شبلی
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
مقدمه
افراد متعددی به «شبلی» ملقب بوده‌اند که نزدیک‌ترین آنها به عصر ائمه(ع) «ابوبکر، دُلف بن جَحد» است که تقریباً دو قرن پس از شهادت امام سجاد(ع) به دنیا آمده است. از این رو هیچ یک از شبلی‌ها نمی‌توانند مستقیماً از امام سجاد(ع) روایت کنند. البته چون این حدیث به سبک و وزن سخنان مأثور از امامان معصوم(ع) نیست، گفته شده که ممکن است این روایت، سخنان بعضی از عرفا بوده که به تدریج به امام سجاد(ع) نسبت داده شده است. لکن این روایات نه تنها مخالف با سایر روایات نیست، بلکه هماهنگ با سایر معارف اسلامی هم هست؛ لذا کاستی در سند، مانع استفاده از متن بلند و نورانی آن نیست[۱]. یکی از گویاترین گفتگوها که به روشنی نشان از اسرار و معارف حج دارد سخنان امام سجاد(ع) با شبلی است که از سفر حج بازگشته است. امام از او پرسیدند: آیا حج گزاردی؟ گفت: آری فرزند رسول خدا، فرمود: آیا به میقات فرود آمدی و لباس‌های دوخته خویش را از تن بدر کردی و غسل نمودی؟ شبلی پاسخ گفت: آری. امام فرمودند: آن‌گاه که به میقات درآمدی نیت کردی که لباس معصیت و نافرمانی را از تن درآورده، و جامه طاعت و فرمانبری خداوند را به جای آن پوشیده‌ای؟ شبلی: نه. امام فرمودند: هنگامی که لباس‌های دوخته را درآوردی، آیا نیت کردی که خود را از ریا و دورویی و ورود در شبهه‌ها برهنه و دور سازی؟ شبلی: نه. امام فرمودند: به هنگام غسل کردن، نیت کردی که خود را از اشتباهات و گناهان شستشو دهی؟ شبلی: نه. امام فرمودند [پس تو در حقیقت] نه به میقات درآمده‌ای، و نه لباس‌های دوخته را از تن برکنده‌ای و نه غسل کرده‌ای...! سپس از او می‌پرسند: آیا خود را تمیز کردی و احرام پوشیدی و پیمان حج بستی؟ شبلی: آری. امام فرمودند: آیا این نیت را داشتی که خود را با نور توبه خالص پاکیزه سازی؟ شبلی: نه. امام فرمودند: به هنگام محرم شدن، نیت آن کردی که هر چه را خداوند بر تو روا نداشته، بر خود حرام بداری؟ شبلی: نه. امام فرمودند: به هنگام بستن پیمان حج، آیا قصد آن کردی که هر پیمان غیر الهی را گشوده‌ای (رها کرده‌ای)؟ شبلی: نه.
امام فرمودند: نه احرام بسته‌ای، نه پاکیزه شده‌ای و نه نیت حج کرده‌ای! آن‌گاه چنین پرسید: آیا به میقات داخل شدی و دو رکعت نماز احرام به جای آوردی و لبیک گفتی؟ شبلی: آری. امام فرمودند: به هنگام خواندن دو رکعت نماز (طواف)، نیت آن داشتی که به بهترین کارها و بزرگ‌ترین نیکی‌های بندگان (که همان نماز است)، خود را به خدا نزدیک می‌کنی؟ شبلی: نه. امام فرمودند: آن‌گاه که لبیک گفتی، نیت آن کردی که به هر چه فرمانبرداری محض خداوند است سخن می‌گویی و از هر نافرمانی و معصیتی سکوت می‌کنی؟ شبلی: نه. امام فرمودند: نه در میقات داخل شده‌ای، نه نماز گزارده‌ای و نه لبیک گفته‌ای! و باز پرسید: آیا به حرم داخل شدی و کعبه را دیدی و نماز خواندی؟ شبلی: آری. امام فرمودند: به هنگام ورود به حرم نیت آن کردی که هر غیبت و بدگویی مسلمانی از جامعه اسلامی را بر خود حرام می‌کنی؟ شبلی: نه. امام فرمودند: به هنگام رسیدن به مکه، نیت کردی که فقط خدا را می‌خواهی [و می‌جویی] شبلی: نه. امام فرمودند: پس نه به حرم وارد شده‌ای و نه کعبه را دیده‌ای و نه نماز گزارده‌ای! و ادامه داد: گرداگرد خانه خدا طواف کردی؟ و ارکان خانه را لمس نمودی؟ و سعی انجام دادی؟ شبلی: آری. امام فرمودند: به هنگام سعی، نیت آن داشتی که (از شر شیطان و نفس) به خدا پناه می‌بری و او که آگاه به پنهان‌هاست، نسبت به این مسأله داناست؟ شبلی: نه. امام فرمودند: پس نه طواف خانه کرده‌ای، نه ارکان را لمس نموده و نه سعی نموده‌ای! سپس فرمود: آیا با حجرالاسود دست دادی، کنار مقام ابراهیم ایستادی، و نماز خواندی؟ شبلی: نه. در این هنگام امام فریاد برآورد چونان که گویی نزدیک است از دنیا برود، سپس فرمود: آه آه... آن گاه فرمود: کسی که با حجرالاسود دست داده و مصافحه کند، در حقیقت با خداوند متعال دست داده است. پس ای نادار ناتوان بنگر و بیاندیش، و پاداش آن‌چه را حرمت قائل شده و بزرگ داشته‌ای، ضایع مگردان و همچون معصیت‌کاران، دستی که به خدا دادی (و پیمانی را که با خدا بستی) نگسل و نشکن[۲].[۳]
منابع
پانویس
- ↑ صهبای حج، جوادی آملی، ص۳۴۴.
- ↑ مستدرک الوسائل، ج۱۰، ص۱۶۶.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، محمدنامه، ص ۵۸۶.