حدیث سد ابواب در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{ویرایش غیرنهایی}} {{امامت}} <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233)...» ایجاد کرد)
 
خط ۲۹: خط ۲۹:
*در مقابل [[حدیث سد ابواب]] که در [[فضیلت علی]]{{ع}} است، عده‌ای از [[اهل سنت]] [[حدیثی]] را مطرح می‌کنند و می‌گویند که [[پیامبر]]{{صل}}، هنگام وفاتش [[دستور]] داد همه درهایی را که به طرف [[مسجد]] باز است ببندند؛ مگر باب [[ابوبکر]]<ref>عمرو بن ابی عاصم، کتاب السنه، ص۵۶۵؛ ابوبکر بیهقی، دلائل النبوة و معرفة احوال صاحب الشریعه، ج۷، ص۱۷۴-۱۷۵.</ref>. در برخی از [[منابع اهل سنت]] آمده است که [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: {{متن حدیث| سُدُّوا عَنِّي كُلَّ خَوْخَةُ فِي الْمَسْجِدَ غَيْرِ خَوْخَةُ أَبِي بَكْرٍ }}<ref>احمد بن شعیب نسائی، السنن الکبری، ج۵، ص۳۵؛ نسانی، فضائل الصحابه، ص۳؛ بخاری، صحیح البخاری، ج۱، ص۱۲۰.</ref>.
*در مقابل [[حدیث سد ابواب]] که در [[فضیلت علی]]{{ع}} است، عده‌ای از [[اهل سنت]] [[حدیثی]] را مطرح می‌کنند و می‌گویند که [[پیامبر]]{{صل}}، هنگام وفاتش [[دستور]] داد همه درهایی را که به طرف [[مسجد]] باز است ببندند؛ مگر باب [[ابوبکر]]<ref>عمرو بن ابی عاصم، کتاب السنه، ص۵۶۵؛ ابوبکر بیهقی، دلائل النبوة و معرفة احوال صاحب الشریعه، ج۷، ص۱۷۴-۱۷۵.</ref>. در برخی از [[منابع اهل سنت]] آمده است که [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: {{متن حدیث| سُدُّوا عَنِّي كُلَّ خَوْخَةُ فِي الْمَسْجِدَ غَيْرِ خَوْخَةُ أَبِي بَكْرٍ }}<ref>احمد بن شعیب نسائی، السنن الکبری، ج۵، ص۳۵؛ نسانی، فضائل الصحابه، ص۳؛ بخاری، صحیح البخاری، ج۱، ص۱۲۰.</ref>.
*برخی از همین افراد، از این [[حدیث]] این گونه بهره‌برداری کرده‌اند که [[پیامبر]]{{صل}}، [[ابوبکر]] را [[جانشین]] خود خوانده است. [[ابن‌حبان]] می‌نویسد: [[پیامبر]]{{صل}} با صدور این [[حدیث]] درباره [[ابوبکر]]، [[طمع]] دستیابی به [[خلافت]] را از دیگران گرفت<ref>محمد بن احمد ابن حبان، صحیح ابن حبان، ج۱۵، ص۲۷۵.</ref>.
*برخی از همین افراد، از این [[حدیث]] این گونه بهره‌برداری کرده‌اند که [[پیامبر]]{{صل}}، [[ابوبکر]] را [[جانشین]] خود خوانده است. [[ابن‌حبان]] می‌نویسد: [[پیامبر]]{{صل}} با صدور این [[حدیث]] درباره [[ابوبکر]]، [[طمع]] دستیابی به [[خلافت]] را از دیگران گرفت<ref>محمد بن احمد ابن حبان، صحیح ابن حبان، ج۱۵، ص۲۷۵.</ref>.
لازم به توضیح است همه کسانی که [[حدیث سد ابواب]] و خوخه را درباره [[ابوبکر]] آورده‌اند، به صحت [[حدیث سد ابواب]] درباره [[حضرت علی]]{{ع}} معتقدند. نکته‌ای که این گروه مطرح می‌کنند، این است که این دو گروه [[احادیث]]، نفی کننده یکدیگر نیستند.
*لازم به توضیح است همه کسانی که [[حدیث سد ابواب]] و خوخه را درباره [[ابوبکر]] آورده‌اند، به صحت [[حدیث سد ابواب]] درباره [[حضرت علی]]{{ع}} معتقدند. نکته‌ای که این گروه مطرح می‌کنند، این است که این دو گروه [[احادیث]]، نفی کننده یکدیگر نیستند.
*[[ابن‌کثیر]]، پس از [[نقل]] [[حدیث سد ابواب]] درباره [[علی]]{{ع}} می‌نویسد: "این، منافاتی ندارد با آنچه در [[صحیح بخاری]] [[ثابت]] شده که [[پیامبر]]{{صل}} در [[مرض]] موتش به بستن درهای منتهی به [[مسجد]] [[دستور]] فرمود؛ مگر باب ابی‌بکر [[صدیق]]؛ چرا که در زمان [[حیات پیامبر]]{{صل}}، [[فاطمه]]{{س}} چون می‌خواست به [[دیدار]] پدرش برود، به منظور رعایت حال او این باب باز بود؛ اما بعد از وفاتش این علت زایل شد و احتیاج شد که باب [[ابوبکر]] باز شود؛ چرا که او (به عنوان [[خلیفه]]) می‌خواست به [[مسجد]] بیاید و با [[مردم]] [[نماز]] بخواند"<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۷، ص۳۴۲.</ref>. نکته‌ای که اینجا به نظر می‌رسد آن است که اگر قبلاً [[رسول خدا]]{{صل}} [[دستور]] بستن همه درها جز در [[خانه علی]] را به طرف [[مسجد]] داده بود، هنگام [[مرض]] [[موت]] [[حضرت]]، دری (جز در [[خانه علی]]{{ع}}) باز نبوده است که [[حضرت]] بخواهد [[دستور]] دهد: "همه درها را ببندید؛ مگر باب [[ابوبکر]] را "؛ مگر اینکه بخواهیم "خوخه" را به معنای دیگری بگیریم که البته این احتمال نیز بعید است. عموم کسانی که [[حدیث]] خوخه را مطرح کرده‌اند، معتقدند که خوخه، دری بوده که [[ابوبکر]]، هنگام [[نماز]] از آن وارد [[مسجد]] می‌شده است.
*[[ابن‌کثیر]]، پس از [[نقل]] [[حدیث سد ابواب]] درباره [[علی]]{{ع}} می‌نویسد: "این، منافاتی ندارد با آنچه در [[صحیح بخاری]] [[ثابت]] شده که [[پیامبر]]{{صل}} در [[مرض]] موتش به بستن درهای منتهی به [[مسجد]] [[دستور]] فرمود؛ مگر باب ابی‌بکر [[صدیق]]؛ چرا که در زمان [[حیات پیامبر]]{{صل}}، [[فاطمه]]{{س}} چون می‌خواست به [[دیدار]] پدرش برود، به منظور رعایت حال او این باب باز بود؛ اما بعد از وفاتش این علت زایل شد و احتیاج شد که باب [[ابوبکر]] باز شود؛ چرا که او (به عنوان [[خلیفه]]) می‌خواست به [[مسجد]] بیاید و با [[مردم]] [[نماز]] بخواند"<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۷، ص۳۴۲.</ref>. نکته‌ای که اینجا به نظر می‌رسد آن است که اگر قبلاً [[رسول خدا]]{{صل}} [[دستور]] بستن همه درها جز در [[خانه علی]] را به طرف [[مسجد]] داده بود، هنگام [[مرض]] [[موت]] [[حضرت]]، دری (جز در [[خانه علی]]{{ع}}) باز نبوده است که [[حضرت]] بخواهد [[دستور]] دهد: "همه درها را ببندید؛ مگر باب [[ابوبکر]] را "؛ مگر اینکه بخواهیم "خوخه" را به معنای دیگری بگیریم که البته این احتمال نیز بعید است. عموم کسانی که [[حدیث]] خوخه را مطرح کرده‌اند، معتقدند که خوخه، دری بوده که [[ابوبکر]]، هنگام [[نماز]] از آن وارد [[مسجد]] می‌شده است.
*باید توجه داشت که [[اهل سنت]] به [[تعارض]] این دو گروه از [[احادیث]] کاملاً واقف بوده‌اند؛ مگر اینکه عده‌ای از آنها در صدد توجیه برآمده‌اند که به گونه‌ای [[احادیث]] موجود درباره [[ابوبکر]] را نیز صحیح جلوه دهند؛ اما برخی دیگر، تنها به تنافی این دو گروه [[حدیث]] اشاره کرده‌اند. [[قاضی نعمان]] به [[نقل]] از ابن‌حجر می‌نویسد: "ظاهر احادیثی که به "[[سد ابواب]] الا باب [[ابوبکر]]" اشاره می‌کنند، با [[احادیث]] دیگری که درباره [[علی]] [[نقل]] شده مخالف است"<ref>قاضی نعمان، شرح الاخبار، ج۲، ص۱۸۱.</ref>.
*باید توجه داشت که [[اهل سنت]] به [[تعارض]] این دو گروه از [[احادیث]] کاملاً واقف بوده‌اند؛ مگر اینکه عده‌ای از آنها در صدد توجیه برآمده‌اند که به گونه‌ای [[احادیث]] موجود درباره [[ابوبکر]] را نیز صحیح جلوه دهند؛ اما برخی دیگر، تنها به تنافی این دو گروه [[حدیث]] اشاره کرده‌اند. [[قاضی نعمان]] به [[نقل]] از ابن‌حجر می‌نویسد: "ظاهر احادیثی که به "[[سد ابواب]] الا باب [[ابوبکر]]" اشاره می‌کنند، با [[احادیث]] دیگری که درباره [[علی]] [[نقل]] شده مخالف است"<ref>قاضی نعمان، شرح الاخبار، ج۲، ص۱۸۱.</ref>.

نسخهٔ ‏۱۶ مهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۴:۵۹

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث حدیث سد ابواب است. "حدیث سد ابواب" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل حدیث سد ابواب (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

احادیث سد ابواب

منابع احادیث سد ابواب

جعل حدیث به نفع ابوبکر

سد ابواب دیگران، فضیلتی مهم برای علی(ع)

  1. فاطمه را به ازدواج علی(ع) در آورد؛
  2. او را در مسجد سکونت داد و حلال کرد برای او، آنچه برای خودش حلال بود؛
  3. پرچم را در روز خیبر به دست علی داد"[۳۲].
  1. فاطمه(س) را به ازدواج او در آورد که حسن و حسین(ع) از او متولد شدند؛
  2. روز خیبر، پرچم را به او داد، بعد از اینکه گفت: پرچم را فردا به دست کسی خواهم داد که خدا و رسولش را دوست دارد، و خدا و رسول، او را دوست دارند؛
  3. درهای همه مردم را به سوی مسجد بست، غیر از در او را..."[۳۳].

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. حاجی‌زاده، یدالله، سد ابواب، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۱، ص:۴۰۵.
  2. نیشابوری، المستدرک، ج۲، ص۱۲۵؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۷، ص۳۴۲؛ محمد فتال نیشابوری، روضه الواعظین، ص۱۱۸.
  3. ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۴۲، ص۱۳۸؛ ابن حجر عسقلانی، فتح الباری، ج۷، ص۱۳.
  4. «سوگند به ستاره چون فرو افتد که همنشین شما گمراه و بیراه نیست و از سر هوا و هوس سخن نمی‌گوید آن (قرآن) جز وحیی نیست که بر او وحی می‌شود» سوره نجم، آیه ۱-۴.
  5. ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۲، ص۱۹۰؛ محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج۳۶، ص۱۱۸.
  6. نجم الدین راوندی، شرف النبی، ص۴۴۰-۴۳۹؛ قاضی نعمان، شرح الأخبار، ج۲، ص۱۹۶
  7. حاجی‌زاده، یدالله، سد ابواب، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۱، ص:۴۰۵-۴۰۶.
  8. ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۲، ص۱۹۰-۱۹۱.
  9. ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۲، ص۱۸۹.
  10. ابن بطریق اسدی حلی، العمده، ص۱۸۱-۱۷۵.
  11. سلیمان بن ابراهیم قندوزی، ینابیع الموده، ج۱، ص۲۵۷-۲۶۰.
  12. محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج۳۸، ص۱۹۰.
  13. علامه امینی، الغدیر فی الکتاب و السنة و الأدب، ج۳، ص۲۸۵.
  14. ابن عساکر، ترجمه امام علی بن ابی طالب، ج۱، ص۲۷۵-۳۰۵.
  15. نسائی، السنن الکبری، ج۵، ص۱۱۸.
  16. سلیمان بن احمد طبرانی، المعجم الاوسط، ج۴، ص۱۸.
  17. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۷۳.
  18. احمد بن علی الخطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۲۱۴.
  19. حاجی‌زاده، یدالله، سد ابواب، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۱، ص:۴۰۶-۴۰۷.
  20. عمرو بن ابی عاصم، کتاب السنه، ص۵۶۵؛ ابوبکر بیهقی، دلائل النبوة و معرفة احوال صاحب الشریعه، ج۷، ص۱۷۴-۱۷۵.
  21. احمد بن شعیب نسائی، السنن الکبری، ج۵، ص۳۵؛ نسانی، فضائل الصحابه، ص۳؛ بخاری، صحیح البخاری، ج۱، ص۱۲۰.
  22. محمد بن احمد ابن حبان، صحیح ابن حبان، ج۱۵، ص۲۷۵.
  23. ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۷، ص۳۴۲.
  24. قاضی نعمان، شرح الاخبار، ج۲، ص۱۸۱.
  25. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۴۹؛ ابوبکر بیهقی، دلائل النبوة و معرفة احوال صاحب الشریعه، ج۷، ص۱۷۵.
  26. حاجی‌زاده، یدالله، سد ابواب، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۱، ص:۴۰۷-۴۰۹.
  27. در حدیثی از پیامبر خطاب به علی(ع) آمده است: « یا علی لا یحل لاحد یجنب فی المسجد غیری و غیرک» ضرار بن صرد می‌نویسد: منظور حضرت این است که کسی نمی‌تواند مسجد را در حال جنابت طریق عبور قرار دهد، به جز من و تو. ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۷، ص۳۴۲-۳۴۳.
  28. ابن بطریق اسدی حلی، العمده، ص۱۸۰-۱۸۱.
  29. «جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.
  30. ابن بطریق اسدی حلی، العمده، ص۱۸۱.
  31. ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۴۲، ص۱۳۹.
  32. نیشابوری، المستدرک، ج۳، ص۱۲۵.
  33. قاضی نعمان، شرح الاخبار، ج۲، ص۱۸۱؛ احمد بن حنبل، مسند احمد بن حنبل، ج۲، ص۲۶.
  34. شواری شش نفره عمره.
  35. اشاره به آیه ﴿إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ... «جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.
  36. علامه امینی، الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب، ج۳، ص۳۰۱.
  37. ابن نجیم مصری، البحرالرائق، ص۳۴۱.
  38. علامه امینی، الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب، ج۵، ص۲۹۶.
  39. علامه امینی، الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب، ج۳، ص۳۰۶.
  40. حاجی‌زاده، یدالله، سد ابواب، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۱، ص:۴۰۹-۴۱۱.