ابقع

این مدخل زیرشاخهٔ بحث امام مهدی است. امام مهدی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: امام مهدی در قرآن - امام مهدی در حدیث - امام مهدی در کلام اسلامی - پرسش‌های مرتبط

در روایت درباره شام از سه پرچم، سه جریان و یا سه شخصیت نام برده شده که هر سه باطل و دشمن حق می‌باشند. این سه با هم درگیر می‌شوند که سفیانی هر دوی آنها را در نبردهایی شکست می‌دهد و بر کل شام مسلط می‌شود. بعد از شکست اصهب و ابقع عازم عراق می‌شود.

مقدمه

اصهب در لغت به معناى شتر سرخ‏مو، شتر سفیدى که با سرخى آمیخته، و نام چشمه ‏اى میان بصره و بحرین و به معناى دشمن است و به رومیان نیز از جهت رنگ چهره و دشمنى با اسلام گفته می‌شود.

ابقع نیز در لغت یعنی هر شیء سیاه و سفید، به خصوص به کلاغ سیاهی که با سفیدی آمیخته باشد و به هر شخص پلید و به ابرص و شوره‌زار و کسی که لباس وصله‌دار و رنگارنگ بپوشد، گفته می‌شود. مراد از "ابقع" مردى سياه و سفيد است كه از دو جنس مختلف، و از نطفه مرد و زنى كه نژاد مختلف دارند و يكى سياه ‏چهره و گندم‏گون و از عرب، و ديگرى سفيدپوست و از نژاد غير عرب است متولّد شده، و اصالتا شامى و مردى سرسپرده و نوكر اجنبى و از پست فطرت‏ترين مردمان و مسيحى مرام، يا صهيونيست و يهودى مسلك است. ممکن است مراد از ابقع همان "افلق" باشد چرا كه "افلق" نيز (شامى) و پدرش از اهل "سوريه" و مادرش (فرنگى) و از اهل فرانسه و "پاريس" است و شايد بتوان گفت: مقصود از ابقع و اصهب و "ابرص" و "ابلق"، همان "افلق يهودى" است.

"اصهب" و "ابقع" دو رهبر مخالف سفیانى هستند که سفیانى بر آنها پیروز شده و بر منطقه تسلط‍‌ مى‌یابد. روایات بسیارى حاکى از درگیرى بزرگ سفیانى با آنان در قرقیسیا، واقع در مرز سوریه، عراق و ترکیه است. این نبرد از جنگ‌هاى بزرگ است که از پیش وعده داده شده، و انگیزه آن درگیرى و کشمکش بر سر گنجى است که در مجراى نهر فرات و یا نزدیک آن کشف مى‌شود. خروج ابقع در مصر و به دنبال دیده شدن ستاره دنباله‌دار و کسوف خورشید و خسوف ماه خواهد بود و همه اینها نزدیکی ظهور روی خواهد داد. و اصهب کافر قیام نمى‌کند، جز به هنگام شدت یافتن فتنه‌ها و کثرت حوادث و فجایع. در سه روايت، ابقع، و در روايتى، اصهب از مخالفان سفيانى برشمرده شده‌‏اند كه همگى در جنگ با سفيانى شكست خواهند خورد.

اصهب و ابقع در روایات

برخی از روایاتی که در مورد اصهب و ابقع آمده، عبارت‌اند از:

1. امام باقر (ع) فرمودند: «از شر اصهب ابرص پرهیز کن. پرسیدند: اصهب کیست‌؟ فرمود: ابرص. پس فرمود: از شر سفیانى نیز پرهیز کن و از شرّ آن عدّه از آل محمد که شذوذ دارند برحذر باش.» در این حدیث، اصهب و ابقع یک نفر معرفى شده است. در این حدیث به شیعیان امر شده تحت ‌تأثیر تبلیغات اصهب و ابقع و سفیانى و شواذّ آل محمد قرار نگیرند و به سودشان شمشیر نزنند. منظور از شواذّ آل محمد افراد تکرو، کجرو، و فرصت‏طلبى هستند که از جهت نسبت به اهل بیت (ع) منسوبند ولى براى به دست آوردن حکومت به ادّعاهاى دروغین متوسّل می‌شوند تا بدین وسیله افراد مذهبى و با حرارت را به طرف خود جذب کنند.
2. همچنین حضرت فرمودند: «فَأَوَّلُ أَرْضٍ تَخْرَبُ اَلشَّامُ ثُمَّ يَخْتَلِفُونَ عَلَى ثَلاَثِ رَايَاتٍ رَايَةِ اَلْأَصْهَبِ وَ رَايَةِ اَلْأَشْهَبِ وَ رَايَةِ اَلسُّفْيَانِيِّ فَيَلْتَقِي اَلسُّفْيَانِيُّ بِالْأَبْقَعِ فَيَقْتَتِلُونَ وَ يَقْتُلُهُ اَلسُّفْيَانِيُّ وَ مَنْ مَعَهُ وَ يَقْتُلُ اَلْأَصْهَبَ» و....

به جز این روايت که معتبر است و از درگيرى سفیانی با ابقع و اصهب گزارش می‌دهد، ساير روايات علاوه بر اينكه خبر واحدند، اسناد معتبرى نيز ندارند. بنابراين، به محتواى آنها نمی‌توان اطمينان كرد.

