ضرورت حراست امام از دین چیست؟ (پرسش)
| ضرورت حراست امام از دین چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ امامت |
| مدخل اصلی | امامت |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
ضرورت حراست امام از دین چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث امامت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی امامت مراجعه شود.
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین عبدالمجید زهادت در کتاب «معارف و عقاید ۵ ج۱» در این‌باره گفته است:
«هر دین و مسلک و آیین و شریعتی در معرض برداشت‌های و کج‌فهمی‌ها و بدعت‌ها قرار می‌گیرد و مرور زمان در تشدید این آسیب تأثیر به سزائی دارد. بنابراین به حکم عقل بر بنیان‌گذار فرض و ضروری است که تدابیر لازم برای مقابله با این آسیب مخرب و نابود کننده را در نظر داشته باشد.
دین اسلام هم که آخرین دین آسمانی است از این آسیب در امان نبوده و لذا رسول خدا (ص) برخورد فرض دانسته که با آن مقابله کند. مقابله و برخورد جدی پیامبر اکرم (ص) با گرایش به بت‌پرستی در جریان شجره ذات انواط[۱] و کج فکری و خرافه‌گرایی در حادثه خورشید گرفتگی هنگام مرگ ابراهیم فرزند نبی اکرم (ص)[۲] و عکس‌العمل آن حضرت در قبال رفتار ناشایست رهبانیت و عزلت‌گرایی باطل در بین برخی از اصحاب[۳]، نمونه‌هایی است از تلاش و اهتمام در زمینه حفظ و حراست دین از انحراف و برداشت‌های نادرست.
این ضرورت عقلی با توجه به آینده‌نگری رسول خدا نسبت به امت دو چندان می‌شود زیرا اگر در زمان رسول خدا (ص) دروغ بستن به آن حضرت زیاد شده باشد در آیته این مشکل شدیدتر خواهد شد[۴] علاوه بر اینکه پیش‌بینی کرده که امت او به هفتاد و سه فرقه منشعب خواهند شد[۵]. اهمال و بی‌تفاوتی در مبارزه جدی و همه جانبه با آسیب‌های ناشی از بدعت‌ها و کج فهمی‌ها در معارف و احکام دینی به ویژه با توجه به مرور زمان نوعی نقص غرض و خلاف حکمت است و عقلا ناپسند شمرده می‌شود. بنابراین بعد از رسول خدا (ص) منصبی برای انجام وظیفه پاسداری و حراست از دین لازم است و صحاب این منصب باید با داشتن شایستگی لازم علمی این ماموریت مهم را بر عهده داشته باشد و سدی محکم و نفوذناپذیر در برابر عقاید و آیین‌های غلط و خرافی ایجاد کند.
علامه حلی با تکیه بر مسؤولیت و وظیفه امام در حفظ و حراست از دین بر لزوم امام معصوم استدلال می‌کند: الثَّالِثُ: إِنَّ الْإِمَامَ يَجِبُ أَنْ يَكُونَ حَافِظاً لِلشَّرْعِ، لانقطاعِ الْوَحْيِ بِمَوْتِ النَّبِيِّ (ص)، وَ قُصُورِ الْكِتَابِ وَ السُّنَّةِ عَنْ تفاصيلِ أَحْكَامِ الْجُزْئِيَّاتِ الْوَاقِعَةِ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ، فَلَا بُدَّ مِنْ إِمَامٍ (مَنْصُوبٍ) مِنَ اللَّهِ تَعَالَى، مَعْصُوم مِنَ الزَّلَلِ وَ الْخَطَأُ، لِئَلاَّ يُتْرَكُ بَعْضِ الْأَحْكَامِ أَوْ يَزِيدُ فِيهَا عَمْداً أَوْ سَهْواً[۶].
سایر دانشمندان امامیه نیز این شأن و وظیفه امام در حراست از دین را یک امر مسلّم و قطعی تلقی کرده و گاه آن را مستند و دلیل بر لزوم عصمت امام گرفته‌اند. شیخ مفید مبنای عصمت امام را وظائف امام به عنوان جانشین رسول خدا (ص) از جمله حراست و پاسداری از دین قرار داده است[۷].
به گواهی تاریخ کج‌روری‌ها بعد از نبی اکرم اسلام شدت بیشتری گرفت به‌طوری که این انحرافات و تشتت‌های فکری، امثال سلیم بن قیس هلالی – که از تابعین است- را شگفت زده کرده و خطاب به امیرالمؤمنین عرضه می‌دارد: من از سلمان و مقداد و ابوذر چیزی از تفسیر قرآن و هم احادیثی از پیغمبر شنیده‌ام که با آنچه در نزد مردم است مخالف است و باز از شما می‌شنوم چیزی که آنچه را شنیده‌ام تصدیق می‌کند و در دست مردم مطالبی از تفسیر قرآن و احادیث پیغمبر می‌بینم که شما با آنها مخالفید و همه را باطل می‌دانید، آیا عقیده دارید که مردم عمدا بر رسول خدا دروغ می‌بندند و قرآن را برای خود تفسیر می‌کنند؟ امام امیرالمؤمنین (ع) در پاسخ ابتدا استبعاد سلیم را برطرف کرده بعد می‌فرمایند: در زمان خود رسول خدا نیز بر وی دروغ بسته شد. آنگاه امام (ع) مسأله اختلاف در نقل‌ها را بررسی و ریشه‌یابی می‌فرمایند[۸]. شدت انحراف بعد از رسول خدا (ص) به حدی است که حتی ستودن دین و اساسی‌ترین شعار اسلامی یعنی نماز از تیررس کژاندیشان در امان نمانده بود[۹]»[۱۰]
پرسش‌های وابسته
- امامت چیست؟ (پرسش)
- امامت در لغت و اصطلاح به چه معناست؟ (پرسش)
- امامت در قرآن و حدیث به چه معنا به کار رفته است؟ (پرسش)
- قرآن در مورد امامت چه آیاتی دارد؟ (پرسش)
- چه احادیثی در مورد امامت وجود دارد؟ (پرسش)
- امام کیست؟ (پرسش)
- امام در لغت و اصطلاح به چه معناست؟ (پرسش)
- امام در قرآن و حدیث به چه معنا به کار رفته است؟ (پرسش)
- قرآن در مورد امام چه آیاتی دارد؟ (پرسش)
- چه احادیثی در مورد امام وجود دارد؟ (پرسش)
- امامت چه کاربردهایی دارد؟ (پرسش)
- بحث از امامت چه اهمیت یا ضرورتی دارد؟ (پرسش)
- دیدگاه‌های مذاهب اسلامی در باره امامت چیست؟ (پرسش)
- موارد اختلافی امامیه و اهل سنت در مورد امامت چیست؟ (پرسش)
- نظر امامیه در مورد تعیین تکلیف بر خداوند بر وجوب امامت چیست؟ (پرسش)
- آیا وجوب تعیین امام بدعت‌آمیز است؟ (پرسش)
- آیا کلامی‌انگاری امامت بدعت‌آمیز است؟ (پرسش)
- آیا مخالفان امامت کافراند؟ (پرسش)
- آیا امامت موروثی است؟ (پرسش)
- آیا امامت از دوران کودکی امکان‌پذیر است؟ (پرسش)
- آیا مقام امامت بر مقام نبوت برتری دارد؟ (پرسش)
- آیا امامان شیعه بر دیگر پیامبران برتری دارند؟ (پرسش)
- آیا می‌توان به مقام امامت بدون مقام نبوت رسید؟ (پرسش)
- آیا امامت با دموکراسی ناسازگار است؟ (پرسش)
- آیا غیبت امام با فلسفه ضرورت امامت ناسازگار است؟ (پرسش)
