آیا نامی از امام مهدی در صحاح سته آمده است؟ (پرسش)

آیا نامی از امام مهدی در صحاح سته آمده است؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / آشنایی با معارف مهدویت / مهدویت در اسلام / مهدویت از دیدگاه مذاهب اسلامی
تعداد پاسخ	۱ پاسخ

آیا نامی از امام مهدی در صحاح سته آمده است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند..

پاسخ نخست

محمد جواد مروجی طبسی

حجت الاسلام و المسلمین محمد جواد مروجی طبسی، در کتاب «بامداد بشریت» در این‌باره گفته است:

«۱. در تمام صحاح سته، به جز صحیح بخاری، نام امام مهدی (ع) وجود داشت، نام حضرت مهدی (ع) و سخنان پیامبر (ص) درباره آن حضرت در کتاب‌های صحیح ترمذی، سنن ابن ماجه و سنن ابوداوود که الان در دسترس است، موجود می‌باشد؛ ولی در کتاب‌های صحیح مسلم و سنن نسائی حذف گردیده است. شاهد بر اینکه این احادیث قبلاً در صحیح مسلم بوده، آن است که ابن حجر عسقلانی در الصواعق المحرقه، ابن الصبان در اسعاف الراغبین، متقی هندی در کنز العمال، و حمزاوی در مشارق الانوار، حدیث "المهديّ حقّ، و هو من ولد فاطمة (س)" را از کتاب صحیح مسلم نقل کرده‌اند، اما چنین حدیثی در نسخه فعلی صحیح مسلم که در دسترس همگان است، موجود نمی‌باشد. و شاهد بر اینکه سخنان پیامبر (ص) درباره حضرت مهدی (ع) در سنن نسائی هم وجود داشت، این است که سلمی در عقد الدرر، حدیث "الْمَهْدِيُّ مِنِّي‏..." را از کتاب سنن نسائی نقل کرده است و ابن الصبان، عبدالمحسن عباد، ابن حجر عسقلانی، حمزاوی و شیخ منصور علی ناصف، حدیث "المهديّ حقّ، و هو من ولد فاطمة (س)" را از نسائی نقل کرده‌اند. حال، خود قضاوت کنید: یا این چند نفر، به دروغ مطلبی را از صحیح مسلم و سنن نسائی نقل کرده‌اند و یا این دو کتاب دستخوش حذف گردیده است.

۲. در نسخه‌های فعلی صحیح مسلم، گرچه نامی از امام مهدی (ع) برده نشده است، اما دو حدیث در مورد آمدن خلیفه‌ای در آخر الزمان و نزول حضرت عیسی (ع) از آسمان و نماز خواندش پشت سر آن خلیفه، ذکر شده است. که باید پرسید: این خلیفه کیست که پیامبر اولواالعزم پشت سر او نماز می‌خواند؟ آیا او غیر از مهدی (ع) است؟! ۳. اشکال عمده‌ای که بر بخاری و مسلم وارد است، این است که آنها مبنایی را که برای نقل روایت از یک راوی پذیرفته‌اند و بنابر آن مبنا به نقل حدیث راویان در کتاب‌های خود پرداخته‌اند، در همه جا رعایت نکرده‌اند و بسیاری از روایات را که نقل آنها سازگار با آن مبنا بود، نیاورده‌اند. حاکم نیشابوری (م ۴۰۵ ه.ق) در کتاب خود، احادیثی که مبنای بخاری و مسلم برای نقل حدیث، در آنها وجود داشت، اما آنان آن احادیث را ذکر نکرده بودند، گرد آورده و در پایان هر حدیث، این اصطلاح را به کار برده است: "هذا حديث صحيح على شرط الشّيخين و لم يخرجاه‏"؛ "این حدیث بر مبنای شیخین (بخاری و مسلم) صحیح است، ولی آنان این حدیث را نقل نکرده‌اند".

از جمله احادیثی که بر مبنای بخاری و مسلم در حدیث، صحیح بود و باید آنان بر مبنای خویش در نقل حدیث، آن را نقل می‌کردند، مربوط به امام مهدی (ع) می‌باشد که از باب نمونه به پنج روایت اشاره می‌کنیم:

1. "الْمَهْدِيُّ مِنَّا رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ الْبَيْتِ"؛
2. "نَحْنُ وَلَدَ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ... وَ الْمَهْدِيُّ"؛
3. "الْمَهْدِيُّ مِنِّي أَجْلَى الْجَبْهَةِ، أَقْنَى الْأَنْفِ"؛
4. "ثُمَّ يَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ عِتْرَتِي"؛
5. "إِذَا رَأَيْتُمُ الرَّايَاتِ السُّودَ ... فَإِنَّ فِيهَا خَلِيفَةَ اللَّهِ الْمَهْدِيَّ".