پرسش مستقیم

• اصهب و ابقع کیستند و چه ارتباطی با خروج سفیانی دارند؟ (پرسش)
• آیا خروج ابقع از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)

پرسش‌های وابسته

1. علامات خاصه ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
2. علامات عامه ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
3. نشانه‌های ظهور چه تعداد می‌باشند؟ (پرسش)
4. در روایات درباره نشانه‌های ظهور چه کلماتی استعمال شده است؟ (پرسش)
5. آیا نشانه‌های ظهور جنبه نمادین دارد؟ (پرسش)
6. مؤلفه‌های شناخت علائم ظهور چیست؟ (پرسش)
7. آیا تطبیق‌دادن نشانه‌های ظهور با افراد و حوادث جامعه صحیح است؟ (پرسش) 
8. آیا برخی علائم با ظهور امام مهدی همزمان می‌شود؟ (پرسش)
9. آیا خروج ابقع از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
10. چه فرقی بین نشانه‌های ظهور و شرایط ظهور است؟ (پرسش)  
11. مراد از نشانه‌های پراکنده ظهور چیست؟ (پرسش)
12. تفاوت علائم ظهور و نشانه‌های قیامت چیست؟ (پرسش)
13. آیا نشانه های ظهور با احادیث نفی توقیت منافات دارد؟ (پرسش)
14. اینکه بعضی از نشانه های ظهور به وقوع پیوسته آیا نمی تواند نشانه ای از نزدیک بودن قیام امام مهدی باشد؟ (پرسش)
15. چگونه می‌توان علامات ظهور را که متضمن پیشگویی‌ است صحیح دانست؟ (پرسش)
16. میزان صحت نشانه‌های ظهور تا چه اندازه است؟ (پرسش)
17. علائم و نشانه‏‌های مادی و معنوی ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
18. چند علامت دیگر تا ظهور امام مهدی باقی مانده است؟ (پرسش)
19. آیا اعلان نشانه‌های و شرایط ظهور سبب اطلاع دشمنان از اسرار سیاسی است؟ (پرسش)
20. چه راه صحیحی در بررسی نشانه‌های ظهور پیشنهاد می‌کنید؟ (پرسش)
21. آیا روایات نشانه‌های ظهور اشکال سندی و متنی دارد؟ (پرسش)  
22. چه علاماتی در عصر ظهور امام مهدی اتفاق خواهد افتاد؟ (پرسش)
23. آیا تا امروز نشانه‌های ظهور امام مهدی پدید آمده‏‌اند یا خیر؟ (پرسش)  
24. چه آثاری در نقل نشانه های ظهور است؟ (پرسش)
25. فرق بین علایم ظهور با اشراط الساعة چیست؟ (پرسش)  
26. مراد از ظهور اصغر و اکبر چیست؟ (پرسش)  
27. آیا علایم قریب برای ظهور با اینکه امام مهدی به طور ناگهانی ظهور می‌کند منافات دارد؟ (پرسش)
28. آیا روایات نشانه های ظهور اشکال سندی و متنی دارد؟ (پرسش)
29. آیا تا امروز نشانه ‏های ظهور امام مهدی پدید آمده‏ اند یا خیر؟ (پرسش)
30. تمایز نشانه‌های ظهور و اصول و ضوابط دینی در چیست؟ (پرسش)
31. رابطه نشانه‌های برپایی قیامت و نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
32. آیا وجود فتنه از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
33. نشانه‌های نزدیک بودن ظهور چیستند؟ (پرسش)
34. در سال ظهور چه فتنه‌هایی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
    1. _{آیا اختلاف حسنی و اموی‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)}
    2. _{آیا خروج مغربی و جمله به مصر و شام از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)}
    3. _{آیا رایت بنی العباس و مروانی‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)}
    4. _{آیا اختلاف ترک و روم از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)}
    5. _{آیا خروج عوف سلمی از کریت‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)}
    6. _{آیا خروج شخصی از اولاد شیخ‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)}
    7. _{آیا خروج مردی ضعیف از موالی به مدافعه سفیانی‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)}
    8. _{آیا خروج ربیعی و جرهمی از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)}
    9. _{آیا خروج سپاهی از کوفه به شام‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)}
    10. _{آیا خروج حسینی از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)}
    11. _{آیا رایاتی از مشرق یا دورترین بلاد مشرق از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)}
    12. _{آیا خروج شیصبانی از کوفه‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)}
    13. _{آیا خروج یمانی خراسانی و سفیانی از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)}
    14. _{آیا خروج شعیب بن صالح از سمرقند از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)}
    15. _{آیا خروج سید حسنی‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)}
    16. _{آیا خروج گیلانی و احتمال انطباق او بر حسنی‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)}
    17. _{آیا خروج مردی از اولاد جعفر از بلاد جبل‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)}
    18. _{آیا جنگ گرگان و طبرستان‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)}
    19. _{آیا رایت آذربایجان‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)}
    20. _{آیا خروج سفیانی‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)}
    21. _{آیا خروج دجال یا صائد بن الصائد از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)}
35. مقدمات قیام و ظهور چیستند؟ (پرسش)
36. آیا توقف خورشید از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)

منابع

1. هاشمی شهیدی، سید اسدالله، زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی
2. آیتی، نصرت‌الله، سفیانی از ظهور تا افول
3. سلیمان، کامل، روزگار رهایی
4. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه