پیام‌های عاشورا در معارف و سیره حسینی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
== احیای [[کتاب و سنت]] == | == احیای [[کتاب و سنت]] == | ||
در سخنان [[سید الشهدا]]{{ع}} نمونه‌هایی از [[مرگ]] [[سنت‌ها]] و [[حیات]] [[بدعت‌ها]] و جهالت‌ها و نیز جملاتی از [[احیاگری]] به اصول و ارزش‌های فراموش شده و از دست رفته وجود دارد. | در سخنان [[سید الشهدا]] {{ع}} نمونه‌هایی از [[مرگ]] [[سنت‌ها]] و [[حیات]] [[بدعت‌ها]] و جهالت‌ها و نیز جملاتی از [[احیاگری]] به اصول و ارزش‌های فراموش شده و از دست رفته وجود دارد. | ||
حضرت در نامه‌ای خطاب به [[مردم بصره]] می‌نویسد: «من شما را به [[کتاب خدا]] و [[سنت پیامبر]] فرا می‌خوانم، [[سنت]] مرده و [[بدعت]] زنده شده است، اگر سخنم را بشنوید و فرمانم را [[پیروی]] کنید، شما را به [[راه رشد]] [[هدایت]] می‌کنم»<ref>حیاة الامام الحسین{{ع}}، ج۲، ص۳۲۲.</ref>. | حضرت در نامه‌ای خطاب به [[مردم بصره]] می‌نویسد: «من شما را به [[کتاب خدا]] و [[سنت پیامبر]] فرا می‌خوانم، [[سنت]] مرده و [[بدعت]] زنده شده است، اگر سخنم را بشنوید و فرمانم را [[پیروی]] کنید، شما را به [[راه رشد]] [[هدایت]] می‌کنم»<ref>حیاة الامام الحسین {{ع}}، ج۲، ص۳۲۲.</ref>. | ||
در جایی دیگر این گونه می‌فرماید: «[[کوفیان]] به من [[نامه]] نوشته و از من خواسته‌اند که نزد آنان بروم،؛ چراکه امیدوارم معالم و [[نشانه‌های حق]] زنده گردد و بدعت‌ها بمیرد»<ref>کلمات الامام الحسین{{ع}}، ص۳۴۱. </ref>. | در جایی دیگر این گونه می‌فرماید: «[[کوفیان]] به من [[نامه]] نوشته و از من خواسته‌اند که نزد آنان بروم،؛ چراکه امیدوارم معالم و [[نشانه‌های حق]] زنده گردد و بدعت‌ها بمیرد»<ref>کلمات الامام الحسین {{ع}}، ص۳۴۱. </ref>. | ||
اینکه در [[زیارت]] حضرت می‌خوانیم: {{متن حدیث|تَلَوْتَ الْكِتَابَ حَقَّ تِلاوَتِهِ}}، [[تلاوت]] [[واقعی]] [[قرآن]] تلاش برای احیای [[تعالیم]] آن در متن [[جامعه]] است که [[امام حسین]]{{ع}} به آن پرداخت و دستاورد [[نهضت عاشورا]] بود<ref>[[سید مجتبی غیوری|غیوری، سید مجتبی]]، [[امام حسین و تربیت دینی (مقاله)|مقاله «امام حسین و تربیت دینی»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۷ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۷]] ص ۹۰.</ref>. | اینکه در [[زیارت]] حضرت می‌خوانیم: {{متن حدیث|تَلَوْتَ الْكِتَابَ حَقَّ تِلاوَتِهِ}}، [[تلاوت]] [[واقعی]] [[قرآن]] تلاش برای احیای [[تعالیم]] آن در متن [[جامعه]] است که [[امام حسین]] {{ع}} به آن پرداخت و دستاورد [[نهضت عاشورا]] بود<ref>[[سید مجتبی غیوری|غیوری، سید مجتبی]]، [[امام حسین و تربیت دینی (مقاله)|مقاله «امام حسین و تربیت دینی»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۷ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۷]] ص ۹۰.</ref>. | ||
== [[احیای دین]] == | == [[احیای دین]] == | ||
[[سیدالشهدا]]{{ع}} مرگ در راه [[حق]] و احیای آن را [[زندگی]] می‌شمرد و در این راه باکی از [[شهادت]] نداشت، این سخن از اوست: «چه آسان است مرگ در راه رسیدن به [[عزت]] و [[زنده کردن]] حق»<ref>کلمات الامام الحسین{{ع}}، ص۳۶۰.</ref>. | [[سیدالشهدا]] {{ع}} مرگ در راه [[حق]] و احیای آن را [[زندگی]] می‌شمرد و در این راه باکی از [[شهادت]] نداشت، این سخن از اوست: «چه آسان است مرگ در راه رسیدن به [[عزت]] و [[زنده کردن]] حق»<ref>کلمات الامام الحسین {{ع}}، ص۳۶۰.</ref>. | ||
[[حمایت]] از [[دین]] و [[فداکاری]] در راه آن جلوه بارزی از احیاگری است و اگر آن جهادها و شهادت‌ها نبود، [[اساس دین]] باقی نمی‌ماند، اگر صدای [[اذان]] و آوای تکبیری پابرجاست، نتیجه همان فداکاری‌ها و جا‌ن‌فشانی‌ها است. | [[حمایت]] از [[دین]] و [[فداکاری]] در راه آن جلوه بارزی از احیاگری است و اگر آن جهادها و شهادت‌ها نبود، [[اساس دین]] باقی نمی‌ماند، اگر صدای [[اذان]] و آوای تکبیری پابرجاست، نتیجه همان فداکاری‌ها و جا‌ن‌فشانی‌ها است. | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
{{عربی|لَو كانَ دين مُحَمّدٍ لَمْ يَستَقِمْ إلّا بِقَتْلي فَيا سيُوفُ خُذيني}}<ref>معالم المدرستین، ج۳، ص۳۰۳.</ref> | {{عربی|لَو كانَ دين مُحَمّدٍ لَمْ يَستَقِمْ إلّا بِقَتْلي فَيا سيُوفُ خُذيني}}<ref>معالم المدرستین، ج۳، ص۳۰۳.</ref> | ||
[[حضرت ابوالفضل]]{{ع}} نیز در رجزی که در [[روز عاشورا]]، پس از قطع شدن دست راست خویش خواند بر مسئله حمایت از دین تأکید داشت: | [[حضرت ابوالفضل]] {{ع}} نیز در رجزی که در [[روز عاشورا]]، پس از قطع شدن دست راست خویش خواند بر مسئله حمایت از دین تأکید داشت: | ||
{{متن حدیث|وَ اللَّهِ إِنْ قَطَعْتُمُ يَمِينِي إِنِّي أُحَامِي أَبَداً عَنْ دِينِي}}<ref>مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۲۵۶.</ref>.<ref>[[سید مجتبی غیوری|غیوری، سید مجتبی]]، [[امام حسین و تربیت دینی (مقاله)|مقاله «امام حسین و تربیت دینی»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۷ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۷]] ص ۹۱.</ref> | {{متن حدیث|وَ اللَّهِ إِنْ قَطَعْتُمُ يَمِينِي إِنِّي أُحَامِي أَبَداً عَنْ دِينِي}}<ref>مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۲۵۶.</ref>.<ref>[[سید مجتبی غیوری|غیوری، سید مجتبی]]، [[امام حسین و تربیت دینی (مقاله)|مقاله «امام حسین و تربیت دینی»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۷ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۷]] ص ۹۱.</ref> | ||
== احیای [[نماز]] == | == احیای [[نماز]] == | ||
