سیره پیامبر خاتم در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳: خط ۳:
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[سیره پیامبر خاتم در قرآن]] - [[سیره پیامبر خاتم در حدیث]] - [[سیره پیامبر خاتم در کلام اسلامی]] - [[سیره پیامبر خاتم در تاریخ اسلامی]]</div>
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[سیره پیامبر خاتم در قرآن]] - [[سیره پیامبر خاتم در حدیث]] - [[سیره پیامبر خاتم در کلام اسلامی]] - [[سیره پیامبر خاتم در تاریخ اسلامی]]</div>
<div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[پیامبر خاتم (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
<div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[پیامبر خاتم (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
==[[سیره فردی]]==
یکی از ویژگی‌های ممتاز [[رفتاری]] آن حضرت، رعایت [[بهداشت]] فردی و [[پاکیزگی]] بود. رسول خدا{{صل}} از نظر [[لباس]]، [[موی سر]] و چهره، بسیار آراسته بود. در آینه نگاه می‌کرد و موی سر را شانه می‌زد، و اگر آینه نبود، در ظرف آب نگاه می‌کرد و موی سر را مرتب می‌ساخت. افزون بر آن، خود را برای [[خانواده]] و اصحابش می‌آراست. وقتی همسرش [[عایشه]] از علت نگاه کردن حضرت در ظرف آب پرسید، فرمود: "خداوند [[دوست]] دارد هرگاه بنده‌اش نزد [[برادران دینی]] خود می‌رود، خویشتن را برایشان بیاراید".
[[پیامبر]] به [[مسواک]] اهمیت ویژه می‌داد. پیوسته دندان‌های مبارکش [[پاک]] و سفید بود و [[دوستان]] خود را هم به مسواک کردن تأکید می‌کرد. ایشان همیشه پیش از [[خواب]] مسواک می‌زد. هرگاه می‌خوابید، مسواک را بالای سر خود می‌گذاشت و وقتی از خواب بیدار می‌شد، ابتدا مسواک می‌زد.
[[رسول خدا]]{{صل}} هرگاه به [[سفر]] می‌رفت، همواره پنج چیز با خود می‌برد: شانه، آینه، سرمه‌دان، مسواک و قیچی. آن [[حضرت]] بر [[موی سر]] و صورت، روغن خوشبو کننده می‌زد و در سفرها هرگز شیشه روغن، سرمه دان، مسواک، قیچی و شانه را فراموش نمی‌کرد.
از [[جامه]] سبز خوشش می‌آمد و بیشتر جامه‌هایش سفید بود. هرگاه [[لباس]] نویی می‌پوشید، لباس کهنه‌اش را به مستمندی می‌داد. [[عطر زدن]] برای آن حضرت یک اصل بود و [[پیامبر]] به بوی خوشش شناخته می‌شد<ref>ابن سعد، ج۱، ص۳۰۵.</ref> و در [[خانه]]، جایی مخصوص عطر زدن داشت<ref>ابوداود. ج۲، ص۲۸۲.</ref>، بخشی از مخارج پیامبر، صرف خرید [[عطر]] و مواد خوشبو کننده می‌شد. رسول خدا{{صل}} وقتی از مسیری می‌گذشت، رهگذرانی که پس از وی از آنجا می‌گذشتند، از بوی خوش آن حضرت می‌فهمیدند که پیامبر از آنجا عبور کرده است<ref>نوبری، ج۱۸، ص۲۷۱.</ref>. پیامبر از خوردن چیزهای بودار، به ویژه غذای سیردار که سبب [[آزار مردم]] می‌شد، [[پرهیز]] می‌کرد<ref>مسلم، ج۶، ص۱۲۶.</ref>.
[[خضاب]] و رنگ کردن مو نیز برای آن حضرت اهمیت داشت. حضرت به [[زنان]] [[دستور]] می‌داد موی‌های خود را خضاب کنند؛ اگر شوهر دارند برای شوهر، و اگر ندارند برای آنکه خواستگاران بیشتری داشته باشند<ref>عبدالرزاق صنعانی، ج۴، ص۳۱۹.</ref>.
رسول خدا{{صل}} برای اشیا، حیوانات و حتی لباس‌های خود نام می‌گذاشت: نام عمامه‌اش، [[سحاب]]، نام پرچمش، [[عقاب]]، و نام شمشیری که در [[جنگ‌ها]] همراه داشت، [[ذوالفقار]] بود، شمشیرهای دیگری به نام‌های مخذم، رسوب و قضیب داشت. نام کمانش، گتوم؛ شترش، قصوا، نام آسترش، [[دلدل]]؛ الاغش، [[یعفور]] و نام گوسفندی که شیرش را می‌دوشید، عینه بود<ref>ر.ک: ابن اثیر، ج۱، ص۱۳۹.</ref>.<ref>[[منصور داداش نژاد|داداش نژاد، منصور]]، [[دانشنامه سیره نبوی (کتاب)|مقاله «محمد رسول الله»، دانشنامه سیره نبوی]]، ج۱، ص:۷۵.</ref>


==[[سیره خانوادگی]]==
==[[سیره خانوادگی]]==

نسخهٔ ‏۳۰ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۹:۲۵

این مدخل از زیرشاخه‌های بحث پیامبر خاتم است. "سیره پیامبر خاتم" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل پیامبر خاتم (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

سیره خانوادگی

رسول خدا(ص) بخشی از وقت خویش را به همسرانش اختصاص می‌داد. چون به خانه می‌رفت، با آنان گفتگو می‌کرد و انس می‌گرفت و نیازهای روحی و عاطفی ایشان را برآورده می‌ساخت. در کارهای خانه به همسرش یاری می‌رساند. خانه را جارو می‌زد و با خدمتکار خویش، آرد خمیر می‌کرد[۱]. رسول خدا(ص) درباره نوع غذا و کیفیت پخت و پز آن، بهانه نمی‌گرفت و از آنچه خدا حلال کرده بود، همراه خانواده و خدمتکاران می‌خورد.

روابط رسول خدا(ص) با همسرانش به گونه‌ای بود که آنان گاه به خود جرأت مشاجره با آن حضرت را می‌دادند. در برابر خُرده‌گیری‌هایی که همسران رسول خدا(ص) به وی درباره استفاده از اموال می‌گرفتند، آیات زیر نازل شد: يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ إِنْ كُنْتُنَّ تُرِدْنَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا وَزِينَتَهَا فَتَعَالَيْنَ أُمَتِّعْكُنَّ وَأُسَرِّحْكُنَّ سَرَاحًا جَمِيلًا[۲].

برخورد همسران رسول خدا(ص) با وی و تحت فشار قرار دادن آن حضرت به گونه‌ای بود که پیامبر یک ماه از آنها کناره‌گیری کرد و در موردی دیگر، رسول خدا(ص) برای جلب رضایت برخی از همسران، آنچه حلال بود بر خود حرام نمود[۳]. نیز در اختلافی که میان رسول خدا(ص) و همسرش حفصه پیش آمد، بنا شد در این زمینه، عمر که پدر حفصه بود قضاوت کند. جسارت حفصه در این مجلس به گونه‌ای بود که عمر به او گفت: اگر محضر پیامبر نبود، به قدری او را می‌زد که جان دهد[۴].

رفتار با عطوفت رسول خدا(ص) با همسران، برای برخی افراد قابل توجیه نبود؛ چنان که افرادی چون عمر، ریشه همه گرفتاری‌های پیامبر از سوی همسرانش را، نوع برخوردهای خود حضرت می‌دانستند و معتقد بودند اگر همانطور که آنان با زنانشان رفتار می‌کنند، پیامبر نیز رفتار می‌کرد، زنان جسور نمی‌شدند و جرئت نمی‌کردند روی حرف مردان حرفی بزنند. پیامبر این روش‌ها را نمی‌پسندید و چون این سخنان بدو گفته می‌شد، تنها تبسم می‌کرد. رقابت میان همسران رسول خدا(ص) مشهود بود؛ چنان که برخی همسران از عنایت پیامبر به ماریه قبطیه نگران بودند و به آزار و اذیت وی پرداختند که رسول خدا(ص) وی را به مکانی بیرون از مدینه برد[۵]. این رقابت‌ها چنان بود که ام حبیبه هنگام مرگ با اشاره به آن، از عایشه و ام سلمه که در آن هنگام زنده بودند، طلب بخشش کرد[۶].

با تمام تفاوت‌های اخلاقی و قبیله‌ای که میان همسران رسول خدا(ص) بود، پیامبر با زنانش در عرصه‌های گوناگون عدالت را رعایت می‌کرد. مهریه همه آنان برابر و به میزان پانصد درهم بود و تفاوت سن ایشان در این زمینه تأثیری نداشت[۷]. رسول خدا(ص) در سفرها نیز برخی از همسران خویش را به قید قرعه به همراه می‌برد.[۸]

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. ابن سیدالناس، ج۲، ص۴۰۲.
  2. «ای پیامبر! به همسرانت بگو: اگر خواستار زندگی این جهان و آرایه‌های آن هستید بیایید شما را برخوردار سازم و با شیوه‌ای نیکو رهایتان کنم» سوره احزاب، آیه ۲۸.
  3. ر.ک: سوره تحریم، آیه: ۱-۴.
  4. طبرسی، مجمع، ج۸، ص۵۵۵؛ حلبی، ج۳، ص۴۴۴؛ مجلسی، ج۲۲، ص۱۷۴.
  5. زبیر بن بکار، ص۵۷.
  6. ابن سعد، ج۸، ص۸۰.
  7. ر.ک: ابن سعد، ج۸، ص۱۲۸؛ بلاذری، ج۲، ص۱۰۰؛ شامی، ج۹، ص۴۸.
  8. داداش نژاد، منصور، مقاله «محمد رسول الله»، دانشنامه سیره نبوی، ج۱، ص:۷۵-۷۶.