اخلاق الاهی ج۸ (کتاب)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
اخلاق الاهی
از مجموعهاخلاق الاهی
زبانفارسی
ترجمهٔ کتاب[[آثار مشترک قوای سه‌گانه

بخش اول: توبه (کتاب)|آثار مشترک قوای سه‌گانه

بخش اول: توبه]]
نویسندهمجتبی تهرانی
موضوعاخلاق اسلامی
مذهبشیعه
ناشرانتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
محل نشرتهران، ایران
سال نشر۱۳۸۷ ش
تعداد صفحه۲۸۰
شابک۹۷۸-۶۰۰-۱۰۸-۲۶۱-۰
شماره ملی‫‎۱‎۷‎۹‎۶‎۷‎۷‎۳‬

این کتاب، جلد هشتم از مجموعهٔ بیست و هشت جلدی اخلاق الاهی کتابی است که با زبان فارسی به بررسی آثار مشترک قوای سه گانه نفس می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر مجتبی تهرانی است و انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «اثر حاضر شامل آثار مشترک قوای سه گانه نفس است که در سه بخش اصلی: توبه، انابه و مرابطه سامان یافته است»[۱].

فهرست کتاب

  • مقدمه سرپرست تحقیق
  • بخش اول: توبه
  • فصل اول: کلیات
  • گفتار اول: مفهوم‌شناسی
۱. توبه در لغت
۲. توبه در اصطلاح
۱ـ‌۲. توبه در اصطلاح اخلاق
۲ـ‌۲. توبه در اصطلاح فقه
۱ـ‌۲‌ـ‌۲. مفهوم فقهی توبه
۲ـ‌۲ـ‌۲. کارکرد فقهی توبه
۳ـ‌۲. توبه در اصطلاح عرفان
۴ـ ۲. توبه در اصطلاح کلام
۱ـ‌۴ـ‌۲. مفهوم کلامی توبه
۲ـ‌۴ـ‌۲. کارکرد کلامی توبه
۱. ارکان توبه از نظر علم اخلاق
۱ـ ۱. عناصر اصلی
۲ـ‌۱. عناصر دیگر
۱ـ‌۲ـ‌۱. خلوص
۲ـ‌۲ـ‌۱. اعتراف به گناه
۳ـ‌‌۲ـ‌۱. علم به حضور، آگاهی و قدرت خدا
۴ـ‌۲ـ‌۱. حسن‌ظن به خدا
۲. ارکان توبه از منظر فقه و کلام
۱ـ‌۲. عناصر اصلی
۲ـ‌۲. عناصر اختلافی
۱ـ ۲ـ ۲. عزم ترک
۲ـ‌۲ـ‌۲. قدرت ارتکاب گناه
۳ـ‌۲. پشیمانی عنصر محوری
۳. ارکان توبه از منظر عرفان
۱ـ‌۳. حقایق توبه
۱ـ‌۱ـ‌۳. تعظیم جنایت
۲ـ‌۱ـ‌۳. اتهام توبه
۳ـ‌۱ـ‌۳. عذرخواهی از خلق
۲ـ‌۳. سرائر توبه
۱ـ‌۲ـ‌۳. امتیاز تقوا از عزت‌نفس
۲ـ ۲ـ‌۳. نسیان جنایت
۳ـ‌۲ـ‌۳. توبه از توبه
  • تقریر نخست
  • تقریر دوم
  • گفتار سوم: رابطه توبه و فضایل همگن
۱. توبه و استغفار
۱ـ‌۱. رابطه مفهومی توبه و استغفار
۲ـ‌۱. رابطه مصداقی توبه و استغفار
۳ـ‌۱. نقش استغفار در توبه
۲. توبه و انابه
۱. ستایش توبه
۲. ستایش توبه‌گزاران
۱. وجوب توبه در قرآن‌کریم
۲. وجوب توبه در روایات
۳. اجماع مسلمین بر وجوب توبه
۴. وجوب توبه از نظر عقل
۱ـ‌۴. دفع ضرر
۲ـ‌۴. شکر مُنعِم
۳ـ ۴. نیل به سعادت
۴ـ‌۴. حفظ ایمان
۱. وجوب توبه عمومی یا اختصاصی
۱ـ‌۱. دلیل نقلی
۲ـ ۱. دلیل عقلی
۲. وجوب توبه مطلق یا مشروط
۳. وجوب توبه نفسی یا شرطی
۴. وجوب توبه فوری یا غیرفوری
۱ـ‌۴. گستره زمانی توبه
۲ـ‌۴. خطرسازی تأخیر توبه
۳ـ‌۴. توبه توبه‌شکن
  • گفتار سوم:‌ فروع اختلافی
۱. منشأ وجوب توبه
۲. توبه از صغیره
۳. تکرار توبه
  • فصل سوم:‌ اقسام توبه
  • گفتار اول: توبه از حق‌الله و حق‌الناس
۱. توبه از حقوق‌الله
۲. توبه از حق‌الناس
۱ـ‌۲. اهمیت حق‌الناس
۱ـ۱ـ۲. درجات معنوی و حق‌الناس
۲ـ۱ـ۲. روابط خونی و حق مطالبه
۳ـ۱ـ۲. روش پرداخت
۴ـ ۱ـ ۲. نرخ پرداخت
۵ـ‌۱ـ‌۲. راه‌های اجتناب از حق‌الناس در دنیا
۱ـ‌۵ـ‌۱ـ‌۲. ترک حرام
۲ـ‌۵ـ‌۱ـ‌۲. اجتناب از قبول دین
۲ـ‌۲. توبه از گناهان مالی
۳ـ‌۲. توبه از حقوق جانی
۴ـ‌۲. توبه از حقوق آبرویی
۵ـ‌۲. حقوق دینی
۶ـ‌۲. جبران کاستی توبه
۱. دلیل عدم صحت
۲. دلیل صحت توبه
۳. ثمره توبه تبعیضی
  • فصل چهارم:‌ مراتب تائب و توبه
  • گفتار اول: مراتب تائبان
۱. تائبان استوار
۲. تائبان از کبائر
۳. توبه‌شکنان جرگه امید
۴. توبه‌شکنان جرگه خطر
۱. ترتیب حکیم سبزواری
۲. ترتیب خواجه عبدالله انصاری
۱ـ‌۲. توبه عامه
۲ـ‌۲. توبه اوساط
۳ـ‌۲. توبه خواص
۳. ترتیب کاشانی
۱. گناه جاهلانه
۲. توبه نزدیک
  • تسویف
۳. جبران گناه
  • گفتار دوم:‌ شرایط کمال
  • گفتار سوم: پذیرش توبه
۱. پذیرش توبه در قرآن‌کریم
۲. پذیرش توبه در سخنان معصومین
۱. سحرگاهان
۲. بعد از نماز صبح
۳. بعد از نماز عصر
۴. هنگام خوابیدن
۵. شب‌های جمعه
۶. ماه رمضان
۷. ماه شعبان
۸. ماه رجب
۱. روزه
۲. نماز
۳. دعا
۴. استغفار
  • فصل هفتم: آثار و نشانه‌های توبه
  • گفتار اول: آثار توبه
۱. سقوط عذاب
۲. پاکی از گناهان
۳. کسب محبت خدا
۴. تبدیل سیئات به حسنات
۱ـ‌۴. محل تبدیل سیئات
۱ـ ۱ـ‌ ۴. تبدیل سیئات در آخرت
۲ـ‌۱ ـ‌ ۴. تبدیل سیئات در دنیا
۲ـ‌۴. کیفیت تبدیل
۱ـ‌۲ـ‌۴. کیفیت تبدیل در آخرت
۱ـ‌۱ـ‌۲ـ‌۴. تبدیل تکوینی
۲ـ‌۱ـ‌۲ـ‌۴. بخشیدن گناه
۳ـ‌ ۱ـ‌۲ـ‌۴. مخفی‌کردن بدی‌ها
۴ـ‌۱ـ‌۲ـ‌۴. پاک‌کردن از پرونده
۵ـ‌۱ـ‌۲ـ‌۴. پاداش به‌جای عذاب
۲ـ‌۲ـ‌۴. تبدیل سیئات در دنیا
۱ـ‌۲ـ‌۲ـ‌۴. توفیق کارنیک
۲ـ‌۲ـ‌۲ـ‌۴. محو بدی‌ها
۳ـ‌۲ـ‌۲ـ‌۴. انگیزه کارنیک
۵. برخورداری از دعای فرشتگان عرشی
۶. برخورداری از نعمت‌های دنیوی
  • گفتار دوم: نشانه‌های توبه
۱. نشانه‌های توبه در بیان نبوی
۱ـ ۱. النصیحه الله فی عمله
۲ـ‌۱. ترک الباطل
۳ـ‌۱. لزوم الحق
۴ـ‌۱. الحرص علی الخیر
۲. توبه جناب حرّ
  • فصل هشتم: عوامل و موانع توبه
  • گفتار اول: عوامل و زمینه‌های توبه
۱. عوامل بیرونی توبه
۱ـ‌۱. شرع مقدس
۲ـ‌۱. عبرت‌ها
۲. عوامل درونی توبه
۱ـ‌۲. حیات عقل عملی
۲ـ‌۲. حیات دل
۳ـ‌۲. اعتقاد به قیامت
۱. موانع فکری (اعتقادی)
۱ـ‌۱. احساس بی‌نیازی به توبه (ناشی از کوچک‌انگاری گناه)
۲ـ‌۱. شک در قبول توبه
۱ـ‌۲ـ‌۱. شک ناشی از بی‌معرفتی
۲ـ‌۲ـ‌۱. شک ناشی از زیادانگاری گناه
۳ـ‌۲ـ ۱. شک ناشی از بزرگ‌انگاری گناه
۴ـ‌۲ـ‌۱. یأس، گناه نابخشودنی
۵ـ‌۲ـ‌۱. راهکار مبارزه با یأس
۳ـ‌۱. بی‌اعتقادی به قدرت مطلقه الاهی
۴ـ‌۱. بی‌اعتقادی به جود و کرم خداوندی
۲. موانع نفسانی ـ روانی
۱ـ‌۲. چشیدن لذت‌های شهوانی
۲ـ‌۲. بی‌‎‌اعتمادی به خویش
  • گفتار سوم: مانع‌زدایی
۱. راه علمی (تفکر)
۱ـ‌۱. انسان در دو حال اطاعت و عصیان
۲ـ‌۱. زندگی حقیقی انسان کجاست؟
۳ـ‌۱. توشه سفر انسان
۴ـ ۱. چگونگی مرگ
۵ـ‌۱. کارکرد گناه
۶ـ‌۱. آینده گناهکار
۷ـ‌۱. حضور خداوند متعال
۸ـ‌۱. ریشه‌های اصرار بر گناه
۹ـ‌۱. آثار توبه
۲. راه عملی
۱ـ‌۲. تقیّد به طاعات
۲ـ‌۲. صبر و بردباری
۳ـ‌۲. تقاضا از خداوند
۴ـ‌۲. توسل به رسول خدا (ص) و امامان اهل‌بیت (ع)
۱. معنی اول
۲. معنی دوم
۱. اصطلاح عرفانی انابه
۲. انابه و تضرع
۳. ساختار عرفانی انابه
۱ـ‌۳. بازگشت اصلاحگرانه
۲ـ‌۳. بازگشت وفادارانه
۳ـ‌۳. بازگشت حال‌محور
۱. کاربرد انابه در قرآن
۲. جایگاه انابه از دیدگاه قرآن
۳. آثار انابه در قرآن
۱ـ‌۳. آثار دنیوی
۱ـ‌۱ـ‌۳. تأثیر انابه در نظام معرفتی
۲ـ‌۱ـ‌۳. تأثیر انابه در نظام عقیدتی ـ‌ رفتاری
۲ـ‌۳. آثار اخروی انابه
۱ـ‌۲ـ‌۳. مغفرت و امان از عذاب
۲ـ‌۲ـ‌۳. بهشت
۱. مرابطه نظامی
۲. مرابطه فرهنگی
۳. مرابطه اجتماعی
۴. مرابطه عبادی
۵. مرابطه اخلاقی
۱. معرفت نفس
۲. ویژگی‌ها و قوای نفس
۳. ضرورت مرابطه
۱. مشارطه
۱ـ‌۱. مفهوم مشارطه
۲ـ‌۱. وقت مشارطه
۳ـ‌۱. مفاد مشارطه
۴ـ‌۱. روش مشارطه
۲. مراقبه
۱ـ ۲. مفهوم مراقبه
۲ـ‌۲. زمان مراقبه
۳ـ‌۲. ضرورت مراقبه
۴ـ‌۲. منشأ‌‌مراقبه
۵ـ‌۲. روش‌های مراقبت
۱ـ‌۵ـ‌۲. مراقبت در طاعت
۲ـ‌۵ـ‌۲. مراقبت در معصیت
۳ـ‌۵ـ‌۲. مراقبت در مباح
۳. محاسبه
۱ـ‌۳. ضرورت و اهمیت محاسبه
۲ـ‌۳. آثار محاسبه
۳ـ‌۳. آداب محاسبه:
۱ـ‌۳ـ‌۳. پیوستگی
۲ـ‌۳ـ‌۳. سخت‌گیری
۳ـ‌۳ـ‌۳. فراغت و خلوت
۴ـ‌۳. موضوع محاسبه
۵ـ‌۳. الگوی محاسبه
۴. معاتبه (سرزنش)
۵. معاقبه (مجازات)
۱ـ‌۵. روش‌های مجازات نفس
۲ـ‌۵. آداب مجازات
۱ـ‌۲ـ‌۵. شرعی بودن مجازات
۲ـ‌۲ـ‌۵. تدریج در مجازات
۳ـ‌۲ـ‌۵. تخفیف مجازات
  • کتابنامه
  • فهرست آیات
  • فهرست روایات
  • فهرست اشعار
  • نمایه
  • نمایه موضوعی

دربارهٔ پدیدآورنده

مجتبی تهرانی
آیت‌الله مجتبی شهیدی کلهری معروف به مجتبی تهرانی (متولد ۱۳۱۶ ش، تهران، متوفی ۱۳۹۱ش، تهران)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: امام خمینی، سید حسین بروجردی، محمد حسین طباطبائی، سید محمد رضا گلپایگانی و سید محمد محقق داماد به اتمام رساند. تدریس دروس اخلاق به طلاب و عموم مردم از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس فقه و اصول تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «رسائل بندگی»، «سلوک عاشورایی»، «خطبه فدک»، «آراستگی به آداب الهی»، «اخلاق الاهی»، «ادب سرلوحه دعوت انبیا»، «آداب الهی قلب نسبت به نبوت»، «بیداری در کلام امام حسین» و «درباره قیام و انقلاب حسینی» برخی از این آثار است.[۲]

کتاب‌های وابسته

پانویس