تفسیر صفی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی « {{جعبه اطلاعات کتاب | عنوان = تفسیر صفی | عنوان اصلی = | تصویر = 14005...» ایجاد کرد) |
جز (جایگزینی متن - 'دست' به 'دست') |
||
| (۲۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| عنوان | | عنوان پیشین = | ||
| عنوان اصلی | | عنوان = تفسیر صفی | ||
| تصویر | | عنوان پسین = | ||
| اندازه تصویر | | شماره جلد = | ||
| از مجموعه | | عنوان اصلی = | ||
| زبان | | تصویر = 1400516.jpg | ||
|زبان اصلی | | اندازه تصویر = 200px | ||
| نویسنده | | از مجموعه = | ||
| نویسندگان | | زبان = فارسی | ||
| تحقیق یا تدوین | | زبان اصلی = | ||
| زیر نظر | | نویسنده = [[صفی علیشاه]] | ||
| به کوشش | | نویسندگان = | ||
| مترجم | | تحقیق یا تدوین = | ||
| مترجمان | | زیر نظر = | ||
| ویراستار | | به کوشش = | ||
| ویراستاران | | مترجم = | ||
| موضوع | | مترجمان = | ||
| مذهب | | ویراستار = | ||
| ناشر | | ویراستاران = | ||
| به همت | | موضوع = | ||
| وابسته به | | مذهب = | ||
| محل نشر | | ناشر = منوچهری | ||
| سال نشر | | به همت = | ||
| تعداد | | وابسته به = | ||
| محل نشر = تهران، ایران | |||
| سال نشر = ۱۳۷۸ ش | |||
| تعداد صفحات = | |||
| شابک | | شابک = 964-6382-82-7 | ||
| شماره ملی = | |||
| شماره ملی | |||
}} | }} | ||
'''تفسیر صفی''' کتابی است به زبان | '''تفسیر صفی''' کتابی است به زبان فارسی که مشتمل بر [[تأویل]] و [[تفسیر]] [[قرآن کریم]] میباشد. این کتاب اثر [[محمد حسن بن محمد باقر صفی علیشاه]] مشهور به [[صفی علیشاه]] است و [[انتشارات منوچهری]] انتشار آن را به عهده داشته است.<ref name=p1>[https://www.gisoom.com/book/1993659/ شبکه جامع کتاب گیسوم]</ref> | ||
== | == دربارهٔ کتاب == | ||
[[حاجی]] میرزا [[حسن اصفهانی]] که «[[صفی علیشاه]]» [[لقب]] طریقتی او بود در [[اصفهان]] و در سال ۱۲۵۱ ق به [[دنیا]] آمد و مراتب [[علم شریعت]] و [[طریقت]] را از محضر بزرگان عصر خود فرا گرفت و در جهت [[درک]] [[پیران]] طریقت، سفرهای بسیاری نیز نمود. او در طریق [[نعمت]] اللّهی، داعیه [[استقلال]] داشت و [[مکتب]] جدیدی را بنیان‌گذاری نمود. سال‌های پایانی [[عمر]] او در [[تهران]]، صرف [[تربیت شاگردان]] شد و [[اختیار]] [[عزلت]]، به او این [[فرصت]] را داد که در امر تألیف و تصنیف نیز [[توفیق]] قابل ملاحظه‌ای بیابد. از آثار اوست: «زبده الاسرار ([[اسرار]] [[شهادت امام حسین]])»؛ «[[دیوان]] اشعار»؛ «[[عرفان]] الحق»، «[[میزان]] المعرفه»؛ «[[اسرار]] المعارف» و «[[تفسیر]] [[صفی]]»؛ وی در سال ۱۳۱۶ق به دیار [[ابدی]] شتافت. | [[حاجی]] میرزا [[محمد حسن اصفهانی]] که «[[صفی علیشاه]]» [[لقب]] طریقتی او بود در [[اصفهان]] و در سال ۱۲۵۱ ق به [[دنیا]] آمد و مراتب [[علم شریعت]] و [[طریقت]] را از محضر بزرگان عصر خود فرا گرفت و در جهت [[درک]] [[پیران]] طریقت، سفرهای بسیاری نیز نمود. او در طریق [[نعمت]] اللّهی، داعیه [[استقلال]] داشت و [[مکتب]] جدیدی را بنیان‌گذاری نمود. سال‌های پایانی [[عمر]] او در [[تهران]]، صرف [[تربیت شاگردان]] شد و [[اختیار]] [[عزلت]]، به او این [[فرصت]] را داد که در امر تألیف و تصنیف نیز [[توفیق]] قابل ملاحظه‌ای بیابد. از آثار اوست: «زبده الاسرار ([[اسرار]] [[شهادت امام حسین]])»؛ «[[دیوان]] اشعار»؛ «[[عرفان]] الحق»، «[[میزان]] المعرفه»؛ «[[اسرار]] المعارف» و «[[تفسیر]] [[صفی]]»؛ وی در سال ۱۳۱۶ق به دیار [[ابدی]] شتافت. | ||
