مادر امام علی کیست؟ (پرسش)

مادر امام علی کیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث امام علی است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی امام علی مراجعه شود.

مادر امام علی کیست؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ امام علی
مدخل اصلی	امام علی

پاسخ به این پرسش

محمدی ری‌شهری

آیت‌الله محمد محمدی ری‌شهری در کتاب «گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (ع)» در این باره گفته است:

«فاطمه بنت اسد، بانویی خردمند، استوار گام، بُرنا دل و ارجمند بود. او پیامبر خدا را در کودکی در دامان پُرمهرش پرورش داد. پیامبر (ص) به او علاقه‌ای شگرف داشت، بدان‌گونه که درباره وی می‌فرمود: "پس از مادرم که مرا بزاد، او مادرم بود".

پیامبر خدا، مهربانی و شفقت آن بانوی ارجمند را درباره خودش می‌ستود و می‌فرمود: "پس از ابوطالب، هیچ‌کس با من مهربان‌تر از او نبود".

فاطمه بنت اسد، اولین زنی است که با پیامبر (ص) بیعت کرد و همراه علی و فاطمه (ع)، پیاده به مدینه هجرت کرد.

چون این بانوی بزرگوار، زندگی را بدرود گفت، پیامبر خدا، او را در لباس شخصی خود کفن کرد و در تشییع جنازه وی شرکت جُست، بر او نماز خواند و پیش از آن که در قبرش بگذارد، در قبر او خوابید.

علی (ع)، چهارمین پسر این دو چهره منور تاریخ اسلام، ابو طالب و فاطمه بنت اسد است که پس از طالب، عقیل و جعفر، زندگی آنها را شکوه و والایی بخشیده است.

امام صادق (ع): بی‌گمان، فاطمه بنت اسد، مادر امیر مؤمنان، نخستین زنی بود که با پای‌ پیاده از مکه به مدینه و به سوی پیامبر خدا هجرت کرد و از مهربان‌ترینِ مردمان به پیامبر (ص) بود. او از پیامبر خدا شنید که می‌فرمود: "بی گمان، مردم در روز قیامت، لُختِ مادرزاد، محشور می‌شوند". پس فاطمه بنت اسد گفت: وای از رسوایی! سپس پیامبر خدا به او فرمود: "من از خدا می‌خواهم که تو را پوشیده برانگیزد". و نیز شنید که پیامبر (ص) از فشار قبر یاد می‌کند. پس گفت: وای از ناتوانی! پس پیامبر خدا به او فرمود: "من از خدا می‌خواهم که از این (فشار قبر)، کفایتت کند". و روزی فاطمه به پیامبر خدا گفت: می‌خواهم این کنیزم را آزاد کنم. پس پیامبر (ص) به او فرمود: "اگر چنین کنی، خداوند در برابر هر عضو او، عضوی از تو را از آتش می‌رهانَد". پس چون بیمار شد، پیامبر خدا را وصی خود قرار داد و از او خواست که خادمش را آزاد کند و زبانش بند آمد. پس با اشاره به پیامبر خدا وصیت کرد و ایشان هم وصیتش را پذیرفت.

روزی پیامبر (ص) نشسته بود که امیر مؤمنان، گریان نزدش آمد. پیامبر (ص) به او فرمود: "چه چیز گریانت کرده است؟". گفت: مادرم فاطمه درگذشت. پیامبر خدا فرمود: "و نیز مادر من، به خدا سوگند!" و شتابان برخاست و به درون خانه آمد. پس به او نگریست و گریست. سپس به زنان فرمان داد تا غسلش دهند و فرمود: "هنگامی که [از کار غسل‌] فارغ شدید، پیش از آگاه کردن من، کاری نکنید". پس چون فارغ شدند، به ایشان خبر دادند. پیامبر (ص)، پیراهن زیرینش را به آنان داد و فرمان داد که او را در آن کفن کنند و به مسلمانان گفت: "هرگاه دیدید من کاری کردم که پیش از این نکرده بودم، از من بپرسید: چرا آن را کردی؟". پس چون زنان از غسل و کفن او فارغ شدند، پیامبر (ص) به درون آمد و جنازه او را بر دوش خود حمل کرد و پیوسته زیر جنازه‌اش بود تا بر سرِ قبرش آورد. سپس آن را بر زمین نهاد و به درون قبر رفت و در آن به پهلو خوابید. سپس برخاست و او را بر دستانش گرفت و در قبر گذاشت. سپس مدتی دراز خم شد و با او زمزمه کرد...».

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. سید حسین دین‌پرور؛

سید حسین دین‌پرور سید حسین دین‌پرور و دیگر پژوهشگران بنیاد نهج البلاغه، در کتاب «دانشنامه نهج البلاغه» در این‌باره گفته‌اند: «فاطمه دختر اسد، فرزند هاشم بن عبدمناف، مادر امام علی (ع) و همسر ابوطالب است. فرزندانش طالب، عقیل، جعفر و علی (ع) و دخترانش جمانه و فاخته بودند. او تنها زنی است که در خانه کعبه فرزند به دنیا آورد. نیز پس از خدیجه (س) دومین زنی است که اسلام آورد و نخستین زنی است که به مدینه هجرت کرد. پیامبر اکرم (ص) پس از وفات عبدالمطلب، در سن هشت سالگی، در منزل ابوطالب ساکن شد. ابوطالب مراعات همه‌ جانبه او را می‌کرد و فاطمه بنت اسد در گرامی‌داشت او با ابوطالب مشارکت می‌جست و پیامبر را در مهرورزی بر فرزندان خود مقدم می‌داشت. پیامبر در ارتباط با رفتار فاطمه با خود فرمود: او، پس از ابوطالب، بهترین مردمان از نظر رفتار با من بود. او مادر دیگر من پس از مادرم بود. ابوطالب بر من نیکی می‌کرد و فاطمه ما را بر سر طعامی که تهیه دیده بود، می‌نشاند و سهم مرا از بقیه بیشتر می‌داد. فاطمه اولین و آخرین زنی است که در خانه کعبه فرزند به دنیا آورد. از یزید بن قنب روایت شده است که که به‌همراه عباس بن عبدالمطلب و گروهی چند روبه‌روی خانه خدا نشسته بودیم.فاطمه در حالی‌که نه ماه از حملش می‌گذشت و درد حمل او را فراگرفته بود، نمایان شد. دست به دعا گشود و با ابراز اعتقاد به یگانگی خدا دعا کرد تا خدا وضع حمل او را بر او آسان گرداند. راوی می‌گوید آن‌گاه دیدم دیوار خانه شکافت، فاطمه داخل شد و سپس دوار به حال اول بازگشت. ما نیز خواستیم که برای ما هم چنین شود، اما نشد فهمیدیم که این امر خدایی است. روز چهارم فاطمه از خانه خارج شد، در حالی‌که علی (ع) در آغوش او بود. او بر زنان عالم برتری یافته و در خانه خدا از روزی‌های خاص بهره برده بود. هنگام خروج سروشی بر گوش او خواند که این مولود را علی نام‌گذار که او بلندمرتبه است. حدیث تولد امام علی (ع) در صدها کتاب معتبر اهل سنت و شیعه روایت شده است. محدثان در اکرام و اجلال پیامبر اکرم (ص) در وصف فاطمه احادیثی نقل کرده‌اند، از جمله حدیث زیر: پس از ابوطالب به کسی نیکوکاتر از فاطمه با خودم برخورد نکرده‌ام. پیامبر به خانه فاطمه رفت و آمد می‌کرد و گاه شب را در خانه او به‌سر می‌برد و بسیار به او احترام می‌گذاشت. پیامبر اکرم هنگام وفات آن بانوی نمونه در سال چهارم هجرت، او را با پیراهن خود کفن کرد و بر او نماز خواند و در نماز بر او هفتاد تکبیر گفت. پیامبر بر قبر او وارد شد و با دستان خود قبر او را وسیع می‌کرد. آن‌گاه از قبر بیرون آمد و در حالی که اشک از دیده‌اش روان بود با دستان خود خاک بر پیکر او ریخت. پیامبر در پاسخ عمار که دلیل اکرام پیامبر را نسبت به این بانو سؤال کرد، فرمود: "اهل این قبر از خانواده من است. او فرزندان بسیار داشت، بهره آنها بسیار ولی بهره ما کمتر بود. با این همه مرا سیر می‌کرد، در حالی‌که فرزندانش گرسنه می‌ماندند، مرا می‌پوشاند، در حالی‌که فرزندانش لباس مناسب نداشتند، مرا آرایش می‌کرد و بر سر من روغن می‌مالید، در حالی‌که فرزندانش آشفته بودند».

پرسش‌های وابسته

1. امام علی در چه زمان و مکانی متولد شد؟ (پرسش)
2. نسب امام علی چیست؟ (پرسش)
3. پدر امام علی کیست؟ (پرسش)
4. مادر امام علی کیست؟ (پرسش)
5. نام‌های امام علی چیستند؟ (پرسش)
6. کنیه‌های امام علی چیستند؟ (پرسش)
7. القاب امام علی چیستند؟ (پرسش)
8. ویژگی‌های جسمانی امام علی چه بود؟ (پرسش)
9. امام علی در چه وضعیتی پرورش یافت؟ (پرسش)
10. همسران امام علی چه کسانی بودند؟ (پرسش)
11. نام فرزندان امام علی چیست؟ (پرسش)
12. امام علی چگونه پیامبر را در تبلیغ یاری می‌کرد؟ (پرسش)
13. امام علی بت‌های کعبه را چگونه شکست؟ (پرسش)
14. ماجرای خوابیدن امام علی در بستر پیامبر چه بود؟ (پرسش)
15. نقش امام علی در جنگ بدر چه بود؟ (پرسش)
16. نقش امام علی در جنگ احد چه بود؟ (پرسش)
17. نقش امام علی در جنگ بنی نضیر چه بود؟ (پرسش)
18. نقش امام علی در جنگ بنی قریظه چه بود؟ (پرسش)
19. نقش امام علی در جنگ خندق چه بود؟ (پرسش)
20. نقش امام علی در صلح حدیبیه چه بود؟ (پرسش)
21. نقش امام علی در جنگ خیبر چه بود؟ (پرسش)
22. نقش امام علی در فتح مکه چه بود؟ (پرسش)
23. نقش امام علی در جنگ حنین چه بود؟ (پرسش)
24. مأموریت‌های مهم امام علی چه بود؟ (پرسش)
25. نقش امام علی در جنگ تبوک چه بود؟ (پرسش)
26. دعای پیامبر در حق امام علی چه بود؟ (پرسش)
27. چه کسانی در روزهای پایانی عمر پیامبر خاتم حضور داشتند؟ (پرسش)