علم معصوم به تمام موارد قرآن

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث علم معصوم است. "علم معصوم به تمام موارد قرآن" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

علم معصوم به تمام موارد قرآن در قرآن | علم معصوم به تمام موارد قرآن در حدیث | علم معصوم به تمام موارد قرآن در کلام اسلامی | علم معصوم به تمام موارد قرآن در فلسفه اسلامی | علم معصوم به تمام موارد قرآن در عرفان اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل علم معصوم (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

قرآن منبع علم اهل بیت و علم ایشان به قرآن

• یکی از معتبرترین خاستگاه علوم اهل بیت (ع)، قرآن کریم است. این کتاب آسمانی، سرچشمۀ تمامی احکام شریعت و مهم‌ترین منبع علوم و معارف اسلامی است، لکن همه کس نمی‌تواند به عمق و باطن آن دست یابد و حقایق علمی آن را کشف کند. تنها کسانی که بعد از رسول اکرم (ص) به تمام قرآن آشنایند و از ظاهر و باطن، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ، عام و خاص، و مطلق و مقیدش آگاهی دارند، امامان (ع) هستند. با این تفاوت که پیامبر از طریق وحی با آیات قرآن آشنا می شد، و امامان با هدایت‌های پیامبر و تأییدات ویژۀ خداوند. شیعیان معتقدند، آگاهی از قرآن و تفسیر و تأویل آن، جزء علومی است که لازم است امام از آن برخوردار باشد و عدم اطلاع از آن، نقصان در علوم دینی است و چنین نقصی از امام به دور است. در این زمینه گفته شده است: "قرآن به تمام و کمال و با همه حلال و حرام خود، بدون هیچ اختلاف و نزاعی، نزد امامان(ع) موجود است". و شیخ صدوق در این زمینه می گوید: " علم امام از ناحيه خداى تعالى و رسول اوست و از اين روست كه حقايق قرآن را می‌دانند و تنزيل و تفسير و تأويل و معانى و ناسخ و منسوخ (...) آنرا می‌دانند ...".

دلیل روایی بر علم امامان به تمام قرآن

• برخی از روایات نیز دال بر چنین مطلبی هستند، مانند روایت امیرالمؤمنین (ع) که می‌فرمایند: «هیچ آیه از قرآن بر پیامبر خدا(ص) نیامد مگر آنکه آن را بر من خوانده و املا نمود و من آن را با خط خود نوشتم، پیامبر، تأویل و تفسیر و ناسخ و منسوخ و محکم متشابه و عام و خاص آن را به من آموخت.» و یا امام باقر (ع) می فرمایند: هیچ کس نمی‌تواند ادعا کند از ظاهر و باطن قرآن به طور کامل آگاه است، مگر اوصیا و جانشینان پیامبر. همچنین برخی روایات ذیل آیۀ ﴿وَ مَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَ الرَّاسِخُونَ فىِ الْعِلْمِ﴾، راسخان در علم را به خصوص امامان معصوم (ع) تفسیر کرده و دلیل دیگری بر حصر همۀ علوم و معانی قرآن در دوازده امام است، یعنی اینکه فقط ایشان عالم به تمام موارد موجود در قرآن هستند. امام صادق (ع) فرمودند: ﴿نَحْنُ‏ الرَّاسِخُونَ‏ فِي‏ الْعِلْمِ‏ وَ نَحْنُ‏ نَعْلَمُ‏ تَأْوِيلَه﴾

نتیجه گیری

• از روایات گوناگون استفاده می‌شود که اولاً قرآن علم خداوند بوده و همۀ حقایق در آن موجود است و ثانیاً یکی از مصادر علوم و معارف امامان(ع) قرآن مجید است و ایشان به تمام آن علم دارند.

پرسش‌های وابسته

• آیا معصوم به تمام موارد قرآن علم دارد؟ (پرسش)

جستارهای وابسته

منبع‌شناسی جامع علم معصوم

• کتاب‌شناسی علم معصوم؛
• مقاله‌شناسی علم معصوم؛
• پایان‌نامه‌شناسی علم معصوم.

منابع

• بابایی، علی اکبر، اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن
• عظیمی، محمد صادق، سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی
• اوجاقی، ناصرالدین، علم امام از دیدگاه کلام امامیه
• افتخاری، سید ابراهیم، بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید: