علم معصوم به همه حقایق قرآن

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث علم معصوم است. "علم معصوم به همه حقایق قرآن" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

علم معصوم به همه حقایق قرآن در قرآن | علم معصوم به همه حقایق قرآن در حدیث | علم معصوم به حقایق قرآن در کلام اسلامی | علم معصوم به همه حقایق قرآن در فلسفه اسلامی | علم معصوم به همه حقایق قرآن در عرفان اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل علم معصوم (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

باطن قرآن و علم امامان به بطن قرآن

• یکی از معتبرترین خاستگاه علوم اهل بیت (ع)، قرآن کریم است. این کتاب آسمانی، سرچشمۀ تمامی احکام شریعت و مهم‌ترین منبع علوم و معارف اسلامی است، لیکن همه کس نمی‌تواند به عمق و باطن آن دست یابد و حقایق علمی آن را کشف کند. براساس برخی آیات مانند ﴿﴿وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللَّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ﴾﴾» و نیز، برخی روایات از قبیل «مَا يَسْتَطِيعُ أَحَدٌ أَنْ يَدَّعِيَ أَنَّ عِنْدَهُ جَمِيعَ الْقُرْآنِ كُلِّهِ ظَاهِرِهِ وَ بَاطِنِهِ غَيْرُ الْأَوْصِيَاء، روشن می‌شود پس از پیامبر اکرم (ص) مفسران آگاه به همه معانی و معارف قرآن، منحصر به امیرمؤمنان (ع) و یازده امام پس از ایشان است و به اجماع شیعه این علم از علومی است که لازم است امام از آن برخوردار باشد. البته، بارها خود امامان معصوم (ع) نیز، تصریح کرده اند که علم خود را نسل به نسل از نبی اکرم(ص) گرفته‌اند و علم نبی اکرم(ص) هم چیزی جز، علم قرآن کریم نیست. از طرفی هم، یکی از معتبرترین خاستگاه علوم اهل‌ بیت (ع)، قرآن کریم است که هر کسی نمی‌تواند به عمق و باطن آن برسد و حقایق علمی آن را کشف کند؛ چون بعد از پیامبر اکرم (ص)، تنها اهل بیت (ع) به همه قرآن از جمله ظاهر و باطن آن آشنا هستند.

دلیل قرآنی

• دو دلیل بر ادعای علم امام(ع) به همه حقایق قرآن اقامه شده است: دلیل قرآنی و دلیل روایی. اما، دلیل قرآنی از قبیل ﴿﴿وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللَّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ﴾﴾» و ﴿﴿قُلْ كَفى بِاللَّهِ شَهيداً بَيني وَ بَيْنَكُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتاب﴾﴾» که در آنها مراد از "الراسخون" و ﴿﴿مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتاب﴾﴾ اهل بیت(ع) معرفی شده‌اند.

دلیل روایی

• روایات دربارۀ علم امامان (ع) به حقایق قرآن فراوان است؛ مانند:

1. امام رضا (ع) می‌فرمایند: «هیچ اختلاف و نزاعی وجود ندارد که حلال و حرام قرآن و به طور کلی قرآن تمام و کمال نزد ائمه است»
2. امیرالمؤمنین (ع) می‌فرمایند: «هیچ آیه از قرآن بر پیامبر خدا (ص) نیامد مگر آنکه آن را بر من خوانده و املا نمود و من آن را با خط خود نوشتم؛ پیامبر (ص) تأویل، تفسیر، ناسخ، منسوخ، محکم، متشابه و عام و خاص آن را به من آموخت.»
3. و امام باقر (ع) می‌فرمایند: «هیچ کس نمی‌تواند ادعا کند از ظاهر و باطن قرآن به طور کامل آگاه است، مگر اوصیا و جانشینان پیامبر.»

نتیجه‌گیری

• از مطالب بیان شده می‌توان استنباط کرد که:

1. علم امامان معصوم (ع) عین علم پیامبر اکرم (ص) است؛
2. پیامبر اکرم(ص) مفسر و مبین واقعی قرآن کریم بوده و بعد از ایشان، امامان معصوم(ع) تفسیر، تأویل و بیان حقایق قرآن کریم را بر عهده دارند؛
3. این علم از سنخ علوم موهوبی بوده و از تعلیمات غیبی و الهامات باطنی سرچشمه گرفته و با هدایت‌های پیامبر و تأییدات ویژه خدای متعال از حقایق قرآنی آگاه می‌شوند نه اینکه، خود علم غیب باشد. درضمن، علم به همه حقایق قرآن کریم از قبیل علوم اکتسابی نیست که در معرض فراموشی یا خطا باشد.

منابع

• عظیمی، محمد صادق، سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی؛
• اوجاقی، ناصرالدین، علم امام از دیدگاه کلام امامیه؛
• بابایی، علی اکبر، اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن؛
• افقی، داوود، بررسی غلو در روایات علم اهل بیت از کتاب بصائر الدرجات؛
• عباس نقوی، سید نسیم، علم پیامبر و ائمه به غیب؛

پرسش‌های وابسته

• آیا علم به همه حقایق قرآن علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)

منبع‌شناسی جامع علم غیب معصوم

• کتاب‌شناسی علم غیب معصوم؛
• مقاله‌شناسی علم غیب معصوم؛
• پایان‌نامه‌شناسی علم غیب معصوم.

منبع‌شناسی جامع علم معصوم به همه حقایق قرآن

• کتاب‌شناسی علم معصوم به همه حقایق قرآن؛
• مقاله‌شناسی علم معصوم به همه حقایق قرآن؛
• پایان‌نامه‌شناسی علم معصوم به همه حقایق قرآن.

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید: