حدیث باب حطه در منابع شیعه چگونه روایت شده است؟ (پرسش)

حدیث باب حطه در منابع شیعه چگونه روایت شده است؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ امامت
مدخل اصلی	امامت
تعداد پاسخ	۱ پاسخ

حدیث باب حطه در منابع شیعه چگونه روایت شده است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث امامت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی امامت مراجعه شود.

پاسخ نخست

علی ربانی گلپایگانی

حجت الاسلام و المسلمین علی ربانی گلپایگانی در کتاب «امامت اهل بیت» در این‌باره گفته‌ است:

«سید هاشم بحرانی در کتاب “غایه المرام” از چند منبع و طریق شیعی این حدیث را نقل کرده است:

• شیخ مفید (م ۴۱۳ ه‍) در کتاب “أمالی” این حدیث را از امیرالمؤمنین (ع) نقل می‌نماید: «عَنْ عَبَّادِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ‏ قَدِمَ رَجُلٌ إِلَى أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ (ع) فَقَالَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ أَخْبِرْنِي عَنْ قَوْلِهِ تَعَالَى ﴿أَفَمَنْ كَانَ عَلَى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ وَيَتْلُوهُ شَاهِدٌ مِنْهُ﴾ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) الَّذِي كَانَ عَلَى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ وَ أَنَا الشَّاهِدُ لَهُ وَ مِنْهُ-... وَ اللَّهِ مَا مَثَلُنَا فِي هَذِهِ الْأُمَّةِ إِلَّا كَمَثَلِ سَفِينَةِ نُوحٍ أَوْ كَبَابِ حِطَّةٍ فِي بَنِي إِسْرَائِيلَ»: مردی درباره آیه ۱۷ سوره مبارکه هود از امیرالمؤمنین (ع) سوال کرد. آن حضرت فرمود: مراد از ﴿أَفَمَنْ كَانَ عَلَى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ﴾ پیامبر اکرم (ص) و مراد از ﴿الشَّاهِدِ﴾ در آیه من هستم... قسم به خدا مَثَل ما در این امت، مثل کشتی نوح و باب حطه بنی‌اسرائیل است.
• شیخ صدوق (م ۳۸۱ ه‍) از ابوسعید خدری چنین نقل کرده: «عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ قَالَ: صَلَّى بِنَا رَسُولُ اللَّهِ (ص) صَلَاةَ الْأُولَى ثُمَّ أَقْبَلَ بِوَجْهِهِ الْكَرِيمِ عَلَيْنَا فَقَالَ مَعَاشِرَ أَصْحَابِي إِنَّ مَثَلَ أَهْلِ بَيْتِي فِيكُمْ مَثَلُ سَفِينَةِ نُوحٍ وَ بَابُ حِطَّةٍ فِي بَنِي إِسْرَائِيلَ فَتَمَسَّكُوا بِأَهْلِ بَيْتِي بَعْدِي وَ الْأَئِمَّةِ الرَّاشِدِينَ مِنْ ذُرِّيَّتِي أَهْلِ بَيْتِي»؛ پیامبر اکرم (ص) نخستین نماز (یومیه- نماز صبح) را با ما به جماعت به جای آورد، سپس چهره گرامی‌اش را به جانب ما کرد (روبه‌روی ما قرار گرفت) و فرمود: ای گروه اصحاب من! اهل‌بیت من در میان شما همانند کشتی نوح و باب حطه در بنی اسرائیل هستند، پس از من به اهل‌بیت من (یعنی) امامان رشید از اهل بیتم، تمسّک نمایید.
• شیخ طوسی (م ۴۶۰ ه‍) در کتاب “امالی” این روایت را از ابوذر نقل می‌کند: «سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ (ص) يَقُولُ:... إِنَّمَا مَثَلُ أَهْلِ بَيْتِي فِيكُمْ كَمَثَلِ سَفِينَةِ نُوحٍ، مَنْ رَكِبَهَا نَجَا، وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا غَرِقَ، وَ مَثَلِ بَابِ حِطَّةٍ مَنْ‏ دَخَلَهُ‏ نَجَا وَ مَنْ‏ لَمْ‏ يَدْخُلْهُ‏ هَلَكَ‏»؛ اهل‌بیت من در میان شما همانند کشتی نوح می‌باشند، که هر کس بر کشتی سوار شد، نجات یافت و هر کس از آن روی برگرداند، هلاک شد، و مانند باب حطّه‌اند که هر کس از آن وارد شد، نجات یافت و هر کس وارد نشد، هلاک گردید.
• فتال نیشابوری در کتاب “روضة الواعظین” از امام باقر (ع) نقل می‌کند که آن حضرت فرمود: «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص)...‏ مَعَاشِرَ النَّاسِ إِنَّ عَلِيّاً صِدِّيقُ هَذِهِ الْأُمَّةِ وَ فَارُوقُهَا وَ مُحَدَّثُهَا إِنَّهُ هَارُونُهَا وَ يُوشَعُهَا وَ آصِفُهَا وَ شَمْعُونُهَا إِنَّهُ بَابُ حِطَّتِهَا وَ سَفِينَةُ نَجَاتِهَا إِنَّهُ طَالُوتُهَا وَ ذُو قَرْنَيْهَا»؛ ای مردم! همانا علی (ع)، صدیق، فاروق، محدَّث، هارون، یوشع، آصف و شمعون این امت است، او باب حطّه، کشتی نجات، طالوت و ذوالقرنین این امت می‌باشد.
• عیاشی ذیل آیه ۵۸ سوره بقره از امام باقر (ع) نقل می‌کند که فرمود: «نَحْنُ‏ بَابُ‏ حِطَّتِكُمْ‏»؛ ما باب حطّه شما هستیم؛ یعنی همان طور که بنی‌اسرائیل باید از باب حطّه عبور می‌کردند تا مورد غفران قرار گیرند، شما نیز باید از راه ما وارد شوید تا مشمول مغفرت الهی قرار گیرید».