[[مفسر]] در این اثر، تمام [[آیات قرآن]] را با [[نظم]] [[فارسی]] و [[شعر]]، تفسیر کرده و در آن با عناوینی چون «جذبه»، «تحقیق» و «[[مناجات]]» به تأویلات [[عرفانی]] در [[تفسیر آیات]] روی آورده که سخت تحت تأثیر کتاب مثنوی [[معنوی]] است. تفسیر صفی به وزن و آهنگ مثنوی معنوی مولانا سروده شده با این تفاوت که نغمه [[نی]] مثنوی مولانا از [[فراق]] و نغمه نی صفی از وصال حکایت می‌کند: | [[مفسر]] در این اثر، تمام [[آیات قرآن]] را با [[نظم]] [[فارسی]] و [[شعر]]، تفسیر کرده و در آن با عناوینی چون «جذبه»، «تحقیق» و «[[مناجات]]» به تأویلات [[عرفانی]] در [[تفسیر آیات]] روی آورده که سخت تحت تأثیر کتاب مثنوی [[معنوی]] است. تفسیر صفی به وزن و آهنگ مثنوی معنوی مولانا سروده شده با این تفاوت که نغمه [[نی]] مثنوی مولانا از [[فراق]] و نغمه نی صفی از وصال حکایت می‌کند: | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۳: | ||
ناله نی از فراق است و ملال / ناله من از کمالِ اتصال<ref>تفسیر صفی، ص۲۰.</ref> | ناله نی از فراق است و ملال / ناله من از کمالِ اتصال<ref>تفسیر صفی، ص۲۰.</ref> | ||
برخی از مضامین این تفسیر نیز از مضامین عرفانی مثنوی معنوی اقتباس شده است. شاعر ابتدا آیات قرآن را به زبانی ساده ترجمه کرده و پس از بیان تفسیر ظاهری آنها، تأویلات عرفانی خود را بیان کرده است. برخی از تأویلات عرفانی او در تفسیر آیات مربوط به [[زندگی]] [[انبیا]] است که شاعر کوشیده آنها را با مراحل [[سیر و سلوک]] و [[مقامات]] عرفانی مطابقت دهد. مثلاً در [[تأویل آیات]] {{متن قرآن|وَإِذْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَالْفُرْقَانَ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ}}<ref>«و (یاد کنید) آنگاه را که به موسی کتاب و فرقان | برخی از مضامین این تفسیر نیز از مضامین عرفانی مثنوی معنوی اقتباس شده است. شاعر ابتدا آیات قرآن را به زبانی ساده ترجمه کرده و پس از بیان تفسیر ظاهری آنها، تأویلات عرفانی خود را بیان کرده است. برخی از تأویلات عرفانی او در تفسیر آیات مربوط به [[زندگی]] [[انبیا]] است که شاعر کوشیده آنها را با مراحل [[سیر و سلوک]] و [[مقامات]] عرفانی مطابقت دهد. مثلاً در [[تأویل آیات]] {{متن قرآن|وَإِذْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَالْفُرْقَانَ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ}}<ref>«و (یاد کنید) آنگاه را که به موسی کتاب و فرقان دادیم، باشد که به راه آیید» سوره بقره، آیه ۵۳.</ref>، {{متن قرآن|وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَكُمْ بِاتِّخَاذِكُمُ الْعِجْلَ فَتُوبُوا إِلَى بَارِئِكُمْ فَاقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ عِنْدَ بَارِئِكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ}}<ref>«و (یاد کنید) آنگاه را که موسی به قوم خود گفت: ای قوم من! بی‌گمان شما با (به پرستش) گرفتن گوساله بر خویش ستم روا داشتید پس به درگاه آفریدگار خود توبه کنید و یکدیگر را بکشید، این کار نزد آفریدگارتان برای شما بهتر است. آنگاه، خداوند از شما در گذشت که او توبه‌پذیر بخشاینده است» سوره بقره، آیه ۵۴.