انجیل در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
خط ۵۳: خط ۵۳:
با این حال در اواسط [[قرن دوم]] میلادی مارسیون [[مقامات]] [[کلیسا]] را سخت تحت فشار قرار داد که موضع خود را تعیین کنند. وی، مخالف سرسخت [[یهودیان]] بود و در آن موقع تمام [[عهد عتیق]] و آن چه از نوشته‌های پس از [[عیسی]]{{ع}} که خیلی مرتبط با عهد عتیق بود یا از [[اخبار]] و [[احادیث]] [[یهودی]]، نشئت می‌‌گرفت را طرد می‌‌کرد. مارسیون، فقط [[انجیل لوقا]] و نوشته‌های [[پولس]] را معتبر می‌‌دانست؛ زیرا [[فکر]] می‌‌کرد که [[لوقا]] سخن گوی پولس بوده است.<ref>مسیحیت و بدعتها، ص۴۹</ref> کلیسا در واکنش به [[رفتار]] مارسیون، وی را [[کافر]] اعلام کرد و رساله‌های پولس را کنار گذاشت؛ اما بار دیگر انجیل‌های متی، [[مرقس]]، لوقا و [[یوحنّا]] را معتبر شناخته و چند اثر دیگر مانند اعمال رسولان را بر آنها افزود؛ با این همه در قرن‌های نخستین میلادی، فهرست کتاب‌های عهد جدید، نهایی نشد و لیست رسمی این کتاب‌ها با [[زمان]] [[تغییر]] می‌‌کرد و کم و زیاد می‌‌شد. به عنوان مثال، نوشته‌هایی که بعداً غیر معتبر، شناخته شدند، در مجموعه قبلی درج شده بود و حال آنکه نوشته‌های دیگری که در عهد جدید کنونی، قرار گرفته‌اند، در آن زمان، حذف شده بودند. [[شک و تردید]] در این موضوع تا مجمع [[روحانی]] هیپون در سال "۳۹۳میلادی" و مجمع روحانی کارتاژ در سال "۳۹۷میلادی" طول کشید.<ref>مقایسه ای میان تورات، انجیل، قرآن و علم، ص۱۱۱و ۱۱۲؛ دین مسیح، ص۴۷و ۴۸ و عیسی اسطوره یا تاریخ، ص۳۰ـ ۳۱</ref> و در مجمع اخیر بود که حذف‌های نهایی به عمل آمد و بیش از صد [[انجیل]] از بین برده شد و تنها چهار انجیل نگهداری شد تا در لیست نوشته‌های [[عهد جدید]] که کانن نامیده می‌‌شود، وارد شوند<ref>دین مسیح، ص۴۸</ref> بدین ترتیب در اوایل [[قرن پنجم]] میلادی تنها چهار انجیل توانستند به عنوان انجیل‌های رسمی جایگاه ثابتی را در عهد جدید، پیدا کنند.<ref>تاریخ تفکر مسیحی، ص۵</ref>.
با این حال در اواسط [[قرن دوم]] میلادی مارسیون [[مقامات]] [[کلیسا]] را سخت تحت فشار قرار داد که موضع خود را تعیین کنند. وی، مخالف سرسخت [[یهودیان]] بود و در آن موقع تمام [[عهد عتیق]] و آن چه از نوشته‌های پس از [[عیسی]]{{ع}} که خیلی مرتبط با عهد عتیق بود یا از [[اخبار]] و [[احادیث]] [[یهودی]]، نشئت می‌‌گرفت را طرد می‌‌کرد. مارسیون، فقط [[انجیل لوقا]] و نوشته‌های [[پولس]] را معتبر می‌‌دانست؛ زیرا [[فکر]] می‌‌کرد که [[لوقا]] سخن گوی پولس بوده است.<ref>مسیحیت و بدعتها، ص۴۹</ref> کلیسا در واکنش به [[رفتار]] مارسیون، وی را [[کافر]] اعلام کرد و رساله‌های پولس را کنار گذاشت؛ اما بار دیگر انجیل‌های متی، [[مرقس]]، لوقا و [[یوحنّا]] را معتبر شناخته و چند اثر دیگر مانند اعمال رسولان را بر آنها افزود؛ با این همه در قرن‌های نخستین میلادی، فهرست کتاب‌های عهد جدید، نهایی نشد و لیست رسمی این کتاب‌ها با [[زمان]] [[تغییر]] می‌‌کرد و کم و زیاد می‌‌شد. به عنوان مثال، نوشته‌هایی که بعداً غیر معتبر، شناخته شدند، در مجموعه قبلی درج شده بود و حال آنکه نوشته‌های دیگری که در عهد جدید کنونی، قرار گرفته‌اند، در آن زمان، حذف شده بودند. [[شک و تردید]] در این موضوع تا مجمع [[روحانی]] هیپون در سال "۳۹۳میلادی" و مجمع روحانی کارتاژ در سال "۳۹۷میلادی" طول کشید.<ref>مقایسه ای میان تورات، انجیل، قرآن و علم، ص۱۱۱و ۱۱۲؛ دین مسیح، ص۴۷و ۴۸ و عیسی اسطوره یا تاریخ، ص۳۰ـ ۳۱</ref> و در مجمع اخیر بود که حذف‌های نهایی به عمل آمد و بیش از صد [[انجیل]] از بین برده شد و تنها چهار انجیل نگهداری شد تا در لیست نوشته‌های [[عهد جدید]] که کانن نامیده می‌‌شود، وارد شوند<ref>دین مسیح، ص۴۸</ref> بدین ترتیب در اوایل [[قرن پنجم]] میلادی تنها چهار انجیل توانستند به عنوان انجیل‌های رسمی جایگاه ثابتی را در عهد جدید، پیدا کنند.<ref>تاریخ تفکر مسیحی، ص۵</ref>.


