حکومت جهانی امام مهدی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث حکومت جهانی امام مهدی است. حکومت جهانی امام مهدی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: حکومت جهانی امام مهدی در قرآن - حکومت جهانی امام مهدی در حدیث - حکومت جهانی امام مهدی در معارف مهدویت - حکومت جهانی امام مهدی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی - حکومت جهانی امام مهدی از نگاه برون دینی - پرسش‌های مرتبطمقدمه
دولت آرمانی اهل بیت (ع) به دنبال تحقق اهداف و مقاصد عالی اسلام ناب محمدی (ص) خواهد بود و این اهداف از طریق شکل‌گیری حکومت واحد الهی جهانی که همه آحاد بشر را در سرتاسر عالم زیر پرچم اسلام جمع می‌کند، محقق خواهد شد[۱]؛ همان‌گونه که خداوند وعده داده است: ﴿وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ﴾[۲].[۳]
برخی از ویژگی‌های دولت آرمانی اهل بیت (ع) عبارت‌اند از:
- محوریت توحید و تحقق آن در همه شئون فردی و اجتماعی جامعه: اولین و مهمترین آرمان دولت اهل بیت (ع) است، همان‌گونه که توحید، محور اساسی تعالیم اسلام است[۴]. با اقامه اصل توحید همه منکرات از جامعه برچیده خواهد شد و انسان از همه قید و بندهای دنیایی رها خواهد گردید[۵].
- حاکمیت اصل اسلام و فراگیر شدن معارف و احکام اسلامی در مسیر خدمت به انسان‌ها؛ همان‌گونه که اهل بیت (ع) با تلاش پیگیر و تحمل سختی‌ها در طول حیاتشان در راستای تحقق این هدف قدم بر می‌داشتند[۶].
- فراگیر شدن امنیت، آسایش و رفاه اقتصادی تا جایی که در بین مردم محتاج زکات پیدا نشود و این امر همزمان با آباد شدن فراگیر زمین[۷] و شکوفا شدن همه توا‌ن‌های انسان و استفاده بهینه از ظرفیت‌های طبیعت ممکن خواهد بود[۸].
- بالا رفتن سطح درک و اندیشه همه آحاد جامعه و شکوفا شدن عقول بشر به گونه‌ای که نشانی از جهل و بی‌سوادی و فقر فکری و فرهنگی در عالم وجود نداشته باشد؛ همان‌گونه که امام علی (ع) فرمودند: «وَ يُثِيرُوا لَهُمْ دَفَائِنَ الْعُقُولِ»[۹]، تا آنجا که زنان خانه‌دار هم می‌توانند معارف دینی را از قرآن استخراج کنند[۱۰].
- اقامه عدل و داد، رسیدگی به حال مستضعفان و پیاده‌سازی عدالت اجتماعی در همه ابعاد در سطح جهان و برای همه انسان‌ها، از شاخصه‌های بلند دولت آرمانی اهل بیت (ع) و مقدمه هدف اصلی آنها یعنی تربیت انسان است[۱۱] و این خواسته ارزشمند فطری و اجتماعی بشر در دورترین نقاط توسط کارگزاران دولتی اجرا خواهد شد[۱۲].
- مبارزه همه‌جانبه و پیگیر با منحرفین و کسانی که با استفاده از زور و قدرت از هیچ تلاشی برای انحراف جوامع کوتاهی نمی‌کنند[۱۳] و جهت‌گیری کلی برنامه‌ها در راستای اصلاح کج‌روی‌ها، ریشه‌کن شدن ظلم و براندازی حکومت‌های فاسد، محو اشرافی‌گری و خودکامگی‌های حاکمانی که خود را مالک مردم و سرنوشت آنها می‌پندارند[۱۴].
- برجسته شدن ارزش‌ها و فضائل اخلاقی در همه عرصه‌های فردی و اجتماعی و مقابله با هر کسی که بخواهد با هر انگیزه‌ای زمینه‌ساز فاصله گرفتن ارزش‌های انسانی و دینی از جامعه شود[۱۵] تا آنجا که اولیای خدا عزیز و دشمنانش ذلیل خواهند شد[۱۶].
- پایبندی حاکمان به ارزش‌های دینی و فضائل اخلاقی و عدم جواز تمسک به روش‌های غیر دینی به قصد پیشبرد اهداف خود به هر قیمتی[۱۷]. در دولت اهل بیت (ع) حاکم جامعه در بهره‌مندی از امکانات جامعه و ساده‌زیستی از پایین‌ترین اقشار جامعه نیز پایین‌تر است[۱۸]. قدرت و حاکمیت در خدمت اجرای صحیح دین حق[۱۹] و بسط عدالت و حمایت از آحاد جامعه قرار می‌گیرد[۲۰]. زمامداران و متولیان امور حکومتی از بین انسان‌های صالح انتخاب خواهند شد و مهمترین ویژگی آنها تلاش پیگیر و هدف‌گذاری در راستای ادای حقوق مردم و تحقق ارزش‌های دین اسلام است[۲۱].
- ارزش بودن ساده‌زیستی برای همگان و خصوصاً حاکمان و کارگزاران، به گونه‌ای که در دولت اهل بیت (ع) کسی به فکر مال‌اندوزی و انباشت ثروت و بهره‌برداری حیوانی از لذایذ دنیایی نیست[۲۲].
- یکسان بودن سهم همگان در استفاده از امکانات عمومی؛ از این‌رو برداشت‌های بیش از سهم خود، تصرف در مال غیر خواهد بود و باید به بیت المال برگردانده شود[۲۳]. در اجرای احکام و حدود شرعی همگان یکسان‌اند و هیچ عاملی مانع اجرای آن نخواهد شد و هیچ شرط و تعهدی در مسیر تحقق حکومت اسلامی و اصلاح جامعه از انحرافات، خارج از محدوده احکام اسلامی پذیرفته نیست[۲۴]. همه افراد در برابر قانون برابرند و در بهره‌برداری از امکانات دولتی و یا استفاده از اموال عمومی هیچ تفاوتی بین افراد وجود ندارد. حاکم جامعه اسلامی در برابر قانون خاضع و با دیگران برابر است[۲۵]. حتی حقوق دیگر موجودات و طبیعت و محیط زیست محترم خواهد بود[۲۶].
- مسئولیت‌پذیری در برابر جامعه و تلاش برای اصلاح آن در قالب امر به معروف و نهی از منکر و تلاش پیگیر و فداکاری در جهت ارتقای فرهنگ دینی جامعه توسط تک‌تک افراد[۲۷]، مبتنی بر نقش اختیار انسان و اعمال او در تعیین سرنوشت فردی و اجتماعی‌اش[۲۸].
- آرمان نهایی دولت اهل بیت (ع) که دیگر آرمان‌ها مقدمه تحقق آن است و همه ارکان حکومت در راستای تحققش حرکت خواهند کرد، معرفت خداوند متعال و تربیت و تهذیب انسان به عنوان یک موجود متعالی و تضمین سعادت دنیا و آخرت اوست[۲۹].[۳۰]
منابع
پانویس
- ↑ مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج۲۴، ص۴۳۷-۴۴۰؛ امام خمینی، صحیفه امام، ج۲، ص۲۹، ۳۳-۳۵.
- ↑ «و برآنیم که بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شده‌اند منّت گذاریم و آنان را پیشوا گردانیم و آنان را وارثان (روی زمین) کنیم» سوره قصص، آیه ۵.
- ↑ آیت الله خامنه‌ای، ۱۱/۷/۱۳۸۷.
- ↑ ر. ک: امام خمینی، صحیفه امام، ج۶، ص۲۸۶؛ آیت الله خامنه‌ای، ۲۶/۱/۱۳۷۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه امام، ج۲۱، ص۲.
- ↑ ر. ک: امام خمینی، صحیفه امام، ج۱، ص۱۱۳؛ ج۱۵، ص۳۶۸؛ آیت الله خامنه‌ای، ۲۳/۱/۱۳۶۴.
- ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، تحقیق محمدباقر بهبودی، ج۵۲، ص۳۹۰؛ خامنه‌ای، سید علی، انسان ۲۵۰ ساله، ص۴۰۸-۴۰۹.
- ↑ صدوق، محمد بن علی، کمال الدین، تحقیق علی اکبر غفاری، ج۱، ص۳۳۱؛ خامنه‌ای، سید علی، انسان ۲۵۰ ساله، ص۴۰۹.
- ↑ نهج البلاغه، خطبه ۱.
- ↑ خامنه‌ای، سید علی، انسان ۲۵۰ ساله، ص۴۰۴-۴۰۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۷، ص۵۲۷؛ آیت الله خامنه‌ای، ۳۰/۷/۱۳۸۱.
- ↑ آیت الله خامنه‌ای، ۲۶/۲/۱۳۸۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه امام، ج۶، ص۲۰۲.
- ↑ ر. ک: امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۸، ص۵۱۱؛ آیت الله خامنه‌ای، ۲۶/۱/۱۳۷۹؛ ۳۰/۷/۱۳۸۱.
- ↑ آیت الله خامنه‌ای، ۱۵/۸/۱۳۸۳؛ ۳/۵/۱۳۹۱.
- ↑ ابن‌مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، ص۵۷۹؛ ابن طاووس، سید علی بن موسی، اقبال الاعمال، ج۱، ص۲۹۷ (دعای ندبه).
- ↑ ر. ک: امام خمینی، صحیفه امام، ج۸، ص۱۲۵-۱۲۷، ۱۹۲؛ آیت الله خامنه‌ای، ۲۰/۶/۱۳۸۸.
- ↑ ر. ک: امام خمینی، صحیفه امام، ج۴، ص۱۶۳-۱۶۴؛ ج۸، ص۳۸۱؛ آیت الله خامنه‌ای، ۱۵/۸/۱۳۸۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه امام، ج۲، ص۳۵۸.
- ↑ امام خمینی، صحیفه امام، ج۲، ص۳۶۰.
- ↑ ر. ک: امام خمینی، صحیفه امام، ج۸، ص۱۲۵، ۱۹۲؛ آیت الله خامنه‌ای، ۱۷/۷/۱۳۸۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه امام، ج۴، ص۱۷۷-۱۷۹؛ آیت الله خامنه‌ای، ۲۶/۱/۱۳۷۹.
- ↑ آیت الله خامنه‌ای، ۱۵/۸/۱۳۸۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه امام، ج۴، ص۱۹۷؛ ج۱۴، ص۴۱۴-۴۱۵؛ آیت الله خامنه‌ای، ۱۵/۸/۱۳۸۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه امام، ج۴، ص۱۹۶-۱۹۸؛ ج۱۴، ص۴۱۳-۴۱۴؛ آیت الله خامنه‌ای، ۱۵/۸/۱۳۸۳.
- ↑ مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج۲۶، ص۷۳۲.
- ↑ ر. ک: امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۸، ص۴۲۱-۴۲۲؛ آیت الله خامنه‌ای، ۱۹/۳/۱۳۷۴.
- ↑ ﴿إِنَّ اللَّهَ لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ﴾ «بی‌گمان خداوند آنچه را که گروهی دارند دگرگون نمی‌کند (و از آنان نمی‌ستاند) مگر آنها آنچه را که در خویش دارند دگرگون سازند» سوره رعد، آیه ۱۱.
- ↑ امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۳، ص۳۶۶؛ ج۲۰، ص۲۹۸؛ آیت الله خامنه‌ای، ۱۹/۹/۱۳۷۵.
- ↑ فرخی، مصطفی، مقاله «اهل بیت»، مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی، ص ۲۴۱.