عقل در معارف و سیره حسینی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۰ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۵۱

خلقت عقل

شیخ صدوق در کتاب الخصال به سندش، از امام حسین (ع)، از امام علی (ع) نقل کرده است که: پیامبر خدا (ص) فرمود: «خداوند عز و جل، عقل را از نور اندوخته نهفته در علم پیشین خود ـ که حتّی پیامبران فرستاده شده و فرشتگان مقرّب را نیز از آن آگاه نکرده است ـ، آفرید و علم را جان او، فهم را روح او، زُهد را سرِ او، حیا را چشمان او، حکمت را زبان او، دلسوزی را همّت(/دهان) او و رحمت را دل او قرار داد و سپس آن را با ده ویژگی، پُر و نیرومند ساخت: با یقین، ایمان، راستی، آرامش، اخلاص، مدارا، بخشش، قناعت، تسلیم و سپاس گزاری. سپس خدا به او فرمود: عقب بیا. پس عقب آمد. سپس به او فرمود: جلو بیا، جلو آمد؛ سپس به او فرمود: سخن بگو، پس گفت: ستایش، خدایی را که نه ضدّی دارد و نه همتایی، نه مانندی و نه همسانی، نه هم سنگی دارد و نه شبیهی؛ آنکه همه چیز در برابر عظمتش خاضع است. پس خدای ـ تبارک و تعالی ـ فرمود: به عزّت و جلالم سوگند که آفریده‌ای از تو نیکوکارتر نیافریدم؛ نه از فرمان من فرمان‌بُردارتر و نه والاتر و شریف‌تر و عزیزتر از تو. به سبب [وجود] تو، مؤاخذه و عطا می‌کنم و با تو، یکتا شمرده شده و پرستیده می‌شوم و با تو، خوانده شده، به من امید برده می‌شود و به وسیله تو، جستجو می‌شوم و با تو از من می‌ترسند و می‌هراسند و ثواب و عِقاب به دست توست. پس عقل در این هنگام، به سجده افتاد و هزار سال در سجده مانْد. پروردگار ـ تبارک و تعالی ـ فرمود: سرت را بلند کن و بخواه، که داده می‌شود و شفاعت کن که شفاعت می‌شود. عقل، سر بلند کرد و گفت: خدای من! از تو می‌خواهم شفاعتم را برای هر کس که مرا در او قرار دادی، بپذیری. خدای بزرگ بِشْکوه، به فرشتگانش فرمود: شما را گواه می‌گیرم که من، او را برای هر عاقلی شفیع کردم»^[۱].^[۲]

آنچه موجب کمال عقل است

در کتاب نزهة الناظر آمده است: نزد معاویه، سخن از عقل به میان آمد. امامِ شهید حسین بن علی (ع) فرمود: "عقل، جز با پیروی از حق، کامل نمی‌شود". معاویه به او لبخندی زد و گفت: در سینه‌های شما، جز یک چیز نیست^[۳].^[۴]

