مهدویت در استمرار حرکت نبوت و دعوت‌های الهی چه نقشی دارد؟ (پرسش)

مهدویت در استمرار حرکت نبوت و دعوت‌های الهی چه نقشی دارد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

مهدویت در استمرار حرکت نبوت و دعوت‌های الهی چه نقشی دارد؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل اصلی	مهدویت
تعداد پاسخ	۱ پاسخ

پاسخ نخست

سید علی حسینی خامنه‌ای

آیت‌الله سید علی حسینی خامنه‌ای، در کتاب «ما منتظریم» در این‌باره گفته است:

«مسئله مهدویت در شمار چند مسئله اصلی در چرخه و حلقه معارف عالیه دینی است؛ مثل مسئله نبوت مثلاً، اهمیت مسئله مهدویت را در این حد باید دانست. چرا؟ چون آن چیزی که مهدویت مبشر آن هست، همان چیزی است که همه انبیاء، همه بعثت‌ها برای خاطر آن آمدند.

وجود مقدس حضرت بقیة الله (ع) استمرار حرکت نبوت‌ها و دعوت‌های الهی است از اول تاریخ تا امروز؛ یعنی همان‌طور که در دعای ندبه می‌خوانید، از "فَبَعْضٌ أَسْكَنْتَهُ جَنَّتَكَ" - که حضرت آدم است - تا "إِلَى أَنِ انْتَهَى الْأَمْرُ" - که رسیدن به خاتم الانبیاء (ص) هست - و بعد مسأله وصایت و اهل بیت آن بزرگوار، تا می‌رسد به امام زمان، همه، یک سلسله متصل و مرتبط به هم در تاریخ بشر است. این، بدین معناست که آن حرکت عظیم نبوت‌ها، آن دعوت الهی به‌وسیله پیامبران، در هیچ نقطه‌ای متوقف نشده است. بشر به پیامبر و به دعوت الهی و به داعیان الهی احتیاج داشته است و این احتیاج تا امروز باقی است و هر چه زمان گذشته، بشر به تعالیم انبیا نزدیک‌تر شده است. امروز جامعه بشری با پیشرفت فکر و مدنیت و معرفت، بسیاری از تعالیم انبیا را - که ده‌ها قرن پیش از این، برای بشر قابل درک نبود - درک کرده است. همین مسأله عدالت، مسأله آزادی، مسأله کرامت انسان - این حرف‌هایی که امروز در دنیا رایج است – حرف‌های انبیاست. آن روز عامه مردم و افکار عمومی مردم این مفاهیم را درک نمی‌کردند. پی‌درپی آمدن پیغمبران و انتشار دعوت پیغمبران، این افکار را در ذهن مردم، در فطرت مردم، در دل مردم، نسل به نسل نهادینه کرده است. آن داعیان الهی، امروز سلسله‌شان قطع نشده است و وجود مقدس بقیة الله الاعظم (ع) ادامه سلسله داعیان الهی است، که در زیارت آل یاسین می‌خوانید: "السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا دَاعِيَ اللَّهِ وَ رَبَّانِيَّ آيَاتِهِ". یعنی شما امروز همان دعوت ابراهیم، همان دعوت موسی، همان دعوت عیسی، همان دعوت همه پیغمبران و مصلحان الهی و دعوت پیامبر خاتم را در وجود حضرت بقیة الله مجسم می‌بینید. این بزرگوار، وارث همه آنهاست و دعوت و پرچم همه آنها را در دست دارد و دنیا را به همان معارفی که انبیا در طول زمان آورده‌اند و به بشر عرضه کرده‌اند، فرا می‌خواند. این، نکته مهمی است.

آن چیزی که مهدویت مبشر آن هست، همان چیزی است که همه انبیاء، همه بعثت‌ها برای خاطر آن آمدند و آن ایجاد یک جهان توحیدی و ساخته و پرداخته بر اساس عدالت و با استفاده از همه ظرفیت‌هایی است که خدای متعال در انسان به وجود آورده و قرار داده؛ یک چنین دورانی است دیگر، دوران ظهور حضرت مهدی (ع). دوران جامعه توحیدی است، دوران حاکمیت توحید است، دوران حاکمیت حقیقی معنویت و دین بر سراسر زندگی انسان‌هاست و دوران استقرار عدل به معنای کامل و جامع این کلمه است. خب، انبیاء برای این آمدند...؛ لذاست که در همه ادیان الهی هم تقریباً - حالا تا آنجایی که ما اطلاع داریم - یک چیزی که لب و معنای حقیقی آن همان مهدویت است، وجود دارد، منتها به شکل‌های تحریف شده، به شکل‌های مبهم، بدون اینکه درست روشن باشد که چه می‌خواهند بگویند.