- آیا امامت با اصل خاتمیت ناسازگار است؟ (پرسش)
پانویس
- ↑ ر.ک: الجامع لاحکام القرآن قرطبی، ج ۷، ص ۲۷۳: ﴿قَالُوا يَا مُوسَى اجْعَلْ لَنَا إِلَهًا كَمَا لَهُمْ آلِهَةٌ﴾ نظیره قَوْلِ جُهَّالٍ الاعراب وَ قَدْ رَأَوْا شَجَرَةٍ خَضْرَاءَ للکفار تسمی ذَاتَ أنواط یعظمونها فِي کل سَنَةً یوما : یا رَسُولَ اللَّهِ ، اجْعَلْ لَنَا ذَاتَ أنواط کما لَهُمْ ذَاتَ أنواط. فَقَالَ علیه الصَّلَاةُ وَ السَّلَامُ : اللَّهُ أکبر. قُلْتُمْ والذی نَفْسِي بیده کما قَالَ قَوْمُ موسی ﴿اجْعَلْ لَنَا إِلَهًا كَمَا لَهُمْ آلِهَةٌ قَالَ إِنَّكُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ﴾ لترکبن سُنَنِ فِي (مِنْ) قبلکم حَذْوَ الْقُذَّةِ بِالْقُذَّةِ حتی إِنَّهُمْ لَوْ دَخَلُوا حَجَرٍ ضَبٍّ لدخلتموه.
- ↑ نبی گرامی اسلام (ص) فرمودند: «إِنَّ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ آيَتَانِ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ يَجْرِيَانِ بِأَمْرِهِ مُطِيعَانِ لَهُ لَا يَنْكَسِفَانِ لِمَوْتِ أَحَدٍ وَ لَا لِحَيَاتِهِ» ر.ک: کافی ج۳، ص ۲۰۸ و مسند احمد ج۱، ص ۲۹۸.
- ↑ ر.ک: روایات تفسیری ذیل آیه کریمه ۲۷ سوره حدید: ﴿وَرَهْبَانِيَّةً ابْتَدَعُوهَا مَا كَتَبْنَاهَا عَلَيْهِمْ...﴾ که رسول خدا (ص) فرمود: « لَا رَهْبَانِيَّةَ فِي الْإِسْلَامِ».
- ↑ ر.ک: کافی ج۱، ص ۶۳.
- ↑ احادیث افتراق مورد قبول فریقین قرار گرفته است.
- ↑ منهاج الکرامة، ص ۱۱۴.
- ↑ ر.ک: اوائل المقالات، ص ۶۵.
- ↑ کافی، ج۱، ص ۶۲ و نهج البلاغه خطبه ۲۱۰ و پیام امام، ج۸، ص ۱۴۱.
- ↑ «عَنْ اَنَس، قَالَ مَا اَعْرِفُ شَیْئًا مِمَّا کَانَ عَلَی عَهْدِ النَّبِیِّ (ص). قِیلَ الصَّلاَةُ. قَالَ اَلَیْسَ ضَیَّعْتُمْ مَا ضَیَّعْتُمْ فِیهَا» «حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ زُرَارَةَ، قَالَ اَخْبَرَنَا عَبْدُ الْوَاحِدِ بْنُ وَاصِل اَبُو عُبَیْدَةَ الْحَدَّادُ، عَنْ عُثْمَانَ بْنِ اَبِی رَوَّاد، اَخِی عَبْدِ الْعَزِیزِ قَالَ سَمِعْتُ الزُّهْرِیَّ، یَقُولُ دَخَلْتُ عَلَی اَنَسِ بْنِ مَالِک بِدِمَشْقَ وَهُوَ یَبْکِی فَقُلْتُ مَا یُبْکِیکَ فَقَالَ: لاَ اَعْرِفُ شَیْئًا مِمَّا اَدْرَکْتُ اِلاَّ هَذِهِ الصَّلاَةَ، وَهَذِهِ الصَّلاَةُ قَدْ ضُیِّعَتْ» صحیح البخاری، ج۱، ص ۱۳۴ ابواب سترالمصلی و بحار، ج ۲۸، ص ۳۳.
- ↑ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۱؛ ج5، ص39-41.