جستارهای وابسته

منابع

محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین

پانویس

↑ «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص)‏ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ‏ الْعَقْلَ‏ مِنْ‏ نُورٍ مَخْزُونٍ‏ مَكْنُونٍ فِي سَابِقِ عِلْمِهِ الَّتِي لَمْ يَطَّلِعْ عَلَيْهِ نَبِيٌّ مُرْسَلٌ وَ لَا مَلَكٌ مُقَرَّبٌ فَجَعَلَ الْعِلْمَ نَفْسَهُ وَ الْفَهْمَ رُوحَهُ وَ الزُّهْدَ رَأْسَهُ وَ الْحَيَاءَ عَيْنَيْهِ وَ الحِكْمَةَ لِسَانَهُ وَ الرَّأْفَةَ هَمَّهُ وَ الرَّحْمَةَ قَلْبَهُ ثُمَّ حَشَاهُ وَ قَوَّاهُ بِعَشَرَةِ أَشْيَاءَ بِالْيَقِينِ وَ الْإِيمَانِ وَ الصِّدْقِ وَ السَّكِينَةِ وَ الْإِخْلَاصِ وَ الرِّفْقِ وَ الْعَطِيَّةِ وَ الْقُنُوعِ وَ التَّسْلِيمِ وَ الشُّكْرِ ثُمَّ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ أَدْبِرْ فَأَدْبَرَ ثُمَّ قَالَ لَهُ أَقْبِلْ فَأَقْبَلَ ثُمَّ قَالَ لَهُ تَكَلَّمْ فَقَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَيْسَ لَهُ ضِدٌّ وَ لَا نِدٌّ وَ لَا شَبِيهٌ وَ لَا كُفْوٌ وَ لَا عَدِيلٌ وَ لَا مِثْلٌ الَّذِي كُلُّ شَيْ‏ءٍ لِعَظَمَتِهِ خَاضِعٌ ذَلِيلٌ فَقَالَ الرَّبُّ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى وَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي مَا خَلَقْتُ خَلْقاً أَحْسَنَ مِنْكَ وَ لَا أَطْوَعَ لِي مِنْكَ وَ لَا أَرْفَعَ مِنْكَ وَ لَا أَشْرَفَ مِنْكَ وَ لَا أَعَزَّ مِنْكَ بِكَ أُؤَاخِذُ وَ بِكَ أُعْطِي وَ بِكَ أُوَحَّدُ وَ بِكَ أُعْبَدُ وَ بِكَ أُدْعَى وَ بِكَ أُرْتَجَى وَ بِكَ أُبْتَغَى وَ بِكَ أُخَافُ وَ بِكَ أُحْذَرُ وَ بِكَ الثَّوَابُ وَ بِكَ الْعِقَابُ فَخَرَّ الْعَقْلُ عِنْدَ ذَلِكَ سَاجِداً فَكَانَ فِي سُجُودِهِ أَلْفَ عَامٍ فَقَالَ الرَّبُّ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى ارْفَعْ رَأْسَكَ وَ سَلْ تُعْطَ وَ اشْفَعْ تُشَفَّعْ فَرَفَعَ الْعَقْلُ رَأْسَهُ فَقَالَ إِلَهِي أَسْأَلُكَ أَنْ تُشَفِّعَنِي فِيمَنْ خَلَقْتَنِي فِيهِ فَقَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ لِمَلَائِكَتِهِ أُشْهِدُكُمْ أَنِّي قَدْ شَفَّعْتُهُ فِيمَنْ خَلَقْتُهُ فِيهِ» (الخصال، ص۴۲۷، ح۴).
↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۱۸.
↑ «تَذَاكَرُوا الْعَقْلَ‏ عِنْدَ مُعَاوِيَةَ فَقَالَ الْإِمَامُ الشَّهِيدُ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ (ع): لَا يَكْمُلُ الْعَقْلُ‏ إِلَّا بِاتِّبَاعِ الْحَقِّ فَتَبَسَّمَ مُعَاوِيَةُ لَهُ‏. وَ قَالَ: مَا فِي صُدُورِكُمْ إِلَّا شَيْ‏ءٌ وَاحِدٌ» (نزهة الناظر، ص۸۳، ح۱۲؛ أعلام الدین، ص۲۹۸).
↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۲۰.

