توحید صفاتی در معارف و سیره علوی

اعتقادات شیعه

‌خداشناسی
توحید	توحید ذاتی • توحید صفاتی • توحید افعالی • توحید عبادی • صفات ذات و صفات فعل
فروع	توسل • شفاعت • تبرک • استغاثه
عدل الهی
حُسن و قُبح • بداء • امر بین الامرین
نبوت
عصمت پیامبران • خاتمیت • پیامبر اسلام • معجزه • عدم تحریف قرآن
امامت
باورها	عصمت امامان • ولایت تكوینی • علم غیب • خلیفة‌الله • غیبت • مهدویت • انتظار فرج • ظهور • رجعت
امامان	امام علی • امام حسن • امام حسین • امام سجاد • امام باقر • امام صادق • امام کاظم • امام رضا • امام جواد • امام هادی • امام عسکری • امام مهدی
معاد
برزخ • معاد جسمانی • حشر • صراط • تطایر کتب • میزان
مسائل برجسته
اهل‌بیت • چهارده معصوم • کرامت • تقیه • مرجعیت • ولایت فقیه

این مدخل زیرشاخهٔ بحث توحید صفاتی است. توحید صفاتی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: توحید صفاتی در قرآن - توحید صفاتی در حدیث - توحید صفاتی در کلام اسلامی - توحید صفاتی در اخلاق اسلامی - توحید صفاتی در معارف و سیره علوی - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

«توحید صفاتی» یعنی چنانکه باری تعالی در مقام ذات، یگانه و بی‌همتا است، صفات در کمالیه خود نیز یگانه و یکتا است و همانند و نظیری برای صفاتش نیست. امیرمؤمنان، علی(ع)، می‌فرماید: «كُلُّ عَزِيزٍ غَيْرَهُ ذَلِيلٌ وَ كُلُّ قَوِيٍّ غَيْرَهُ ضَعِيفٌ وَ كُلُّ مَالِكٍ غَيْرَهُ مَمْلُوكٌ وَ كُلُّ عَالِمٍ غَيْرَهُ مُتَعَلِّمٌ وَ كُلُّ قَادِرٍ غَيْرَهُ يَقْدِرُ وَ يَعْجَزُ». هر عزتمندی غیر او ذلیل است و هر نیرومندی جز او ناتوان است و هر مالکی جز او مملوک است و هر عالمی جز او نوآموز است و هر توانایی جز او گاه توانا و گاه ناتوان است. از این روایت استفاده می‌شود که اوصاف خدای تعالی تنها ویژه اویند و کسی در آنها با او شریک نیست. عالم و قادر و مالکی در عرض او نیست و همه به او عالم و مالک و قادرند. این سخن بدان معنا نیست که صفات و و کمالات همه اشیا صفات حقند و جز حق را مطلقاً هیچ صفت و کمالی نیست؛ زیرا وجدان و برهان دلالت می‌کند که اوصاف کمالی انسان مانند قدرت و حیات مربوط به خود او است؛ نه اینکه صفات خدا بوده باشد. به عبارت دیگر صفات و کمالات موجودات از خدا و به اراده اویند؛ هر چند صفات خداوند نیستند..

منابع

1. سیدان، سید جعفر، مقاله «توحید»، دانشنامه امام علی ج۲