علامات عامه ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
علامات عامه ظهور امام مهدی چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / مقدمات ظهور امام مهدی / نشانه‌های ظهور امام مهدی / نشانه‌ها و علائم ظهور
تعداد پاسخ۲ پاسخ

علامات عامه ظهور امام مهدی (ع) چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

سید اسدالله هاشمی شهیدی

حجت الاسلام و المسلمین سید اسدالله هاشمی شهیدی، در کتاب «زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی» در این‌باره گفته است:

  • «علائم عامه که بیشتر آنها جنبه کلی و عمومی دارد، و برای عامه مردم ظاهر خواهد شد، و هر کسی از عوام و خواص در طول دوران زندگی خود، برخی از آنها را خواهد دید، بسیار زیاد است که در اینجا فقط تعدادی از آنها را برای آشنائی بیشتر خوانندگان محترم با انواع علائم نقل می‌کنیم.

مرحوم شیخ مفید در ذکر علامت‌های زمان قیام حضرت مهدی (ع) در کتاب ارشاد چنین فرموده است: بدان که: روایاتی که در ذکر نشانه‌های زمان ظهور حضرت مهدی (ع) رسیده، و آن نشانه‌ها و علامات و حوادث باید پیش از ظهور مبارک آن بزرگوار واقع شود فراوان است که از جمله آنها این چند علامت است:

  1. خروج سفیانی.
  2. کشته شدن سید حسنی.
  3. اختلاف بنی عباس بر سر سلطنت دنیوی.
  4. گرفتن خورشید در نیمه ماه مبارک رمضان.
  5. گرفتن قرص ماه در آخر ماه مبارک بر خلاف عادت.
  6. فرو رفتن زمین "بیداء" که سرزمینی است میان مکه و مدینه.
  7. فرو رفتن زمین یا جمعیتی در مشرق.
  8. فرو رفتن زمین یا جمعیتی در مغرب.
  9. توقف خورشید از اول ظهر تا وسط عصر.
  10. طلوع خورشید از مغرب.
  11. کشته شدن نفس زکیه که سیدی است هاشمی در پشت کوفه، یعنی: نجف، با هفتاد نفر از صلحاء.
  12. بریدن سر مردی هاشمی، یعنی: سید در میان رکن و مقام.
  13. خراب شدن دیوار مسجد کوفه.
  14. نمایان شدن پرچم‌های سیاه از طرف خراسان.
  15. خروج یمانی، از طرف یمن.
  16. ظهور مغربی، در مصر و حکومت بر شامات.
  17. فرود آمدن ترکان در جزیره، که ظاهرا شرقی‌ها و غربی‌ها هستند، در جزیرة العرب.
  18. ورود رومیان در رمله.
  19. طلوع ستاره درخشانی در مشرق که مانند ماه بدرخشد و سپس دو طرف آن خم گردد بطوری که نزدیک باشد دو طرف آن به هم برسد. و البته این ستاره غیر از ستاره دنباله‌داری است که در بعضی از روایات به قیام شخصی در آخر الزمان پیش از ظهور حضرت مهدی (ع) اشاره دارد.
  20. پیدا شدن سرخی شدیدی در آسمان که در اطراف آن پراکنده شود.
  21. پیدایش آتشی در طول مشرق که تا سه روز یا هفت روز در هوا بماند.
  22. عربها استقلال پیدا کنند و کشورگشائی نمایند و از زیر بار و نفوذ دیگران بیرون روند.
  23. اهل مصر فرمانروای خود را بکشند.
  24. پرچم‌های قیس و عرب به کشور مصر وارد شود.
  25. شام خراب شود و سه پرچم مختلف در آنجا پدیدار گردد.
  26. پرچم‌های (کنده) در خراسان کوبیده شود.
  27. سوارانی از طرف مغرب بیایند تا در کنار (حیره) حدود نجف، منزل گزینند و پرچم‌هایی سیاه از طرف مشرق به‌سوی آنها روی آورند.
  28. شط فرات طغیان کند یا شکافته شود به حدی که آب در کوچه‌های کوفه داخل شود.
  29. دوازده نفر از نژاد ابو طالب خروج نمایند که هرکدام از آنها دعوی امامت نمایند.
  30. شصت نفر دروغگو ظاهر شوند که همگی به دروغ ادعای پیغمبری کنند.
  31. مرد بزرگ و با شخصیتی از پیروان بنی عباس را میان (جلولا) و (خانقین) بسوزانند.
  32. پلی در بغداد در کنار محله (کرخ) ساخته شود.
  33. باد سیاهی در اول روز در بغداد بلند شود، و زلزله‌ای در آنجا روی دهد به حدی که بسیاری از شهر فرو رفته و خراب گردد.
  34. ترسی عمومی و مرگی سریع و همگانی همه اهل عراق و مردم بغداد را فرا گیرد که قرار و آرام، یا راه فرار نداشته باشند.
  35. نقصانی در مال و جان و محصول مردم پیدا شود.
  36. ملخی در فصل خود، و ملخی بی‌موقع پیدا شود که زراعت و غلات را نابود کند، و مردم از آنچه که می‌کارند نفعی نبرند.
  37. اختلاف و دودستگی در میان دو صنف "عجم" پیدا شود بطوری که خونریزی بسیاری در بین آنان پدیدار گردد.
  38. بردگان در برابر اربابان خود سرکشی کنند و از زیر فرمان آنها بیرون روند و آقایان خود را به قتل رسانند.
  39. گروهی از بدعتگزاران به شکل میمون و خوک، مسخ گردند.
  40. بندگان بر شهرهای اربابان خود غلبه پیدا کنند.
  41. ندائی از آسمان بلند شود که همه مردم روی زمین هرکس به زبان خود آن را بشنوند.
  42. صورت و سینه‌ای در چشمه خورشید، و در روایت دیگری صورت و کف دستی در برابر خورشید ظاهر شود.
  43. مردگانی زنده شوند و از قبرها بیرون بیایند، و به دنیا باز گردند، و با یکدیگر آشنا شوند، و از یکدیگر دید و بازدید نمایند.
  44. این جریانات، که البته در تحقق وقوع آنها ترتیب شرط نیست، با بیست و چهار باران پی‌درپی پایان پذیرد، که زمین به‌وسیله آن بارانها زنده گردد، و برکاتش آشکار شود، و پس از آن هرگونه آفت و بیماری از شیعیان حضرت مهدی (ع) و معتقدین به حق دور گردد، و آنگاه بدانند که آن جناب در مکه ظهور نموده و برای یاری آن حضرت بدان سو رهسپار شوند، چنانکه اخبار در این زمینه روایت شده است.