[1] «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص)‏ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ‏ الْعَقْلَ‏ مِنْ‏ نُورٍ مَخْزُونٍ‏ مَكْنُونٍ فِي سَابِقِ عِلْمِهِ الَّتِي لَمْ يَطَّلِعْ عَلَيْهِ نَبِيٌّ مُرْسَلٌ وَ لَا مَلَكٌ مُقَرَّبٌ فَجَعَلَ الْعِلْمَ نَفْسَهُ وَ الْفَهْمَ رُوحَهُ وَ الزُّهْدَ رَأْسَهُ وَ الْحَيَاءَ عَيْنَيْهِ وَ الحِكْمَةَ لِسَانَهُ وَ الرَّأْفَةَ هَمَّهُ وَ الرَّحْمَةَ قَلْبَهُ ثُمَّ حَشَاهُ وَ قَوَّاهُ بِعَشَرَةِ أَشْيَاءَ بِالْيَقِينِ وَ الْإِيمَانِ وَ الصِّدْقِ وَ السَّكِينَةِ وَ الْإِخْلَاصِ وَ الرِّفْقِ وَ الْعَطِيَّةِ وَ الْقُنُوعِ وَ التَّسْلِيمِ وَ الشُّكْرِ ثُمَّ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ أَدْبِرْ فَأَدْبَرَ ثُمَّ قَالَ لَهُ أَقْبِلْ فَأَقْبَلَ ثُمَّ قَالَ لَهُ تَكَلَّمْ فَقَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَيْسَ لَهُ ضِدٌّ وَ لَا نِدٌّ وَ لَا شَبِيهٌ وَ لَا كُفْوٌ وَ لَا عَدِيلٌ وَ لَا مِثْلٌ الَّذِي كُلُّ شَيْ‏ءٍ لِعَظَمَتِهِ خَاضِعٌ ذَلِيلٌ فَقَالَ الرَّبُّ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى وَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي مَا خَلَقْتُ خَلْقاً أَحْسَنَ مِنْكَ وَ لَا أَطْوَعَ لِي مِنْكَ وَ لَا أَرْفَعَ مِنْكَ وَ لَا أَشْرَفَ مِنْكَ وَ لَا أَعَزَّ مِنْكَ بِكَ أُؤَاخِذُ وَ بِكَ أُعْطِي وَ بِكَ أُوَحَّدُ وَ بِكَ أُعْبَدُ وَ بِكَ أُدْعَى وَ بِكَ أُرْتَجَى وَ بِكَ أُبْتَغَى وَ بِكَ أُخَافُ وَ بِكَ أُحْذَرُ وَ بِكَ الثَّوَابُ وَ بِكَ الْعِقَابُ فَخَرَّ الْعَقْلُ عِنْدَ ذَلِكَ سَاجِداً فَكَانَ فِي سُجُودِهِ أَلْفَ عَامٍ فَقَالَ الرَّبُّ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى ارْفَعْ رَأْسَكَ وَ سَلْ تُعْطَ وَ اشْفَعْ تُشَفَّعْ فَرَفَعَ الْعَقْلُ رَأْسَهُ فَقَالَ إِلَهِي أَسْأَلُكَ أَنْ تُشَفِّعَنِي فِيمَنْ خَلَقْتَنِي فِيهِ فَقَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ لِمَلَائِكَتِهِ أُشْهِدُكُمْ أَنِّي قَدْ شَفَّعْتُهُ فِيمَنْ خَلَقْتُهُ فِيهِ» (الخصال، ص۴۲۷، ح۴).

[2] محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۱۸.

[3] «تَذَاكَرُوا الْعَقْلَ‏ عِنْدَ مُعَاوِيَةَ فَقَالَ الْإِمَامُ الشَّهِيدُ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ (ع): لَا يَكْمُلُ الْعَقْلُ‏ إِلَّا بِاتِّبَاعِ الْحَقِّ فَتَبَسَّمَ مُعَاوِيَةُ لَهُ‏. وَ قَالَ: مَا فِي صُدُورِكُمْ إِلَّا شَيْ‏ءٌ وَاحِدٌ» (نزهة الناظر، ص۸۳، ح۱۲؛ أعلام الدین، ص۲۹۸).