هدف پیامبران، اقامه قسط است: ﴿لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ﴾. اصلاً پیامبران آمدند تا اقامه قسط کنند. البته، اقامه قسط یک منزل در راه است و هدف نهایی نیست؛ لکن آنها که آمدند، کار اولشان این است که اقامه قسط کنند و مردم را از شر ظلم و جور طاغیان و ظالمان نجات دهند. هدف حکومت ولی عصر (ع) در آخر زمان هم باز همین عدل است. امروز ذهنیت بشر، آماده آن است که بفهمد، بداند و یقین کند که انسان والایی خواهد آمد و بشریت را از زیربارهای ظلم و ستم نجات خواهد داد؛ همان چیزی که همه پیغمبران برای آن تلاش کرده‌اند، همان چیزی که پیغمبر اسلام در آیه قرآن، وعده آن را به مردم داده است: ﴿وَيَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَالْأَغْلَالَ الَّتِي كَانَتْ عَلَيْهِمْ﴾.

همه پیغمبران آمده‌اند تا ما را به آن نقطه‌ای برسانند که زندگی بشر تازه شروع می‌شود. پیغمبر خاتم اگر بخواهد انسان‌ها را به مقتضای دین خاتم به این‌جا برساند، باید چه کار کند؟ باید این تربیتی که او ارزانی انسان‌ها کرده است، مستمر و طولانی باشد و چندین نسل را پی‌درپی شامل شود».

پاسخ‌های دیگر

۱. آقای رستمی؛

حیدر علی رستمی آقای حیدر علی رستمی، در مقاله «جایگاه انتظار توان­مند در معارف شیعه» در این‌باره گفته است: «انتظار، استمرار نبوت است. آنچه پیامبران از حضرت آدم تا پیامبر خاتم در پی آن بودند، همان است که منتظران، چشم به راه آن‌اند. انتظار، چشم به راهی تحقق آرمان‌های پیامبران، و آرزومندی شکل‌گیری اهداف آنان است. از این رو، اگر پیامبران والاترین انسان‌ها و ارجمندترین آنان نزد خداوند و حق‌باوران هستند، چرا منتظران از جایگاهی شبیه به آن برخوردار نباشند. اگر نبوت بالاترین و برترین مقام انسان‌های برگزیده است، چرا انتظار که با آن پیوندی این چنین نزدیک و محکم دارد، والا و برتر نباشد. از توحید و نبوت که بگذریم، امامت را با انتظار یکی می‌‌بینیم. انتظار حضرت مهدی (ع) انتظار ظهور و تحقق امامت مطلق است، از سوی آخرین امام که خود فرزند امامان پیش از خود است و انتظار و امامت هر دو تکمیل دین و اتمام نعمت هستند. آنچه چنین پیوندی با دین دارد نیک پیداست که چنان جایگاه بلندی در معارف دینی خواهد داشت. عدالت که یکی دیگر از ارکان سترگ مکتب اسلام و آرزوی دیرین انسان خسته از بی‌عدالتی است خود از ارکان بزرگ انتظار است. انتظار، با عدالت عجین است، آن‌گونه که گویا هر کس از هر دین و آیین انتظار می‌‌کشد، عدالت را می‌‌طلبد. عدالت‌خواهی انتظار را به وجود آورده است و انتظار، عدالت را در پی می‌‌آورد. تنگاتنگی رابطه عدالت و انتظار، انتظار را همچون عدالت، خواست نهایی پیامبران و علت غایی ارسال رسولان و پایه‌گذاری ادیان قرار می‌دهد و پر واضح است چیزی که در این جایگاه قرار گیرد، برفراز خواهد آمد و از چنان فضیلت عظمایی برخوردار خواهد شد. و انتظار فرج انتظار معاد است، چرا که معاد همچون دوران ظهور، هنگام بازگشت به خدا، برپایی عدالت مطلق، کیفر ستمکاران، عزت مؤمنان و تحولات عجیب در زمین و آسمان است. آری! به حقیقت در انتظار توانمند، همه ابعاد و ارکان استوار مکتب تجلی دارد. در انتظار توانمند، همه اعمال و عبادات شایسته از نماز و روزه و حج و جهاد تا تولی و تبری و امر به معروف و نهی از منکر و سایر کارهای نیک، حضور دارد و انتظار توانمند بدون تحقق این اعمال از سوی انسان مؤمن، همان‌گونه که پیش‌تر توضیحش گذشت، تحقق نمی‌یابد. انتظار آنگاه شکل می‌گیرد که تمام اعمال و رفتار انسان، خدایی شود و رنگ الهی به خود بگیرد. بنابراین در انتظار، تمام خوبی‌ها و نیکی‌ها حضور مستمر دارد و از این روست که انتظار برترین اعمال است، و چون آغاز چنین است، نباید به اشتباه گمان شود که انتظار در مسیر عملی دین، نقطه آغاز است، بلکه نقطه انجام است. گرچه خود می‌تواند پس از تحقق، آغاز بخشی دیگر از راه تکامل عملی انسانی نیز تلقی گردد، اما هرگز در آغاز مطلق قرار نمی‌گیرد. و این است جایگاه بی‌بدیل انتظار، و شاید راز و رمز ارجمندی آن».