امام از دیدگاه اهل سنت
این مدخل زیرشاخهٔ بحث امام است. امام از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: امام در لغت - امام در قرآن - امام در کلام اسلامی - امام در فقه سیاسی - مقام امام - امام از دیدگاه اهل سنت - پرسش‌های مرتبطمقدمه
اصطلاح امام به معنای پیشوا و مقتدا در طول تاریخ اسلام دستخوش تغییراتی در مصداق شده است و همه فرق اسلامی فارغ از پذیرش یا عدم پذیرش آن، درباره‌اش بحث و جدل کرده‌اند.
اهل سنت امام را به معنای خلیفه و حاکم سیاسی دانسته‌اند که وظیفه‌ای جز اقامه حدود، جمع‌آوری وجوهات شرعی و مراقبت از کیان کشور اسلامی ندارد. ابوبکر باقلانی در پاسخ به دلیل نصب امام می‌گوید: «نصب امام به خاطر آن چیزی است که قبلاً گفتیم؛ [یعنی] مدیریت لشکریان و بستن مرزها و دفع ظالم و گرفتن حق مظلوم و اقامه حدود و تقسیم فیء میان مسلمانان و.»..[۱].
نصب امام در دیدگاه غالب اهل سنت واجب است؛ ولی آنها این وجوب را یک وجوب شرعی نه عقلی - و اساساً بحث از امامت را یک بحث فقهی می‌دانند[۲].
در دیدگاه اهل سنت با توجه به برداشت ویژه آنها از امام، عصمت از شرایط امامت نیست، ولی اطاعت از همین امام واجب است[۳].
در مذهب شیعه امامیه، امامت در خلافت سیاسی خلاصه نمی‌شود، بلکه مرجعیت دینی پس از رسول خدا(ص) نیز یکی از شئون امام به شمار می‌آید، و از این روست که عصمت همان‌گونه که از شرایط لازم برای نبوت است، یکی از شرایط اصلی امام نیز شمرده می‌شود.
گفتنی است که وجوب عصمت امام منحصر به مذهب شیعه امامیه نیست، بلکه برخی دیگر از فرق شیعه، از جمله اسماعیلیه[۴] و برخی از زیدیه[۵] نیز چنین شرطی را برای امام لازم می‌دانند.[۶]
منابع
پانویس
- ↑ لاجل ما ذكرنا من قبل من تدبير الجيوش و سد الثغور و ردع الظالم و الاخذ للمظلوم و اقامة الحدود و قسم الفيء بين المسلمين و...؛ (ابوبکر باقلانی، تمهید الأوائل، ص۴۷۷. نیز ر.ک: میمون بن محمد نسفی، تبصرة الادلة فی أصول الدین، ج۲، ص۸۲۳-۸۲۴؛ عبدالکریم شهرستانی، نهایة الاقدام، تصحیح آلفرد جیوم، ص۴۷۸).
- ↑ ابوحامد غزالی، الاقتصاد فی الاعتقاد، ص۲۵۳-۲۵۴؛ عضدالدین ایجی، شرح المواقف، ج۸ ص۳۴۵.
- ↑ ابوبکر باقلانی، تمهید الاوائل، ص۴۷۱؛ عبدالملک جوینی، لمع الادلة، ص۱۳۰؛ میمون بن محمد نسفی، تبصرة الادلة فی اصول الدین، ص۸۳۲؛ ابوحامد غزالی، الاقتصاد فی الاعتقاد، ص۲۵۶؛ قاضی عبدالجبار اسدآبادی معتزلی، المغنی، ج۱۳، ص۱۶؛ عضدالدین ایجی، شرح المواقف، ج۸، ص۳۴۹؛ عبدالحمید بن ابی الحدید معتزلی، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۷۷؛ ج۶، ص۳۷۷؛ ج۱۷، ص۱۶۱.
- ↑ احمد حمیدالدین کرمانی اسماعیلی مذهب، هفت برهان بر وجوب عصت امام اقامه می‌کند. (ر.ک: احمد کرمانی، المصابیح فی اثبات الامامة، ص۹۶-۹۹؛ احمدبن ابراهیم نیسابوری، اثبات الامامة، ص۷۱؛ علی بن محمد ولید، تاج العقائد و معدن الفوائد، ص۷۸.
- ↑ ر.ک: احمد بن محمد بن صلاح شرفی قاسمی، عدة الاکیاس فی شرح معانی الاساس، ج۲، ص۱۳۴.
- ↑ فاریاب، محمد حسین، عصمت امام، ص ۳۵.