حضرت زینب سلام الله علیها
 |
| سوگواری امام حسین |
| رویدادها |
|---|
| واقعه عاشورا • اسیران کربلا • روز شمار واقعه عاشورا • روز عاشورا • نامه های کوفیان به امام حسین • واقعه عاشورا (از نگاه آمار) |
| افراد |
| علی اکبر • علی اصغر • عباس بن علی • زینب کبری • سکینه بنت حسین • فاطمه دختر امام حسین • مسلم بن عقیل • شهیدان کربلا • اسیران کربلا |
| جای‌ها |
| حرم امام حسین • تل زینبیه • حرم عباس بن علی • گودال قتلگاه • بین الحرمین • نهر علقمه |
| مناسبت‌ها |
| تاسوعا • عاشورا • اربعین |
| مراسم |
| مرثیه‌خوانی • نوحه • تعزیه • روضه • زنجیرزنی • سینه‌زنی • سقاخانه • سنج و دمام • دسته عزاداری • شام غریبان • تشت‌گذاری • نخل‌گردانی • قمه زنی • راهپیمایی اربعین • تابوت‌گردانی • مراسم تابوت |
حضرت زینب (س)، دختر امیر المؤمنین (ع) و فاطمه زهرا(س) در سال پنجم هجری به دنیا آمد. با عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب ازدواج کرد و دارای دو پسر به نام‌های محمّد و عون بود. او دارای فضائل بسیاری مانند فصاحت زبان، شجاعت و شهامت فوق العاده بود و در حادثه کربلا نقش ویژه‌ای داشت. ایشان سرانجام در سال ۶۳ و به نقلی ۶۵ هجری در سوریه درگذشت.
ولادت و نسب
حضرت زینب، دختر امیر المؤمنین و فاطمه زهرا(س) در سال پنجم هجری، روز ۵ جمادی الأولی در مدینه، پس از امام حسین(ع) به دنیا آمد. از القاب ایشان: عقیله بنی‌هاشم، عقیله طالبیّین، موثّقه، عارفه، عالمه، محدثه، فاضله، کامله، عابده آل علی است. زینب مخفّف "زین اب" است، یعنی زینت پدر.
حضرت زینب با عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب (پسر عموی خودش) ازدواج کرد که حاصل آن دو پسر به نام‌های محمّد و عون بودند که در کربلا به شهادت رسیدند[۱].
فضائل حضرت زینب
این بانوی بزرگ، دارای قوّت قلب، فصاحت زبان، شجاعت، زهد و ورع، عفاف و شهامت فوق العاده بود[۲]. امام حسین(ع) هنگام دیدار، به احترامش از جا برمی خواست. زینب کبری، از جدّش رسول خدا و پدرش امیر المؤمنین و مادرش فاطمه زهرا(س) حدیث روایت کرده است[۳]. ایشان از فصاحت و ادب برخوردار بود[۴].
زینب کبری(س)، پیامبر خون شهدای کربلا
زمانی که امام حسین(ع) پس از امتناع از بیعت با یزید، از مدینه به قصد مکّه خارج شد، زینب نیز با دو فرزند خود، همراه برادر شد. در طول نهضت عاشورا، نقش فداکاری‌های عظیم زینب، بسیار بود. سرپرست کاروان اسیران اهل بیت و مراقبت کننده از امام زین العابدین(ع) و افشاگر ستم‌گری‌های حکام اموی با خطبه‌های آتشین بود. زینب، هم دختر شهید بود، هم خواهر شهید، هم مادر شهید، هم عمّه شهید. پس از عاشورا و در سفر اسارت، در کوفه و دمشق، خطابه‌های آتشینی ایراد کرد و رمز بقای حماسه کربلا و بیداری مردم گشت. پس از بازگشت به مدینه نیز، در مجالس ذکری که برای شهدای کربلا داشت، به سخنوری و افشاگری می‌پرداخت. وی به "قهرمان صبر" شهرت یافت. بارزترین بُعد زندگی حضرت زینب، پاسداری از فرهنگ عاشورا بود که با خطابه‌هایش، پیام خون حسین(ع) را به جهانیان رساند[۵].
حضرت زینب امانتدار امامت در قیام حسینی
بی‌شک، یکی از برجسته‌ترین بانوانی که امانت‌های امامت را به نحو شاخص و ویژه‌ای حمل نمود و در زمان شایسته به صاحب آن امام عصر خویش، حضرت سجاد(ع) تحویل داد؛ حضرت زینب کبری(س) بود که نقش ویژه و شاخص این بزرگوار در حوادث کربلا برجسته‌تر از آن است که نیازی به ذکر و تحلیل آن باشد[۶].[۷]
وفات حضرت زینب
حضرت زینب در سال ۶۳ و به نقلی ۶۵ هجری درگذشت. قبرش در زینبیّه (در سوریّه کنونی) است. برخی نیز معتقدند مدفن او در مصر است. در کتاب خیرات الحسان" آمده است: در مدینه قحطی پیش آمد. زینب همراه شوهرش عبد الله بن جعفر به شام کوچ کردند و قطعه زمینی داشتند. زینب در همانجا در سال ۶۵ هجری درگذشت و در همان مکان دفن شد[۸].[۹]
منابع
پانویس
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۲۳۴ و فرهنگ‌نامه دینی، ص۱۱۱-۱۱۲.
- ↑ درباره مقامات معنوی زینب و ویژگی‌هایش، ر.ک: الخصائص الزینبیّه از سید نورالدین جزایری.
- ↑ الحسین فی طریقه الی الشهاده، ص۶۵.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۲۳۴.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۲۳۴ و فرهنگ‌نامه دینی، ص۱۱۱-۱۱۲.
- ↑ شیخ طوسی، الغیبة، ص۱۲۸.
- ↑ فخر روحانی، زهرا، مقاله «نقش زنان در نهضت حسینی»، فرهنگ عاشورایی ج۹ ص ۸۳.
- ↑ درباره زندگینامه حضرت زینب، از جمله ر.ک: بطله کربلا عایشه بنت الشاطی، که با نام زینب، بانوی قهرمان کربلا به قلم حبیب الله چایچیان و مهدی آیت الله زاده ترجمه شده است.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۲۳۴ و فرهنگ‌نامه دینی، ص۱۱۱-۱۱۲.