اخلاق الاهی ج۱۳ (کتاب)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
اخلاق الاهی
از مجموعهاخلاق الاهی
زبانفارسی
ترجمهٔ کتاب[[آثار مشترک قوای سه‌گانه نفس

بخش ششم: محبت، توکل، رضا، تسلیم، انس، شوق (کتاب)|آثار مشترک قوای سه‌گانه نفس بخش ششم:

محبت، توکل، رضا، تسلیم، انس، شوق]]
نویسندهمجتبی تهرانی
موضوعاخلاق اسلامی
مذهبشیعه
ناشرانتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
محل نشرتهران، ایران
سال نشر۱۳۹۱ ش
تعداد صفحه۲۲۳
شابک۹۷۸-۶۰۰-۱۰۸-۲۱۲-۲
شماره ملی‫‎۱‎۷‎۹‎۶‎۷‎۷‎۳‬

این کتاب، جلد سیزدهم از مجموعهٔ بیست و هشت جلدی اخلاق الاهی کتابی است که با زبان فارسی به بررسی آثار مشترک قوای سه گانه نفس می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر مجتبی تهرانی است و انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «اثر حاضر شامل آثار مشترک قوای سه گانه نفس است که بخش ششم این مجموعه با عناوین محبت، توکل، ‌ رضا، تسلیم، انس و ‌شوق است»[۱].

فهرست کتاب

  • مقدمه سرپرست تحقیق
  • فصل اول: کلیات
۱. مفهوم‌شناسی
۱ـ‌۱. محبت
۱ـ‌۱ـ‌۱. محبت در لغت
۲ـ‌۱ـ‌۱. محبت در اصطلاح
۱ـ‌۲ـ‌۱ـ‌۱. محبت در اصطلاح کلام
۲ـ ۲ـ‌۱ـ‌۱. محبت در اصطلاح اخلاق و عرفان
۲ـ‌۱. عشق
۱ـ ۲ـ‌۱. عشق در لغت
۲ـ‌۲ـ‌۱. عشق در اصطلاح
۱ـ‌۲ـ‌۲ـ‌۱. ویژگی‌های عشق در نگاه اهل معرفت
۲ـ‌۲ـ‌۲ـ‌۱. ویژگی‌های عشق در نگاه اهل حکمت
۲. عقل و عشق (محبت)
۱ـ‌۲. نکوهش عقل
۲ـ‌۲. ستایش عقل
۳ـ‌۲. انواع عقل
۱ـ‌۳ـ‌۲. عقل جزئی
۲ـ‌۳ـ‌۲. عقل کل
۱. نظریه انکار
۱ـ‌۱. ادله نظریه انکار
۲ـ‌۱. نقد ادله انکار
۲. نظریه اثبات
۱ـ‌۲. ادله نظریه اثبات
۲ـ‌۲. شواهد امکان محبت به خدا
۱. محبت کیش الاهی
۱ـ‌۱. عشق حق به ذات خویش
۲ـ‌۱. عشق عام به مخلوقات
۳ـ‌۱. عشق خاص به برگزیدگان
۲. محبت، فضیلت انسانی
۱ـ‌۲. محبت به خدا
۱ـ‌۱ـ‌۲. عشق و ایمان
۲ـ‌۲. محبت غیرخدا
۱ـ‌۲ـ۲. محبت دنیا
۲ـ‌۲ـ‌۲. محبت برای خدا
۱ـ‌۲ـ‌۲ـ‌۲ـ‌محبت عطیه الاهی
۲ـ‌۲ـ‌۲ـ‌۲. محبت غیر و ایمان
۳ـ ۲ـ‌۲ـ‌۲. محصول اخروی محبت
  • فصل چهارم: خاستگاه و اسباب محبت
۱. خاستگاه محبت در نفس انسان
۲. اسباب محبت
۱ـ‌۲. اسباب محبت به خویش
۲ـ‌ ۲. اسباب محبت غیر
۱ـ‌۲ـ ۲. لذت
۲ـ‌۲ـ‌۲. احسان (منفعت)
۳ـ‌۲ـ‌۲. رابطه علیت
۴ـ‌۲ـ‌۲. ارتباط و همراهی
۵ـ‌۲ـ‌۲. اشتراک
۱ـ۵ ـ‌۲ـ‌۲. اشتراک در اوصاف ظاهری
۲ـ‌۵ـ‌۲ـ‌۲. اشتراک در علت
۶ـ‌۲ـ‌۲. مناسبت پنهانی
۷ـ‌۲ـ‌۲. جمال‌دوستی
۱. محبوب حقیقی فقط خداست
۲. اسباب محبت در حضرت حق
۱ـ‌۲. خویشتن‌دوستی
۲ـ‌۲. لذت
۳ـ‌۲. احسان
۴ـ‌۲. اشتراک
۵ـ‌۲. رابطه علیت
۶ـ‌۲. همراهی
۷ـ‌۲. مناسبت پنهانی
۸ـ‌۲. جمال‌دوستی
۳. حاصل سخن
۱. پاک‌سازی و تهذیب نفس
۲. تحصیل معرفت
۱ـ‌۲. امکان معرفت
۲ـ‌۲. راه‌های معرفت
۱ـ‌۲ـ‌۲. شناخت خدا از راه علمی
۱ـ‌۱ـ‌۲ـ‌۲. برهان علیت
۲ـ ۱ـ‌۲ـ‌۲. برهان نظم
۱ـ‌۲ـ‌۱ـ‌۲ـ‌۲. معرفت انفسی
۱ـ‌۱ـ‌۲ـ‌۱ـ‌۲ـ‌۲. منشأ پیدایش
۲ـ‌۱ـ‌۲ـ‌۱ـ‌۲ـ‌۲. مراحل شکل‌گیری
۳ـ‌۱ـ‌۲ـ‌۱ـ‌۲ـ‌۲. هماهنگی نیازها و پاسخ‌ها
۴ـ‌۱ـ‌۲ـ‌۱ـ‌۲ـ‌۲. فقر ذاتی
۵ـ‌۱ـ‌۲ـ‌۱ـ‌۲ـ‌۲. گرایش‌های متعالی انسان
۲ـ‌۲ـ‌۱ـ‌۲ـ‌۲. معرفت آفاقی
۲ـ‌۲ـ‌۲. شناخت خدا بدون واسطه (راه کشف)
۱. آلودگی قلب به محبت غیرخدا
۱ـ‌۱. محبت غیرخدا در نگاه شریعت
۱ـ‌۱ـ‌۱. محبت غیر در تعارض با محبت خدا
۲ـ‌۱ـ‌۱. محبت غیرخدا مطلوب شریعت
۱ـ‌۲ـ‌۱ـ‌۱. ترغیب شریعت به محبت فرزند
۲ـ‌۲ـ‌۱ـ‌.۱. ترغیب شریعت به محبت همسر
۳ـ‌۲ـ‌۱ـ‌۱. محبت غیرخدا در سیره اولیا و پیشوایان
۱ـ‌۳ـ‌۲ـ‌۱‌ـ‌۱. محبت یعقوب به یوسف (ع)
۲ـ‌۳ـ‌۲ـ‌۱ـ‌۱. محبت رسول‌خدا (ص)
۱ـ‌۲ـ‌۳ـ‌۲ـ‌۱ـ‌۱. محبت به فاطمه‌زهرا (س)
۲ـ‌۲ـ‌۳ـ‌۲ـ‌۱ـ‌۱. محبت به امام حسن و امام حسین (ع)
۳ـ‌۱ـ‌۱. حل تعارض
۱ـ ۳ـ‌۱ـ‌۱. محبت طولی
۱ـ‌۱ـ‌۳ـ‌۱ـ‌۱. نمونه‌های محبت طولی
۱ـ‌۱ـ‌۱ـ‌۳ـ‌۱ـ‌۱. محبت به رسول‌خدا
۲ـ‌۱ـ‌۱ـ‌۳ـ‌۱ـ‌۱. محبت به اهل بیت
۲ـ‌۱ـ‌۳ـ‌۱ـ‌۱. آفت محبت‌‌های طولی
۳ـ‌۱ـ‌۳ـ‌۱ـ‌۱. نشانه‌های محبت طولی
۱ـ‌۳ـ‌۱ـ‌۳ـ‌ ۱ـ‌۱. تابعیت مهر خدا
۲ـ‌۳ـ‌۱ـ‌۳ـ‌۱ـ‌۱. همراهی با اطاعت خدا
۲ـ‌۳ـ‌۱ـ‌۱. محبت عرضی
۱ـ‌۲ـ‌۳ـ‌۱ـ‌۱. دنیا چیست؟
۲ـ‌۲ـ‌۳ـ‌۱ـ‌۱. ناسازگاری دنیادوستی با محبت خدا
۳ـ‌۲ـ‌۳ـ‌۱ـ‌۱. فلسفه ناسازگاری
۴ـ‌۲ـ‌۳ـ‌۱ـ‌۱. پیامدهای دنیادوستی
۱ـ‌۴ـ‌۲ـ‌۳ـ‌ ۱ـ‌۱. تأثیر دنیادوستی بر اندیشه انسانی
۲ـ‌۴ـ‌۲ـ‌۳ـ‌۱ـ‌۱. تأثیر دنیادوستی بر صفات و سجایای نفسانی
۱ـ‌۲ـ‌۴ـ‌۲ـ‌۳ـ‌۱ـ‌۱. کبر
۲ـ‌۲ـ‌۴ـ‌۲ـ‌۳ـ‌۱ـ‌۱. حرص و آرزوی دراز
۳ـ‌۲ـ‌۴ـ‌۲ـ‌۳ـ‌۱ـ‌۱. طمع
۴ـ‌۲ـ‌۴ـ‌۲ـ‌۳ـ‌۱ـ‌۱. قساوت قلب
۳ـ‌۴ـ‌۲ـ‌۳ـ‌۱ـ‌۱. تأثیر دنیادوستی بر سلوک انسان
۴ـ‌۴ـ‌۲ـ‌۳ـ‌۱ـ‌۱. تأثیر دنیادوستی بر حوزه رفتار
۵ـ‌۴ـ‌۲ـ‌۳ـ‌۱ـ‌۱. تأثیر دنیادوستی بر جایگاه معنوی انسان
۲ـ‌۱. درمان دنیادوستی
۱ـ‌۲ـ‌۱. راهکار علمی درمان دنیادوستی
۱ـ‌۱ـ‌۲ـ‌۱. شناخت خدا
۲ـ‌۱ـ‌۲ـ ۱. شناخت دنیا
۲ـ‌۲ـ‌۱. راهکار عملی درمان دنیادوستی (زهد)
۱ـ‌۲ـ‌۲ـ‌۱. تعریف زهد
۲ـ‌۲ـ‌۲ـ‌۱. تأثیر زهد در پیدایش محبت
۱ـ‌۲ـ‌۲ـ‌۲ـ‌۱. آسایش خاطر
۲ـ‌۲ـ‌۲ـ‌۲ـ‌۱. شکر
۱ـ‌۲ـ‌۲ـ‌۲ـ‌۲ـ‌۱. رابطه زهد و شکر
۲ـ‌۲ـ‌۲ـ‌۲ـ‌۲ـ‌۱. رابطه شکر و محبت
۲. آلودگی نفس به رذائل اخلاقی
۳. آلودگی اعضا و جوارح به گناه
۱ـ‌۳. تأثیر گناه بر نیروی عاقله
۲ـ‌۳. تأثیر گناه بر نفس
۳ـ‌۳. راه رهایی از آلودگی گناه
۱ـ‌۳ـ‌۳. تقوا
۲ـ‌۳ـ‌۳. توبه
۱. شوق
۱ـ‌۱. شوق چیست؟
۲ـ‌۱. اقسام شوق
۱ـ‌۲ـ‌۱. شوق نهان و آشکار
۲ـ‌۲ـ‌۱. شوق اجمال و تفصیل
۳ـ‌۱. شوق به خدا
۱ـ‌۳ـ‌۱. شوق به خدای سبحان در آیینه آیات و اخبار
۲ـ‌۳ـ‌۱. امکان شوق خدا از نظر عقلی
۳ـ‌۳ـ‌۱. شوق اجمال و تفصیل نسبت به خدای سبحان
۴ـ‌۳ـ‌۱. شوق آشکار و نهان نسبت به خداوند سبحان
۵ـ‌۳ـ‌۱. تفاوت اقسام شوق
۲. نیت
۳. انس
۱ـ‌۳. انس چیست؟
۲ـ ۳. امکان انس با خدا
۳ـ‌۳. گناه؛ سد راه انس
۴ـ‌۳. مراتب انس
۱ـ‌۴ـ‌۳. انس عابدان
۲ـ‌۴ـ‌۳. انس سالکان
۳ـ‌۴ـ‌۳. انس واصلان
۵ـ‌۳. ادلال و انبساط
۱ـ‌۵ـ‌۳. چیستی ادلال
۲ـ‌۵ـ‌۳. نمونه‌های ادلال
۱ـ‌۲ـ‌۵ـ‌۳. ادلال در سخنان انبیا و اولیا
۲ـ‌۲ـ‌۵ـ‌۳. حکایت ادلال (...)
۶ـ ۳. نشانه انس
۴. خوف
۵. رضا
۱ـ‌۵. امکان رضایت از خدا
۲ـ‌۵. مراتب رضا
  • فصل نهم: آثار و نشانه‌های محبت
۱. آرزوی دیدار
۲. فداکاری برای رضای محبوب
۳. یاد پیوسته
۴. زهد
۵. انس با خلوت و مناجات
۶. کتمان محبت
۷. پاکی از گناه
۸. اخلاق‌نیک
۹. نشاط و گشاده‌رویی
۱۰. اهتمام به نماز
۱۱. تولی و تبری
۱. امکان محبت خدا به بندگان
۱ـ‌۱. امکان محبت خدا در میزان عقل
۲ـ‌۱. شواهد شرعی بر محبت خدا به بندگان
۱ـ‌۲ـ‌۱. گواهی آیات قرآن‌کریم بر محبت خدا
۲ـ‌۲ـ‌۱. گواهی روایات بر محبت‌ خدا
۲. معنی محبت خدا به بندگان
۳. مراتب محبت خدا به بندگان
۱ـ‌۳. محبت به عموم بندگان
۲ـ‌۳. محبت به بندگان خاص
۳ـ‌۳. محبت به بندگان خاص‌الخاص
۴. منشأ محبت خدا به بنده
۱ـ‌۴. یاد پیوسته خدا
۲ـ‌۴. محبت به خدا
۳ـ‌۴. پیروی از رسول خدا و اهل‌بیت (ع)
۴ـ‌۴. محبت به رسول خدا و اهل‌بیت (ع)
۵ـ‌۴. محبت به برادران دینی
۶ـ‌۴. نیکی به برادران دینی
۷ـ‌۴. یاد مرگ
۸ـ‌۴. توبه
۹ـ‌۴. التزام به مستحبات
۱۰ـ‌۴. دشمنی با نفس
۱۱ـ‌۴. طلب علم
۱۲ـ‌۴. نمازخواندن
۱۳ـ‌۴. مهمان‌نوازی
۵. آثار محبت خدا به بنده
۱ـ‌۵. قطع وابستگی به دنیا
۲ـ‌۵. اعطای فهم و بینش
۳ـ‌۵. توفیق حسن خلق
۴ـ‌۵. توفیق طاعت
۵ـ‌۵. اعطای برکت در عمل
۶ـ‌۵. پاداش ویژه
۱ـ‌۶ـ‌۵. امنیت از گناه
۲ـ‌۶ـ‌۵. فنای کامل
۳ـ‌۶ـ‌۵. امنیت از عذاب
۴ـ‌۶ـ‌۵. پاداش بی‌حساب
۵ـ‌۶ـ‌۵. احساس لذتِ آمرزش
۶ـ‌۶ـ‌۵. پاداش فراتر از بیان
  • کتابنامه
  • فهرست آیات
  • فهرست روایات
  • فهرست اشعار
  • نمایه
  • نمایه موضوعی

دربارهٔ پدیدآورنده

مجتبی تهرانی
آیت‌الله مجتبی شهیدی کلهری معروف به مجتبی تهرانی (متولد ۱۳۱۶ ش، تهران، متوفی ۱۳۹۱ش، تهران)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: امام خمینی، سید حسین بروجردی، محمد حسین طباطبائی، سید محمد رضا گلپایگانی و سید محمد محقق داماد به اتمام رساند. تدریس دروس اخلاق به طلاب و عموم مردم از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس فقه و اصول تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «رسائل بندگی»، «سلوک عاشورایی»، «خطبه فدک»، «آراستگی به آداب الهی»، «اخلاق الاهی»، «ادب سرلوحه دعوت انبیا»، «آداب الهی قلب نسبت به نبوت»، «بیداری در کلام امام حسین» و «درباره قیام و انقلاب حسینی» برخی از این آثار است.[۲]

کتاب‌های وابسته

پانویس