#'''انجل مَرْقس''': این ا نجیل در حوالی سال ۷۰ میلادی توسط شخصی به نام مَرْقُس "Marcus"، تألیف شده است<ref>تاریخ جامع ادیان، ص۵۷۶، تکوین الاناجیل،ص۳۱</ref>.
#'''انجل مَرْقس''': این ا نجیل در حوالی سال ۷۰ میلادی توسط شخصی به نام مَرْقُس "Marcus"، تألیف شده است<ref>تاریخ جامع ادیان، ص۵۷۶، تکوین الاناجیل،ص۳۱</ref>. [[مرقس]] جنبه‌های بشری [[عیسی]] را به گونه ای برجسته، نشان می‌‌دهد و بدین وسیله بر [[انسان]] بودن او تأکید میورزد. [[انجیل مرقس]] مژده عیسی را به شکل اساسی و نزدیک به صورت ابتدایی آن می‌‌آورد و اصول آن چنین است: از [[گناه]] دور شوید و به [[درگاه الهی]] [[توبه]] کنید؛ [[زندگی]] خود را با [[شریعت]] [[خدا]] هماهنگ سازید و [[ملکوت]] همین است<ref>کلام مسیحی، ص۴۶</ref> رنج‌های عیسی{{ع}} جایگاه بسیار مهمی در این انجیل به خود اختصاص داده است.
[[مرقس]] جنبه‌های بشری [[عیسی]] را به گونه ای برجسته، نشان می‌‌دهد و بدین وسیله بر [[انسان]] بودن او تأکید میورزد. [[انجیل مرقس]] مژده عیسی را به شکل اساسی و نزدیک به صورت ابتدایی آن می‌‌آورد و اصول آن چنین است: از [[گناه]] دور شوید و به [[درگاه الهی]] [[توبه]] کنید؛ [[زندگی]] خود را با [[شریعت]] [[خدا]] هماهنگ سازید و [[ملکوت]] همین است<ref>کلام مسیحی، ص۴۶</ref> رنج‌های عیسی{{ع}} جایگاه بسیار مهمی در این انجیل به خود اختصاص داده است.
#'''[[انجیل متی]]''': این انجیل توسط شخصی به نام مَتّی "Matthew" نوشته شده است. عده ای معتقدند که متّای [[حواری]] در اواخر سده اول میلادی مجموعه ای از سخنان عیسی{{ع}} که احتمال دارد خودش گردآوری کرده و به زبان آرامی نوشته بود را منبع اطلاعات خویش قرار داده و سپس آن را با انجیل مَرْقُس درهم آمیخته و انجیلی دیگر خطاب به [[یهودیان]] و برای ردِّ انتقادهای آنان نگاشت<ref>قاموس کتاب مقدس، ص۱۱۲</ref>. برخی [[زمان]] تألیف این انجیل را سال "۸۰ و ۹۰ م" و مکان تألیف آن را [[سوریه]] و [[فلسطین]] می‌‌دانند. این کتاب، چون برای یهودیان نوشته شده از شواهد [[عهد عتیق]]، بسیار استفاده کرده است<ref>تکوین الاناجیل، ص۳۱</ref>. این انجیل، عیسی{{ع}} را به عنوان [[متمم]] [[دین یهود]]، [[معلم]] اعظم، موسای جدید و [[صاحب شریعت]] عهد جدید، معرفی می‌‌کند. [[شیوه]] ادبی نویسنده این [[انجیل]] بر گردآوری [[گفتارها]] و کارهای [[عیسی]] بر اساس ترتیب اهمیت موضوعی، [[استوار]] است و نه ترتیب [[تاریخی]] آنها<ref>کلام مسیحی، ص۴۴</ref>.
#'''[[انجیل متی]]''': این انجیل توسط شخصی به نام مَتّی "Matthew" نوشته شده است. عده ای معتقدند که متّای [[حواری]] در اواخر سده اول میلادی مجموعه ای از سخنان عیسی{{ع}} که احتمال دارد خودش گردآوری کرده و به زبان آرامی نوشته بود را منبع اطلاعات خویش قرار داده و سپس آن را با انجیل مَرْقُس درهم آمیخته و انجیلی دیگر خطاب به [[یهودیان]] و برای ردِّ انتقادهای آنان نگاشت<ref>قاموس کتاب مقدس، ص۱۱۲</ref>. برخی [[زمان]] تألیف این انجیل را سال "۸۰ و ۹۰ م" و مکان تألیف آن را [[سوریه]] و [[فلسطین]] می‌‌دانند. این کتاب، چون برای یهودیان نوشته شده از شواهد [[عهد عتیق]]، بسیار استفاده کرده است<ref>تکوین الاناجیل، ص۳۱</ref>.
این انجیل، عیسی{{ع}} را به عنوان [[متمم]] [[دین یهود]]، [[معلم]] اعظم، موسای جدید و [[صاحب شریعت]] عهد جدید، معرفی می‌‌کند. [[شیوه]] ادبی نویسنده این [[انجیل]] بر گردآوری [[گفتارها]] و کارهای [[عیسی]] بر اساس ترتیب اهمیت موضوعی، [[استوار]] است و نه ترتیب [[تاریخی]] آنها<ref>کلام مسیحی، ص۴۴</ref>.
#'''انجیل لُوقا''': این انجیل در سال‌های "۸۰ و ۹۰میلادی" توسط شخصی به نام [[لوقا]] "Luke" در [[انطاکیه]] و خطاب به [[مشرکین]] تألیف شده است.<ref>تاریخ تمدن، ج۳، ص۶۵۵، تکوین الأناجیل، ص۳۱</ref> لُوقا را به عنوان [[یار]] غیر [[یهودی]] الاصل [[پولس]] [[رسول]] معرفی می‌‌کنند، پس وی یکی از [[دوازده]] [[شاگرد]] عیسی{{ع}} نبوده است. وی، با آنکه بسیار به انجیل مَرْقُس تکیه می‌‌کند، در نوشته خود برخی از اندیشه‌های [[کلامی]] را وارد کرده که در دو انجیل قبل وجود ندارد. یعنی حوادث [[زندگی]] عیسی{{ع}} و [[تعالیم]] وی در این انجیل در پرتو [[مرگ]] و [[رستاخیز]] وی [[تفسیر]] می‌‌شود<ref>کلام مسیحی، ص۴۶</ref>. مهم‌ترین اندیشه‌های [[انجیل لوقا]] را می‌‌توان چنین خلاصه کرد: عمومیت [[رسالت]] عیسی و این که وی نه تنها به سوی [[یهود]]، بلکه به سوی همه [[امت‌ها]] فرستاده شده است. عیسی [[دوست]] [[گناه]] کاران و [[غم خوار]] [[رنج]] دیدگان... و مرد دعاست.<ref>همان، ص۴۷</ref>.
