قبایل عرب

موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

مهم‌ترین قبایل عرب در آغاز اسلام

قبایل حجاز

قبایل عرب مکه

قریش (از شاخه‌های بنی کنانه و ساکن مکه)

بنی هاشم بن عبدمناف، بنی مطلب بن عبدمناف، بنی حارث بن عبدالمطلب، بنی امیة بن عبد شمس، بنی نوفل بن عبدمناف، بنی حارث بن فهر، بنی اسد بن عبدالعزی، بنی عبدالدار بن قصی، بنی زهرة بن کلاب، بنی تیم بن مره، بنی مخزوم بن یقظه، بنی یقظه بن مره، بنی مرة بن کعب، بنی عدی بن کعب، بنی سهم بن عمرو، بنی جمح بن عمرو، بنی مالک بن حنبل، بنی معیط بن عامر، بنی نزار بن عامر، بنی سامة بن لؤی، بنی أ‌درم تیم بن غالب بن فهر، بنی محارب بن فهر، بنی حارث بن عبدالله بن کنانه، بنی نباته، بنی عائذه.

خزاعه (از شاخه‌های ازد و ساکنان مکه و اطراف آن)

بنی کعب، بنی سعد، بنی سلول، بنی عدی، بنی حزمر، بنی حبشیه، بنی حلیل، بنی قمیر، بنی ملیح، بنی مصطلق

قبایل عرب طائف

ثقیف: (از شاخه‌های هوازن و ساکن طائف)

دو شاخه اصلی:

تیره‌های معروف ثقیف: بنی حبیب، بنی سعد بن عوف بن ثقیف، بنی سفیان، بنی عقدة بن غیره، بنی معتب، بنی غـیره و بنی یسار بن مالک بن حطیط. تیره‌های کوچکتر ثقیف: آل ساعده از تیره‌های بنی سفیان، آل عاشة (آل عائشة) تیره‌ای از بنی سفیان، آل عبید از شاخه‌های آل ساعده، بطن النور، بطن بنی سالم، بطن سفیان، بطن شماله، بطن عوف، بطن قریش، بطن هذیل، بطن عمر، بطن بنی عمر از تیره‌های بنی سفیان، تیره نمور، بطن ثقیف ترعه، بطن حمده، بطن طویرق، بطن عتیبه و بطن غنم.

قبایل عرب مدینه

اوس (از شاخه‌های قبیله ازد و ساکن مدینه)

بنی جحجبا، بنی زید بن مالک (شامل سه مجموعه مستقل امیه، صفیه و عبیده)، بنی عبدالاشهل، بنی خطمه، بنی واقف، بنی وائل.

خزرج (از شاخه‌های قبیله ازد و ساکن مدینه)

بنی مالک بن نجار، بنی عدی بن نجار، بنی مازن بن نجار، بنی دینار بن نجار، بنی سالم بن عوف، بنی غنم بن عوف، بنی عدی بن عوف (معروف به قواقل)، بنی حبلی، بنی زریق‌ بن عامر، بنی بیاضة‌ بن عامر، بنی سلمه، بنی حارث، بنی ساعده.

سایر قبایل عرب حجاز

بنی خزیمة بن مدرکه

الف) بنی کنانة بن خزیمه: (ساکنان حجاز و تهامه)

۱. بنی عبد المناة بن کنانه:

بنی بکر:

بنی لیث بن بکر بن عبد مناة: بنی جندع بن لیث: (زبیبة بن جندع، عوف بن جندع)

بنی سعد بن لیث: بنی حمیس، بنی جدی

بنی عامر بن لیث: شجع بن عامر بن لیث، قیس بن عامر بن لیث، بنی کعب بن عامر بن لیث، زبیب بن کعب بن عامر، بنی شداخ^[۱]: (الملوح بن یعمر، احمز بن یعمر، بنی لقیط بن یعمر)

بنی الدیل بن بکر بن عبد مناة

بنی ضمرة بن بکر بن عبد مناة: بنی جدی بن ضمره، بنی نعلیه، بنی غفار: (بنی حرام، بنی حارثه، بنی حاجب، بنی لوزان، بنی خفاجه، بنی عبدالله و بنی احیمس.

شاخه‌های ریزتر بنی غفار: بنی جروه، بنی حاجب بن عبدالله، بنی حراق، بنی حرام، بنی حماس، بنی مبشر، بنی عبدالله بن حارثه، بنی معیص و بنی نار)

بنی عریج بن بکر بن عبد مناة: بنی حماس

بنی مرة بن عبد المناة بن کنانه: بنی مدلج

بنی عامر بن عبد المناة بن کنانه: جذیمة بن عامر

بنی حارث بن بن عبد المناة بن کنانه: بنی عوف بن حارث

۲. بنی نضر بن کنانه: (قریش)

۳. بنی مالک بن کنانه: بنی فراس، بنی حارث بن غنم، بنی عمرو، بنی نابغه، بنی فقیم بن حارث بن غنم

۴. بنی ملکان بن کنانه: آل ینفع بن جثمه

ب . بنی الهون بن خزیمه (ساکنان حجاز)

بنی قاره (ر. ک. قبایل حجاز)

بنی عضل (ر. ک. قبایل حجاز)

ج. بنی اسد بن خزیمه (ساکنان «حیره» در عراق کنونی تا سرزمین تهامه در سواحل دریای سرخ)

بنی دودان بن اسد، بنی عمرو بن اسد، بنی صعب بن اسد، بنی کاهل بن اسد

د. اسدة بن خزیمه: جذام

بنی عذرة بن سعد (از شاخه‌های قضاعه و ساکن وادی القری حجاز)

بنی عامر بن عذره: بنی فوارتش

بنی کبیر بن عذره: بنی رزاح بن ربیعه، بنی حن بن ربیعه

هوازن (مساکن آن در اطراف طائف تا نجد) سه شاخه اصلی:

الف. بنی سعد بن بکر بن هوازن

ب. بنی معاویة بن بکر بن هوازن:

بنی نصر بن معاویة بن بکر

بنی جشم بن معاویة بن بکر

بنی عتر بن معاذ بن عمرو بن حارث بن معاویه

بنی غالب بن صعصعة بن معاویه معروف به "تماضر"

بنی مرة بن صعصعة بن معاویه معروف به"بنی سلول"

بنی عامر بن صعصعة بن معاویه معروف به"بنی سلول" (موطن این قبیله عمدة در جنوب نجد و میان سکونت‌گاه‌های قبایل هوازن، سلیم و ثقیف قرار داشت)

بنی ربیعة بن عامر بن صعصعه: بنی عباده، بنی جندح، بنی کلاب، بنی جعفر بن کلاب، بنی حارث بن نمیر، بنی عبدالله بن حارث بن نمیر

بنی هلال بن عامر بن صعصعه: بنی ظالم بن ناشرة بن هلال، بنی عمرو بن ناشرة بن هلال، بنی قروه، بنی بعجه، بنی حرب، بنی ریاح

بنی کعب بن عامر بن صعصعه: بنی معاویة الحریش، بنی جعده، بنی قشیر، بنی عقیل

بنی نمیر بن عامر بن صعصعه

بنی سواءة بن عامر بن صعصعه

ج. بنی قسی بن منبه (معروف به ثقیف)

توجه: هوازن با توجه به شهرت شاخه‌های آن، به شش نام ثقیف، بنی نصر، بنی سعد، بنی جشم، بنی مره (سلول) و بنی عامر تقسیم می‌‌شود.

بلی بن عمرو (از شاخه‌های بنی قضاعه ساکنان بین مدینه و وادی القری و شام) بنی هنی، بنی هرم، بنی سوادة، بنی خرافة، بنی رایس، بنی ناب، بنی شادن، بنی عجیل بن الریب، بنی حماد، بنی فضالة، بنی حیار.

جهینة بن زید (از بطون قضاعه و ساکنان بین حجاز و تهامه) بنی رشدان (بنی غیان)، بنی غطفان بن قیس، بنی رفاعة بن نصر، بنی شنخ، بنی زرعه، بنی جرمز، بنی حمیس، بنی مودوعه، الحرقه

قبایل نجد و تهامه

اشعر (ساکن در تهامه یمن)

جماهر، ارغم، ادغم، جده، عبدشمس، عبد ثریا

تمیم (سرتاسر نجد و بخشی از بحرین قدیم و یمامه)

از سرشاخه‌های بنی یربوع، بطون متعدد دیگری متفرع شدندکه از جمله آنها می‌‌توان به نام طوایفی نظیر ثعلبة بن عنبر، سلیط بن حارث، جاریة بن سلیط، بنی عرین بن ثعلبه، الحمره، الکباس، معاویه، هرمی، حمیری، همام و... اشاره کرد.

