چه کسانی امام مهدی را پیش از غیبت دیده‌اند؟ (پرسش)
| چه کسانی امام مهدی را پیش از غیبت دیده‌اند؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / عصر غیبت کبری / ارتباط و ملاقات با امام مهدی |
| تعداد پاسخ | ۲ پاسخ |
چه کسانی امام مهدی را پیش از غیبت دیده‌اند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
پاسخ نخست
آیت‌الله محمد محمدی ریشهری، در کتاب «دانشنامهٔ امام مهدی» در این‌باره گفته است:
«۱.حکیمه خاتون؛
۲. نسیم و ماریه؛
۳. کنیز ابو علی خیزرانی؛
۴. ابو نصر ظریف؛
۵. احمد بن اسحاق بن سعد اشعری؛
۶. ابو هارون؛
۷. ابو علی بن مطهر؛
۸. ابو غانم خادم؛
۹. عبد الله سوری: جعفر بن معروف[۱] می‌گوید که: ابو عبد الله بلخی[۲] برای من نوشت: عبد الله سوری[۳] برایم گفت: به بوستان بنی عامر رفتم. دیدم پسرانی در گودال آبی بازی می‌کنند و جوانی بر جانمازش ایستاده و آستینش را روی دهانش نهاده است. گفتم: این کیست؟ گفتند: "م ح م د"، فرزند امام حسن (ع) است. چهره‌اش شبیه پدرش بود[۴].
۱۰.عمرو اهوازی: عمرو اهوازی[۵] می‌گوید: امام عسکری (ع) پسرش را به من نشان داد و فرمود: "این، پس از من، صاحب امر شماست"[۶].
۱۲. یعقوب بن منقوش[۸] گفته است که: بر ابو محمد، امام عسکری (ع)- که بر سکویی در خانه‌اش نشسته بود- وارد شدم. در سمت راست او، اتاقی بود که پرده‌ای بر آن آویخته بودند. به او گفتم: سَرور من! صاحب این امر (ولایت) کیست؟ فرمود: "پرده را بالا بزن". [پرده را] بالا زدم. پسری به قد پنج وجب که ده و یا هشت ساله و یا این حدود نشان می‌داد، بیرون آمد که جبینش پیدا، سپیدرو، چشمانش به سان مروارید، با کف دستانی پرگوشت، زانوانش متمایل به هم، در گونه راستش یک خال و در سرش، گیسوی بافته‌ای بود. او روی پای ابو محمد نشست و ابو محمد (امام عسکری (ع)) به من فرمود: "این، همان امام شماست". او سپس برخاست و امام عسکری (ع) به او فرمود: "پسرکم! تا زمانی مشخص به درون اتاق برو". او به درون اتاق رفت و من به او می‌نگریستم. سپس امام (ع) به من فرمود: "ای یعقوب! ببین چه کسی در اتاق است؟". من به درون رفتم و کسی را ندیدم[۹].
۱۳. کامل بن ابراهیم؛
۱۴. ابراهیم بن محمد بن فارس نیشابوری[۱۰].
