دانشنامهٔ امام مهدی ج۱ (کتاب)
این کتاب، جلد اول از مجموعهٔ ده‌جلدی دانشنامهٔ امام مهدی است و با زبان فارسی به بررسی مسائل مرتبط با موضوع مهدویت، با تکیه بر نصوص معتبر اسلامی می‌پردازد. این مجموعه اثر محمد محمدی ری‌شهری است و انتشارات مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث انتشار آن را به عهده داشته است. آماده‌سازی جلدهای ده‌گانهٔ این اثر برای انتشار با همکاری سید محمد کاظم طباطبایی، محمود کریمیان، محمد رضا سجادی‌طلب، سید محمود طباطبایی‌نژاد، سید روح‌الله سید‌طبایی و ترجمه عبدالهادی مسعودی همراه بوده است.
| دانشنامهٔ امام مهدی(ع) ، ج ۱ | |
|---|---|
 | |
| از مجموعه | دانشنامهٔ امام مهدی |
| زبان | فارسی |
| ترجمهٔ کتاب | بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ |
| نویسنده | محمد محمدی ری‌شهری |
| به کوشش | سید محمد کاظم طباطبایی محمود کریمیان محمد رضا سجادی‌طلب سید محمود طباطبایی‌نژاد سید روح‌الله سید‌طبایی |
| مترجم | عبدالهادی مسعودی |
| موضوع | امامت، امام مهدی |
| مذهب | شیعه |
| ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث|انتشارات انتشارات مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث]][[رده:انتشارات انتشارات مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث]] |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۹۳ ش |
| تعداد صفحه | ۴۲۸ |
| شابک | ۹۷۸-۹۶۴-۴۹۳-۷۵۵-۲ |
| شماره ملی | ۳۴۴۳۷۷۱ |
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «دانشنامه امام مهدی(ع) شامل یک درآمد، چهارده بخش و هفتاد فصل است و در آن مسائل مرتبط با موضوع مهدویت، با تکیه بر نصوص اسلامی "متون آیات و احادیث"، بررسی شده است. مروری کلی بر بخش‌ها و زیرفصلهای آن نشان می‌‌دهد که مجموعه مزبور از بخش‌های ذیل تشکیل شده است: بخش اول: مهدویت از نگاهی کلی. پیش از طرح مباحث مربوط به زندگی امام مهدی(ع) از ولادت تا تشکیل حکومت، در نخستین بخش از این دانشنامه، عقیده به امام مهدی(ع) از نگاه قرآن و احادیث پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) به طور کلی و در پنج فصل بررسی شده است در فصل "تداوم رهبری الهی"، آیات و احادیثی نقل شده که بر حضور امام و حجتی الهی در زمین از آغاز تشکیل جامعه بشر تا پایان جهان تأکید دارد و گویای آن است که پس از پیامبر خاتم(ص) ، امامان از نسل ایشان خواهند بود. در فصل دوم با عنوان "تداوم امامت در نسل پیامبر"، تداوم امامت و رهبری امت در نسل پیامبر خاتم(ص) تا قیامت، بر پایه حدیث متواتر ثقلین که مورد اتفاق شیعه و سنی است، اثبات میگردد. پایانبخش این فصل، تحلیلی فشرده است که در آن از سند این حدیث و دلالت آن بر عصمت اهل بیت(ع) و مرجعیت علمی آنان برای امت اسلامی و همچنین امامت امام مهدی و غیبت او بحث شده و در ضمن آن، نکاتی هم درباره این حدیث نقل شده است. عنوان فصل سوم، "شمار رهبران الهی پس از پیامبر" است که ابتدا احادیثی را که در آنها پیامبر با تعبیرهای گوناگون، رهبران الهی پس از خود را شناسانده، گزارش گردیده و در ادامه با پژوهش در سند این احادیث، زمان و مکان صدور آنها، اختلاف در متن آنها، مقصود از آنها و نظریههایی که در باره آنها وجود دارد، اثبات میشود که این احادیث جز بر عقاید پیروان اهل بیت در باره امامت خاندان رسالت منطبق نیست.»
فهرست کتاب
- اهدا
- پیشگفتار
- مقدمه مترجم
- درآمد
دانشنامه امام مهدی(ع) در یک نگاه
- بخش اول: مهدویت از نگاهی کلی
- بخش دوم: زندگی نامه امام مهدی(ع)
- بخش سوم: غیبت امام مهدی(ع)
- بخش چهارم: سفرا و وکلای امام مهدی(ع)
- بخش پنجم: توقیعات امام مهدی(ع)
- بخش ششم: دیدار با امام مهدی(ع)
- بخش هفتم: وظایف مسلمانان در روزگار غیبت
- بخش هشتم: دعا، توسل و استخاره
- بخش نهم: زیارات
- بخش دهم: نشانه‌های ظهور
- بخش یازدهم: قیام
- بخش دوازدهم: سیره حکومتی
- بخش سیزدهم: نمونه‌هایی از سروده‌های مهدوی
- بخش چهاردهم: کتاب‌شناسی مهدویت
مراحل تحقیق و تدوین دانشنامه
- اخذ و تدوین متن
- تکمیل پژوهش
- افزوده‌های پژوهشی
- تدوین نهایی
- ترجمه
ویژگی‌های دانشنامه امام مهدی(ع)
- بهره گیری از تجربه نگارشِ دو دانشنامه
- اعتبارسنجی مضاعف منابع
- استناد گسترده به منابع فریقین
- نقد و ارزشیابی دلایل غیرنقلی مهدویت
- جامعیت و گزیده نگاری
- تبیین و تحلیل
- نقد و بررسی
- تبیین عقاید دیگران درباره منجی
- جمع بندی و تحلیل گزارش‌های متعارض
- پاسخگویی به پرسش‌ها و شبهه‌ها
- ارائه گزیده‌ای از سروده‌های مهدوی در پانزده قرن
- تنظیم منطقی و آسان‌یاب
- برطرف کردن نیازهای فرعی پژوهشگر
- هشدار درباره خرافه‌گرایی
- روش دانشنامه در تکریم معصومان
رویکردهای پژوهشی در مهدویت نگاری
مهدویت از نگاه اهل سنت
- پیگیری روایات مهدوی در منابع روایی اهل سنت
- نقاط اشتراک
- نقاط اختلاف
منجی موعود در ادیان ابراهیمی
- معرفی عهدین
- پیشگویی‌های تورات درباره ظهور منجی
- پیشگویی‌های انجیل از ظهور منجی
- تشابه پیشگویی‌های عهدین و منابع اسلامی
منجی موعود در ادیان غیرابراهیمی
نام‌های منجی موعود در ادیان
- یهودیت و مسیحیت
- دین زرتشت و دیگر ادیان کهن ایرانی
- ادیان هندی
مهدویت در نگاشته‌های مستشرقان
- مهدویت در آثار مستشرقان
- زمینه‌ها و ابعاد اهمیت
- سیر تاریخی و قلمرو جغرافیایی
- ادوار تاریخی و رویکردها
- روش‌شناسی مهدویت پژوهی در غرب
- روش تاریخی
- روش پدیدارشناسانه
- مسائل و شبهات
مهدویت و جهانی شدن
- جهانی شدن در منابع دینی
- جهانی شدن در دوره معاصر
- دیدگاه‌های شکلی جهانی شدن
- چالش‌ها و فرصت‌های جهانی شدن
- ریشه‌های تاریخی جهانی شدن
- نقد مبانی فکری جهانی سازی غربی
- امتیازات طرح اسلام
دلایل غیرنقلی بر ضرورت وجود امام مهدی(ع)
- برهان فطرت
- برهان قاعده لطف
- برهان امکان اشرف
- برهان ضرورت پرستش
- برهان واسطه فیض
- برهان علت غایی
- برهان نظام اصلح (عنایت)
- برهان عدم تبعیض در فیض
- برهان استقراء تام
- برهان رئیس مدینه فاضله
- برهان حساب احتمالات
- برهان مظهر جامع
- برهان تجلی اعظم
- برهان تقابل الوهیت و عبودیت
- جمع بندی
گزاره‌های اعتقادی و گزاره‌های تاریخی مهدویت
- گزاره‌های اعتقادی مباحث مهدوی
- گزاره‌های تاریخی مهدوی
- چند نکته مهم در مهدویت پژوهی
بخش یکم امام مهدی(ع) در پرتو ادله کلی
فصل یکم استمرار امامت
- پژوهشی درباره تداوم رهبری در همه عصرها
- نقد دلایل نفی استمرار امامت
فصل دوم: حدیث ثقلین
- حدیث ثقلین، به روایت پیروان اهل بیت(ع)
- حدیث ثقلین، به روایت اهل سنت
- جایگاه‌های صدور حدیث ثقلین
- معنای عترت و اهل بیت
- پژوهشی درباره حدیث ثقلین
- متن حدیث ثقلین
- راویان حدیث ثقلین
- صحت و صدور حدیث ثقلین
- موارد صدور حدیث ثقلین
- مقصود از عترت و اهل بیت
- معنای حدیث ثقلین
- دلالت حدیث ثقلین بر امامت امام مهدی(ع)
- بررسی گزارشی دیگر درباره حدیث ثقلین
فصل سوم: احادیث شمار امامان(ع)
- روایت‌های دوازده خلیفه
- روایات دوازده امیر
- پژوهشی درباره احادیث مربوط به دوازده خلیفه
- ارزیابی سند احادیث
- زمان و مکان صدور حدیث
- اختلاف در متن احادیث
- مقصود از دوازده خلیفه
- شماری از آرای غیرمنطبق بر خلفای دوازده گانه
- روایات دوازده امام
- روایات دوازده وصی
- روایات دوازده محدث
- روایات دوازده هدایت یافته
- روایات به شمار دوازده نقیب بنی اسرائیل
- روایت‌های در بردارنده شمار و نام امامان(ع)
- حدیث لوح
- تحقیق درباره حدیث لوح
- مباحث مرتبط با سند
- بررسی متن حدیث لوح[۱].
دربارهٔ پدیدآورندگان
| سید محمد کاظم طباطبایی (همکار تدوین) |
|---|
 |
| محمود کریمیان (همکار تدوین) |
|---|
 حجت الاسلام و المسلمین محمود کریمیان (متولد ۱۳۵۱، قم)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون: جواد تبریزی، سید محمود هاشمی شاهرودی، محمد فاضل لنکرانی، حسین وحید خراسانی و جعفر سبحانی پیگیری کرد. وی تحصیلات دانشگاهی خویش را در مقطع کارشناسی معارف پیگیری کرد. او تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. همکاری در تدوین «دانشنامه اميرالمؤمنين (ع)»، «حكمت نامه امام حسين (ع)»، «دانشنامه امام حسین (ع)»، «حکمت نامه پیامبر اعظم (ص)»، «دانشنامه امام مهدی (ع)»، نگارش «اعتبارسنجی و فقه الحدیث آخرین توقیع» و «تعامل دو مکتب حدیثی شیعه و سنی» برخی از فعالیت های علمی و پژوهشی اوست.[۴] |
| محمد رضا سجادی‌طلب (همکار تدوین) |
|---|
|
در مورد آقای محمد رضا سجادی‌طلب اطلاعاتی در دست نیست. |
| سید محمود طباطبایی‌نژاد (همکار تدوین) |
|---|
 حجت الاسلام و المسلمین سید محمود طباطبایی‌نژاد (متولد ۱۳۴۰، یزد)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون: جواد تبریزی، محمد فاضل لنکرانی، علی پناه اشتهاردی، سید موسی شبیری زنجانی و سید احمد مددی پیگیری کرد. حضور در دفاع مقدس ازجمله فعالیت‌های وی می‌باشد. او تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. همکاری در تدوین «دانشنامه اميرالمؤمنين (ع)»، «حكمت نامه امام حسين (ع)»، «سیاست نامه امام علی (ع)»، «دانشنامه امام حسین (ع)»، «شهادت نامه امام حسین (ع)»، «دانشنامه امام مهدی (ع)»، «زندگینامه اهل بیت (ع)»، «فرهنگنامه زیارت عتبات» برخی از فعالیت های علمی و پژوهشی اوست.[۵] |
| سید روح‌الله سید‌طبایی (همکار تدوین) |
|---|
 |
| عبدالهادی مسعودی (مترجم) |
|---|
 حجت الاسلام و المسلمین عبدالهادی مسعودی (متولد ۱۳۴۳، قم)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون: جواد تبریزی، حسین وحید خراسانی، سید موسی شبیری زنجانی پیگیری کرد. عضو هیئت مؤسس دارالحدیث؛ مدیریت مرکز تحقیقات دارالحدیث؛ مدیر گروه علوم حدیث دانشکده دارالحدیث؛ مدرس دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی شریف، دانشکده علوم حدیث، دانشگاه علوم پزشکی قم، دانشکده اصول دین قم، دانشگاه تقریب مذاهب تهران از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی تاکنون چندین کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «وضع و نقد حدیث»، «حکمتنامه ادب»، «حکمتنامه شادی»، «اکسیر المحبه»، «راهنمای محبت»، «مبانی و روش اندیشه علمی امام صادق»، «پژوهشی درباره رؤیت امام در روزگار غیبت کبری» و «سیمای اهل بیت» برخی از این آثار است[۷] |