ملیت یاران امام مهدی در معارف مهدویت

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

براساس روایات یاران امام مهدی (ع) از ملیت‌های مختلفی هستند؛ ۱. گروهی از آنها عجمی هستند، شامل ایرانیان و سرزمین‌های مشرق زمین؛ ۲. گروهی دیگر از عرب‌ها هستند مانند: مصریان، شامیان و عراقیان و عربستانیان؛ ۳. و گروهی هم از پیروان ادیان دیگر.

مقدمه

در مورد معرفی ملیت‌های گوناگونی که جزء یاران حضرت مهدی (ع) هستند، روایات مختلفی وجود دارد، دسته ای از روایات می‌‌گوید: یاران امام از منطقه خاصّی نیستند، بلکه در سرتاسر دنیا پراکنده شده‌اند و خداوند متعال در وقتی بسیار اندک آنها را کنار بیت اللَّه الحرام جمع خواهد کرد؛ چنانکه امام علی (ع) فرمود: «آنها ۳‌۱۳ نفرند به عدد اصحاب بدر هستند، خداوند آنها را از شرق و غرب عالم در کنار بیت اللَّه الحرام جمع خواهد کرد»[۱].[۲] اما دسته ای دیگر از روایات از ملیت‌ها و اقوام خاصی نام می‌‌برد، مثلا برخی از آنها ملیت‌هایی از میان عجم‌ها را در شمار یاران حضرت بیان می‌‌کند که غیر عرب را در بر می‌گیرد، برخی نام شهرها و کشورهایی را ذکر می‌کنند که سپاهیان از آنجا به یاری حضرت می‌شتابند و برخی سخن از قوم خاصی مانند توبه کنندگان بنی اسرائیل و مؤمنان مسیحی به میان آورده اند[۳].

یاران حضرت مهدی (ع)

ملیت‌های گوناگونی که حضرت مهدی (ع) را یاری می‌‌کنند عبارت‌اند از:

یاران عجمی حضرت

گروه عجم‌ها (غیر عرب ها): باتوجه به حدیثی از امام باقر (ع) که فرمودند: «یاران حضرت قائم (ع) سی صد و سیزده نفرند و از فرزندان عجم (غیر عرب) هستند»[۴]. و احادیثی مانند آن می‌‌توان گفت عمدۀ یاران حضرت از این دسته‌اند و این گروه شامل ملیت‌های گوناگونی می‌‌شوند:

