خود را حفظ کرده‌اند، در برابر [[سختی‌ها]] و مشکلات دوران [[انتظار]] [[بردباری]] می‌کنند و به [[امید]] تحقق وعدل حتمی [[الهی]] با [[پایداری]]، [[بلاها]] را به [[جان]] می‌خرند<ref>ر.ک. بالادستان، محمد امین؛ حائریپور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۱، ص ۱۴۸ ـ ۱۴۹.</ref>. | ||
*[[هدف]] و [[غایت]] [[انتظار فرج]] این است که [[حق]] و [[عدالت]] در [[زمین]] [[آشکار]] شود و جدایی‌ها به [[اتحاد]] و [[یکدلی]] مبدل شود و کسی از [[دستورات | *[[هدف]] و [[غایت]] [[انتظار فرج]] این است که [[حق]] و [[عدالت]] در [[زمین]] [[آشکار]] شود و جدایی‌ها به [[اتحاد]] و [[یکدلی]] مبدل شود و کسی از [[دستورات الهی]] [[سرپیچی]] نکند و [[حدود الهی]] بپا داشته شود و [[حق]] [[حاکمیت]] به اهل آن، که [[پیشوایان]] معصومین‌اند بازگردانده شود و [[حق]] به صورت تام و [[آشکار]] [[اجرا]] شود<ref>ر.ک. آیتی، نصرت الله، مکاتبه اختصاصی [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{یادآوری پانویس}} | {{یادآوری پانویس}} | ||
{{پانویس2}} | {{پانویس2}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۰:۳۲
نویسنده: آقای سالاری
پاسخ تفصیلی
انتظار فرج، انتظار خوبی ها
- انتظار مهدی(ع)، انتظار مصلح جهانی، انتظار حکومت عدل جهانی و انتظار تحقق همه خوبی‌ها است. در این انتظار، بشریت چشم به راه است تا آنچه را بر اساس فطرت پاک خدایی در آرزوی آن بوده و هیچ گاه به صورت کامل به آن دست نیافته است، ببیند. حضرت مهدی(ع) همان است که عدالت و معنویت، برادری و برابری، عمران و آبادی زمین و امنیّت و صلح و عصر شکوفایی عقل و دانش بشری را برای انسان‌ها به ارمغان می‌آورد و برچیدن بساط استعمار و بردگی انسان‌ها و نفی هرگونه ستم و ستمگری و رهایی اجتماع از انواع فسادهای اخلاقی، ره آورد حاکمیت اوست. انتظار مهدی(ع) انتظاری است که تنها با فراهم شدن زمینه‌های شکوفایی آن خواهد شکفت و این در زمانی است که همۀ انسان‌ها در طلب منجی و مصلح آخرالزمان باشند. او می‌آید تا با همکاری و همیاری یارانش بر ضد بدی‌ها قیام کند، نه اینکه تنها با معجزه کار جهان را سامان دهد. انتظار مهدی(ع) در منتظرانش شوق یاری و همراهی او را ایجاد میکند و به انسان هویت و حیات می‌بخشد و او را از پوچی و بی‌هدفی نجات میدهد[۱].
- برخی گمان کرده‌اند انتظار مصلح جهانی، افراد را در حالت سکون و بی‌تفاوتی قرار میدهد و منتظران، تا قیام اصلاح‌گری جهانی در مقابل بدی‌ها و پلیدی‌ها واکنشی نخواهند داشت، بلکه ساکت و بی‌تفاوت، دست روی دست خواهند گذاشت و تماشاگر جنایت‌ها خواهند بود. این نگاه، یک نگاه سطحی و به دور از اندیشه و دقت است؛ با توجه به آنچه در حقیقت انتظار امام موعود و ویژگی‌های آن و نیز ابعاد انتظار و ویژگی‌های منتظران مطرح شده، روشن است روحیۀ انتظار، آن هم با ویژگی‌های منحصر به فرد و جایگاه بی‌نظیر امام مهدی(ع) نه تنها سکون و سردی را به دنبال ندارد؛ بلکه بهترین عامل حرکت و پویایی است[۲].
معنای صحیح انتظار
- انتظار فرج به دو صورت می‌‌تواند باشد:
- انتظار فرج و گشایش در امر خود: یکی از حقایق غیر قابل کتمانی که از گذشته‌های دور تا به امروز وجود دارد این است که انتظار بسیاری از منتظرانِ ظهور، ریشه در مشکلات و سختی‌های زندگی و عقده‌های فروخورده از ظلم گردنکشان و نابسامانی روزگار دارد. این دسته از منتظران اگر چشم به راه مهدی موعود دوخته‌اند برای آن است که از این ظلم‌های متراکم و تنگی‌های معیشت و نابسامانی اوضاع نجات پیدا کنند و از نمد دولت مهدوی برای خود کلاهی دست و پا کنند و از قِبل آن به نان و نوایی برسند و چنین انتظاری بیش از آنکه برای مهدی باشد و مسئولیت‌آفرین و همت‌ساز باشد، انتظار از مهدی است که توقع‌ها را بالا می‌‌برد و موجبات سکون و رکود را فراهم میکند و این آفت بزرگی است که از چشم تیزبین پیشوایان معصوم مخفی نمانده و در روایات از آن سخن گفته شده است[۳]. ابو بصیر می‌‌گوید به حضرت صادق(ع) عرض کردم فدایتان شوم فرج کی خواهد بود؟ حضرت فرمودند: «ای ابوبصیر! آیا تو هم از دنیاخواهان هستی؟! هر کس این امر (قیام) را بشناسد، به خاطر انتظار کشیدنش، گشایش سختی او میشود»[۴]؛ از عتاب امام صادق(ع) به ابوبصیر و اینکه نباید از کسانی باشی که فرج را برای دنیا می‌‌خواهند، چنین برداشت میشود که انتظار ظهور برای گشایش در امور دنیوی شایستۀ مؤمن نیست و پیشوایان معصوم از اینکه چشم براهی منتظران به هدف رسیدن به چنین غایتی باشد ناخرسند بوده‌اند[۵]. امام در پاسخ او فرمود: دنیا و زینت آن را می‌جویی و به دنبال فرج در دنیا هستی و این امری آسان و کوچک است. فرج اصلی، همان گشایش اخروی است که با خلاصی از عذاب ابدی حاصل میشود و این فرج، اکنون برای تو حاصل است؛ چراکه تو این حقیقت را یافته‌ای و کسی که اینرا بشناسد، خدا برایش گشایش حاصل نموده، او در تنگی سینه و وسوسه‌های نفسانی و عذاب آخرت می‌رهاند و همۀ اینها به خاطر منتظر فرج بودن اوست؛ چون این کار از برترین عبادات است و موجب گشایش حقیقی ـ که گشایش اخروی است ـ می‌گردد[۶].
- انتظار فرج و گشایش در امر امام: با دو دسته از روایات می‌‌توان بر آنچه دربارۀ غایت مطلوب انتظار در فرهنگ اهل بیت(ع) است، تاکید کرد، نخست روایاتی که بر انتظار امر ائمه(ع) تاکید کرده است و به تعبیر دیگر متعلق انتظار را امر امامان(ع) معرفی کرده، مانند روایت امام صادق(ع) که فرمودند: «منتظر امر ما مانند کسی است که در راه خدا به خون خود درغلطد»[۷]؛ این روایات نشان میدهد متعلق انتظار مورد نظر پیشوایان معصوم(ع) گشایش در معیشت دنیوی نیست؛ چراکه گشایش زندگی فرد برای خود اوست، نه برای امام، در حالی که روایات بر انتظار امر امام تاکید کرده‌اند؛ و دستۀ دوم روایات فضیلت انتظار است که برای انتظار فضایل بسیاری برشمرده است و روشن است این حجم انبوه از فضیلت نمی‌تواند برای انتظاری باشد که هدفش گرم شدن تنورها و رنگین شدن سفره‌هاست[۸].
انتظار فرج مسئولانه
- هدف از انتظار فرج، رها شدن از تنگناهای روحی و روانی و امید به آینده‌ای بهتر است که بخشی از آسایش و آرامش روحی و روانی را نیز تأمین میکند. از این رو، نوعی فرج و گشایش شمرده میشود و حتی عنوان «مِن أعظم الفرج» را به دست می‌آورد[۹].
- انتظار فرج مسئولانه، بخشی از هدف و آرمان انتظار را تأمین میکند. هدف از انتظار فرج، آن است که زمینۀ لازم برای رشد و تعالی فرد و جامعه پدید آید و آنان به کمال وجودی خود و سعادت اخروی، دست یابند. هدف نهایی ظهور ـ که ساختن جامعه‌ای مهدوی است ـ تنها پس از ظهور امام مهدی(ع) اتفاق می‌افتد؛ ولی اهداف جزئی‌تر ظهور ـ که تعالی و فوز اخروی افراد است ـ با حالت انتظار فرج مسئولانه، قابل دستیابی‌اند، بدین معنا که انسانیت انسان، مطابق با معیارهای الهی شکوفا میشود و انسان، با تکیه بر گوهر فطری خویش و با استمداد از عقل و نقل، انسانی در خور عصر مهدوی تربیت میشود که به درجه‌ای از معنویت رسیده و شایستگی سربازی امام عصر(ع) و شهادت در رکاب ایشان را یافته است[۱۰].
- اگر انتظار فرج مسئولانه، با این ویژگی‌ها تحقق یابد، عنصر تکامل فردی شخص منتظر، به فعلیت رسیده است. این انتظار، هدف فرج را محقق میکند و حتی بالاتر از فرج محسوب میشود؛ زیرا شخص منتظر، با تکیه بر معارفِ در دسترس خود و بدون حضور معصوم به این درجه از رشد و تعالی دست یافته است که نشان دهندۀ تلاش فراوان اوست. این معنا، در حدیثی از امام صادق(ع) نمایان است، آنجا که در جواب ابو بصیر از "زمان فَرَج" فرمود: «ای ابو بصیر! آیا تو هم از دنیاخواهان هستی؟! هر کس این امر (قیام) را بشناسد، به خاطر انتظار کشیدنش، گشایش سختی او میشود»[۱۱].[۱۲]
ذات هدفدار انتظار
- انتظار، در منتظر غوغایی مبارک و حرکتی هدف دار پدید می‌آورد، هر چه منتظر، به حقیقت انتظار، نزدیک‌تر شود، سرعت حرکت او به سوی مقصد بیشتر خواهد شد. در پرتو انتظار، آدمی از خود محوری رهایی می‌یابد و خود را جزئی از جامعه اسلامی می‌بیند؛ بنابراین می‌کوشد تا جامعه را در حد توان خود به صلاح و درستی نزدیک کند و وقتی جامعه از عناصری این چنین با هویّت تشکیل یابد، اجتماعی در جهت ترویج فضیلت‌ها پدید می‌آید و حرکت عمومی به سوی اقامۀ خوبی‌ها، شکل می‌گیرد. در چنین محیطی که محیط صلاح و سازندگی و فضای امیدبخشی و نشاط و عرصۀ تلاش و همیاری و همکاری است، زمینۀ رشد باورهای دینی و بینش عمیق مهدوی در افراد جامعه پدید می‌آید، منتظران که به برکت انتظار، در فساد محیط حل نشده‌اند بلکه هویّت دینی و مرزهای اعتقادی خود را حفظ کرده‌اند، در برابر سختی‌ها و مشکلات دوران انتظار بردباری می‌کنند و به امید تحقق وعدل حتمی الهی با پایداری، بلاها را به جان می‌خرند[۱۳].
- هدف و غایت انتظار فرج این است که حق و عدالت در زمین آشکار شود و جدایی‌ها به اتحاد و یکدلی مبدل شود و کسی از دستورات الهی سرپیچی نکند و حدود الهی بپا داشته شود و حق حاکمیت به اهل آن، که پیشوایان معصومین‌اند بازگردانده شود و حق به صورت تام و آشکار اجرا شود[۱۴].
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ ر.ک. بالادستان، محمد امین؛ حائریپور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۱، ص ۱۳۷ ـ ۱۳۸.
- ↑ ر.ک. بالادستان، محمد امین؛ حائریپور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۱، ص ۱۴۸ ـ ۱۴۹.
- ↑ ر.ک. آیتی، نصرت الله، مکاتبه اختصاصی دانشنامه مجازی امامت و ولایت.
- ↑ «یَا أَبَا بَصِیرٍ وَ أَنْتَ مِمَّنْ یُرِیدُ اَلدُّنْیَا مَنْ عَرَفَ هَذَا اَلْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ لاِنْتِظَارِ»؛ کلینی محمدبن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص۳۷۱.
- ↑ ر.ک. آیتی، نصرت الله، مکاتبه اختصاصی دانشنامه مجازی امامت و ولایت.
- ↑ محمدی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۵، ص۳۱۲-۳۱۴.
- ↑ «اَلْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا کَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِی سَبِیلِ اَللَّهِ»؛ کمال‌الدین، ص۶۴۵.
- ↑ ر.ک. آیتی، نصرت الله، مکاتبه اختصاصی دانشنامه مجازی امامت و ولایت.
- ↑ ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، دانشنامه امام مهدی، ج ۵، ص ۳۱۲ ـ ۳۱۴.
- ↑ ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، دانشنامه امام مهدی، ج ۵، ص ۳۱۲ ـ ۳۱۴.
- ↑ «یَا أَبَا بَصِیرٍ وَ أَنْتَ مِمَّنْ یُرِیدُ الدُّنْیَا مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ لِانْتِظَارِهِ»؛ کلینی،محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۳۷۱.
- ↑ ر.ک. محمدی ری شهری، محمد، دانشنامه امام مهدی، ج ۵، ص ۳۱۲ ـ ۳۱۴
- ↑ ر.ک. بالادستان، محمد امین؛ حائریپور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۱، ص ۱۴۸ ـ ۱۴۹.
- ↑ ر.ک. آیتی، نصرت الله، مکاتبه اختصاصی دانشنامه مجازی امامت و ولایت.