#'''انجیل لُوقا''': این انجیل در سال‌های "۸۰ و ۹۰میلادی" توسط شخصی به نام [[لوقا]] "Luke" در [[انطاکیه]] و خطاب به [[مشرکین]] تألیف شده است.<ref>تاریخ تمدن، ج۳، ص۶۵۵، تکوین الأناجیل، ص۳۱</ref> لُوقا را به عنوان [[یار]] غیر [[یهودی]] الاصل [[پولس]] [[رسول]] معرفی می‌‌کنند، پس وی یکی از [[دوازده]] [[شاگرد]] عیسی{{ع}} نبوده است. وی، با آنکه بسیار به انجیل مَرْقُس تکیه می‌‌کند، در نوشته خود برخی از اندیشه‌های [[کلامی]] را وارد کرده که در دو انجیل قبل وجود ندارد. یعنی حوادث [[زندگی]] عیسی{{ع}} و [[تعالیم]] وی در این انجیل در پرتو [[مرگ]] و [[رستاخیز]] وی [[تفسیر]] می‌‌شود<ref>کلام مسیحی، ص۴۶</ref>. مهم‌ترین اندیشه‌های [[انجیل لوقا]] را می‌‌توان چنین خلاصه کرد: عمومیت [[رسالت]] عیسی و این که وی نه تنها به سوی [[یهود]]، بلکه به سوی همه [[امت‌ها]] فرستاده شده است. عیسی [[دوست]] [[گناه]] کاران و [[غم خوار]] [[رنج]] دیدگان... و مرد دعاست.<ref>همان، ص۴۷</ref>.
#'''انجیل یُوحنّا''': این انجیل در بین سال‌های "۹۵تا ۱۰۰م" توسط شخصی به نام یُوحنّا "yuhanna" و در [[آسیای صغیر]]، تألیف شده است.<ref>تکوین الاناجیل، ص۳۱</ref> یک دقت کامل در انجیل مذکور روشن می‌‌کند که خوانندگان [[انجیل یوحنا]] از وقایعی که در انجیل‌های سه گانه<ref>همنوا</ref>، نقل شده، اطلاع داشته‌اند. از این جهت معلوم است که انجیل یُوحنّا قدری عقب‌تر از انجیل‌های دیگر، نوشته شده است.<ref>قاموس کتاب مقدس، ص۱۱۲</ref> این انجیل مدعی شرح حال نویسی [[حضرت عیسی]]{{ع}} نیست و [[مسیح]] را از لحاظ [[خداشناسی]] به عنوان لوگوس "کلمه" [[خداوند]]، [[آفریدگار جهان]] و رهاننده [[بشر]]، معرفی می‌‌کند و با انجیل‌های همنوا در بسیاری از جزئیات و همچنین در توصیف کلی مسیح مغایرت دارد.<ref>تاریخ تمدن، ج۳، ص۶۵۵</ref> از دیدگاه انجیل یوحنا، حوادث زندگی [[عیسی مسیح]] از تأثیر زندگی و کارهایش بر [[جامعه]] [[مسیحی]] حکایت می‌‌کند... انجیل یوحنا می‌‌گوید: عیسی [[نور]]، [[حقیقت]]، [[حیات]] و کسی است که راه رسیدن به [[خدا]] را به ما نشان می‌‌دهد.<ref>کلام مسیحی، ص۴۹</ref> همه این [[تعالیم]] در سخنان طولانی [[عیسی]]{{ع}} در [[شام]] آخری که با [[شاگردان]] صرف کرد، یافت می‌شود.<ref>انجیل یوحنا۱۳/۱۷</ref>. با آنکه انجیل‌های مَرْقس، [[متی]] و [[لوقا]] به دلیل ساختار و نحوه نقل [[کارها]] و سخنان عیسی{{ع}}، [[اناجیل]] همنوا و نظیر، نامیده می‌‌شوند.<ref>کلام مسیحی، ص۴۲</ref> و اصل همه آنها به زبان یونانی نوشته شده است.<ref>تاریخ تمدن، ج۳، ص۶۵۴</ref> با این همه میان یک [[انجیل]] با انجیل دیگر تناقض‌های فراوان، وجود دارد و در آنها اطلاعات [[تاریخی]] مبهم، شباهت با افسانه‌های [[خدایان]] [[مشرکان]]، حوادث ساختگی برای [[اثبات]] تحقق یافتن پیش گویی‌های [[عهد قدیم]] و... موجود است<ref>همان، ص۶۵۵</ref>.
#'''انجیل یُوحنّا''': این انجیل در بین سال‌های "۹۵تا ۱۰۰م" توسط شخصی به نام یُوحنّا "yuhanna" و در [[آسیای صغیر]]، تألیف شده است.<ref>تکوین الاناجیل، ص۳۱</ref> یک دقت کامل در انجیل مذکور روشن می‌‌کند که خوانندگان [[انجیل یوحنا]] از وقایعی که در انجیل‌های سه گانه<ref>همنوا</ref>، نقل شده، اطلاع داشته‌اند. از این جهت معلوم است که انجیل یُوحنّا قدری عقب‌تر از انجیل‌های دیگر، نوشته شده است.<ref>قاموس کتاب مقدس، ص۱۱۲</ref> این انجیل مدعی شرح حال نویسی [[حضرت عیسی]]{{ع}} نیست و [[مسیح]] را از لحاظ [[خداشناسی]] به عنوان لوگوس "کلمه" [[خداوند]]، [[آفریدگار جهان]] و رهاننده [[بشر]]، معرفی می‌‌کند و با انجیل‌های همنوا در بسیاری از جزئیات و همچنین در توصیف کلی مسیح مغایرت دارد.<ref>تاریخ تمدن، ج۳، ص۶۵۵</ref> از دیدگاه انجیل یوحنا، حوادث زندگی [[عیسی مسیح]] از تأثیر زندگی و کارهایش بر [[جامعه]] [[مسیحی]] حکایت می‌‌کند... انجیل یوحنا می‌‌گوید: عیسی [[نور]]، [[حقیقت]]، [[حیات]] و کسی است که راه رسیدن به [[خدا]] را به ما نشان می‌‌دهد.<ref>کلام مسیحی، ص۴۹</ref> همه این [[تعالیم]] در سخنان طولانی [[عیسی]]{{ع}} در [[شام]] آخری که با [[شاگردان]] صرف کرد، یافت می‌شود.<ref>انجیل یوحنا۱۳/۱۷</ref>. با آنکه انجیل‌های مَرْقس، [[متی]] و [[لوقا]] به دلیل ساختار و نحوه نقل [[کارها]] و سخنان عیسی{{ع}}، [[اناجیل]] همنوا و نظیر، نامیده می‌‌شوند.<ref>کلام مسیحی، ص۴۲</ref> و اصل همه آنها به زبان یونانی نوشته شده است.<ref>تاریخ تمدن، ج۳، ص۶۵۴</ref> با این همه میان یک [[انجیل]] با انجیل دیگر تناقض‌های فراوان، وجود دارد و در آنها اطلاعات [[تاریخی]] مبهم، شباهت با افسانه‌های [[خدایان]] [[مشرکان]]، حوادث ساختگی برای [[اثبات]] تحقق یافتن پیش گویی‌های [[عهد قدیم]] و... موجود است<ref>همان، ص۶۵۵</ref>.