بنی‌ربیعه (ساکنان نجد و تهامه)

ضبیعه بن ربیعة بن نزار: احمس، حارث
اکلب بن ربیعه
بنی أسد بن ربیعة بن نزار:
1. بنی عنزة بن أسد بن ربیعة بن نزار
2. بنی جدیلة بن أسد:
  1. بنی عبد القیس بن أفصی بن دعمی بن جدیلة: بنی عجل بن عمرو، بنی محارب بن عمرو، بنی الدیل بن عمرو، بنی دهن بن ودیعة، بنی شن بن أفصی و... (ر. ک. قبایل عروض)
  2. بنی عامر بن قاسط بن هنب بن أفصی بن جدیلة (غفیلة)
  3. بنی النمر بن قاسط بن أفصی بن دعمی بن جدیلة
  4. بنی وائل بن قاسط بن هنب بن أفصی بن دعمی:
    1. بنی بکر بن وائل بن قاسط: بنی یشکر بن بکر بن وائل بن قاسط، بنی لجیم بن صعب بن علی بن بکر بن وائل، بنی حنیفة بن لجیم بن صعب، بنی الدول بن حنیفة بن لجیم بن صعب، بنی عکابة بن صعب، بنی شیبان بن ثعلبة و... (ر. ک. قبایل عروض)
    2. بنی عنز بن وائل بن قاسط
    3. بنی تغلب بن وائل، بنی بکر بن حبیب، بنی جشم بن بکر، بنی عکب، بنی عدی بن عکب، بنی حمدان، بنی عنز بن وائل و... (ر. ک. قبایل شام)

طی (نجد)

بنی ثعلبة بن رومان بن جندب، بنی ثعلبة بن ذهل بن رومان بن جندب، بنی ثعلبه بن جدعاء بن ذهل بن رومان معروف به «الثعالب الثلاث»

از دیگر قبایل آن: بنی جدیله، بنی رومان، بنی جدعاء بن رومان، الثعالب، بنی قسیم، بنی علوه، بنی زنمة بن عمرو، بنی لام بن عمرو بن ظریف، بنی اشنع بن عمرو، بنی مصاد، بنی حجیه، بنی قرواش، ثعلب، سلامان، جزول، بنی بختر، بنی عنین، بنی عتود، بنی فریر، بنی سلسله، بنی دغش، بنی هذمة بن عناب، بنی شمر، بنی سنبس، بنی شمجی، بنی نبهان بن عمرو، بنی نابل، بنی المشر، بنی صامت، بنی بولان، بنی صیفی.

عروض (شرق و شمال شرق عربستان شامل بلاد یمامه و بحرین)

حنیفة بن لجیم: (از شاخه‌های بکر بن وائل -از تیره‌های قبیله بزرگ ربیعه- و ساکن سرزمین یمامه و شام)

بنی عامر بن حنیفه، بنی عدی بن حنیفه، بنی الدول بن حنیفه، بنی مرة بن الدول، بنی عبدالله بن الدول، بنی ذهل بن الدول، بنی ثعلبة بن الدول، بنی سحیم بن الدول، بنی هفان بن الحارث بن الدول، بنی عبید بن ثعلبة بن الدول

بنی عبد القیس: (از جماجم عرب و ساکن تهامه و بحرین و عمان)

بنی عجل بن عمرو بن ودیعة بن لکیز بن افصی بن عبدالقیس بن افصی، بنی محارب بن عمرو بن ودیعة بن لکیز، بنی الدیل بن عمرو بن ودیعة بن لکیز، بنی دهن بن ودیعة بن لکیز، بنی غنم بن ودیعة بن لکیز، بنی شن بن أفصی، بنی هنب بن أفصی بن دعمی، بکر بن لکیز بن عبد القیس، جذیمة بن عوف بن أنمار، بنی حداد بن ظالم بن ذهل معروف به حدادی، بنی عصر بن عمرو بن عوف بن جذیمه، بنی نکرة بن لکیز بن أفصی، بنی صباح بن لکیز بن أفصی بن عبد القیس، بنی شقرة بن نکرة معروف به شقری.