۴. بنابر نظر اهل سنت: صحیح ترمذی، سنن ابن ماجه و سنن ابوداوود از صحاح سته‌اند. حال که احادیث مهدی (ع) در این کتاب‌ها آمده است، بنابراین، احادیث حضرت مهدی (ع) در صحاح اهل سنت آمده است. لزومی ندارد که حدیث حضرت مهدی (ع) در بقیه صحاح موجود باشد. مگر احادیث دیگر در همه کتاب‌های صحاح موجود است. ابن تیمیه که گستاخی‌های فراوانی نسبت به شیعه نموده است، درباره احادیث حضرت مهدی (ع) می‌نویسد: "أَنَّ الْأَحَادِيثَ الَّتِي يُحْتَجُّ بِهَا عَلَى خُرُوجِ الْمَهْدِيِّ أَحَادِيثُ صَحِيحَةٌ، رَوَاهَا أَبُو دَاوُدَ، وَ التِّرْمِذِيُّ، وَ أَحْمَدُ، وَ غَيْرُهُمْ، مِنْ حَدِيثِ ابْنِ مَسْعُودٍ وَ غَيْرِهِ"؛ روایاتی که بر خروج امام مهدی (ع) استدلال می‌شود، احادیثی هستند صحیح که ابوداوود و ترمذی و احمد و غیر آنها از طریق ابن مسعود و دیگران آنها را نقل کرده‌اند. بخاری گرچه در صحیح خود، احادیث مهدی را نیاورده، اما در تاریخ خود، در چند مورد نام امام مهدی (ع) را ذکر کرده است. او در تاریخ خود، این حدیث را از پیامبر (ص) نقل کرده است: "الْمَهْدِيُّ مِنَّا أَهْلَ الْبَيْتِ". وی در همان کتاب به حدیث: "المهديّ حقّ من ولد فاطمة" اشاره می‌کند».

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

1. خانم شکریان؛

محترم شکریان خانم محترم شکریان، در مقاله «مهدویت از دیدگاه استاد شهید مرتضی مطهری» در این‌باره گفته است: «تواتر خبرهای مهدی بر همگان روشن است و هرکس که کوچک‌ترین آگاهی و ذره‌ای ایمان و اندکی انصاف داشته باشد نمی‌تواند این قضیه را انکار نماید. مسأله حضرت مهدی (ع) در قلمرو فرهنگ مذهبی اهل سنت نیز به نحو مبسوط بحث شده و در این زمینه، مستقلا یا ضمنا کتاب‌ها و مقاله‌های زیادی به رشته تحریر در آمده است. در معتبرترین کتاب‌های اهل سنت مانند "الرسالة" از محمد بن ادریس شافعی، رییس مذهب شافعیه، "مسند احمد بن حنبل" رییس مذهب حنابله، "صحیح بخاری" از محمد بن اسماعیل بخاری، "صحیح مسلم" از مسلم بن حجاج، "سنن ابن ماجه" از محمد بن یزید بن ماجه قزوینی، "سنن ابی داوود " از ابو داوود سلیمانبن اشعث، "صحیح ترمذی" از محمد بن عیسی ترمذی و ... ویژگی‌های حضرت مهدی (ع) و نشانه‌های ظهور آن حضرت، حکومت جهانی و چیرگی ایشان بر عالم، مطرح گردیده است».

1. دیدگاه اهل سنت درباره مهدویت چیست؟ (پرسش)
2. دیدگاه شیعه درباره مهدویت چیست؟ (پرسش)
3. آیا شیعه مهدویت را نظریه‌ای مرکب از وجود امام دوازدهم و مهدی موعود بودن او می‌داند؟ (پرسش)
4. آیا اعتقاد به مهدویت اختصاص به شیعه دارد؟ (پرسش)
5. آیا عقیده مهدویت مورد اجماع مسلمین است؟ (پرسش)
6. آیا مذاهب اسلامی بر اصل ظهور امام مهدی اتفاق نظر دارند؟ (پرسش)
7. آیا مذاهب اسلامی بر وجوب اعتقاد به ظهور مهدی‏ اتفاق نظر دارند؟ (پرسش)
8. شیعه و اهل سنت در چه موضوعاتی از مهدویت دیدگاه‌های مشترکی دارند؟ (پرسش)
9. دیدگاه مذاهب اسلامی راجع به توسعه حکومت امام مهدی‏ چیست؟ (پرسش)
10. دیدگاه مذاهب اسلامی درباره لقب منجی چیست؟ (پرسش)
11. دیدگاه فریقین درباره مسأله مهدویت چیست؟ (پرسش)
12. آیا اعتقاد به آمدن منجی در آینده مخصوص مسلمانان و به ویژه شیعیان است؟ (پرسش)
13. آیا سنی‌‏ها نیز به آمدن امام مهدی اعتقاد دارند؟ (پرسش)
14. آیا نامی از امام مهدی در صحاح سته آمده است؟ (پرسش)
15. دیدگاه مذاهب اسلامی درباره حکومت عدل‌گستر امام مهدی چیست؟ (پرسش)
16. مهدویت از دیدگاه اهل سنت با مهدویت از دیدگاه شیعه چه فرقی دارد؟ (پرسش)
17. اسماعیلیان چه کسانی هستند و در مورد مهدویت چه نظری دارند؟ (پرسش)
18. اهل تسنن درباره مهدی چه دیدگاهی دارند و مهدویت در بین آنان از چه جایگاهی برخوردار است؟ (پرسش)
19. مهدی در نظر اهل تسنن چه ویژگی‌هایی دارد و مهدی از نسل کیست؟ (پرسش)
20. اهل تسنن درباره نزول حضرت عیسی چه نظری دارند؟ آیا این که برخی از آنان مهدی را همان عیسی می‌دانند صحیح است؟ (پرسش)
21. آیا در مذاهب دیگر نامی از امام مهدی برده شده است؟ (پرسش)
22. فرقه‌ها و مذاهب بزرگ اسلامی در موضوع مهدویت چه نقاط مشترکی دارند؟ (پرسش)
23. فرقه‌ها و مذاهب بزرگ اسلامی در موضوع مهدویت در چه مواردی اختلاف دارند؟ (پرسش)
24. در اسلام منجی موعود چه کسی معرفی شده است؟ (پرسش)