نسخهٔ ‏۲۲ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۱۴

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث انجیل است. "انجیل" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل انجیل (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

چیستی انجیل

تاریخچه کتاب انجیل

انجیل در قرآن

مسیحیان، عیسی(ع) را تجسم وحی الهی می‌دانند و به عقیدۀ آنان عیسی(ع) حامل پیام از طرف خداوند نیست؛ بلکه عین پیام خداوند است. به همین دلیل مسیحیان انجیلی را که عیسی(ع) آن را نوشته و یا به شاگردانش املاء کرده را قبول ندارند چراکه عیسی(ع) را حامل پیام خداوند که در قالب کتاب انجیل تدوین شده نمی‌دانند؛ البته آنان معتقدند خداوند کتاب مقدس را به وسیله الهامات روح القدس پدید آورده و برای این منظور مؤلفانی از بشر را برای نوشتن آنها قرار داده و در نوشتن به گونه‌ای آنان را یاری کرده است که فقط چیزهایی را که او موافقش بوده، نوشته‌ شود[۱۵].

  • آیاتی که کلمۀ انجیل در آنها استفاده شده به چند بخش تقسیم می‌‌شود:
  1. آیاتی که جنبه تربیتی دارد مانند:
    1. ﴿قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَسْتُمْ عَلَى شَيْءٍ حَتَّى تُقِيمُوا التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْكُمْ مِنْ رَبِّكُمْ وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرًا مِنْهُمْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ طُغْيَانًا وَكُفْرًا فَلَا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ﴾[۱۶].
    2. ﴿وَلَوْ أَنَّهُمْ أَقَامُوا التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ لَأَكَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَمِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ مِنْهُمْ أُمَّةٌ مُقْتَصِدَةٌ وَكَثِيرٌ مِنْهُمْ سَاءَ مَا يَعْمَلُونَ﴾[۱۷]. از آیه استفاده می‌شود در قضاوت دیگران باید رعایت عدل انصاف را به کاربرد. بنابراین این نوع نگاه قرآن به این کتب چیزی غیر از نگاه تربیتی قرآن به این کتب نیست[۱۸].
    3. ﴿نَزَّلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ وَأَنْزَلَ التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ﴾[۱۹]. در این آیه خداوند صدق و راستی تورات و انجیل را هم ردیف قرآن می‌‌داند.
  2. آیاتی که درباره شخصیت پیامبر (ص) در انجیل سخن گفته شده است:
    1. ﴿مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذَلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَمَثَلُهُمْ فِي الْإِنْجِيلِ﴾[۲۰].
    2. ﴿الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوبًا عِنْدَهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِيلِ﴾[۲۱].
    3. ﴿يَا أَهْلَ الْكِتَابِ قَدْ جَاءَكُمْ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمْ كَثِيرًا مِمَّا كُنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْكِتَابِ وَيَعْفُو عَنْ كَثِيرٍ﴾[۲۲]. نکات مهم در این آیات:
      1. تشبیه اصحاب پیامبر (ص) در انجیل، به پیدایش و قوت گرفتن زراعت و مراحل گوناگون رشد آن: ﴿وَمَثَلُهُمْ فِي الْإِنْجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ﴾[۲۳].
      2. ظهور آثار سجده و عبادت در سیمای اصحاب پیامبر (ص) از ویژگی‌های بیان شده در انجیل است: ﴿سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ﴾[۲۴] ﴿وَمَثَلُهُمْ فِي الْإِنْجِيلِ﴾[۲۵]
      3. رسالت پیامبر اسلام و وظیفه امر به معروف و نهی از منکر ثبت شده در انجیل: ﴿الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوبًا عِنْدَهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِيلِ يَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ﴾[۲۶].[۲۷].
  3. وعدهای مشترک انجیل و قرآن: ﴿إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنْفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَيَقْتُلُونَ وَيُقْتَلُونَ وَعْدًا عَلَيْهِ حَقًّا فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِيلِ وَالْقُرْآنِ﴾[۲۸].[۲۹]

تحریف شدن انجیل

  • در انجیل کنونی تحریف‌هایی صورت گرفته است که برخی از آنها عبارتند از:
  1. به صلیب کشیده شدن حضرت عیسی(ع): در حالی که قرآن چنین رویدادی را نمی‌پذیرد و تصریح دارد خداوند، حضرت عیسی(ع) را به سوی خود برده است: ﴿وَقَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا الْمَسِيحَ عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ رَسُولَ اللَّهِ وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَكِنْ شُبِّهَ لَهُمْ وَإِنَّ الَّذِينَ اخْتَلَفُوا فِيهِ لَفِي شَكٍّ مِنْهُ مَا لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلَّا اتِّبَاعَ الظَّنِّ وَمَا قَتَلُوهُ يَقِينًا بَلْ رَفَعَهُ اللَّهُ إِلَيْهِ وَكَانَ اللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمًا﴾[۳۰].
  2. صاحب کتاب نبودن حضرت عیسی(ع): بنابر باور مسیحیان که برگرفته از اناجیل است حضرت عیسی(ع) کتابی به نام انجیل نداشته است؛ اما قرآن بیان می‌‌کند خداوند، انجیل را بر عیسی(ع)، نازل کرده است: ﴿قَالَ إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ آتَانِيَ الْكِتَابَ وَجَعَلَنِي نَبِيًّا﴾[۳۱].[۳۲]
  3. تثلیث: یعنی الوهیت حضرت مسیح و روح القدس خواندن آن در کنار خداوند. قرآن کریم از این اعتقاد به عنوان اعتقاد نصارا یاد کرده و آن را مورد مذمت قرار داده است: ﴿يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ وَلَا تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ إِنَّمَا الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَكَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَى مَرْيَمَ وَرُوحٌ مِنْهُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَلَا تَقُولُوا ثَلَاثَةٌ﴾[۳۳]؛ ﴿لَقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ ثَالِثُ ثَلَاثَةٍ وَمَا مِنْ إِلَهٍ إِلَّا إِلَهٌ وَاحِدٌ وَإِنْ لَمْ يَنْتَهُوا عَمَّا يَقُولُونَ لَيَمَسَّنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ﴾[۳۴].[۳۵]

انجیل و مهدویت

انجیل از دیدگاه مسیحیت

مسیحیان عقیده ندارند که عیسی کتابوبه نام انجیل آورد[۳۸] آنان معتقدند، بعد از عروج عیسی(ع) پیروان وی، اقوال، اعمال و حوادثی که برای آن حضرت اتفاق افتاده بود را به صورت روایت‌هایی شفاهی، نقل می‌‌کردند و یک سنت شفاهی در بین آنها، رایج بود.[۳۹] تنها در نیمه دوم قرن اول میلادی بود که فکر کتابت این سنت شفاهی در میان پیروان مسیحیت، قوت گرفت و عده ای به نوشتن اقوال و اعمال عیسی(ع)، که در آن زمان، رایج بود و از سوی حواریان و شاگردان آنها نقل می‌‌شد، پرداختند.[۴۰] و این نوشته‌ها را انجیل نامیدند.

نوشته شدن این انجیل‌ها زمانی شروع شد که مسیحیت توسط پُولس "polus" که سال‌ها بعد از حضرت عیسی به این دین ایمان آورد[۴۱] در مناطق مختلفی از اروپا و آسیای صغیر پراکنده شده بود و عده زیادی از غیر یهودیان ساکن در مناطق نامبرده بدون این که شریعت موسی(ع) که مورد تأیید عیسی(ع)[۴۲] و حواریان ساکن در فلسطین بود را قبول کنند به آیین مسیحیت گرویده بودند و کلیساهای متعددی در انطاکیه، ایکونیوم، لیسترا، پرگا، کورنت و... تشکیل شده بود[۴۳] به همین دلیل هنگامی که نهضت کتابتِ سنت شفاهی مسیحیت، آغاز شد، هر کس، به تشخیص خود و سبک خاصی که داشت به تدوین اعمال، اقوال و حوادث مربوط به حضرت عیسی(ع) پرداخت.[۴۴] و بدین ترتیب نوشته‌های متعددی به نام انجیل، به وجود آمد.[۴۵] که با محیط‌های مختلف، قابل انطباق بوده و نیازهای کلیساها را رفع می‌‌کردند.[۴۶]. تعدد متون فوق، باعث شد تا کلیسا معین کند که کدام یک از نوشته‌های مسیحی را معتبر و معیار می‌‌داند و البته این کار آسانی نبود؛ زیرا همه، نوشته‌های خود را اصیل و معتبر می‌‌دانستند. افزون بر انجیل‌های چهارگانه، کتاب اعمال رسولان، نامه‌های رسولان و همچنین کتاب مکاشفه که امروزه عهد جدید را تشکیل می‌‌دهند، متن‌های دیگری نیز تداول عام داشتند. انجیل توما، انجیل حقیقت، انجیل دوم متی، اعمال پطرس، اعمال یوحنا[۴۷] و همچنین انجیل برنابا، انجیل ناصریان، انجیل عبرانیان، انجیل مصریان و... از جمله این انجیل‌ها بودند.[۴۸].

با این حال در اواسط قرن دوم میلادی مارسیون مقامات کلیسا را سخت تحت فشار قرار داد که موضع خود را تعیین کنند. وی، مخالف سرسخت یهودیان بود و در آن موقع تمام عهد عتیق و آن چه از نوشته‌های پس از عیسی(ع) که خیلی مرتبط با عهد عتیق بود یا از اخبار و احادیث یهودی، نشئت می‌‌گرفت را طرد می‌‌کرد. مارسیون، فقط انجیل لوقا و نوشته‌های پولس را معتبر می‌‌دانست؛ زیرا فکر می‌‌کرد که لوقا سخن گوی پولس بوده است.[۴۹] کلیسا در واکنش به رفتار مارسیون، وی را کافر اعلام کرد و رساله‌های پولس را کنار گذاشت؛ اما بار دیگر انجیل‌های متی، مرقس، لوقا و یوحنّا را معتبر شناخته و چند اثر دیگر مانند اعمال رسولان را بر آنها افزود؛ با این همه در قرن‌های نخستین میلادی، فهرست کتاب‌های عهد جدید، نهایی نشد و لیست رسمی این کتاب‌ها با زمان تغییر می‌‌کرد و کم و زیاد می‌‌شد. به عنوان مثال، نوشته‌هایی که بعداً غیر معتبر، شناخته شدند، در مجموعه قبلی درج شده بود و حال آنکه نوشته‌های دیگری که در عهد جدید کنونی، قرار گرفته‌اند، در آن زمان، حذف شده بودند. شک و تردید در این موضوع تا مجمع روحانی هیپون در سال "۳۹۳میلادی" و مجمع روحانی کارتاژ در سال "۳۹۷میلادی" طول کشید.[۵۰] و در مجمع اخیر بود که حذف‌های نهایی به عمل آمد و بیش از صد انجیل از بین برده شد و تنها چهار انجیل نگهداری شد تا در لیست نوشته‌های عهد جدید که کانن نامیده می‌‌شود، وارد شوند[۵۱] بدین ترتیب در اوایل قرن پنجم میلادی تنها چهار انجیل توانستند به عنوان انجیل‌های رسمی جایگاه ثابتی را در عهد جدید، پیدا کنند.[۵۲].