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین رضوی؛
حجت الاسلام و المسلمین دکتر رسول رضوی، در کتاب «امام مهدی» در این‌باره گفته است:

«علائم عام، علامت‌هایی هستند که جنبه عمومی دارد و برای مردم ظاهر خواهد شد و هرکس از عوام و خواص، در طول زندگی خود، برخی از آن‌ها را خواهد دید. این علامت‌ها بسیارند. در این‌جا به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود:

    1. خروج سفیانی.
    2. گرفتن خورشید در نیمه ماه مبارک رمضان.
    3. گرفتن قرص ماه در آخر ماه مبارک برخلاف عادت.
    4. فرورفتن زمین "بیداء" که سرزمینی است میان مکه و مدینه.
    5. فرورفتن زمین یا جمعیتی در مشرق.
    6. توقف خورشید از آغاز ظهر تا وسط وقت عصر.
    7. طلوع خورشید از مغرب.
    8. کشته شدن نفس زکیه که سیدی است هاشمی در پشت کوفه - یعنی: نجف - با هفتاد نفر از صالحان.
    9. خراب شدن دیوار مسجد کوفه.
    10. نمایان شدن پرچم‌های سیاه از طرف خراسان.
    11. خروج یمانی از طرف یمن.
    12. فرود آمدن ترک‌ها در جزیره (شمال عراق کنونی).
    13. ورود رومیان در رمله (منطقه‌ای در اردن کنونی).
    14. پیدا شدن سرخی شدید در آسمان که در اطراف آن پراکنده شود.
    15. پیدایش آتش در طول مشرق که تا سه روز یا هفت روز در هوا بماند.
    16. عرب‌ها استقلال پیدا کنند و کشورگشایی کنند و از زیر بار و نفوذ دیگران بیرون روند.
    17. اهل مصر، فرمانروای خود را بکشند.
    18. شام خراب شود و سه پرچم در آن‌جا پدیدار گردد.
    19. رودخانه فرات طغیان کند یا شکافته شود، به حدی که آب در کوچه‌های کوفه داخل شود.
    20. پلی در بغداد در کنار محله (کرخ) ساخته شود.
    21. ترسی عمومی و مرگی سریع و همگانی، همه اهل عراق و مردم بغداد را فراگیرد که قرار و آرام یا راه فرار نداشته باشند.
    22. صدایی از آسمان بلند شود که همه مردم روی زمین آن‌را به زبان خود بشنوند[۳].