</ref>، {{متن قرآن|وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَى لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّى نَرَى اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْكُمُ الصَّاعِقَةُ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ}}<ref>«و (یاد کنید) آنگاه را که گفتید: ای موسی! ما تا خداوند را آشکارا نبینیم، به تو ایمان نمی‌آوریم و در حالی که خود می‌نگریستید آذرخش شما را فرا گرفت» سوره بقره، آیه ۵۵.</ref> (مشروط ساختن [[قوم موسی]]، [[ایمان آوردن]] به [[حق تعالی]] را به [[رؤیت]] او) آورده است که [[ایمان]] بدون [[کشف و شهود]] کامل نیست و [[مردمان]] این [[قوم]] می‌خواستند [[خداوند]] از طریق [[مکاشفه]] بر ایشان عیان گردد. از این رو خداوند با [[صاعقه]] بر ایشان متجلی شد و بر اثر آن، وجود [[نفسانی]] آنان فنا شد و در [[مقام]] بقاء بالله به [[حیات]] [[واقعی]] دست یافتند. | ||
[[صفی علیشاه]] در این اثر، [[احکام]] و [[فرائض]] [[شرعی]] را با [[تفسیر عرفانی]] بیان نموده است؛ مثلاً ابتدا تا انتهای [[نماز]] به یک دوره [[سیر و سلوک]] [[تأویل]] شده است: تکبیرة الاحرام: ترک [[تعلقات دنیوی]]. [[سجده]]: [[تسلیم]] هستی خود به ذات [[حق]]. تشهد: [[مشاهده]] [[حق]]. [[سلام]]: فتا شدن هستی نفسانی در هستی مطلق خداوند. [[مفسر]] به سبک مولانا در مثنوی در توضیح مفاهیم از حکایات و تمثیلات زیادی بهره برده و بر [[ارزش]] ادبی اثر خویش افزوده است. | [[صفی علیشاه]] در این اثر، [[احکام]] و [[فرائض]] [[شرعی]] را با [[تفسیر عرفانی]] بیان نموده است؛ مثلاً ابتدا تا انتهای [[نماز]] به یک دوره [[سیر و سلوک]] [[تأویل]] شده است: تکبیرة الاحرام: ترک [[تعلقات دنیوی]]. [[سجده]]: [[تسلیم]] هستی خود به ذات [[حق]]. تشهد: [[مشاهده]] [[حق]]. [[سلام]]: فتا شدن هستی نفسانی در هستی مطلق خداوند. [[مفسر]] به سبک مولانا در مثنوی در توضیح مفاهیم از حکایات و تمثیلات زیادی بهره برده و بر [[ارزش]] ادبی اثر خویش افزوده است. | ||
| خط ۵۲: | خط ۴۹: | ||
مهم‌ترین ویژگی و [[نوآوری]] [[تفسیر]] [[صفی]] از جهت زبانی و ساختار فنی این است که در آن برای نخستین بار تمامی [[آیات قرآن]] به [[نظم]]، ترجمه و تقسیر شده است. مهم‌ترین ویژگی و نوآوری تفسیر صفی از جهت محتوایی و ساختار درونی این است که در این تفسیر عرفانی، «[[تنزیل]]» و «تأویل» با هنرمندی تمام به هم آمیخته شده است. مفسر با بهره‌گیری از تأویل‌ها و جذبه‌های [[عرفانی]] خود، [[تفسیری]] عرفانی از [[آیات الهی]] ارائه کرده که هم نشاندهنده معنای ظاهری و تحت اللفظی [[آیات]] است و هم [[اسرار]] عرفانی و [[باطنی]] آیات الهی را به منظور [[درک]] و [[فهم]] هر چه بهتر [[معانی قرآن]] به خواننده [[فارسی]] [[زبان]] ارائه کرده است تا خواننده به [[روح]] و عمق آیات الهی که همانا [[هدایت]] [[انسان‌ها]] است، زودتر دست یابد. | مهم‌ترین ویژگی و [[نوآوری]] [[تفسیر]] [[صفی]] از جهت زبانی و ساختار فنی این است که در آن برای نخستین بار تمامی [[آیات قرآن]] به [[نظم]]، ترجمه و تقسیر شده است. مهم‌ترین ویژگی و نوآوری تفسیر صفی از جهت محتوایی و ساختار درونی این است که در این تفسیر عرفانی، «[[تنزیل]]» و «تأویل» با هنرمندی تمام به هم آمیخته شده است. مفسر با بهره‌گیری از تأویل‌ها و جذبه‌های [[عرفانی]] خود، [[تفسیری]] عرفانی از [[آیات الهی]] ارائه کرده که هم نشاندهنده معنای ظاهری و تحت اللفظی [[آیات]] است و هم [[اسرار]] عرفانی و [[باطنی]] آیات الهی را به منظور [[درک]] و [[فهم]] هر چه بهتر [[معانی قرآن]] به خواننده [[فارسی]] [[زبان]] ارائه کرده است تا خواننده به [[روح]] و عمق آیات الهی که همانا [[هدایت]] [[انسان‌ها]] است، زودتر دست یابد. | ||
تفسیر صفی از همان آغاز نشر با واکنش‌های بسیاری روبه‌رو شد. تأویلات عرفانی آن نزد متشرعه مطلوب واقع نشد و آنها به [[نقد]] و ایراد آن پرداختند. نمونه تأویلات عرفانی: تأویل چهار مرغ (ص۸۴)، [[فراموشی]] [[یوسف]] از یاد [[حق]] (ص۳۵۵)، [[مهدویت]] نوعی (۱۴۳) و... نمونه [[اسرائیلیات]]: داستان [[ | تفسیر صفی از همان آغاز نشر با واکنش‌های بسیاری روبه‌رو شد. تأویلات عرفانی آن نزد متشرعه مطلوب واقع نشد و آنها به [[نقد]] و ایراد آن پرداختند. نمونه تأویلات عرفانی: تأویل چهار مرغ (ص۸۴)، [[فراموشی]] [[یوسف]] از یاد [[حق]] (ص۳۵۵)، [[مهدویت]] نوعی (۱۴۳) و... نمونه [[اسرائیلیات]]: داستان [[داوود]] و اوریا، [[یوسف]] و هم بند او، [[پادشاهی]] یوسف و [[جوان]] شدن [[زلیخا]] و... ، اما بعضی از [[صوفیه]] هم در آن [[طعن]] کردند و آن را به منزله [[عدول]] از [[طریقت]] و [[رجوع]] به [[شریعت]] خواندند. [[مفسر]] در جواب این [[اعتراض]] در مکتوبی که به یک تن از [[یاران]] خویش نوشت خاطر نشان کرد که این اعتراض وارد نیست و «از [[درویش]] بی‌شریعت و متشرع بی‌طریقت باید [[حذر]] کرد؛ چرا که این هر دو هیکل نفس اماره‌اند»<ref>تفسیر صفی، صفی علیشاه، تصحیح حامد ناجی اصفهانی، اصفهان، انتشارات کانون پژوهش، ۱۳۸۳ش.</ref><ref>[[محمد علی کوشا|کوشا، محمد علی]]، [[تفسیر صفی علیشاه (مقاله)|مقاله «تفسیر صفی علیشاه»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]].</ref> | ||
==فهرست کتاب== | == فهرست کتاب == | ||
در این مورد اطلاعاتی در دست نیست. | در این مورد اطلاعاتی در دست نیست. | ||
== | == دربارهٔ پدیدآورنده == | ||
{{ | {{پدیدآورنده ساده | ||
| پدیدآورنده کتاب = صفی علیشاه}} | |||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==دریافت متن == | == دریافت متن == | ||
*[https://noorlib.ir/book/view/1915?pageNumber=379&viewType=html دریافت متن PDF کتاب از کتابخانه دیجیتال نور] | * [https://noorlib.ir/book/view/1915?pageNumber=379&viewType=html دریافت متن PDF کتاب از کتابخانه دیجیتال نور] | ||
[[رده:کتاب]] | [[رده:کتاب]] | ||
[[رده:کتاب‌های صفی علیشاه]] | [[رده:کتاب‌های صفی علیشاه]] | ||
[[رده:آثار صفی علیشاه]] | [[رده:آثار صفی علیشاه]] | ||
[[رده:کتاب‌های دارای چکیده]] | [[رده:کتاب‌های دارای چکیده]] | ||
[[رده:کتاب‌های فاقد فهرست]] | [[رده:کتاب‌های فاقد فهرست]] | ||
[[رده:کتاب‌های دارای متن دیجیتال]] | [[رده:کتاب‌های دارای متن دیجیتال]] | ||
[[رده:کتاب‌های دارای متن PDF]] | [[رده:کتاب‌های دارای متن PDF]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۲۲
| تفسیر صفی | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | صفی علیشاه |
| ناشر | انتشارات منوچهری |
| محل نشر | تهران، ایران |
| سال نشر | ۱۳۷۸ ش |
| شابک | ۹۶۴-۶۳۸۲-۸۲-۷ |
تفسیر صفی کتابی است به زبان فارسی که مشتمل بر تأویل و تفسیر قرآن کریم میباشد. این کتاب اثر محمد حسن بن محمد باقر صفی علیشاه مشهور به صفی علیشاه است و انتشارات منوچهری انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
دربارهٔ کتاب
حاجی میرزا محمد حسن اصفهانی که «صفی علیشاه» لقب طریقتی او بود در اصفهان و در سال ۱۲۵۱ ق به دنیا آمد و مراتب علم شریعت و طریقت را از محضر بزرگان عصر خود فرا گرفت و در جهت درک پیران طریقت، سفرهای بسیاری نیز نمود. او در طریق نعمت اللّهی، داعیه استقلال داشت و مکتب جدیدی را بنیان‌گذاری نمود. سال‌های پایانی عمر او در تهران، صرف تربیت شاگردان شد و اختیار عزلت، به او این فرصت را داد که در امر تألیف و تصنیف نیز توفیق قابل ملاحظه‌ای بیابد. از آثار اوست: «زبده الاسرار (اسرار شهادت امام حسین)»؛ «دیوان اشعار»؛ «عرفان الحق»، «میزان المعرفه»؛ «اسرار المعارف» و «تفسیر صفی»؛ وی در سال ۱۳۱۶ق به دیار ابدی شتافت.
مفسر در این اثر، تمام آیات قرآن را با نظم فارسی و شعر، تفسیر کرده و در آن با عناوینی چون «جذبه»، «تحقیق» و «مناجات» به تأویلات عرفانی در تفسیر آیات روی آورده که سخت تحت تأثیر کتاب مثنوی معنوی است. تفسیر صفی به وزن و آهنگ مثنوی معنوی مولانا سروده شده با این تفاوت که نغمه نی مثنوی مولانا از فراق و نغمه نی صفی از وصال حکایت می‌کند:
نی به ما ذکر بدایت می‌کند / زان لب میگون حکایت می‌کند
نز فراق است و جدایی ناله‌ام / در گلستان همنشین لاله‌ام
ناله نی از فراق است و ملال / ناله من از کمالِ اتصال[۲]
برخی از مضامین این تفسیر نیز از مضامین عرفانی مثنوی معنوی اقتباس شده است. شاعر ابتدا آیات قرآن را به زبانی ساده ترجمه کرده و پس از بیان تفسیر ظاهری آنها، تأویلات عرفانی خود را بیان کرده است. برخی از تأویلات عرفانی او در تفسیر آیات مربوط به زندگی انبیا است که شاعر کوشیده آنها را با مراحل سیر و سلوک و مقامات عرفانی مطابقت دهد. مثلاً در تأویل آیات ﴿وَإِذْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَالْفُرْقَانَ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ﴾[۳]، ﴿وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَكُمْ بِاتِّخَاذِكُمُ الْعِجْلَ فَتُوبُوا إِلَى بَارِئِكُمْ فَاقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ عِنْدَ بَارِئِكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ﴾[۴]، ﴿وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَى لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّى نَرَى اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْكُمُ الصَّاعِقَةُ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ﴾[۵] (مشروط ساختن قوم موسی، ایمان آوردن به حق تعالی را به رؤیت او) آورده است که ایمان بدون کشف و شهود کامل نیست و مردمان این قوم می‌خواستند خداوند از طریق مکاشفه بر ایشان عیان گردد. از این رو خداوند با صاعقه بر ایشان متجلی شد و بر اثر آن، وجود نفسانی آنان فنا شد و در مقام بقاء بالله به حیات واقعی دست یافتند.
صفی علیشاه در این اثر، احکام و فرائض شرعی را با تفسیر عرفانی بیان نموده است؛ مثلاً ابتدا تا انتهای نماز به یک دوره سیر و سلوک تأویل شده است: تکبیرة الاحرام: ترک تعلقات دنیوی. سجده: تسلیم هستی خود به ذات حق. تشهد: مشاهده حق. سلام: فتا شدن هستی نفسانی در هستی مطلق خداوند. مفسر به سبک مولانا در مثنوی در توضیح مفاهیم از حکایات و تمثیلات زیادی بهره برده و بر ارزش ادبی اثر خویش افزوده است.
مهم‌ترین ویژگی و نوآوری تفسیر صفی از جهت زبانی و ساختار فنی این است که در آن برای نخستین بار تمامی آیات قرآن به نظم، ترجمه و تقسیر شده است. مهم‌ترین ویژگی و نوآوری تفسیر صفی از جهت محتوایی و ساختار درونی این است که در این تفسیر عرفانی، «تنزیل» و «تأویل» با هنرمندی تمام به هم آمیخته شده است. مفسر با بهره‌گیری از تأویل‌ها و جذبه‌های عرفانی خود، تفسیری عرفانی از آیات الهی ارائه کرده که هم نشاندهنده معنای ظاهری و تحت اللفظی آیات است و هم اسرار عرفانی و باطنی آیات الهی را به منظور درک و فهم هر چه بهتر معانی قرآن به خواننده فارسی زبان ارائه کرده است تا خواننده به روح و عمق آیات الهی که همانا هدایت انسان‌ها است، زودتر دست یابد.
تفسیر صفی از همان آغاز نشر با واکنش‌های بسیاری روبه‌رو شد. تأویلات عرفانی آن نزد متشرعه مطلوب واقع نشد و آنها به نقد و ایراد آن پرداختند. نمونه تأویلات عرفانی: تأویل چهار مرغ (ص۸۴)، فراموشی یوسف از یاد حق (ص۳۵۵)، مهدویت نوعی (۱۴۳) و... نمونه اسرائیلیات: داستان داوود و اوریا، یوسف و هم بند او، پادشاهی یوسف و جوان شدن زلیخا و... ، اما بعضی از صوفیه هم در آن طعن کردند و آن را به منزله عدول از طریقت و رجوع به شریعت خواندند. مفسر در جواب این اعتراض در مکتوبی که به یک تن از یاران خویش نوشت خاطر نشان کرد که این اعتراض وارد نیست و «از درویش بی‌شریعت و متشرع بی‌طریقت باید حذر کرد؛ چرا که این هر دو هیکل نفس اماره‌اند»[۶][۷]
فهرست کتاب
در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.
دربارهٔ پدیدآورنده
پانویس
- ↑ شبکه جامع کتاب گیسوم
- ↑ تفسیر صفی، ص۲۰.
- ↑ «و (یاد کنید) آنگاه را که به موسی کتاب و فرقان دادیم، باشد که به راه آیید» سوره بقره، آیه ۵۳.
- ↑ «و (یاد کنید) آنگاه را که موسی به قوم خود گفت: ای قوم من! بی‌گمان شما با (به پرستش) گرفتن گوساله بر خویش ستم روا داشتید پس به درگاه آفریدگار خود توبه کنید و یکدیگر را بکشید، این کار نزد آفریدگارتان برای شما بهتر است. آنگاه، خداوند از شما در گذشت که او توبه‌پذیر بخشاینده است» سوره بقره، آیه ۵۴.
- ↑ «و (یاد کنید) آنگاه را که گفتید: ای موسی! ما تا خداوند را آشکارا نبینیم، به تو ایمان نمی‌آوریم و در حالی که خود می‌نگریستید آذرخش شما را فرا گرفت» سوره بقره، آیه ۵۵.
- ↑ تفسیر صفی، صفی علیشاه، تصحیح حامد ناجی اصفهانی، اصفهان، انتشارات کانون پژوهش، ۱۳۸۳ش.
- ↑ کوشا، محمد علی، مقاله «تفسیر صفی علیشاه»، دانشنامه معاصر قرآن کریم.
- ↑ دانشنامه بزرگ اسلامی، ج2، ص:482.