  1. انجل مَرْقس: این ا نجیل در حوالی سال ۷۰ میلادی توسط شخصی به نام مَرْقُس "Marcus"، تألیف شده است[۵۳]. مرقس جنبه‌های بشری عیسی را به گونه ای برجسته، نشان می‌‌دهد و بدین وسیله بر انسان بودن او تأکید میورزد. انجیل مرقس مژده عیسی را به شکل اساسی و نزدیک به صورت ابتدایی آن می‌‌آورد و اصول آن چنین است: از گناه دور شوید و به درگاه الهی توبه کنید؛ زندگی خود را با شریعت خدا هماهنگ سازید و ملکوت همین است[۵۴] رنج‌های عیسی(ع) جایگاه بسیار مهمی در این انجیل به خود اختصاص داده است.
  2. انجیل متی: این انجیل توسط شخصی به نام مَتّی "Matthew" نوشته شده است. عده ای معتقدند که متّای حواری در اواخر سده اول میلادی مجموعه ای از سخنان عیسی(ع) که احتمال دارد خودش گردآوری کرده و به زبان آرامی نوشته بود را منبع اطلاعات خویش قرار داده و سپس آن را با انجیل مَرْقُس درهم آمیخته و انجیلی دیگر خطاب به یهودیان و برای ردِّ انتقادهای آنان نگاشت[۵۵]. برخی زمان تألیف این انجیل را سال "۸۰ و ۹۰ م" و مکان تألیف آن را سوریه و فلسطین می‌‌دانند. این کتاب، چون برای یهودیان نوشته شده از شواهد عهد عتیق، بسیار استفاده کرده است[۵۶]. این انجیل، عیسی(ع) را به عنوان متمم دین یهود، معلم اعظم، موسای جدید و صاحب شریعت عهد جدید، معرفی می‌‌کند. شیوه ادبی نویسنده این انجیل بر گردآوری گفتارها و کارهای عیسی بر اساس ترتیب اهمیت موضوعی، استوار است و نه ترتیب تاریخی آنها[۵۷].
  3. انجیل لُوقا: این انجیل در سال‌های "۸۰ و ۹۰میلادی" توسط شخصی به نام لوقا "Luke" در انطاکیه و خطاب به مشرکین تألیف شده است.[۵۸] لُوقا را به عنوان یار غیر یهودی الاصل پولس رسول معرفی می‌‌کنند، پس وی یکی از دوازده شاگرد عیسی(ع) نبوده است. وی، با آنکه بسیار به انجیل مَرْقُس تکیه می‌‌کند، در نوشته خود برخی از اندیشه‌های کلامی را وارد کرده که در دو انجیل قبل وجود ندارد. یعنی حوادث زندگی عیسی(ع) و تعالیم وی در این انجیل در پرتو مرگ و رستاخیز وی تفسیر می‌‌شود[۵۹]. مهم‌ترین اندیشه‌های انجیل لوقا را می‌‌توان چنین خلاصه کرد: عمومیت رسالت عیسی و این که وی نه تنها به سوی یهود، بلکه به سوی همه امت‌ها فرستاده شده است. عیسی دوست گناه کاران و غم خوار رنج دیدگان... و مرد دعاست.[۶۰].
  4. انجیل یُوحنّا: این انجیل در بین سال‌های "۹۵تا ۱۰۰م" توسط شخصی به نام یُوحنّا "yuhanna" و در آسیای صغیر، تألیف شده است.[۶۱] یک دقت کامل در انجیل مذکور روشن می‌‌کند که خوانندگان انجیل یوحنا از وقایعی که در انجیل‌های سه گانه[۶۲]، نقل شده، اطلاع داشته‌اند. از این جهت معلوم است که انجیل یُوحنّا قدری عقب‌تر از انجیل‌های دیگر، نوشته شده است.[۶۳] این انجیل مدعی شرح حال نویسی حضرت عیسی(ع) نیست و مسیح را از لحاظ خداشناسی به عنوان لوگوس "کلمه" خداوند، آفریدگار جهان و رهاننده بشر، معرفی می‌‌کند و با انجیل‌های همنوا در بسیاری از جزئیات و همچنین در توصیف کلی مسیح مغایرت دارد.[۶۴] از دیدگاه انجیل یوحنا، حوادث زندگی عیسی مسیح از تأثیر زندگی و کارهایش بر جامعه مسیحی حکایت می‌‌کند... انجیل یوحنا می‌‌گوید: عیسی نور، حقیقت، حیات و کسی است که راه رسیدن به خدا را به ما نشان می‌‌دهد.[۶۵] همه این تعالیم در سخنان طولانی عیسی(ع) در شام آخری که با شاگردان صرف کرد، یافت می‌شود.[۶۶]. با آنکه انجیل‌های مَرْقس، متی و لوقا به دلیل ساختار و نحوه نقل کارها و سخنان عیسی(ع)، اناجیل همنوا و نظیر، نامیده می‌‌شوند.[۶۷] و اصل همه آنها به زبان یونانی نوشته شده است.[۶۸] با این همه میان یک انجیل با انجیل دیگر تناقض‌های فراوان، وجود دارد و در آنها اطلاعات تاریخی مبهم، شباهت با افسانه‌های خدایان مشرکان، حوادث ساختگی برای اثبات تحقق یافتن پیش گویی‌های عهد قدیم و... موجود است[۶۹].
  5. انجیل برنابا: نام اصلی نویسنده این انجیل یوسف می‌‌باشد. وی از پدر و مادری یهودی در جزیره قبرس به دنیا آمد. نژاد او به سبط لاوی از اسباط خاندان اسرائیل می‌‌رسد و لقب برنابا "Barnaba" که مرکب از بر و نابا یعنی فرزند اندرز یا فرزند تسلیت، می‌‌باشد،توسط حواریان عیسی(ع) به وی عطا شده است.[۷۰] نسخه اصلی انجیل بِرنابا که به زبان ایتالیایی در ۲۲۲ فصل کوچک و بزرگ و ۲۲۵ صفحه ضخیم در کتاب خانه دربار وین، نگهداری می‌‌شود برای اولین بار توسط راهب ایتالیایی فِرامارینو در اواخر قرن شانزدهم میلادی از کتاب خانه پاپ بیرون آورده شد و در معرض استفاده همگان قرار گرفت[۷۱] یکی از اهداف اصلی برنابا در نوشتن انجیل به گونه ای که خودش در اوّل کتاب گفته است، برافروختن چراغ توحید، می‌‌باشد و عیسی(ع) نیز مانند پیامبران دیگر، همان را ترویج می‌‌کرده است. جالب است که برنابا می‌‌نویسد: چون آدم و حوا از بهشت بیرون شدند، مشاهده کردند که بالای دروازه بهشت نوشته اند:لااله إلاّ اللّه محمّد رسول اللّه[۷۲] در این انجیل بارها به نماز خواندن مسیح، اشاره شده است[۷۳]. برنابا، اظهار می‌‌دارد که عیسی(ع) چندین بار مردم را جمع کرد و به آنان فرمود که او را پسر خدا نخوانند و حتی نیروی اعجاز خود را به دیگران داده که مردم از این خیال زشت، برگردند.[۷۴] وی، به صلیب کشیده شدن عیسی(ع) را انکار می‌‌کند[۷۵] در این انجیل بیش از ده مرتبه نام پیامبر اسلام به لفظ محمد(ص) آمده است[۷۶].