  1. ایرانیان: از روایات فهمیده می‌شود تعداد قابل توجّهی از سپاهیان مخصوص حضرت مهدی (ع) از ایرانیان هستند[۵] و از آنان با تعابیر، اهل ری، اهل خراسان[۶]، گنج‌های طالقان، قمی‌ها، اهل فارس و... یاد شده است[۷]. امیرمؤمنان (ع) می‌فرماید: «خوشا به حال طالقان! زیرا خداوند در آنجا گنج‌هایی دارد که از جنس طلا و نقره نیستند؛ بلکه مردانی مؤمن هستند که خداوند را به حق شناخته‌اند و آنان یاوران حضرت مهدی (ع) در آخر الزمان هستند»[۸].[۹] رسول خدا (ص) فرمود: «هنگامی که پرچم‌های سیاه را از جانب خراسان دیدید، به طرف آن بروید هرچند با دست و سینه روی برف باشد، چرا که خلیفه خدا، حضرت مهدی (ع) در میان آنهاست»[۱۰]؛[۱۱] امام صادق (ع) فرمودند: «خاک قم، مقدس است.... مگر نه اینکه آنان یاران قائم ما هستند و دعوت کننده به حق ما؟»[۱۲]. عفان بصیری می‌گوید: امام صادق (ع) به من فرمود: «آیا می‌دانی چرا شهر قم را به نام قم نامیدند؟» عرض کردم: خدا و رسولش و شما بهتر می‌دانید. فرمود: «زیرا مردم قم پیرامون قائم گرد می‌آیند و با او می‌مانند و پایداری می‌کنند و به او یاری می‌رسانند»[۱۳].[۱۴] بر اساس روایاتی دیگر، در زمینه سازی‌های پیش از ظهور نیز ایرانیان نقش اساسی دارند و تعداد فراوانی از جنگ آوران را تشکیل می‌دهند[۱۵].[۱۶]
  2. سایر سرزمین‌های مشرق زمین: جابلقا و جابرسا؛ امام صادق (ع) می‌فرماید: «خداوند در شرق زمین، شهری به نام جابلقا دارد که دارای دوازده هزار در از طلاست. فاصله هر دری از دیگری، یک فرسنگ است. بر روی هر یک از درها بُرجی وجود دارد که یک لشکر دوازده هزار نفری را در خود جای داده است. آنان تجهیزات، سلاح و شمشیر خود را آماده کرده‌اند و منتظر ظهور حضرت قائم هستند. همچنین خداوند شهری را در غرب زمین به نام جابرسا (با همان خصوصیات) دارد و من حجّت خدا بر آنان هستم»[۱۷].[۱۸] به طور کلی در روایات بسیاری آمده است که دسته‌جات یاران مهدی (ع) از مشرق زمین بپا می‌خیزند. رسول اکرم (ص) فرمودند: «جمعی از مردم از طرف مشرق خروج کنند و مقدمات حکومت مهدی (ع) را فراهم سازند»[۱۹]. و در روایت دیگر فرمود: «بزودی اهل بیت من دچار گرفتاری‌ها و آوارگی‌ها خواهند شد، تا اینکه جمعی با پرچم‌های سیاه از طرف مشرق بیایند،... تا اینکه امر به یکی از افراد اهل بیت من (امام قائم (ع)) سپرده شود، که او سراسر زمین را بعد از آنکه پر از ظلم ‌و جور شده باشد، پر از عدل ‌و داد کند؛ هر کدام از شما که آنها را درک کردید، به آنها بپیوندید گرچه به راه رفتن با دست و سینه روی برف باشد، خود را به آنها برسانید»[۲۰].[۲۱]

یاران عرب حضرت

عرب]] ها: روایات مربوط به شرکت عرب‌ها در قیام حضرت مهدی (ع) بر دو دسته‌اند: برخی بر عدم شرکت آنان در انقلاب مهدی (ع) دلالت دارد[۲۲]، چنانکه حضرت رضا (ع) فرمود: «بپرهیز از عرب که برای ایشان خبر بدی خواهد بود، آگاه باش که از ایشان یک نفر با قائم خروج نخواهد کرد»[۲۳] امام باقر (ع) نیز فرمود: «هیچ بلدی نیست مگر اینکه از او طایفه‌ای با قائم خروج خواهد کرد، مگر بصره که یک نفر از وی خروج نخواهد کرد»[۲۴]. منتها دربارۀ این دسته از روایات باید دانست: شاید این سخن کنایه از کمی‌ شرکت آنان است، یا ممکن است در سپاهیان مخصوصی ـ که در آغاز قیام همراه حضرت خواهند بود ـ عرب‌ها شرکت نداشته باشند چراکه تعدادی از روایات، برخی از شهرهای کشورهای عربی را نام می‌برد که از آنجا افرادی به پشتیبانی از حضرت قیام می‌کنند[۲۵]. بر این اساس ملیت‌هایی نیز در میان عرب‌ها به چشم می‌‌خورد:

  1. مصریان، شامیان و عراقیان: امام باقر (ع) می‌فرماید: «سی صد و سیزده نفر، به عدد یاران جنگ بدر، در میان رکن ومقام (در کعبه) با حضرت مهدی (ع)بیعت می‌کنند. در میان آنان بزرگانی از مردم مصر و نیکانی از شام و نیکانی از مردم عراق به چشم می‌خورند. حضرت فرمانروایی خواهد کرد، آن مقدار که خدا بخواهد»[۲۶]. همچنین درباره شهر کوفه فرمودند: «هنگامی‌که حضرت قائم (ع) ظهور کند و به کوفه بیاید، خداوند از پشت کوفه (نجف) هفتاد هزار انسان صدیق و راستگو را برمی‌انگیزد. آنان از یاران و اصحاب حضرتش خواهند بود»[۲۷].[۲۸]
  2. عربستانیان: امام باقر (ع) فرمود: «چون اظهار دعوت کند، بیعت کند با او سیصد و سیزده تن و کمی از اهل مکه»[۲۹].[۳۰]