[4] محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۲۰.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{امامت}}
 {{مدخل مرتبط
-| موضوع مرتبط =
+| موضوع مرتبط = عقل
 | عنوان مدخل  = عقل
 | مداخل مرتبط = [[عقل در لغت]] - [[عقل در قرآن]] - [[عقل در حدیث]] - [[عقل در نهج البلاغه]] - [[عقل در کلام اسلامی]] - [[عقل در فلسفه اسلامی]] - [[عقل در اخلاق اسلامی]] - [[عقل در معارف مهدویت]] - [[عقل در فقه سیاسی]] - [[عقل در معارف دعا و زیارات]] - [[عقل در معارف و سیره علوی]] - [[عقل در معارف و سیره سجادی]] - [[عقل در معارف و سیره حسینی]] - [[عقل در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]
 | پرسش مرتبط  =
 }}
-==[[خلقت]] [[عقل]]==
-شیخ صدوق در کتاب [[الخصال (کتاب)|الخصال]] به سندش، از [[امام حسین]]{{ع}}، از [[امام علی]]{{ع}} نقل کرده است که: [[پیامبر خدا]]{{صل}} فرمود: «[[خداوند]] عز و جل، عقل را از [[نور]] اندوخته نهفته در [[علم]] پیشین خود ـ که حتّی [[پیامبران]] فرستاده شده و [[فرشتگان مقرّب]] را نیز از آن [[آگاه]] نکرده است ـ، آفرید و علم را [[جان]] او، [[فهم]] را [[روح]] او، [[زُهد]] را سرِ او، [[حیا]] را چشمان او، [[حکمت]] را زبان او، [[دلسوزی]] را [[همّت]](/[[دهان]]) او و [[رحمت]] را [[دل]] او قرار داد و سپس آن را با ده ویژگی، پُر و نیرومند ساخت: با [[یقین]]، [[ایمان]]، [[راستی]]، [[آرامش]]، [[اخلاص]]، [[مدارا]]، [[بخشش]]، [[قناعت]]، [[تسلیم]] و [[سپاس گزاری]]. سپس [[خدا]] به او فرمود: عقب بیا. پس عقب آمد. سپس به او فرمود: جلو بیا، جلو آمد؛ سپس به او فرمود: سخن بگو، پس گفت: [[ستایش]]، خدایی را که نه ضدّی دارد و نه همتایی، نه مانندی و نه همسانی، نه هم سنگی دارد و نه شبیهی؛ آنکه همه چیز در برابر عظمتش [[خاضع]] است. پس خدای ـ تبارک و تعالی ـ فرمود: به [[عزّت]] و جلالم [[سوگند]] که آفریده‌ای از تو نیکوکارتر نیافریدم؛ نه از [[فرمان]] من فرمان‌بُردارتر و نه والاتر و شریف‌تر و عزیزتر از تو. به سبب [وجود] تو، [[مؤاخذه]] و عطا می‌کنم و با تو، [[یکتا]] شمرده شده و پرستیده می‌شوم و با تو، خوانده شده، به من [[امید]] برده می‌شود و به وسیله تو، جستجو می‌شوم و با تو از من می‌ترسند و می‌هراسند و [[ثواب]] و عِقاب به دست توست. پس عقل در این هنگام، به [[سجده]] افتاد و هزار سال در سجده مانْد. [[پروردگار]] ـ تبارک و تعالی ـ فرمود: سرت را بلند کن و بخواه، که داده می‌شود و [[شفاعت]] کن که شفاعت می‌شود. عقل، سر بلند کرد و گفت: خدای من! از تو می‌خواهم شفاعتم را برای هر کس که مرا در او قرار دادی، بپذیری. [[خدای بزرگ]] بِشْکوه، به فرشتگانش فرمود: شما را [[گواه]] می‌گیرم که من، او را برای هر عاقلی [[شفیع]] کردم»<ref>{{متن