امام حسین{{ع}} و [[یاران]] باوفایش در نهضت عاشورا به نماز و اقامه آن اهمیت بسیاری می‌دادند، مهلت [[شب عاشورا]] به خاطر همین بود، [[عشق]] به [[نماز]] و [[دعا]] و [[استغفار]] در [[دل]] [[امام]]{{ع}} آن چنان بود که به برادرش [[عباس]]{{ع}} فرمود: «از این گروه بخواه تا [[نبرد]] را به فردا بیندازند و امشب به تأخیر افتد، باشد که به نماز و دعا و استغفار بپردازیم، [[خدا]] می‌داند که من پیوسته علاقه به نماز و [[تلاوت آیات]] [[الهی]] داشته‌ام»<ref>الارشاد، ج۲، ص۹۰-۹۱.</ref>. | امام حسین {{ع}} و [[یاران]] باوفایش در نهضت عاشورا به نماز و اقامه آن اهمیت بسیاری می‌دادند، مهلت [[شب عاشورا]] به خاطر همین بود، [[عشق]] به [[نماز]] و [[دعا]] و [[استغفار]] در [[دل]] [[امام]] {{ع}} آن چنان بود که به برادرش [[عباس]] {{ع}} فرمود: «از این گروه بخواه تا [[نبرد]] را به فردا بیندازند و امشب به تأخیر افتد، باشد که به نماز و دعا و استغفار بپردازیم، [[خدا]] می‌داند که من پیوسته علاقه به نماز و [[تلاوت آیات]] [[الهی]] داشته‌ام»<ref>الارشاد، ج۲، ص۹۰-۹۱.</ref>. | ||
[[ظهر عاشورا]] وقتی «[[ابوثمامه صیداوی]]» وقت نماز را به یاد آورد، حضرت فرمود: «نماز را به یاد آوردی! [[خداوند]] تو را از [[نمازگزاران]] و ذاکران قرار دهد»<ref>بحارالانوار، ج۴۵، ص۲۱.</ref>. | [[ظهر عاشورا]] وقتی «[[ابوثمامه صیداوی]]» وقت نماز را به یاد آورد، حضرت فرمود: «نماز را به یاد آوردی! [[خداوند]] تو را از [[نمازگزاران]] و ذاکران قرار دهد»<ref>بحارالانوار، ج۴۵، ص۲۱.</ref>. | ||
[[سعید بن عبدالله حنفی]] نیز هنگام نماز جلوی امام{{ع}} ایستاد و همه تیرهای [[دشمن]] را که به سوی حضرت می‌آمد، به [[جان]] خرید تا آ‌ن‌جا که نماز امام پایان یافت و او در [[خون]] [[غرق]] گشت و اولین [[شهید نماز]] در [[جبهه]] [[کربلا]] شد. [[پیام عاشورا]] [[پیام]] [[اقامه نماز]] و [[تربیت]] [[نسل]] نمازخوان و خدادوست و [[اهل]] [[تهجد]] و [[عرفان]] است<ref>[[سید مجتبی غیوری|غیوری، سید مجتبی]]، [[امام حسین و تربیت دینی (مقاله)|مقاله «امام حسین و تربیت دینی»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۷ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۷]] ص ۹۲.</ref>. | [[سعید بن عبدالله حنفی]] نیز هنگام نماز جلوی امام {{ع}} ایستاد و همه تیرهای [[دشمن]] را که به سوی حضرت می‌آمد، به [[جان]] خرید تا آ‌ن‌جا که نماز امام پایان یافت و او در [[خون]] [[غرق]] گشت و اولین [[شهید نماز]] در [[جبهه]] [[کربلا]] شد. [[پیام عاشورا]] [[پیام]] [[اقامه نماز]] و [[تربیت]] [[نسل]] نمازخوان و خدادوست و [[اهل]] [[تهجد]] و [[عرفان]] است<ref>[[سید مجتبی غیوری|غیوری، سید مجتبی]]، [[امام حسین و تربیت دینی (مقاله)|مقاله «امام حسین و تربیت دینی»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۷ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۷]] ص ۹۲.</ref>. | ||
== نتیجه‌گیری == | == نتیجه‌گیری == | ||