علامت‌ها و نشانه‌های دیگری نیز هست که در کتاب‌های مبسوط، مانند بحار الأنوار، (جلد پنجاه و دوم) ذکر شده است و ما، در این قسمت، به برخی از این احادیث که شامل چندین علامت است، اشاره می‌کنیم:

  1. امام صادق (ع) فرمود: "پنج اتفاق قبل از ظهور قائم (ع) اتفاق می‌افتد: قیام یمانی؛ خروج سفیانی؛ منادی که از آسمان ندا می‌کند؛ فرو رفتن زمین در بیداء؛ کشته شدن نفس زکیه"[۴].
  2. از امام باقر (ع) نقل شده است: "... در آخر الزمان، نشانه‌هایی هست. از آن‌جمله است: دابه الارض؛ دجال؛ نزول حضرت عیسی؛ طلوع‌ خورشید از مغرب"[۵].
  3. در حدیثی طولانی، صعصعة بن صوحان از امیر المؤمنین علی (ع) در مورد خروج دجال که از علائم ظهور امام مهدی (ع) است، می‌پرسد. آن حضرت می‌فرماید: "... علامت خروج دجال، این است که نماز را سبک شمارند و امانت را ضایع کنند و دروغ را حلال بدانند و ربا بخورند و رشوه بگیرند و ساختمان‌ها را بلند سازند و دین را به دنیا بفروشند و سفیهان را به کار گیرند و با زنان مشورت کنند و قطع رحم کنند و از هواهای نفسانی تبعیت کنند و خون‌ریزی را سبک شمارند و حلم، ضعف شمرده شود و ظلم، فخر باشد و حاکمان، فاجر و وزیران، ظالم باشند و عارفان ضعیف و قاریان، فاسق باشند و شهادت دروغ آشکار شود و فسق و فجور و بهتان و گناه و طغیان علنی شود و قرآن‌ها، تزیین شود و مساجد آراسته گردد و مناره‌ها مرتفع شود ... زنان با شوهران خود به خاطر حرص دنیوی، در تجارت شریک شوند و ..."[۶].
بنابراین، علامت‌ها و نشانه‌های فراوانی برای ظهور امام زمان (ع) وجود دارد که مردم با دیدن آن‌ها به ظهور امام زمان (ع) پی خواهند برد، لکن باید توجه داشت که برخی از این علائم، نشانه نزدیکی ظهور است و برخی دیگر، نشانه وقوع ظهور. به عنوان مثال علامت‌هایی که حضرت علی (ع) در این حدیث بیان داشتند، نشانه‌های نزدیک شدن ظهور است، اما خروج سفیانی، متصل به ظهور امام زمان (ع) است و او با آن حضرت جنگ خواهد کرد. امام صادق (ع) می‌فرماید: "... زمانی که سفیانی مالک مناطق پنجگانه شام: (دمشق، حمص، فلسطین، اردن، قنسرین) شد، در آن زمان، متوقع فرج باشید ..."[۷]»[۸].

