آخرت در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = آخرت
| عنوان مدخل  = آخرت
| مداخل مرتبط = [[آخرت در لغت]] - [[آخرت در قرآن]] - [[آخرت در حدیث]] - [[آخرت در فقه اسلامی]] - [[آخرت در کلام اسلامی]] - [[آخرت در فلسفه اسلامی]] - [[آخرت در معارف دعا و زیارات]] - [[آخرت در معارف و سیره علوی]] - [[آخرت در معارف و سیره فاطمی]] - [[آخرت در معارف و سیره سجادی]] - [[آخرت در معارف و سیره رضوی]] - [[آخرت در معارف و سیره حسینی]] - [[آخرت در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]
| پرسش مرتبط  =
}}
==آخرت==
{{متن قرآن|وَالَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَمَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ وَبِالْآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ}}<ref>«و کسانی که به آنچه بر تو و به آنچه پیش از تو فرو فرستاده‌اند، ایمان و به جهان واپسین، یقین دارند» سوره بقره، آیه ۴.</ref>.
{{متن قرآن|مَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَنْ يَكُونَ لَهُ أَسْرَى حَتَّى يُثْخِنَ فِي الْأَرْضِ تُرِيدُونَ عَرَضَ الدُّنْيَا وَاللَّهُ يُرِيدُ الْآخِرَةَ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ}}<ref>«بر هیچ پیامبری روا نیست که اسیرانی داشته باشد تا (آنگاه که) در (سر) زمین (خویش دشمن را) از توان بیندازد؛ (شما از گرفتن اسیر) کالای ناپایدار این جهان را می‌خواهید و خداوند جهان واپسین را (برای شما) می‌خواهد و خداوند پیروزمندی فرزانه است» سوره انفال، آیه ۶۷.</ref>.
{{متن قرآن|مِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الدُّنْيَا وَمِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الْآخِرَةَ}}<ref>«برخی از شما این جهان را و برخی جهان واپسین را می‌خواستید» سوره آل عمران، آیه ۱۵۲.</ref>.
{{متن قرآن|مَنْ كَانَ يُرِيدُ حَرْثَ الْآخِرَةِ نَزِدْ لَهُ فِي حَرْثِهِ وَمَنْ كَانَ يُرِيدُ حَرْثَ الدُّنْيَا نُؤْتِهِ مِنْهَا وَمَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ نَصِيبٍ}}<ref>«هر کس کشت جهان واپسین را بخواهد به کشت او می‌افزاییم و آنکه کشت این جهان را بخواهد از آن بدو می‌دهیم و در جهان واپسین هیچ بهره‌ای ندارد» سوره شوری، آیه ۲۰.</ref>.
الحدیث:
{{متن حدیث|الْإِمَامُ عَلِيٌّ{{ع}}: أَلَا أَيُّهَا النَّاسُ! إِنَّمَا الدُّنْيَا عَرَضٌ حَاضِرٌ يَأْكُلُ مِنْهَا الْبَرُّ وَ الْفَاجِرُ، وَ إِنَّ الْآخِرَةَ وَعْدٌ صَادِقٌ يَحْكُمُ فِيهَا مَلِكٌ قَادِرٌ}}<ref>کنز العمال، ح۴۴۲۲۵.</ref>.
[[امام علی]]{{ع}}: هلا ای [[مردم]]! [[دنیا]] متاعی است آماده که [[نیکو]] و بد از آن می‌خورند، و آخرت وعده‌ای است راست که [[فرمانروایی]] توانا در آن [[روز]] [[داوری]] می‌کند.
{{متن حدیث|عنه{{ع}}: أَحْوَالُ الدُّنْيَا تَتْبَعُ الِاتِّفَاقَ وَ أَحْوَالُ الْآخِرَةِ تَتْبَعُ الِاسْتِحْقَاقَ}}<ref>غرر الحکم، ح۲۰۳۶.</ref>.
امام علی{{ع}}: اوضاع و احوال دنیا تابع اتفاق است، و اوضاع و احوال آخرت تابع [[استحقاق]].
{{متن حدیث|عنه{{ع}}: إِنَّ الدُّنْيَا قَدْ أَدْبَرَتْ وَ آذَنَتْ بِوَدَاعٍ وَ إِنَّ الْآخِرَةَ قَدْ أَقْبَلَتْ وَ أَشْرَفَتْ بِاطِّلَاعٍ، وَ إِنَّ الْمِضْمَارَ الْيَوْمَ وَ غَداً السِّبَاقَ}}<ref>کنز العمال، ح۴۴۲۲۵</ref>.
امام علی{{ع}}: دنیا پشت کرده و بدرود گویان است و آخرت روی آورده و آشکار شده است. امروز، [[روز]] [[آمادگی]] است و فردا، روز [[پیشی گرفتن]] [به [[بهشت]]].
{{متن حدیث|عنه{{ع}}: مَنْ حَرَصَ عَلَى الْآخِرَةِ مَلَكَ، مَنْ حَرَصَ عَلَى الدُّنْيَا هَلَكَ}}<ref>غرر الحکم، ح(۸۴۴۱ - ۸۴۴۲).</ref>.
[[امام علی]]{{ع}}: هر کس برای [[آخرت]] [[حرص]] زند آن را به دست می‌آورد و هر که برای [[دنیا]] حرص زند نابود می‌شود.
{{متن حدیث|عنه{{ع}}: الدُّنْيَا مُنْيَةُ الْأَشْقِيَاءِ، الْآخِرَةُ فَوْزُ السُّعَدَاءِ}}<ref>غرر الحکم، ح(۶۹۴ - ۶۹۵).</ref>.
امام علی{{ع}}: دنیا آرزوی شوربختان است، و آخرت [[پیروزی]] نیکبختان.
{{متن حدیث|عنه{{ع}}: اجْعَلْ لِآخِرَتِكَ مِنْ دُنْيَاكَ نَصِيباً}}<ref>غرر الحکم، ح۲۴۲۹.</ref>.
امام علی{{ع}}: برای آخرت خود از دنیایت بهره‌ای بگذار.
{{متن حدیث|عنه{{ع}}: اشْغَلُوا أَنْفُسَكُمْ مِنْ أَمْرِ الْآخِرَةِ بِمَا لَا بُدَّ لَكُمْ مِنْهُ}}<ref>غرر الحکم، ح۲۵۵۸.</ref>.
امام علی{{ع}}: خود را به کار آخرت، که ناگزیر از آنید مشغول کنید.
{{متن حدیث|عنه{{ع}}: عَلَيْكَ بِالْآخِرَةِ تَأْتِكَ الدُّنْيَا صَاغِرَةً}}<ref>غرر الحکم، ح۶۰۸۰.</ref>.
امام علی{{ع}}: به آخرت چنگ درزن، دنیا خود با [[خواری]] پیش تو خواهد آمد.
{{متن حدیث|عنه{{ع}}: إِنَّ الْيَوْمَ عَمَلٌ وَ لَا حِسَابَ وَ غَداً حِسَابٌ وَ لَا عَمَلَ}}<ref>غرر الحکم، ح۱۱۰۰۰.</ref>.
امام علی{{ع}}: امروز [روز] عمل است و نه [[حسابرسی]] و فردا حسابرسی است نه عمل.
{{متن حدیث|عنه{{ع}}: اسْتَعِدُّوا لِيَوْمٍ تَشْخَصُ فِيهِ الْأَبْصارُ وَ تَزِلُّ لِهَوْلِهِ الْعُقُولُ وَ تَتَبَلَّدُ الْبَصَائِرُ}}<ref>غرر الحکم، ح۲۵۷۳.</ref>.
امام علی{{ع}}: برای روزی آماده شوید که [[چشم‌ها]] در آن [[خیره]] می‌ماند و خردها از [[هراس]] آن از کار می‌افتد و تیزبینی‌ها به کودنی می‌گراید.
{{متن حدیث|عنه{{ع}}: إِنَّ الدُّنْيَا مُنْقَطِعَةٌ عَنْكَ وَ الْآخِرَةَ قَرِيبَةٌ مِنْكَ}}<ref>نهج البلاغه، نامه ۳۲.</ref>.
امام علی{{ع}}: همانا دنیا از تو جدا شدنی و آخرت به تو نزدیک است.
{{متن حدیث|عنه{{ع}}: إِنَّكُمْ إِلَى الْآخِرَةِ صَائِرُونَ وَ عَلَى اللَّهِ مُعْرَضُونَ}}<ref>غرر الحکم، ح۳۸۲۱.</ref>.
امام علی{{ع}}: همانا شما به سوی آخرت روانید و در پیشگاه [[خداوند]] حاضر خواهید شد.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[میزان الحکمه (کتاب)|میزان الحکمه ج۱]] ص۵۷.</ref>.
==[[عظمت]] امور آخرت==
الکتاب:
{{متن قرآن|انْظُرْ كَيْفَ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَلَلْآخِرَةُ أَكْبَرُ دَرَجَاتٍ وَأَكْبَرُ تَفْضِيلًا}}<ref>«بنگر چگونه برخی از آنان را بر برخی دیگر برتر می‌داریم و بی‌گمان جهان واپسین در پایه‌ها و در برتری بزرگ‌تر است» سوره اسراء، آیه ۲۱.</ref>.
{{متن قرآن|فَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَا أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ}}<ref>«پس هیچ کس نمی‌داند چه روشنی چشمی برای آنان به پاداش کارهایی که می‌کردند نهفته‌اند» سوره سجده، آیه ۱۷.</ref>.
الحدیث:
{{متن حدیث|الْإِمَامُ عَلِيٌّ{{ع}}: كُلُّ شَيْ‌ءٍ مِنَ الدُّنْيَا سَمَاعُهُ أَعْظَمُ مِنْ عِيَانِهِ وَ كُلُّ شَيْ‌ءٍ مِنَ الْآخِرَةِ عِيَانُهُ أَعْظَمُ مِنْ سَمَاعِهِ فَلْيَكْفِكُمْ مِنَ الْعِيَانِ السَّمَاعُ وَ مِنَ الْغَيْبِ الْخَبَرُ}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۱۴.</ref>.
[[امام علی]]{{ع}}: و هر چیز [[دنیا]]، شنیدن آن بزرگتر از دیدن آن است؛ و هر چیز [[آخرت]]، دیدن آن بزرگتر از شنیدن آن است. پس، به جای دیدن آخرت و [[مشاهده]] آنچه از دیدگان شما پنهان و در پس پرده [[غیب]] است، به همان شنیدن و خبر یافتن [توسط [[پیامبران]]] اکتفا کنید.
{{متن حدیث|عنه{{ع}}: مَا الْمَغْرُورُ الَّذِي ظَفِرَ مِنَ الدُّنْيَا بِأَعْلَى هِمَّتِهِ كَالْآخَرِ الَّذِي ظَفِرَ مِنَ الْآخِرَةِ بِأَدْنَى سُهْمَتِهِ}}<ref>نهج البلاغه، حکمت ۳۷۰.</ref>.
امام علی{{ع}}: فریفته‌ای که به بالاترین مقصود خود از دنیا رسیده است، چونان کسی نیست که به کمترین نصیب خود از آخرت دست یافته باشد.
{{متن حدیث|الْإِمَامُ زَيْنُ الْعَابِدِينَ{{ع}}: مَنْ تَعَزَّى عَنِ الدُّنْيَا بِثَوَابِ الْآخِرَةِ فَقَدْ تَعَزَّى عَنْ حَقِيرٍ بِخَطِيرٍ، وَ أَعْظَمُ مِنْ ذَلِكَ مَنْ عَدَّ فَائِتَهَا سَلَامَةً نَالَهَا، وَ غَنِيمَةً أُعِينَ عَلَيْهَا}}<ref>الأمالی للطوسی، ص۶۱۳، ح۱۲۶۶.</ref>.
[[امام زین العابدین]]{{ع}}: هر که به [[امید]] [[پاداش]] آخرت در برابر دنیا [[شکیبایی]] ورزد، برای رسیدن به امری مهم در برابر امری [[خرد]] و ناچیز [[صبوری]] کرده است و بالاتر از آن، کسی است که دست نیافتن به دنیا را مایه [[سلامت]] خود بداند و آن را غنیمتی شمرد که به چنگ آورده است.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[میزان الحکمه (کتاب)|میزان الحکمه ج۱]] ص۵۸.</ref>.
==آخرت، سرای بقاست==
الکتاب:
{{متن قرآن|يَا قَوْمِ إِنَّمَا هَذِهِ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا مَتَاعٌ وَإِنَّ الْآخِرَةَ هِيَ دَارُ الْقَرَارِ}}<ref>«ای قوم من! زندگی این جهان، تنها بهره‌ای (اندک) است و جهان واپسین است که سرای ماندگاری است» سوره غافر، آیه ۳۹.</ref>.
الحدیث:
{{متن حدیث|الْإِمَامُ عَلِيٌّ{{ع}}: مَنْ عَمَّرَ دَارَ إِقَامَتِهِ فَهُوَ الْعَاقِلُ}}<ref>غرر الحکم، ح۸۲۹۸.</ref>.
امام علی{{ع}}: کسی که سرای ماندگاری خود را آباد سازد، [[خردمند]] است.
{{متن حدیث|عنه{{ع}}: الدُّنْيَا أَمَدٌ، الْآخِرَةُ أَبَدٌ}}<ref>غرر الحکم، ح۴.</ref>.
[[امام علی]]{{ع}}: [[دنیا]] تمام شدنی است، [[آخرت]] همیشگی است.
{{متن حدیث|عنه{{ع}}: الْآخِرَةُ دَارُ مُسْتَقَرِّكُمْ فَجَهِّزُوا إِلَيْهَا مَا يَبْقَى لَكُمْ}}<ref>غرر الحکم، ح۲۰۵۰.</ref>.
امام علی{{ع}}: آخرت جایگاه همیشگی شماست؛ پس آنچه را برای شما باقی می‌ماند برای آخرت فراهم آورید.
{{متن حدیث|عنه{{ع}}: - فَاجْعَلُوا عِبَادَ اللَّهِ اجْتِهَادَكُمْ فِي هَذِهِ الدُّنْيَا التَّزَوُّدَ مِنْ يَوْمِهَا الْقَصِيرِ لِيَوْمِ الْآخِرَةِ الطَّوِيلِ - فَإِنَّهَا دَارُ عَمَلٍ وَ الْآخِرَةَ دَارُ الْقَرَارِ وَ الْجَزَاءِ}}<ref>الکافی، ج۸، ص۱۷۴، ح۱۹۴.</ref>.
امام علی{{ع}}: [[بندگان خدا]]! بکوشید تا از چند [[روزه]] دنیا برای آخرت که دوره‌اش دراز و طولانی است، [[توشه]] برگیرید؛ چه، دنیا سرای عمل است و آخرت سرای بقا و [[جزا]].
{{متن حدیث|عنه{{ع}}: إِنَّمَا الدُّنْيَا دَارُ مَجَازٍ وَ الْآخِرَةُ دَارُ قَرَارٍ فَخُذُوا مِنْ مَمَرِّكُمْ لِمَقَرِّكُمْ}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۰۳.</ref>.
امام علی{{ع}}: همانا دنیا سرای گذر است و آخرت سرای ماندن؛ پس، از گذرگاه خود برای اقامتگاهتان توشه برگیرید.
{{متن حدیث|عنه{{ع}}: إِيَّاكَ أَنْ تُخْدَعَ عَنْ دَارِ الْقَرَارِ}}<ref>غرر الحکم، ح۲۷۳۴.</ref>.
امام علی{{ع}}: مبادا از سرای باقی [[غافل]] بمانی.
{{متن حدیث|عنه{{ع}}: غَايَةُ الْآخِرَةِ الْبَقَاءُ}}<ref>غرر الحکم، ح۶۳۵۳.</ref>.
امام علی{{ع}}: [[غایت]] آخرت، بقاست.
{{متن حدیث|عنه{{ع}}: لِكُلِّ شَيْ‌ءٍ مِنَ الْآخِرَةِ خُلُودٌ وَ بَقَاءٌ}}<ref>غرر الحکم، ح۷۲۹۸.</ref>.
امام علی{{ع}}: همه چیز آخرت، جاوید و ماندگار است.
{{متن حدیث|عنه{{ع}}: مَنْ سَعَى لِدَارِ إِقَامَتِهِ خَلُصَ عَمَلُهُ وَ كَثُرَ وَجَلُهُ}}<ref>غرر الحکم، ح۸۵۹۹.</ref>.
امام علی{{ع}}: هر که برای سرای ماندگاری خویش بکوشد، عملش [[خالص]] می‌شود و بیمش [از [[خدا]]] بسیار می‌گردد.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[میزان الحکمه (کتاب)|میزان الحکمه ج۱]] ص۵۹.</ref>.
==دسته‌بندی آخرت در حدیث==
==دسته‌بندی آخرت در حدیث==
{{مدخل وابسته}}
{{مدخل وابسته}}
خط ۲۸: خط ۱۲۶:
# تحقق عدل الهی
# تحقق عدل الهی
{{پایان مدخل وابسته}}
{{پایان مدخل وابسته}}
== منابع ==
{{منابع}}
# [[پرونده:1368100.jpg|22px]] [[محمد بیابانی|بیابانی، محمد]]، [[جبر و اختیار و عدل الهی (مقاله)| مقاله «جبر و اختیار و عدل الهی»]]، [[دانشنامه امام علی ج۲ (کتاب)|'''دانشنامه امام علی ج۲''']]
{{پایان منابع}}
== پانویس ==
{{پانویس}}

نسخهٔ ‏۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۴۸

آخرت

﴿وَالَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَمَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ وَبِالْآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ[۱]. ﴿مَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَنْ يَكُونَ لَهُ أَسْرَى حَتَّى يُثْخِنَ فِي الْأَرْضِ تُرِيدُونَ عَرَضَ الدُّنْيَا وَاللَّهُ يُرِيدُ الْآخِرَةَ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ[۲].

﴿مِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الدُّنْيَا وَمِنْكُمْ مَنْ يُرِيدُ الْآخِرَةَ[۳]. ﴿مَنْ كَانَ يُرِيدُ حَرْثَ الْآخِرَةِ نَزِدْ لَهُ فِي حَرْثِهِ وَمَنْ كَانَ يُرِيدُ حَرْثَ الدُّنْيَا نُؤْتِهِ مِنْهَا وَمَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ نَصِيبٍ[۴].

الحدیث: «الْإِمَامُ عَلِيٌّ(ع): أَلَا أَيُّهَا النَّاسُ! إِنَّمَا الدُّنْيَا عَرَضٌ حَاضِرٌ يَأْكُلُ مِنْهَا الْبَرُّ وَ الْفَاجِرُ، وَ إِنَّ الْآخِرَةَ وَعْدٌ صَادِقٌ يَحْكُمُ فِيهَا مَلِكٌ قَادِرٌ»[۵]. امام علی(ع): هلا ای مردم! دنیا متاعی است آماده که نیکو و بد از آن می‌خورند، و آخرت وعده‌ای است راست که فرمانروایی توانا در آن روز داوری می‌کند. «عنه(ع): أَحْوَالُ الدُّنْيَا تَتْبَعُ الِاتِّفَاقَ وَ أَحْوَالُ الْآخِرَةِ تَتْبَعُ الِاسْتِحْقَاقَ»[۶]. امام علی(ع): اوضاع و احوال دنیا تابع اتفاق است، و اوضاع و احوال آخرت تابع استحقاق.

«عنه(ع): إِنَّ الدُّنْيَا قَدْ أَدْبَرَتْ وَ آذَنَتْ بِوَدَاعٍ وَ إِنَّ الْآخِرَةَ قَدْ أَقْبَلَتْ وَ أَشْرَفَتْ بِاطِّلَاعٍ، وَ إِنَّ الْمِضْمَارَ الْيَوْمَ وَ غَداً السِّبَاقَ»[۷]. امام علی(ع): دنیا پشت کرده و بدرود گویان است و آخرت روی آورده و آشکار شده است. امروز، روز آمادگی است و فردا، روز پیشی گرفتن [به بهشت].

«عنه(ع): مَنْ حَرَصَ عَلَى الْآخِرَةِ مَلَكَ، مَنْ حَرَصَ عَلَى الدُّنْيَا هَلَكَ»[۸]. امام علی(ع): هر کس برای آخرت حرص زند آن را به دست می‌آورد و هر که برای دنیا حرص زند نابود می‌شود.

«عنه(ع): الدُّنْيَا مُنْيَةُ الْأَشْقِيَاءِ، الْآخِرَةُ فَوْزُ السُّعَدَاءِ»[۹]. امام علی(ع): دنیا آرزوی شوربختان است، و آخرت پیروزی نیکبختان.

«عنه(ع): اجْعَلْ لِآخِرَتِكَ مِنْ دُنْيَاكَ نَصِيباً»[۱۰]. امام علی(ع): برای آخرت خود از دنیایت بهره‌ای بگذار.

«عنه(ع): اشْغَلُوا أَنْفُسَكُمْ مِنْ أَمْرِ الْآخِرَةِ بِمَا لَا بُدَّ لَكُمْ مِنْهُ»[۱۱]. امام علی(ع): خود را به کار آخرت، که ناگزیر از آنید مشغول کنید.

«عنه(ع): عَلَيْكَ بِالْآخِرَةِ تَأْتِكَ الدُّنْيَا صَاغِرَةً»[۱۲]. امام علی(ع): به آخرت چنگ درزن، دنیا خود با خواری پیش تو خواهد آمد.

«عنه(ع): إِنَّ الْيَوْمَ عَمَلٌ وَ لَا حِسَابَ وَ غَداً حِسَابٌ وَ لَا عَمَلَ»[۱۳]. امام علی(ع): امروز [روز] عمل است و نه حسابرسی و فردا حسابرسی است نه عمل.

«عنه(ع): اسْتَعِدُّوا لِيَوْمٍ تَشْخَصُ فِيهِ الْأَبْصارُ وَ تَزِلُّ لِهَوْلِهِ الْعُقُولُ وَ تَتَبَلَّدُ الْبَصَائِرُ»[۱۴]. امام علی(ع): برای روزی آماده شوید که چشم‌ها در آن خیره می‌ماند و خردها از هراس آن از کار می‌افتد و تیزبینی‌ها به کودنی می‌گراید.

«عنه(ع): إِنَّ الدُّنْيَا مُنْقَطِعَةٌ عَنْكَ وَ الْآخِرَةَ قَرِيبَةٌ مِنْكَ»[۱۵]. امام علی(ع): همانا دنیا از تو جدا شدنی و آخرت به تو نزدیک است.

«عنه(ع): إِنَّكُمْ إِلَى الْآخِرَةِ صَائِرُونَ وَ عَلَى اللَّهِ مُعْرَضُونَ»[۱۶]. امام علی(ع): همانا شما به سوی آخرت روانید و در پیشگاه خداوند حاضر خواهید شد.[۱۷].

عظمت امور آخرت

الکتاب: ﴿انْظُرْ كَيْفَ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَلَلْآخِرَةُ أَكْبَرُ دَرَجَاتٍ وَأَكْبَرُ تَفْضِيلًا[۱۸]. ﴿فَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَا أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ[۱۹].

الحدیث: «الْإِمَامُ عَلِيٌّ(ع): كُلُّ شَيْ‌ءٍ مِنَ الدُّنْيَا سَمَاعُهُ أَعْظَمُ مِنْ عِيَانِهِ وَ كُلُّ شَيْ‌ءٍ مِنَ الْآخِرَةِ عِيَانُهُ أَعْظَمُ مِنْ سَمَاعِهِ فَلْيَكْفِكُمْ مِنَ الْعِيَانِ السَّمَاعُ وَ مِنَ الْغَيْبِ الْخَبَرُ»[۲۰]. امام علی(ع): و هر چیز دنیا، شنیدن آن بزرگتر از دیدن آن است؛ و هر چیز آخرت، دیدن آن بزرگتر از شنیدن آن است. پس، به جای دیدن آخرت و مشاهده آنچه از دیدگان شما پنهان و در پس پرده غیب است، به همان شنیدن و خبر یافتن [توسط پیامبران] اکتفا کنید.

«عنه(ع): مَا الْمَغْرُورُ الَّذِي ظَفِرَ مِنَ الدُّنْيَا بِأَعْلَى هِمَّتِهِ كَالْآخَرِ الَّذِي ظَفِرَ مِنَ الْآخِرَةِ بِأَدْنَى سُهْمَتِهِ»[۲۱]. امام علی(ع): فریفته‌ای که به بالاترین مقصود خود از دنیا رسیده است، چونان کسی نیست که به کمترین نصیب خود از آخرت دست یافته باشد.

«الْإِمَامُ زَيْنُ الْعَابِدِينَ(ع): مَنْ تَعَزَّى عَنِ الدُّنْيَا بِثَوَابِ الْآخِرَةِ فَقَدْ تَعَزَّى عَنْ حَقِيرٍ بِخَطِيرٍ، وَ أَعْظَمُ مِنْ ذَلِكَ مَنْ عَدَّ فَائِتَهَا سَلَامَةً نَالَهَا، وَ غَنِيمَةً أُعِينَ عَلَيْهَا»[۲۲]. امام زین العابدین(ع): هر که به امید پاداش آخرت در برابر دنیا شکیبایی ورزد، برای رسیدن به امری مهم در برابر امری خرد و ناچیز صبوری کرده است و بالاتر از آن، کسی است که دست نیافتن به دنیا را مایه سلامت خود بداند و آن را غنیمتی شمرد که به چنگ آورده است.[۲۳].

آخرت، سرای بقاست

الکتاب: ﴿يَا قَوْمِ إِنَّمَا هَذِهِ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا مَتَاعٌ وَإِنَّ الْآخِرَةَ هِيَ دَارُ الْقَرَارِ[۲۴].

الحدیث: «الْإِمَامُ عَلِيٌّ(ع): مَنْ عَمَّرَ دَارَ إِقَامَتِهِ فَهُوَ الْعَاقِلُ»[۲۵]. امام علی(ع): کسی که سرای ماندگاری خود را آباد سازد، خردمند است.

«عنه(ع): الدُّنْيَا أَمَدٌ، الْآخِرَةُ أَبَدٌ»[۲۶]. امام علی(ع): دنیا تمام شدنی است، آخرت همیشگی است.

«عنه(ع): الْآخِرَةُ دَارُ مُسْتَقَرِّكُمْ فَجَهِّزُوا إِلَيْهَا مَا يَبْقَى لَكُمْ»[۲۷]. امام علی(ع): آخرت جایگاه همیشگی شماست؛ پس آنچه را برای شما باقی می‌ماند برای آخرت فراهم آورید.

«عنه(ع): - فَاجْعَلُوا عِبَادَ اللَّهِ اجْتِهَادَكُمْ فِي هَذِهِ الدُّنْيَا التَّزَوُّدَ مِنْ يَوْمِهَا الْقَصِيرِ لِيَوْمِ الْآخِرَةِ الطَّوِيلِ - فَإِنَّهَا دَارُ عَمَلٍ وَ الْآخِرَةَ دَارُ الْقَرَارِ وَ الْجَزَاءِ»[۲۸]. امام علی(ع): بندگان خدا! بکوشید تا از چند روزه دنیا برای آخرت که دوره‌اش دراز و طولانی است، توشه برگیرید؛ چه، دنیا سرای عمل است و آخرت سرای بقا و جزا.

«عنه(ع): إِنَّمَا الدُّنْيَا دَارُ مَجَازٍ وَ الْآخِرَةُ دَارُ قَرَارٍ فَخُذُوا مِنْ مَمَرِّكُمْ لِمَقَرِّكُمْ»[۲۹]. امام علی(ع): همانا دنیا سرای گذر است و آخرت سرای ماندن؛ پس، از گذرگاه خود برای اقامتگاهتان توشه برگیرید.

«عنه(ع): إِيَّاكَ أَنْ تُخْدَعَ عَنْ دَارِ الْقَرَارِ»[۳۰]. امام علی(ع): مبادا از سرای باقی غافل بمانی.

«عنه(ع): غَايَةُ الْآخِرَةِ الْبَقَاءُ»[۳۱]. امام علی(ع): غایت آخرت، بقاست.

«عنه(ع): لِكُلِّ شَيْ‌ءٍ مِنَ الْآخِرَةِ خُلُودٌ وَ بَقَاءٌ»[۳۲]. امام علی(ع): همه چیز آخرت، جاوید و ماندگار است.

«عنه(ع): مَنْ سَعَى لِدَارِ إِقَامَتِهِ خَلُصَ عَمَلُهُ وَ كَثُرَ وَجَلُهُ»[۳۳]. امام علی(ع): هر که برای سرای ماندگاری خویش بکوشد، عملش خالص می‌شود و بیمش [از خدا] بسیار می‌گردد.[۳۴].

دسته‌بندی آخرت در حدیث

کلیات

  1. آخرت
  2. ویژگی‌های آخرت
  3. ویژگی‌های اهل آخرت
  4. آثار آبادانی آخرت

اثبات آخرت

نخست: دلیل عقلی
  1. دلیل تجرد روح
  2. دلیل تکامل انسان
  3. دلیل حرکت
  4. دلیل حقیقت
  5. دلیل حکمت
  6. دلیل عدالت
  7. فطرت جاودان طلبی
  8. برهان ربوبیت
  9. برهان جزاء
  10. برهان رحمت
  11. شبهه امکان ذاتی معاد
  12. شبهه امکان وقوعی معاد
دوم: دلیل نقلی

فواید و آثار معاد

  1. عدم فنای انسان
  2. رسیدن به جزای اعمال
  3. تحقق وعدهها و وعیدهای الهی
  4. تحقق عدل الهی

منابع

پانویس

  1. «و کسانی که به آنچه بر تو و به آنچه پیش از تو فرو فرستاده‌اند، ایمان و به جهان واپسین، یقین دارند» سوره بقره، آیه ۴.
  2. «بر هیچ پیامبری روا نیست که اسیرانی داشته باشد تا (آنگاه که) در (سر) زمین (خویش دشمن را) از توان بیندازد؛ (شما از گرفتن اسیر) کالای ناپایدار این جهان را می‌خواهید و خداوند جهان واپسین را (برای شما) می‌خواهد و خداوند پیروزمندی فرزانه است» سوره انفال، آیه ۶۷.
  3. «برخی از شما این جهان را و برخی جهان واپسین را می‌خواستید» سوره آل عمران، آیه ۱۵۲.
  4. «هر کس کشت جهان واپسین را بخواهد به کشت او می‌افزاییم و آنکه کشت این جهان را بخواهد از آن بدو می‌دهیم و در جهان واپسین هیچ بهره‌ای ندارد» سوره شوری، آیه ۲۰.
  5. کنز العمال، ح۴۴۲۲۵.
  6. غرر الحکم، ح۲۰۳۶.
  7. کنز العمال، ح۴۴۲۲۵
  8. غرر الحکم، ح(۸۴۴۱ - ۸۴۴۲).
  9. غرر الحکم، ح(۶۹۴ - ۶۹۵).
  10. غرر الحکم، ح۲۴۲۹.
  11. غرر الحکم، ح۲۵۵۸.
  12. غرر الحکم، ح۶۰۸۰.
  13. غرر الحکم، ح۱۱۰۰۰.
  14. غرر الحکم، ح۲۵۷۳.
  15. نهج البلاغه، نامه ۳۲.
  16. غرر الحکم، ح۳۸۲۱.
  17. محمدی ری‌شهری، محمد، میزان الحکمه ج۱ ص۵۷.
  18. «بنگر چگونه برخی از آنان را بر برخی دیگر برتر می‌داریم و بی‌گمان جهان واپسین در پایه‌ها و در برتری بزرگ‌تر است» سوره اسراء، آیه ۲۱.
  19. «پس هیچ کس نمی‌داند چه روشنی چشمی برای آنان به پاداش کارهایی که می‌کردند نهفته‌اند» سوره سجده، آیه ۱۷.
  20. نهج البلاغه، خطبه ۱۱۴.
  21. نهج البلاغه، حکمت ۳۷۰.
  22. الأمالی للطوسی، ص۶۱۳، ح۱۲۶۶.
  23. محمدی ری‌شهری، محمد، میزان الحکمه ج۱ ص۵۸.
  24. «ای قوم من! زندگی این جهان، تنها بهره‌ای (اندک) است و جهان واپسین است که سرای ماندگاری است» سوره غافر، آیه ۳۹.
  25. غرر الحکم، ح۸۲۹۸.
  26. غرر الحکم، ح۴.
  27. غرر الحکم، ح۲۰۵۰.
  28. الکافی، ج۸، ص۱۷۴، ح۱۹۴.
  29. نهج البلاغه، خطبه ۲۰۳.
  30. غرر الحکم، ح۲۷۳۴.
  31. غرر الحکم، ح۶۳۵۳.
  32. غرر الحکم، ح۷۲۹۸.
  33. غرر الحکم، ح۸۵۹۹.
  34. محمدی ری‌شهری، محمد، میزان الحکمه ج۱ ص۵۹.