[[عاشورا]] [[مکتب]] انسان‌سازی است و حسین [[آموزگار]] بزرگ [[بشریت]]؛ عاشورا یک حادثه نیست، بلکه یک مکتب است، مکتبی که درس [[ایمان]] و [[عقیده]]، [[شهامت]] و [[شهادت]]، [[عدالت]] و [[آزادی‌خواهی]]، [[همت]] و [[غیرت]]، [[جهاد]] و [[قیام]]، [[صبر]] و [[استقامت]]، [[امامت]] و [[ولایت]]، [[ایثار]] و [[رشادت]] و در یک [[کلام]] درس [[انسانیت]] به تمامی [[بشر]] و تمام آنها که می‌خواهند [[انسان]] باشند و انسان [[زندگی]] کنند، می‌دهد. عاشورا در ظاهر یک [[روز]]، ولی در واقع به بلندای تمام اعصار و قرون است و [[عاشوراییان]] در ظاهر تعدادی محدود، اما در واقع به تعداد تمام عدالت‌جویان و آزادی‌خواهان [[جهان]] و تمام آنهایی که قلبشان برای انسانیت می‌تپد. آری، در آن [[زمان]] اگر چه به ظاهر [[یزید]] بر [[خاندان پیامبر]]{{صل}} [[تسلط]] پیدا کرد و توانست بدن‌های آنها را زیر سم اسبان لگدکوب کند، اما مکتب و مرام آنها هرگز از بین نرفت و تا [[حق]] و [[حقیقت]] وجود دارد حسین و حسینیان زنده و جاویدند و همین رمز بقای [[نهضت]] او است. آنچه شیرین [[دشت کربلا]]، [[عقیله بنی‌هاشم]]، [[زینب]] کبری{{س}} در [[کاخ]] [[شام]] فرمود: | [[عاشورا]] [[مکتب]] انسان‌سازی است و حسین [[آموزگار]] بزرگ [[بشریت]]؛ عاشورا یک حادثه نیست، بلکه یک مکتب است، مکتبی که درس [[ایمان]] و [[عقیده]]، [[شهامت]] و [[شهادت]]، [[عدالت]] و [[آزادی‌خواهی]]، [[همت]] و [[غیرت]]، [[جهاد]] و [[قیام]]، [[صبر]] و [[استقامت]]، [[امامت]] و [[ولایت]]، [[ایثار]] و [[رشادت]] و در یک [[کلام]] درس [[انسانیت]] به تمامی [[بشر]] و تمام آنها که می‌خواهند [[انسان]] باشند و انسان [[زندگی]] کنند، می‌دهد. عاشورا در ظاهر یک [[روز]]، ولی در واقع به بلندای تمام اعصار و قرون است و [[عاشوراییان]] در ظاهر تعدادی محدود، اما در واقع به تعداد تمام عدالت‌جویان و آزادی‌خواهان [[جهان]] و تمام آنهایی که قلبشان برای انسانیت می‌تپد. آری، در آن [[زمان]] اگر چه به ظاهر [[یزید]] بر [[خاندان پیامبر]] {{صل}} [[تسلط]] پیدا کرد و توانست بدن‌های آنها را زیر سم اسبان لگدکوب کند، اما مکتب و مرام آنها هرگز از بین نرفت و تا [[حق]] و [[حقیقت]] وجود دارد حسین و حسینیان زنده و جاویدند و همین رمز بقای [[نهضت]] او است. آنچه شیرین [[دشت کربلا]]، [[عقیله بنی‌هاشم]]، [[زینب]] کبری {{س}} در [[کاخ]] [[شام]] فرمود: | ||
«ای [[یزید]]: هر چه [[حیله]] و [[مکر]] می‌توانی به کار ببر و آنچه در توان داری تلاش کن. به [[خدا]] [[سوگند]]! هرگز نمی‌توانی ذکر ما را از [سینه‌ها] محو کنی»<ref>الاحتجاج، ج۲، ص۳۷؛ بحارالانوار، ج۴۵، ص۱۶۰.</ref>. آری، {{عربی|كُلُّ يَوْمٍ عَاشُورَا و كُلُّ أَرْضٍ كَرْبَلاء}}<ref>[[سید مجتبی غیوری|غیوری، سید مجتبی]]، [[امام حسین و تربیت دینی (مقاله)|مقاله «امام حسین و تربیت دینی»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۷ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۷]] ص ۹۳.</ref>. | «ای [[یزید]]: هر چه [[حیله]] و [[مکر]] می‌توانی به کار ببر و آنچه در توان داری تلاش کن. به [[خدا]] [[سوگند]]! هرگز نمی‌توانی ذکر ما را از [سینه‌ها] محو کنی»<ref>الاحتجاج، ج۲، ص۳۷؛ بحارالانوار، ج۴۵، ص۱۶۰.</ref>. آری، {{عربی|كُلُّ يَوْمٍ عَاشُورَا و كُلُّ أَرْضٍ كَرْبَلاء}}<ref>[[سید مجتبی غیوری|غیوری، سید مجتبی]]، [[امام حسین و تربیت دینی (مقاله)|مقاله «امام حسین و تربیت دینی»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۷ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۷]] ص ۹۳.</ref>. | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
[[رده:عاشورا]] | [[رده:عاشورا]] | ||
نسخهٔ ۲۵ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۴۵
این مدخل زیرشاخهٔ بحث پیام‌های عاشورا است. پیام‌های عاشورا از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: پیام‌های عاشورا در معارف و سیره حسینی - پرسش مرتبط ندارداحیای کتاب و سنت
در سخنان سید الشهدا (ع) نمونه‌هایی از مرگ سنت‌ها و حیات بدعت‌ها و جهالت‌ها و نیز جملاتی از احیاگری به اصول و ارزش‌های فراموش شده و از دست رفته وجود دارد.
حضرت در نامه‌ای خطاب به مردم بصره می‌نویسد: «من شما را به کتاب خدا و سنت پیامبر فرا می‌خوانم، سنت مرده و بدعت زنده شده است، اگر سخنم را بشنوید و فرمانم را پیروی کنید، شما را به راه رشد هدایت می‌کنم»[۱].
در جایی دیگر این گونه می‌فرماید: «کوفیان به من نامه نوشته و از من خواسته‌اند که نزد آنان بروم،؛ چراکه امیدوارم معالم و نشانه‌های حق زنده گردد و بدعت‌ها بمیرد»[۲].
اینکه در زیارت حضرت می‌خوانیم: «تَلَوْتَ الْكِتَابَ حَقَّ تِلاوَتِهِ»، تلاوت واقعی قرآن تلاش برای احیای تعالیم آن در متن جامعه است که امام حسین (ع) به آن پرداخت و دستاورد نهضت عاشورا بود[۳].
احیای دین
سیدالشهدا (ع) مرگ در راه حق و احیای آن را زندگی می‌شمرد و در این راه باکی از شهادت نداشت، این سخن از اوست: «چه آسان است مرگ در راه رسیدن به عزت و زنده کردن حق»[۴].
حمایت از دین و فداکاری در راه آن جلوه بارزی از احیاگری است و اگر آن جهادها و شهادت‌ها نبود، اساس دین باقی نمی‌ماند، اگر صدای اذان و آوای تکبیری پابرجاست، نتیجه همان فداکاری‌ها و جا‌ن‌فشانی‌ها است.
در شعری که زبان حال حضرت را بیان می‌کند به این مطلب به صراحت اشاره شده است: لَو كانَ دين مُحَمّدٍ لَمْ يَستَقِمْ إلّا بِقَتْلي فَيا سيُوفُ خُذيني[۵]
حضرت ابوالفضل (ع) نیز در رجزی که در روز عاشورا، پس از قطع شدن دست راست خویش خواند بر مسئله حمایت از دین تأکید داشت: «وَ اللَّهِ إِنْ قَطَعْتُمُ يَمِينِي إِنِّي أُحَامِي أَبَداً عَنْ دِينِي»[۶].[۷]
احیای نماز
امام حسین (ع) و یاران باوفایش در نهضت عاشورا به نماز و اقامه آن اهمیت بسیاری می‌دادند، مهلت شب عاشورا به خاطر همین بود، عشق به نماز و دعا و استغفار در دل امام (ع) آن چنان بود که به برادرش عباس (ع) فرمود: «از این گروه بخواه تا نبرد را به فردا بیندازند و امشب به تأخیر افتد، باشد که به نماز و دعا و استغفار بپردازیم، خدا می‌داند که من پیوسته علاقه به نماز و تلاوت آیات الهی داشته‌ام»[۸].
ظهر عاشورا وقتی «ابوثمامه صیداوی» وقت نماز را به یاد آورد، حضرت فرمود: «نماز را به یاد آوردی! خداوند تو را از نمازگزاران و ذاکران قرار دهد»[۹].
سعید بن عبدالله حنفی نیز هنگام نماز جلوی امام (ع) ایستاد و همه تیرهای دشمن را که به سوی حضرت می‌آمد، به جان خرید تا آ‌ن‌جا که نماز امام پایان یافت و او در خون غرق گشت و اولین شهید نماز در جبهه کربلا شد. پیام عاشورا پیام اقامه نماز و تربیت نسل نمازخوان و خدادوست و اهل تهجد و عرفان است[۱۰].
نتیجه‌گیری
عاشورا مکتب انسان‌سازی است و حسین آموزگار بزرگ بشریت؛ عاشورا یک حادثه نیست، بلکه یک مکتب است، مکتبی که درس ایمان و عقیده، شهامت و شهادت، عدالت و آزادی‌خواهی، همت و غیرت، جهاد و قیام، صبر و استقامت، امامت و ولایت، ایثار و رشادت و در یک کلام درس انسانیت به تمامی بشر و تمام آنها که می‌خواهند انسان باشند و انسان زندگی کنند، می‌دهد. عاشورا در ظاهر یک روز، ولی در واقع به بلندای تمام اعصار و قرون است و عاشوراییان در ظاهر تعدادی محدود، اما در واقع به تعداد تمام عدالت‌جویان و آزادی‌خواهان جهان و تمام آنهایی که قلبشان برای انسانیت می‌تپد. آری، در آن زمان اگر چه به ظاهر یزید بر خاندان پیامبر (ص) تسلط پیدا کرد و توانست بدن‌های آنها را زیر سم اسبان لگدکوب کند، اما مکتب و مرام آنها هرگز از بین نرفت و تا حق و حقیقت وجود دارد حسین و حسینیان زنده و جاویدند و همین رمز بقای نهضت او است. آنچه شیرین دشت کربلا، عقیله بنی‌هاشم، زینب کبری (س) در کاخ شام فرمود: «ای یزید: هر چه حیله و مکر می‌توانی به کار ببر و آنچه در توان داری تلاش کن. به خدا سوگند! هرگز نمی‌توانی ذکر ما را از [سینه‌ها] محو کنی»[۱۱]. آری، كُلُّ يَوْمٍ عَاشُورَا و كُلُّ أَرْضٍ كَرْبَلاء[۱۲].
منابع
پانویس
- ↑ حیاة الامام الحسین (ع)، ج۲، ص۳۲۲.
- ↑ کلمات الامام الحسین (ع)، ص۳۴۱.
- ↑ غیوری، سید مجتبی، مقاله «امام حسین و تربیت دینی»، فرهنگ عاشورایی ج۷ ص ۹۰.
- ↑ کلمات الامام الحسین (ع)، ص۳۶۰.
- ↑ معالم المدرستین، ج۳، ص۳۰۳.
- ↑ مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۲۵۶.
- ↑ غیوری، سید مجتبی، مقاله «امام حسین و تربیت دینی»، فرهنگ عاشورایی ج۷ ص ۹۱.
- ↑ الارشاد، ج۲، ص۹۰-۹۱.
- ↑ بحارالانوار، ج۴۵، ص۲۱.
- ↑ غیوری، سید مجتبی، مقاله «امام حسین و تربیت دینی»، فرهنگ عاشورایی ج۷ ص ۹۲.
- ↑ الاحتجاج، ج۲، ص۳۷؛ بحارالانوار، ج۴۵، ص۱۶۰.
- ↑ غیوری، سید مجتبی، مقاله «امام حسین و تربیت دینی»، فرهنگ عاشورایی ج۷ ص ۹۳.