پیروان ادیان دیگر

پیروان ادیان گوناگون: امام صادق (ع) فرمود: «هنگامی‌ که قائم آل محمد (ص) ظهورکند، تعدادی از پشت کعبه بیرون می‌آیند که عبارتند از: بیست و هفت نفر از قوم موسی ـ آنان که به حق قضاوت می‌کنند ـ، هفت نفر از اصحاب کهف، یوشع وصی حضرت موسی، مؤمن آل فرعون، سلمان فارسی، ابا دجانه انصاری و مالک اشتر»[۳۱]. درباره یاوران مسیحی حضرت ولی عصر (ع) امام صادق (ع) در تفسیر آیۀ وَ مِنَ الَّذِينَ قَالُواْ إِنَّا نَصَرَى أَخَذْنَا مِيثَاقَهُمْ فَنَسُواْ حَظًّا مِّمَّا ذُكِّرُواْ بِهِ[۳۲] فرمود: «نصارا این راه و رسم را متذکر خواهند شد و گروهی از آنان همراه حضرت قائم (ع) خواهند بود»[۳۳].[۳۴]

پرسش مستقیم

منابع

پانویس

  1. ابن طاووس، التشریف بالمنن، ص ۲۸۸-۲۹۴.
  2. ر. ک: رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۵۹۸.
  3. ر. ک: طبسی، نجم‌الدین، چشم‌اندازی به حکومت مهدی، ص ۶۸ – ۷۲.
  4. «أَصْحَابُ الْقَائِمِ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا أَوْلَادُ الْعَجَمِ»؛ نعمانی، محمد بن ابراهیم، غیبة، ص ۳۱۵.
  5. ر. ک: رحیمی، عباس، امید فردا، ص۴۰.
  6. امام باقر (ع) می‌فرماید: «نیروهایی با پرچم‌های سیاه ـ که از خراسان قیام کرده‌اند ـ در کوفه فرود می‌آیند و هنگامی‌ که حضرت مهدی (ع) در شهر مکه ظهور می‌کند، با آن حضرت بیعت می‌کنند». ؛ ابن حمّاد، نعیم، فتن، ص ۸۵؛ مقدسی شافعی سلمی، یوسف بن یحیی، عقد الدرر، ص ۱۲۹؛ السیوطی، جلال الدین، الحاوی للفتاوی، ج ۲، ص ۶۹.
  7. ر. ک: طبسی، نجم‌الدین، چشم‌اندازی به حکومت مهدی، ص ۶۸ - ۷۲.
  8. اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمّه، ج ۳، ص ۲۶۸؛ متقی هندی، کنز العمّال، ج ۱۴، ص ۵۹۱؛ شافعی، محمد بن ادریس، بیان، ص ۱۰۶؛ قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودّه، ص ۹۱.
  9. ر. ک: محمدی اشتهاردی، محمد، حضرت مهدی فروغ تابان ولایت، ص ۵۲-۵۳؛ طبسی، نجم‌الدین، چشم‌اندازی به حکومت مهدی، ص ۶۸ ـ ۷۲؛ خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۶۳.
  10. «إِذَا رَأَیْتُمْ الرَّایَاتِ السُّودَ قَدْ أَقْبَلَتْ مِنْ خُرَاسَانَ فَأْتُوهَا وَ لَوْ حَبْواً عَلَی الثَّلْجِ فَإِنَّ فِیهَا خَلِیفَةَ اللَّهِ الْمَهْدِیَّ»؛ اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه، ج ۲ ص ۴۷۲.
  11. ر. ک: محمدی اشتهاردی، محمد، حضرت مهدی فروغ تابان ولایت، ص ۵۲-۵۳.
  12. «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الصَّادِقِ (ع) قَالَ: تُرْبَةُ قُمَ‏ مُقَدَّسَةٌ وَ أَهْلُهَا مِنَّا وَ نَحْنُ مِنْهُمْ لَا یُرِیدُهُمْ جَبَّارٌ بِسُوءٍ إِلَّا عُجِّلَتْ عُقُوبَتُهُ مَا لَمْ یَخُونُوا‏‏»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۶۰، ص ۲۱۸.
  13. «أتدری لم سمیّت قم؟ قلت: اللّه و رسوله و أنت أعلم. قال: إنّما سمیّت قم لأنّ أهلها یجتمعون مع قائم آل محمّد صلوات اللّه علیه و یقومون معه، و یستقیمون علیه، و ینصرونه»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۶۰، ص ۲۱۶.
  14. ر. ک: طبسی، نجم‌الدین، چشم‌اندازی به حکومت مهدی، ص ۶۸ - ۷۲.
  15. ابن طاووس، ملاحم و الفتن، ص ۱۴۶.
  16. ر. ک: رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۵۹۲؛ طبسی، نجم‌الدین، چشم‌اندازی به حکومت مهدی، ص ۶۸ - ۷۲.
  17. «إِنَّ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَدِینَةً بِالْمَشْرِقِ اسْمُهَا جَابَلْقَا لَهَا اثْنَا عَشَرَ أَلْفَ بَابٍ مِنْ ذَهَبٍ بَیْنَ کُلِّ بَابٍ إِلَی صَاحِبِهِ مَسِیرَةُ فَرْسَخٍ عَلَی کُلِّ بَابٍ بُرْجٌ فِیهِ اثْنَا عَشَرَ أَلْفَ مُقَاتِلٍ یَهْلُبُونَ الْخَیْلَ وَ یَشْحَذُونَ السُّیُوفَ وَ السِّلَاحَ یَنْتَظِرُونَ قِیَامَ قَائِمِنَا وَ إِنَّ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِالْمَغْرِبِ مَدِینَةً یُقَالُ لَهَا جَابَرْسَا لَهَا اثْنَا عَشَرَ أَلْفَ بَابٍ مِنْ ذَهَبٍ بَیْنَ کُلِّ بَابٍ إِلَی صَاحِبِهِ مَسِیرَةُ فَرْسَخٍ عَلَی کُلِّ بَابٍ بُرْجٌ فِیهِ اثْنَا عَشَرَ أَلْفَ مُقَاتِلٍ یَهْلُبُونَ الْخَیْلَ وَ یَشْحَذُونَ السِّلَاحَ وَ السُّیُوفَ یَنْتَظِرُونَ قَائِمَنَا وَ أَنَا الْحُجَّةُ عَلَیْهِمْ»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۴، ص ۳۳۴ و ج ۲۶، ص ۴۷.
  18. ر. ک: طبسی، نجم‌الدین، چشم‌اندازی به حکومت مهدی، ص ۶۸ - ۷۲.
  19. «یَخْرُجُ أُنَاسٌ مِنَ الْمَشْرِقِ فَیُوطِئُونَ لِلْمَهْدِیِّ یَعْنِی سُلْطَانَهُ»؛ حرعاملی، محمد بن حسن، اثبات الهداة، ج ۷، ص ۱۷۹.
  20. «سَیَلْقَوْنَ بَعْدِی بَلَاءً وَ تَشْرِیداً وَ تَطْرِیداً حَتَّی یَأْتِیَ قَوْمٌ مِنْ قِبَلِ الْمَشْرِقِ وَ مَعَهُمْ رَایَاتٌ سُودٌ فَیَسْأَلُونَ الْحَقَّ فَلَا یُعْطَوْنَهُ فَیُقَاتِلُونَ وَ یُنْصَرُونَ فَیُعْطَوْنَ مَا سَأَلُوا فَلَا یَقْبَلُونَ حَتَّی یَدْفَعُوهُ إِلَی رَجُلٍ مِنْ أَهْلِ بَیْتِی فَیَمْلَأَهَا قِسْطاً کَمَا مَلَئُوهَا جَوْراً فَمَنْ أَدْرَکَ ذَلِکَ مِنْکُمْ فَلْیَأْتِهِمْ وَ لَوْ حَبْواً عَلَی الثَّلْجِ»؛ اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه، ج ۲، ص ۴۷۲.