پرسش‌های وابسته

  1. علامات خاصه ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  2. علامات عامه ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  3. نشانه‌های ظهور چه تعداد می‌باشند؟ (پرسش)
  4. در روایات درباره نشانه‌های ظهور چه کلماتی استعمال شده است؟ (پرسش)
  5. آیا نشانه‌های ظهور جنبه نمادین دارد؟ (پرسش)
  6. مؤلفه‌های شناخت علائم ظهور چیست؟ (پرسش)
  7. آیا تطبیق‌دادن نشانه‌های ظهور با افراد و حوادث جامعه صحیح است؟ (پرسش) 
  8. آیا برخی علائم با ظهور امام مهدی همزمان می‌شود؟ (پرسش)
  9. آیا خروج ابقع از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
  10. چه فرقی بین نشانه‌های ظهور و شرایط ظهور است؟ (پرسش)  
  11. مراد از نشانه‌های پراکنده ظهور چیست؟ (پرسش)
  12. تفاوت علائم ظهور و نشانه‌های قیامت چیست؟ (پرسش)
  13. آیا نشانه های ظهور با احادیث نفی توقیت منافات دارد؟ (پرسش)
  14. اینکه بعضی از نشانه های ظهور به وقوع پیوسته آیا نمی تواند نشانه ای از نزدیک بودن قیام امام مهدی باشد؟ (پرسش)
  15. چگونه می‌توان علامات ظهور را که متضمن پیشگویی‌ است صحیح دانست؟ (پرسش)
  16. میزان صحت نشانه‌های ظهور تا چه اندازه است؟ (پرسش)
  17. علائم و نشانه‏‌های مادی و معنوی ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  18. چند علامت دیگر تا ظهور امام مهدی باقی مانده است؟ (پرسش)
  19. آیا اعلان نشانه‌های و شرایط ظهور سبب اطلاع دشمنان از اسرار سیاسی است؟ (پرسش)
  20. چه راه صحیحی در بررسی نشانه‌های ظهور پیشنهاد می‌کنید؟ (پرسش)
  21. آیا روایات نشانه‌های ظهور اشکال سندی و متنی دارد؟ (پرسش)  
  22. چه علاماتی در عصر ظهور امام مهدی اتفاق خواهد افتاد؟ (پرسش)
  23. آیا تا امروز نشانه‌های ظهور امام مهدی پدید آمده‏‌اند یا خیر؟ (پرسش)  
  24. چه آثاری در نقل نشانه های ظهور است؟ (پرسش)
  25. فرق بین علایم ظهور با اشراط الساعة چیست؟ (پرسش)  
  26. مراد از ظهور اصغر و اکبر چیست؟ (پرسش)  
  27. آیا علایم قریب برای ظهور با اینکه امام مهدی به طور ناگهانی ظهور می‌کند منافات دارد؟ (پرسش)
  28. آیا روایات نشانه های ظهور اشکال سندی و متنی دارد؟ (پرسش)
  29. آیا تا امروز نشانه ‏های ظهور امام مهدی پدید آمده‏ اند یا خیر؟ (پرسش)
  30. تمایز نشانه‌های ظهور و اصول و ضوابط دینی در چیست؟ (پرسش)
  31. رابطه نشانه‌های برپایی قیامت و نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
  32. آیا وجود فتنه از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
  33. نشانه‌های نزدیک بودن ظهور چیستند؟ (پرسش)
  34. در سال ظهور چه فتنه‌هایی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
    1. آیا اختلاف حسنی و اموی‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)
    2. آیا خروج مغربی و جمله به مصر و شام از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)
    3. آیا رایت بنی العباس و مروانی‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)
    4. آیا اختلاف ترک و روم از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)
    5. آیا خروج عوف سلمی از کریت‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)
    6. آیا خروج شخصی از اولاد شیخ‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)
    7. آیا خروج مردی ضعیف از موالی به مدافعه سفیانی‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)
    8. آیا خروج ربیعی و جرهمی از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)
    9. آیا خروج سپاهی از کوفه به شام‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)
    10. آیا خروج حسینی از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)
    11. آیا رایاتی از مشرق یا دورترین بلاد مشرق از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)
    12. آیا خروج شیصبانی از کوفه‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)
    13. آیا خروج یمانی خراسانی و سفیانی از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)
    14. آیا خروج شعیب بن صالح از سمرقند از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)
    15. آیا خروج سید حسنی‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)
    16. آیا خروج گیلانی و احتمال انطباق او بر حسنی‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)
    17. آیا خروج مردی از اولاد جعفر از بلاد جبل‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)
    18. آیا جنگ گرگان و طبرستان‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)
    19. آیا رایت آذربایجان‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)
    20. آیا خروج سفیانی‌ از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)
    21. آیا خروج دجال یا صائد بن الصائد از فتنه‌های سال ظهور است؟ (پرسش)
  35. مقدمات قیام و ظهور چیستند؟ (پرسش)
  36. آیا توقف خورشید از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)

پانویس

  1. ارشاد مفید، ص ۳۵۶- ۳۵۸- چاپ بیروت.
  2. هاشمی شهیدی، سید اسدالله، زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۲۸ - ۳۲.
  3. سید اسد الله شهیدی، زمینه‌سازان انقلاب جهانی مهدی (ع)، ص ۲۲- ۲۷؛ شیخ مفید، ارشاد، ص ۳۵۶- ۳۵۸.
  4. بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۰۳.
  5. بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۸۱.
  6. بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۹۳.
  7. بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۰۶.
  8. رضوی، رسول، امام مهدی، ص ۱۲۸-۱۳۳.