خزانه‌داری علم الهی
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید. |
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل علم معصوم (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
از جمله صفات امامان معصوم(ع) صفت خزانه‌داری علم الهی است.
چیستی خزینه و خزانه دار بودن امامان
- از برخی روایات چنین برداشت می شود، امامان(علیهم السلام) خزانه‌دار علم خدا و صندوق وحی او و حجت رسا بر همۀ کسانی هستند که زیر آسمان و روی زمین‌اند.[۱]
- واژۀ "خُزّان" و "خزنة" جمع خازن است به معنای حافظ و نگهدارنده[۲]؛[۳] و "مخزن" به معنای "محلّ حفظ چیزی" است. "خزانه، اسم مکانی است که در آن چیزی حفظ می‌گردد"[۴][۵]. خزینه و معدن یعنی چیزی که کم‌کم و به تناسب نیازهای گوناگون، از آن برداشته شود.[۶] آن بزرگواران مخزن علم و دانش هستند،[۷] حقیقت و ملکوت همۀ موجودات نزد امامان(علیهم السلام) حاضر است[۸] و این یعنی دسترسی به علم غیب.[۹] در یک تقسیم علم بر دو قسم است: علوم دینی که ارتباط مستقیم با دین دارند و علوم دنیوی که ارتباط مستقیم با دین ندارد، به مقتضای "خُزَّانُ الْعِلْمِ" هر دو قسم از علوم در نزد امامان(علیهم السلام) است.[۱۰] امامان(علیهم السلام) در هر عصری که زندگی می کردند از همۀ مردم آگاه تر بودند و لذا تطبیق "خُزَّانَ الْعِلْمِ" از نظر عقلی، نقلی و واقع خارجی بر ایشان روشن است.[۱۱]
روایات خزانه دار بودن اهل بیت(علیهم السلام)
- روایاتی[۱۲] در این زمینه وارد شده است مانند: امام صادق(علیه السلام) به عبدالله بن ابی یعفور می فرماید:[۱۳] «به راستی خدا یگانه است، یگانگی پیرایه او است، در کار خود یکتا است، آفریدگانی را آفرید و آن‌ها را برای این کار سنجیده و اندازه گرفت، ای پسر یعفور ما آنانیم، ما در میان بندگانش حجت های خدائیم و خزانه‌دار علم او هستیم و قائم بر این کاریم.»[۱۴] و امام باقر(علیه السلام) فرمودند:[۱۵] «ماییم خزانه‌های علم خداوند و ماییم مفسران حقیقی وحی الهی.»[۱۶]
برداشت هایی از روایات
- نکاتی از این روایات برداشت می شود مانند:
- چیزی که در خزینه، حفظ و نگهداری می‌شود ممکن است به دیگران برسد و آنان نیز بهره‌مند گردند، لیکن چون در اختیار خازن و کلیددار است حساب و برنامه‌ای دارد، یعنی اولاً در اختیار خود خازن و نگهبان است که هرگاه بخواهد، از آن استفاده می‌کند، ثانیاً هر مقدار که خود خزانه‌دار بخواهد، به دیگران می‌دهد بدون این که از اختیار و کنترل او خارج شود.[۱۷]
- امامان(علیهم السلام) به خازنین تشبیه شده اند و خازن باید کاملا امین باشد و چون امامان(علیهم السلام) خازن علم پروردگار هستند پس مورد اطمینان و وثوق او می‌باشند و این فضیلت بزرگی است.[۱۸]
- علم در رأس تمام فضائل انسان است و انسان عالم از دیگران افضل است لذا کسانی که خازن علمند افضل از دیگرانند و پس امامان(علیهم السلام) افضل از تمام افراد و بلکه از تمام ملائکه‌اند چون هیچ مخلوقی غیر از ایشان خازن تمام علوم نیستند. و ... .[۱۹]
- بنابراین بر اساس روایات امامان(علیهم السلام) به عنوان خزانه داران علم الهی محسوب می شوند.
پرسش‌های وابسته
جستارهای وابسته
منبع‌شناسی جامع علم معصوم
منابع
منبع‌شناسی جامع خزانه‌داری علم الهی
- کتاب‌شناسی خزانه‌داری علم الهی؛
- مقاله‌شناسی خزانه‌داری علم الهی؛
- پایان‌نامه‌شناسی خزانه‌داری علم الهی.
پانویس
- ↑ ر.ک. مظفر، محمد حسین، پژوهشی در باب علم امام، ص 67؛ نمازی شاهرودی، علی، علم غیب، ص 130؛ طهرانی، عباس، دین و وجدان، ص 286 ـ 289؛ حسینی میلانی، سید علی، با پیشوایان هدایتگر، ج 2، ص 126 ـ 133؛ خاتمی، سید احمد، امامان گنجینه های علم خداوند، صفحه؟؟؟؛ صدیقی، کاظم، سیمای عرشیان در کلام ابن الرضا(علیه السلام)، ص 148؛ هاشمی، سید علی، علم امام تام یا محدود؟، صفحه؟؟؟؛ مهدی فر، حسن، علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن، صفحه؟؟؟؛ محقق فرید، محمد مهدی، مفتاح الأسرار فی علم الأئمة الأطهار، ص 64، پاورقی شماره 29
- ↑ فراهیدی، العین، ج ۴، ص ۲۰۹؛ ابن منظور، لسان العرب، ج ۱۳، ص ۱۳۹
- ↑ ر.ک. حسینی میلانی، سید علی، با پیشوایان هدایتگر، ج 2، ص 126 ـ 133؛ هاشمی، سید علی، علم امام تام یا محدود؟، صفحه؟؟؟
- ↑ معجم مقاییس اللغه، ص:۲۹۶.
- ↑ خاتمی، سید احمد، در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص:۲۱۰.
- ↑ ر.ک. طهرانی، عباس، دین و وجدان، ص 286 ـ 289
- ↑ ر.ک. حسینی میلانی، سید علی، با پیشوایان هدایتگر، ج 2، ص 126 ـ 133
- ↑ ر.ک. صدیقی، کاظم، سیمای عرشیان در کلام ابن الرضا(علیه السلام)، ص 148
- ↑ ر.ک. خاتمی، سید احمد، امامان گنجینه های علم خداوند، صفحه؟؟؟
- ↑ ر.ک. حسینی میلانی، سید علی، با پیشوایان هدایتگر، ج 2، ص 126 ـ 133
- ↑ ر.ک. حسینی میلانی، سید علی، با پیشوایان هدایتگر، ج 2، ص 126 ـ 133
- ↑ ر.ک. نمازی شاهرودی، علی، علم غیب، ص 130؛ بخارایی زاده، سید حبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل كتاب و سنت، ص 177؛ هاشمی، سید علی، علم امام تام یا محدود؟، صفحه؟؟؟؛ مهدی فر، حسن، علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن، صفحه؟؟؟؛ حسینی، سید مجتبی، مقامات اولیاء، ص 45؛ داداش زاده، داوود، علم امام در کتاب کافی و شروح آن، ص 61
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 1، ص 193: «إِنَّ اللَّهَ وَاحِدٌ مُتَوَحِّدٌ بِالْوَحْدَانِيَّةِ مُتَفَرِّدٌ بِأَمْرِهِ فَخَلَقَ خَلْقاً فَقَدَّرَهُمْ لِذَلِكَ الْأَمْرِ فَنَحْنُ هُمْ يَا ابْنَ أَبِي يَعْفُورٍ فَنَحْنُ حُجَجُ اللَّهِ فِي عِبَادِهِ وَ خُزَّانُهُ عَلَى عِلْمِهِ وَ الْقَائِمُونَ بِذَلِك»
- ↑ ر.ک. نمازی شاهرودی، علی، علم غیب، ص 130
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 1، ص 192: «نَحْنُ خُزَّانُ عِلْمِ اللَّهِ وَ نَحْنُ تَرَاجِمَةُ وَحْيِ اللَّهِ»
- ↑ ر.ک. زرین جویی، عین الله، مسئله علم امام در آثار دانشمندان معاصر شیعی، ص 51 ـ 54
- ↑ ر.ک. جوادی آملی، عبدالله، ادب فنای مقربان، ص 176 ـ 179
- ↑ ر.ک. نقوی، سید محمد تقی، شرح زیارت جامعه کبیره، ص 45 ـ 50
- ↑ ر.ک. طهرانی، عباس، دین و وجدان، ص 286 ـ 289؛ نقوی، سید محمد تقی، شرح زیارت جامعه کبیره، ص 45 ـ 50؛ بخارایی زاده، سید حبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل كتاب و سنت، ص 177؛ هاشمی، سید علی، علم امام تام یا محدود؟، صفحه؟؟؟؛ حسینی، سید مجتبی، مقامات اولیاء، ص 45