منابع

  1. پژوهشکده علوم اسلامی امام صادق (ع)، فرهنگ شیعه
  2. سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم
  3. محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی
  4. حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان
  5. رضوی، رسول، مقاله «انجیل»، دانشنامه کلام اسلامی ج۱

پانویس

  1. ↑ ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۱۳۸.
  2. ↑ قاموس کتاب مقدس، ۱۱۱
  3. ↑ لوقا ،۱ـ۴
  4. ↑ رضوی، رسول، مقاله «انجیل»، دانشنامه کلام اسلامی ج۱ ص ۵۰۱.
  5. ↑ دائرة المعارف کتاب مقدس‌، ۲۵۹؛ عهدین‌، قرآن و علم‌، ۱۰۷؛ قاموس کتاب مقدس‌، ۱۱۲ و ۱۱۳.
  6. ↑ فرهنگ شیعه، ص ۱۳۸.
  7. ↑ دائرة المعارف کتاب مقدس‌، ۲۵۹؛ عهدین‌، قرآن و علم‌، ۱۰۷؛ قاموس کتاب مقدس‌، ۱۱۲ و ۱۱۳.
  8. ↑ دائرة المعارف کتاب مقدس‌، ۲۵۹؛ عهدین‌، قرآن و علم‌، ۱۰۷؛ قاموس کتاب مقدس‌، ۱۱۲ و ۱۱۳.
  9. ↑ فرهنگ شیعه، ص ۱۳۹.
  10. ↑ فرهنگ شیعه، ص ۱۴۰-۱۴۱.
  11. ↑ ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۱۳۸.
  12. ↑ «و اگر آنان تورات و انجیل و آنچه را از پروردگارشان به سوی آنها فرو فرستاده شده است، بر پا می‌داشتند از نعمت‌های آسمانی و زمینی برخوردار می‌شدند ؛ برخی از ایشان امتی میانه‌رو هستند و بسیاری از آنان آنچه انجام می‌دهند زشت است» سوره مائده، آیه ۶۶.
  13. ↑ ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۱۴۰.
  14. ↑ ر.ک: میشل، توماس، کلام مسیحی، انتشارات ادیان، ترجمه حسین توفیقی، ص ۲۶.
  15. ↑ .ر.ک: میشل، توماس، کلام مسیحی، انتشارات ادیان، ترجمه حسین توفیقی، ص ۲۶.
  16. ↑ «بگو: ای اهل کتاب! تا تورات و انجیل و آنچه را از پروردگارتان به سوی شما فرو فرستاده شده است بر پا ندارید بر حق نیستید ؛ و بی‌گمان آنچه از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است بر سرکشی و کفر بسیاری از آنان می‌افزاید پس بر گروه کافران اندوه مخور» سوره مائده، آیه ۶۸.
  17. ↑ «و اگر آنان تورات و انجیل و آنچه را از پروردگارشان به سوی آنها فرو فرستاده شده است، بر پا می‌داشتند از نعمت‌های آسمانی و زمینی برخوردار می‌شدند ؛ برخی از ایشان امتی میانه‌رو هستند و بسیاری از آنان آنچه انجام می‌دهند زشت است» سوره مائده، آیه ۶۶.
  18. ↑ ر.ک: سعیدیان‌فر، محمد جعفر، ایازی، سید محمد علی ، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم، ص ۱۸۴-۱۸۸.
  19. ↑ «(این) کتاب را که کتاب‌های آسمانی پیش از خود را راست می‌شمارد، به حق بر تو (به تدریج) فرو فرستاد و تورات و انجیل را (یکجا) فرو فرستاد» سوره آل عمران، آیه ۳.
  20. ↑ «محمد، پیامبر خداوند است و آنان که با وی‌اند، بر کافران سختگیر، میان خویش مهربانند؛ آنان را در حال رکوع و سجود می‌بینی که بخشش و خشنودی‌یی از خداوند را خواستارند؛ نشان (ایمان) آنان در چهره‌هایشان از اثر سجود، نمایان است، داستان آنان در تورات همین است و در انجیل» سوره فتح، آیه ۲۹.
  21. ↑ «همان کسان که از فرستاده پیام‌آور درس ناخوانده پیروی می‌کنند، همان که (نام) او را نزد خویش در تورات و انجیل نوشته می‌یابند» سوره اعراف، آیه ۱۵۷.
  22. ↑ «ای اهل کتاب! فرستاده ما نزد شما آمده است که بسیاری از آنچه را که از کتاب (آسمانی خود) پنهان می‌داشتید برای شما بیان می‌کند و بسیاری (از لغزش‌های شما) را می‌بخشاید» سوره مائده، آیه ۱۵.
  23. ↑ «وصفشان در تورات و در انجيل، كه چون كشته‏ اى هستند كه جوانه بزند و آن جوانه محكم شود و بر پاهاى خود بايستد و كشاورزان را به شگفتى وادارد، تا آنجا كه كافران را به خشم آورد.» سوره فتح، آیه ۲۹.
  24. ↑ «نشان (ایمان) آنان در چهره‌هایشان از اثر سجود، نمایان است» سوره فتح، آیه ۲۹.
  25. ↑ «وصفشان در انجيل» سوره فتح، آیه ۲۹.
  26. ↑ «همان کسان که از فرستاده پیام‌آور درس ناخوانده پیروی می‌کنند، همان که (نام) او را نزد خویش در تورات و انجیل نوشته می‌یابند؛ آنان را به نیکی فرمان می‌دهد و از بدی باز می‌دارد» سوره اعراف، آیه ۱۵۷.
  27. ↑ ر.ک: سعیدیان‌فر، محمد جعفر، ایازی، سید محمد علی ، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم، ص ۱۸۴-۱۸۸.
  28. ↑ «همانا خداوند از مؤمنان، خودشان و دارایی‌هاشان را خریده است در برابر اینکه بهشت از آن آنها باشد؛ در راه خداوند کارزار می‌کنند، می‌کشند و کشته می‌شوند بنا به وعده‌ای راستین که بر عهده او در تورات و انجیل و قرآن است و وفادارتر از خداوند به پیمان خویش کیست» سوره توبه، آیه ۱۱۱.
  29. ↑ ر.ک: سعیدیان‌فر، محمد جعفر، ایازی، سید محمد علی ، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم، ص ۱۸۴-۱۸۸.
  30. ↑ «و (این) گفتارشان که «ما مسیح عیسی فرزند مریم، پیامبر خداوند را کشتیم» در حالی که او را نکشتند و به صلیب نکشیدند، بلکه بر آنان مشتبه شد و آنان که در این (کار) اختلاف کردند نسبت بدان در تردیدند، هیچ دانشی بدان ندارند، جز پیروی از گمان و به یقین او را نکشت بلکه خداوند او را نزد خویش فرا برد و خداوند پیروزمندی فرزانه است» سوره نساء، آیه ۱۵۷ ـ ۱۵۸
  31. ↑ «(نوزاد) گفت: بی‌گمان من بنده خداوندم، به من کتاب (آسمانی) داده و مرا پیامبر کرده است» سوره مریم، آیه ۳۰.
  32. ↑ ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۱۴۰.
  33. ↑ «ای اهل کتاب! در دینتان غلوّ نورزید و درباره خداوند جز راستی سخنی بر زبان نیاورید؛ جز این نیست که مسیح عیسی پسر مریم، پیامبر خداوند و «کلمه اوست» که آن را به (دامان) مریم افکند و روحی از اوست پس به خداوند و پیامبرانش ایمان آورید و سخن از (خدای) سه‌گانه مگویید» سوره نساء، آیه ۱۷۱.
  34. ↑ «به راستی آنان که گفتند خداوند یکی از سه (اقنوم) است کافر شدند و هیچ خدایی جز خدای یگانه نیست و اگر از آنچه می‌گویند دست نکشند به یقین به کافران ایشان عذابی دردناک خواهد رسید» سوره مائده، آیه ۷۳.
  35. ↑ ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۱۴۰.
  36. ↑ ر.ک: حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان، ص۱۲۵.
  37. ↑ ر.ک: حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان، ص۱۲۵.
  38. ↑ کلام مسیحی،ص۴۹ـ ۵۰
  39. ↑ تکوین الاناجیل، ص۲۴ و کلام مسیحی، ص۴۳
  40. ↑ تکوین الاناجیل، ص۳۰
  41. ↑ تاریخ جامع ادیان، ص۶۱۴
  42. ↑ لوقا، ۱۶و ۱۷
  43. ↑ تاریخ جامع ادیان، ص۶۱۳ـ ۶۱۶
  44. ↑ لوقا، باب اول۱ـ۴ و تکوین الاناجیل، ص۲۴
  45. ↑ کلام مسیحی، ص۵۱ـ ۵۲ دین مسیح، ص۴۷ و تکوین الاناجیل، ص۳۰
  46. ↑ مقایسه ای میان تورات، انجیل، قرآن و علم، ص۸۵
  47. ↑ دین مسیح، ص۴۷و ۴۸ تکوین الاناجیل، ص۳۰
  48. ↑ مقایسه ای میان تورات، انجیل، قرآن و علم، ص۱۱۰و ۱۱۱
  49. ↑ مسیحیت و بدعتها، ص۴۹
  50. ↑ مقایسه ای میان تورات، انجیل، قرآن و علم، ص۱۱۱و ۱۱۲؛ دین مسیح، ص۴۷و ۴۸ و عیسی اسطوره یا تاریخ، ص۳۰ـ ۳۱
  51. ↑ دین مسیح، ص۴۸
  52. ↑ تاریخ تفکر مسیحی، ص۵
  53. ↑ تاریخ جامع ادیان، ص۵۷۶، تکوین الاناجیل،ص۳۱
  54. ↑ کلام مسیحی، ص۴۶
  55. ↑ قاموس کتاب مقدس، ص۱۱۲
  56. ↑ تکوین الاناجیل، ص۳۱
  57. ↑ کلام مسیحی، ص۴۴
  58. ↑ تاریخ تمدن، ج۳، ص۶۵۵، تکوین الأناجیل، ص۳۱
  59. ↑ کلام مسیحی، ص۴۶
  60. ↑ همان، ص۴۷
  61. ↑ تکوین الاناجیل، ص۳۱
  62. ↑ همنوا
  63. ↑ قاموس کتاب مقدس، ص۱۱۲
  64. ↑ تاریخ تمدن، ج۳، ص۶۵۵
  65. ↑ کلام مسیحی، ص۴۹
  66. ↑ انجیل یوحنا۱۳/۱۷
  67. ↑ کلام مسیحی، ص۴۲
  68. ↑ تاریخ تمدن، ج۳، ص۶۵۴
  69. ↑ همان، ص۶۵۵
  70. ↑ سیر تاریخی انجیل برنابا، ص۹ـ ۱۱
  71. ↑ سیر تاریخی انجیل برنابا، ص۷و۹ و الرحلة المدرسیة، ج۱، ص۲۱۲ ـ۲۱۴
  72. ↑ انجیل برنابا۴۱، ۳۳
  73. ↑ همان، باب ۱۱۹
  74. ↑ انجیل برنابا باب ۱۲۶
  75. ↑ همان، باب ۲۱۵
  76. ↑ همان،۹۷، ۱۹
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=انجیل_در_کلام_اسلامی&oldid=929845»