بنی بکر بن وائل: (از جماجم عرب و از ساکنان یمامه تا بحرین)

بنی یشکر بن بکر بن وائل بن قاسط
بنی علی بن بکر بن وائل: بنی لجیم بن صعب بن علی بن بکر بن وائل:
بنی حنیفة بن لجیم بن صعب: (از قبایل بزرگ و ساکنان یمامه و شام)

بنی الدول بن حنیفة بن لجیم بن صعب، بنی مرة بن الدول بن حنیفه، بنی عبد الله بن الدول بن حنیفة، بنی ذهل بن الدول بن حنیفة، بنی ثعلبة بن الدول بن حنیفة

- بنی عجل بن لجیم بن صعب بن علی بن بکر

- بنی عکابة بن صعب:

الف. بنی تیم الله بن ثعلبة بن عکابة بن صعب

ب. بنی ذهل بن ثعلبة بن عکابة بن صعب: بنی عامر بن ذهل بن ثعلبة، بنی شیبان بن ذهل بن ثعلبة بن عکابة بن صعب

ج. بنی قیس بن ثعلبة بن عکابة بن صعب

د. بنی شیبان بن ثعلبة بن عکابة بن صعب بن علی: بنی ذهل بن شیبان بن ثعلبة، بنی محلم بن ذهل بن شیبان، بنی حارث بن ذهل بن شیبان، بنی أبی ربیعة بن ذهل بن شیبان، بنی مرة بن ذهل بن شیبان بن ثعلبة، بنی جساس بن مرة بن ذهل بن شیبان بن ثعلبة، بنی همام بن مرة بن ذهل.

- بنی عنز بن وائل بن قاسط

- بنی تغلب بن وائل، بنی بکر بن حبیب، بنی جشم بن بکر، بنی عکب، بنی عدی بن عکب، بنی حمدان، بنی عنز بن وائل و...

قبایل یمن

ازد (ساکنان شنوءه یمن، سرات، یمامه و بحرین و عمان)

مازن بن أزد: أوس و خزرج، بارق، خزاعة، عتیک، بنی کعب بن عمرو مزیقیاء، بنی الحجر بن عمران بن عمرو مزیقیاء، شقران، زمان، جفنه، بنی الحارث بن عمرو مزیقیاء، بنی بن عمرو مزیقیاء

نسل نصر بن أزد: زهران، أسلم، قرن، غامد، أحجن، دوس بن عدثان، لهب مشهور به عیافه، نصر بن زهران:(شامل: بنی حمی بن عثمان بن نصر بن زهران، بنی غالب بن عثمان عثمان بن نصر بن زهران، بنی دهمان بن عثمان بن نصر بن زهران) بنی میدعان بن مالک بن نصر بن أزد، بنی عبد الله بن مالک بن نصر بن أزد

بنی شهمیل بن ازد

بنی الهنو بن أزد

بنی عبد الله بن أزد: عک بن عدنان بن عبدالله بن أزد (ساکنان"مأرب" در جنوب یمن)

بنی عمرو بن أزد

إیاد بن معد (ساکنان بلاد حجاز، تهامه و یمن)

مالک، حذاقه، یقدم و نزار

حمیر (ساکن سرو حمیر در در جنوب شرقی یمن)

زید الجمهور، مالک بن حمیر، عامر بن حمیر، سعد بن حمیر، عمرو بن حمیر، وائله بن حمیر، سکاسک بن وائله، بنی یزان معروف به ذویزن، جدن

ذواصبح (از ساکنان لحج)، بنی غیدان، ذورعین، ذوأبین، یحصب، المقربون، کلاعیون، بنی حضور، قدم، ذی مران، ذی لعوه، قضاعه: (شامل: مهره، خولان، بنی کلب، بلی، جهینه، بهراء، بنی نهد، جرم)

قضاعه (از شاخه‌های قبیله حمیر و از ساکنان یمن، عمان، حجاز و شام)

شامل قبایل:

بلی (ر. ک. قبایل حجاز)

جرم بن زبان (ر. ک. قبایل نجد)

جهینه (ر. ک. قبایل حجاز)

سنحان

خولان:

سه شاخه اصلی:

خولان عالیه یا خولان طیال. (ساکنان شرق صنعا تا نزدیکی مأرب): بنی سحام، سهمان، یمانیتان، بنی جهم، مکیر، بنی نویق
خولان‌ بن‌ عامر یا ابن‌ عمرو یا خولان اجدود یا خولان جدون. (ساکنان صعده): سحار، بنی جماعه، بنی مالک، کرب، مهره
خولان قضاعه یا خولان شام. (ساکنان شامات): بلی، اسلم، نهد، جهینه، بهراء

بنی عذرة بن سعد (ر. ک. قبایل حجاز)

بنی مهره(ساکن منطقه شحر حد فاصل عمان تا عدن)

قبایل: الغیث، القمر، العقار، الثعین، بنی تبلة بن شماسه، الدین، الامری. بطون: الثغرا، بنی خنزریت، بنی ریام، بنی مهری بن الامری، بنی الحسریت، بنی العیدی

قبیله نهد (حضرموت)

قبیله وصاب

کلب بن وبره (از جماجم عرب. ساکن مناطق مرکزی شبه جزیره مثل صحرای نفود و جناب و جنوب بادیه شام)

بنی عامر الأکبر بن عوف بن بکر، بنی کنانة بن بکر بن عوف بن عذره، بنی جناب بن هبل و.... (ر. ک. قبایل شام)

کنده (ساکن حضرموت)

بنی معاویه: وهب، بداء، رائش

بنی أشرس: سکاسک، سکون، خداش، صعب، ضمام، الأحدر، هجعم

بنی عدی و بنی سعد معروف به "تجیب"

مذحج (سرزمین "سرومذحج" از تثلیث و نجران در شمال تا مأرب و فدثینه)

سعدالعشیره: زبید، (زبید الاکبر، زبید الاصغر، الأغلوق (ساکن در وادی بلاع)، حبیش، قطیعة بن عبس، بنی عصم أو عاصم، بنی مازن بن ربیعه، مالک بن سلمه، نشوان بن حیی جعفی، (بنی مران، بنی حریم، بنی ذهل، بنی حداء و بنی بداء) أنس الله، بنی حکم بن سعد العشیره

بنی حارث بن کعب

مراد: غطیف، قرن، صنابح، سلمان، بنی جمل، قانیه، الربض، بنی عرثبان، بنی زاهر

نخع: بنی صهبان، بنی جذیمه، بنی حارثه، بنی سعد بن مالک، بنی وهبیل، بنی جسر، بنی قیس، بنی کعب

صُداء

رُهاء

جنب

عنس

(ساکن شرق یمن و به نقلی بخش‌های وسیعی از سرزمین یمن از شمال صنعا تا صعده)

دو شاخه بزرگ:

حاشد: یریم، حجور، فائش، قابض، شبام، الجندع، یام، السبیع، خارف، وادعه، الصائد، مرثد، بتع
بکیل: ارحب، خصهلان، مرهبة، شاکر

انمار بن اراش

بجیله (ر. ک. قبایل نجد)
خثعم (نواحی مرتفع و کوهستانی حجاز و یمن تا تباله در جنوب‌ غربی جزیرة‌العرب)‌: ناهس،شهران، کرز، خبینی، ربیعه، نویهش، خسیف

قبایل عراق

بنی اسد بن خزیمه (از شاخه‌های قبیله خزیمة بن مدرکه و از ساکنان «حیره» در عراق کنونی تا سرزمین تهامه در سواحل دریای سرخ)

۱. بنی دودان بن اسد:

بنی ثعلبة بن دودان:

بنی سعد بن ثعلبة بن دودان،

بنی مالک بن ثعلبة بن دودان: بنی کعب بن مالک، بنی عمرو بن مالک، بنی غاضرة بن مالک

بنی قعین بن حارث بن ثعلبه: بنی عمرو بن قعین: بنی الاشتر، بنی الصیداء بن عمرو، بنی فقعس بن طریف، بنی جسر بن صیداء.

بنی نصر بن قعین: بنی طریف بن مالک، بنی شجنه، بنی جذیمة بن مالک بن نصر بن قعین

والبة بن حارث بن ثعلبه

بنی سعد بن حارث بن ثعلبه: بنی کعب بن بهد

بنی غنم بن دودان

۲. بنی عمرو بن اسد: بنی القلیب، بنی معرض، بنی الهالک.

۳. بنی صعب بن اسد

۴. بنی کاهل بن اسد: بنی مازن

بنی تغلب بن وائل: (ساکنان جزیره فراتیه)

از دیگر قبایل تغلب می‌‌توان به نام بنی عکب، بنی عدی بن عکب، بنی کنانه بن عکب، بنی وحد، بنی حمدان (ملوک شیعه موصل)، بنی عتاب، بنی فدوکس، اراقم -که خود جمع چند شاخه است-، بنی شعبه (ساکن نزدیک مکه و طائف و یمن))، بنی عنز بن وائل (ساکنان در تبالۀ یمن) اشاره کرد.