حدیث|قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}}‏ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ‏ الْعَقْلَ‏ مِنْ‏ نُورٍ مَخْزُونٍ‏ مَكْنُونٍ فِي سَابِقِ عِلْمِهِ الَّتِي لَمْ يَطَّلِعْ عَلَيْهِ نَبِيٌّ مُرْسَلٌ وَ لَا مَلَكٌ مُقَرَّبٌ فَجَعَلَ الْعِلْمَ نَفْسَهُ وَ الْفَهْمَ رُوحَهُ وَ الزُّهْدَ رَأْسَهُ وَ الْحَيَاءَ عَيْنَيْهِ وَ الحِكْمَةَ لِسَانَهُ وَ الرَّأْفَةَ هَمَّهُ وَ الرَّحْمَةَ قَلْبَهُ ثُمَّ حَشَاهُ وَ قَوَّاهُ بِعَشَرَةِ أَشْيَاءَ بِالْيَقِينِ وَ الْإِيمَانِ وَ الصِّدْقِ وَ السَّكِينَةِ وَ الْإِخْلَاصِ وَ الرِّفْقِ وَ الْعَطِيَّةِ وَ الْقُنُوعِ وَ التَّسْلِيمِ وَ الشُّكْرِ ثُمَّ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ أَدْبِرْ فَأَدْبَرَ ثُمَّ قَالَ لَهُ أَقْبِلْ فَأَقْبَلَ ثُمَّ قَالَ لَهُ تَكَلَّمْ فَقَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَيْسَ لَهُ ضِدٌّ وَ لَا نِدٌّ وَ لَا شَبِيهٌ وَ لَا كُفْوٌ وَ لَا عَدِيلٌ وَ لَا مِثْلٌ الَّذِي كُلُّ شَيْ‏ءٍ لِعَظَمَتِهِ خَاضِعٌ ذَلِيلٌ فَقَالَ الرَّبُّ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى وَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي مَا خَلَقْتُ خَلْقاً أَحْسَنَ مِنْكَ وَ لَا أَطْوَعَ لِي مِنْكَ وَ لَا أَرْفَعَ مِنْكَ وَ لَا أَشْرَفَ مِنْكَ وَ لَا أَعَزَّ مِنْكَ بِكَ أُؤَاخِذُ وَ بِكَ أُعْطِي وَ بِكَ أُوَحَّدُ وَ بِكَ أُعْبَدُ وَ بِكَ أُدْعَى وَ بِكَ أُرْتَجَى وَ بِكَ أُبْتَغَى وَ بِكَ أُخَافُ وَ بِكَ أُحْذَرُ وَ بِكَ الثَّوَابُ وَ بِكَ الْعِقَابُ فَخَرَّ الْعَقْلُ عِنْدَ ذَلِكَ سَاجِداً فَكَانَ فِي سُجُودِهِ أَلْفَ عَامٍ فَقَالَ الرَّبُّ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى ارْفَعْ رَأْسَكَ وَ سَلْ تُعْطَ وَ اشْفَعْ تُشَفَّعْ فَرَفَعَ الْعَقْلُ رَأْسَهُ فَقَالَ إِلَهِي أَسْأَلُكَ أَنْ تُشَفِّعَنِي فِيمَنْ خَلَقْتَنِي فِيهِ فَقَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ لِمَلَائِكَتِهِ أُشْهِدُكُمْ أَنِّي قَدْ شَفَّعْتُهُ فِيمَنْ خَلَقْتُهُ فِيهِ}} (الخصال، ص۴۲۷، ح۴).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۱۸.</ref>
-==آنچه موجب [[کمال عقل]] است==
+== [[خلقت]] [[عقل]] ==
-در کتاب [[نزهة الناظر (کتاب)|نزهة الناظر]] آمده است: نزد [[معاویه]]، سخن از [[عقل]] به میان آمد. امامِ [[شهید]] [[حسین بن علی]]{{ع}} فرمود: "عقل، جز با [[پیروی از حق]]، کامل نمی‌شود". معاویه به او لبخندی زد و گفت: در سینه‌های شما، جز یک چیز نیست<ref>{{متن حدیث|تَذَاكَرُوا الْعَقْلَ‏ عِنْدَ مُعَاوِيَةَ فَقَالَ الْإِمَامُ الشَّهِيدُ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ{{ع}}: لَا يَكْمُلُ الْعَقْلُ‏ إِلَّا بِاتِّبَاعِ الْحَقِّ فَتَبَسَّمَ مُعَاوِيَةُ لَهُ‏. وَ قَالَ: مَا فِي صُدُورِكُمْ إِلَّا شَيْ‏ءٌ وَاحِدٌ}} (نزهة الناظر، ص۸۳، ح۱۲؛ أعلام الدین، ص۲۹۸).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۲۰.</ref>
+شیخ صدوق در کتاب [[الخصال (کتاب)|الخصال]] به سندش، از [[امام حسین]] {{ع}}، از [[امام علی]] {{ع}} نقل کرده است که: [[پیامبر خدا]] {{صل}} فرمود: «[[خداوند]] عز و جل، عقل را از [[نور]] اندوخته نهفته در [[علم]] پیشین خود ـ که حتّی [[پیامبران]] فرستاده شده و [[فرشتگان مقرّب]] را نیز از آن [[آگاه]] نکرده است ـ، آفرید و علم را [[جان]] او، [[فهم]] را [[روح]] او، [[زُهد]] را سرِ او، [[حیا]] را چشمان او، [[حکمت]] را زبان او، [[دلسوزی]] را [[همّت]](/[[دهان]]) او و [[رحمت]] را [[دل]] او قرار داد و سپس آن را با ده ویژگی، پُر و نیرومند ساخت: با [[یقین]]، [[ایمان]]، [[راستی]]، [[آرامش]]، [[اخلاص]]، [[مدارا]]، [[بخشش]]، [[قناعت]]، [[تسلیم]] و [[سپاس گزاری]]. سپس [[خدا]] به او فرمود: عقب بیا. پس عقب آمد. سپس به او فرمود: جلو بیا، جلو آمد؛ سپس به او فرمود: سخن بگو، پس گفت: [[ستایش]]، خدایی را که نه ضدّی دارد و نه همتایی، نه مانندی و نه همسانی، نه هم سنگی دارد و نه شبیهی؛ آنکه همه چیز در برابر عظمتش [[خاضع]] است. پس خدای ـ تبارک و تعالی ـ فرمود: به [[عزّت]] و جلالم [[سوگند]] که آفریده‌ای از تو نیکوکارتر نیافریدم؛ نه از [[فرمان]] من فرمان‌بُردارتر و نه والاتر و شریف‌تر و عزیزتر از تو. به سبب [وجود] تو، [[مؤاخذه]] و عطا می‌کنم و با تو، [[یکتا]] شمرده شده و پرستیده می‌شوم و با تو، خوانده شده، به من [[امید]] برده می‌شود و به وسیله تو، جستجو می‌شوم و با تو از من می‌ترسند و می‌هراسند و [[ثواب]] و عِقاب به دست توست. پس عقل در این هنگام، به [[سجده]] افتاد و هزار سال در سجده مانْد. [[پروردگار]] ـ تبارک و تعالی ـ فرمود: سرت را بلند کن و بخواه، که داده می‌شود و [[شفاعت]] کن که شفاعت می‌شود. عقل، سر بلند کرد و گفت: خدای من! از تو می‌خواهم شفاعتم را برای هر کس که مرا در او قرار دادی، بپذیری. [[خدای بزرگ]] بِشْکوه، به فرشتگانش فرمود: شما را [[گواه]] می‌گیرم که من، او را برای هر عاقلی [[شفیع]] کردم»<ref>{{متن حدیث|قَالَ رَسُولُ اللَّهِ {{صل}}‏ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ‏ الْعَقْلَ‏ مِنْ‏ نُورٍ مَخْزُونٍ‏ مَكْنُونٍ فِي سَابِقِ عِلْمِهِ الَّتِي لَمْ يَطَّلِعْ عَلَيْهِ نَبِيٌّ مُرْسَلٌ وَ لَا مَلَكٌ مُقَرَّبٌ فَجَعَلَ الْعِلْمَ نَفْسَهُ وَ الْفَهْمَ رُوحَهُ وَ الزُّهْدَ رَأْسَهُ وَ الْحَيَاءَ عَيْنَيْهِ وَ الحِكْمَةَ لِسَانَهُ وَ الرَّأْفَةَ هَمَّهُ وَ الرَّحْمَةَ قَلْبَهُ ثُمَّ حَشَاهُ وَ قَوَّاهُ بِعَشَرَةِ أَشْيَاءَ بِالْيَقِينِ وَ الْإِيمَانِ وَ الصِّدْقِ وَ السَّكِينَةِ وَ الْإِخْلَاصِ وَ الرِّفْقِ وَ الْعَطِيَّةِ وَ الْقُنُوعِ وَ التَّسْلِيمِ وَ الشُّكْرِ ثُمَّ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ أَدْبِرْ فَأَدْبَرَ ثُمَّ قَالَ لَهُ أَقْبِلْ فَأَقْبَلَ ثُمَّ قَالَ لَهُ تَكَلَّمْ فَقَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَيْسَ لَهُ ضِدٌّ وَ لَا نِدٌّ وَ لَا شَبِيهٌ وَ لَا كُفْوٌ وَ لَا عَدِيلٌ وَ لَا مِثْلٌ الَّذِي كُلُّ شَيْ‏ءٍ لِعَظَمَتِهِ خَاضِعٌ ذَلِيلٌ فَقَالَ الرَّبُّ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى وَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي مَا خَلَقْتُ خَلْقاً أَحْسَنَ مِنْكَ وَ لَا أَطْوَعَ لِي مِنْكَ وَ لَا أَرْفَعَ مِنْكَ وَ لَا أَشْرَفَ مِنْكَ وَ لَا أَعَزَّ مِنْكَ بِكَ أُؤَاخِذُ وَ بِكَ أُعْطِي وَ بِكَ أُوَحَّدُ وَ بِكَ أُعْبَدُ وَ بِكَ أُدْعَى وَ بِكَ أُرْتَجَى وَ بِكَ أُبْتَغَى وَ بِكَ أُخَافُ وَ بِكَ أُحْذَرُ وَ بِكَ الثَّوَابُ وَ بِكَ الْعِقَابُ فَخَرَّ الْعَقْلُ عِنْدَ ذَلِكَ سَاجِداً فَكَانَ فِي سُجُودِهِ أَلْفَ عَامٍ فَقَالَ الرَّبُّ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى ارْفَعْ رَأْسَكَ وَ سَلْ تُعْطَ وَ اشْفَعْ تُشَفَّعْ فَرَفَعَ الْعَقْلُ رَأْسَهُ فَقَالَ إِلَهِي أَسْأَلُكَ أَنْ تُشَفِّعَنِي فِيمَنْ خَلَقْتَنِي فِيهِ فَقَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ لِمَلَائِكَتِهِ أُشْهِدُكُمْ أَنِّي قَدْ شَفَّعْتُهُ فِيمَنْ خَلَقْتُهُ فِيهِ}} (الخصال، ص۴۲۷، ح۴).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۱۸.</ref>
+== آنچه موجب [[کمال عقل]] است ==
+در کتاب [[نزهة الناظر (کتاب)|نزهة الناظر]] آمده است: نزد [[معاویه]]، سخن از [[عقل]] به میان آمد. امامِ [[شهید]] [[حسین بن علی]] {{ع}} فرمود: "عقل، جز با [[پیروی از حق]]، کامل نمی‌شود". معاویه به او لبخندی زد و گفت: در سینه‌های شما، جز یک چیز نیست<ref>{{متن حدیث|تَذَاكَرُوا الْعَقْلَ‏ عِنْدَ مُعَاوِيَةَ فَقَالَ الْإِمَامُ الشَّهِيدُ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ {{ع}}: لَا يَكْمُلُ الْعَقْلُ‏ إِلَّا بِاتِّبَاعِ الْحَقِّ فَتَبَسَّمَ مُعَاوِيَةُ لَهُ‏. وَ قَالَ: مَا فِي صُدُورِكُمْ إِلَّا شَيْ‏ءٌ وَاحِدٌ}} (نزهة الناظر، ص۸۳، ح۱۲؛ أعلام الدین، ص۲۹۸).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۹۲۰.</ref>
 == جستارهای وابسته ==
-{{مدخل‌ وابسته}}
+{{مدخل وابسته}}
 * [[حِجْر]]
 * [[ذهن]]
@@ خط ۵۵: / خط ۵۵: @@
 [[رده:عقل]]
-[[رده:مدخل]]