  21. ر. ک: محمدی اشتهاردی، محمد، حضرت مهدی فروغ تابان ولایت، ص ۵۲-۵۳.
  22. امام صادق (ع) می‌فرماید: «از عرب‌ها بپرهیزید؛ زیرا آینده بد و خطرناکی درپیش دارند؛ مگر نه این است که کسی از آنان همراه حضرت مهدی قیام نمی‌کند». ؛ طوسی، محمد بن حسن، غیبة، ص ۲۸۴.
  23. «اتَّقِ الْعَرَبَ فَإِنَّ لَهُمْ خَبَرَ سَوْءٍ أَمَا إِنَّهُ لَا یَخْرُجُ مَعَ الْقَائِمِ مِنْهُمْ وَاحِد»؛ طوسی، محمد بن حسن، غیبة، ص ۴۷۶.
  24. یزدی حائری، علی بن زین العابدین، الزام الناصب، ج ۲، ۲۹۵.
  25. ر. ک: طبسی، نجم‌الدین، چشم‌اندازی به حکومت مهدی، ص ۶۸ ـ ۷۲.
  26. «یُبَایِعُ الْقَائِمَ بَیْنَ الرُّکْنِ وَ الْمَقَامِ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ نَیِّفٌ عِدَّةُ أَهْلِ بَدْرٍ فِیهِمُ النُّجَبَاءُ مِنْ أَهْلِ مِصْرَ وَ الْأَبْدَالُ مِنْ أَهْلِ الشَّامِ وَ الْأَخْیَارُ مِنْ أَهْلِ الْعِرَاقِ فَیُقِیمُ مَا شَاءَ اللَّهُ أَنْ یُقِیمَ»؛ طوسی، محمد بن حسن، غیبة، چاپ جدید، ص ۴۷۷.
  27. ابن طاووس، ملاحم، ص ۴۳؛ ینابیع المودّه، ج ۲، ص ۴۳۵؛ الشیعة والرجعه، ج ۱، ص ۴۵۶.
  28. ر. ک: طبسی، نجم‌الدین، چشم‌اندازی به حکومت مهدی، ص ۶۸ - ۷۲.
  29. «وَ یُبَایِعُهُ الثَّلَاثُمِائَةِ وَ قَلِیلٌ مِنْ أَهْلِ مَکَّةَ»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ۳۰۷، ح ۸۱.
  30. ر. ک: خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۲۶۳.
  31. «یَخْرُجُ الْقَائِمُ مِنْ ظَهْرِ الْکَعْبَةِ مَعَ سَبْعَةٍ وَ عِشْرِینَ رَجُلًا خَمْسَةَ عَشَرَ مِنْ قَوْمِ مُوسَی (ع)الَّذِینَ کَانُوا یَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ یَعْدِلُونَ وَ سَبْعَةٌ مِنْ أَهْلِ الْکَهْفِ وَ یُوشَعُ بْنُ نُونٍ وَ سَلْمَانُ وَ أَبُو دُجَانَةَ الْأَنْصَارِیُّ وَ الْمِقْدَادُ وَ مَالِکٌ الْأَشْتَرُ فَیَکُونُونَ بَیْنَ یَدَیْهِ أَنْصَاراً أَوْ حُکَّاما»؛ نیشابوری، فتال، روضة الواعظین، ج ۲، ص ۲۶۶.
  32. «و از كسانى كه گفتند ما نصرانى هستيم پيمان گرفتيم. پس قسمتى از اندرزهايى را كه به آنها داده بوديم فراموش كردند»؛ سوره مائده، آیه۱۴.
  33. «أَمَا إِنَّهُمْ سَیَذْکُرُونَ ذَلِکَ الْحَظَّ وَ سَیَخْرُجُ مَعَ الْقَائِمِ (ع)مِنَّا عِصَابَةٌ مِنْهُمْ»؛ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۵، ص ۳۵۲.
  34. ر. ک: طبسی، نجم‌الدین، چشم‌اندازی به حکومت مهدی، ص ۶۸ – ۷۲؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۲۰۰.