۱۵.گروهی از پیروان اهل بیت: جعفر بن محمد بن مالک فزاری بزار[۱۱]، از گروهی از شیعه، همچون: علی بن بلال[۱۲]، احمد بن هلال[۱۳]، محمد بن معاویة بن حکیم[۱۴] و حسن بن ایوب بن نوح[۱۵] در حدیثی طولانی و مشهور، نقل کرده است که همگی گفتند: در منزل ابو محمد (امام عسکری (ع)) گرد آمدیم تا از وی حجتِ پس از او را جویا شویم. چهل تن در مجلس بودند و عثمان بن سعید بن عمرو عَمری برخاست و گفت: ای فرزند پیامبر خدا! می‌خواهم از تو در باره موضوعی سؤال کنم که تو از من به آن داناتری. امام (ع) به او فرمود: "ای عثمان! بنشین" و او با ناراحتی برخاست[۱۶] که برود. امام فرمود: "هیچ کس خارج نشود!" و کسی از ما بیرون نرفت. مدتی که گذشت، امام (ع) عثمان را صدا زد و او بر پا ایستاد. امام فرمود: "بگویم برای چه آمده‌اید؟". گفتند: بفرمایید، ای فرزند پیامبر خدا! فرمود: "آمده‌اید تا از من حجتِ پس از خودم را جویا شوید". گفتند: آری. ناگهان، پسری چون پاره ماه بیرون آمد که شبیه‌ترینِ مردم به ابو محمد (امام عسکری (ع)) بود. امام عسکری (ع) فرمود: "این، امام شما پس از من و جانشینم بر شماست. از او اطاعت کنید و پس از من، متفرق مشوید که دینتان تباه می‌شود. به هوش باشید که او را از این پس نخواهید دید تا عمرش کامل شود. پس آنچه را عثمان [بن سعید] می‌گوید، قبول کنید و فرمانش را گوش دهید و سخنش را بپذیرید، که او جانشین امام شماست و کار به دست اوست"[۱۷]. معاویة بن حکیم[۱۸] و محمد بن ایوب بن نوح[۱۹] و محمد بن عثمان عمری گفته‌اند: ما چهل تن در منزل ابو محمد، امام عسکری (ع)، بودیم که فرزندش مهدی (ع) را به ما نشان داد و فرمود: "این، امامِ شما پس از من و جانشین من بر شماست. از او اطاعت کنید و پس از من در گرفتن دین و آیین، متفرق نشوید که هلاک می‌گردید. به هوش باشید که او را از این پس نخواهید دید!". ما از نزد امام (ع) بیرون آمدیم و چند روزی نگذشته بود که ابو محمد (امام عسکری (ع)) در گذشت[۲۰].
۱۶. مردی از فارس: ضوء بن علی عجلی، از مردی ایرانی[۲۱] نقل کرده است: امام عسکری (ع) او (مهدی (ع)) را به او نشان داده است[۲۲]. مردی ایرانی- که نامش را گفت- برای ضوء بن علی عجلی حکایت کرده است که: به سامرا آمدم و به درِ خانه ابو محمد (امام عسکری (ع)) چسبیدم تا این که مرا بدون آن که اذن بطلبم، فرا خواند و بر او وارد شدم و سلام دادم. فرمود: "ای ابو فلان! حالت چه طور است؟" و سپس به من فرمود: "بنشین، ای فلان!". سپس از حال مردان و زنان خویشانم پرسید و آن گاه فرمود: "چه چیزی تو را به این جا کشانده است؟". گفتم: اشتیاق برای خدمت کردن به شما. به من فرمود: "در خانه بمان"، و من در خانه همراه خادمان بودم و گاه آنچه را می‌خواستند، از بازار برایشان می‌خریدم و هر گاه که زنی در خانه نبود، بدون اجازه بر ایشان (امام عسکری (ع)) وارد می‌شدم. روزی بر امام (ع)- که در بیرونی خانه بود- وارد شدم. حرکتی در اتاق شنیدم و ندایی که گفت: "همان جا بمان!". من جرئت ورود و خروج نیافتم تا کنیزی به سوی من بیرون آمد که چیزی سرپوشیده با خود داشت. سپس امام (ع) مرا صدا زد که داخل شوم. داخل شدم و کنیز را نیز ندا داد و او به سوی ایشان باز گشت. امام (ع) به کنیز فرمود: "پرده از آنچه با توست، بردار". او پرده برداشت. پسری سپید و خوش‌سیما بود. پارچه را از شکمش نیز کنار زد؛ مویی از زیر گلو تا نافش روییده بود که سبز بود نه سیاه. امام عسکری (ع) فرمود: "این، همان امام شماست" و سپس به کنیز فرمان داد و او کودک را برداشت و برد، و دیگر پس از آن، او را ندیدم تا ابو محمد (ع) در گذشت. ضوء بن علی می‌گوید: به آن مرد ایرانی گفتم: در آن هنگام، عمر او را چند سال می‌دانستی؟ گفت: دو سال. عبدی می‌گوید: به ضوء گفتم: تو اکنون عمر او را چه قدر می‌دانی؟ گفت: چهارده سال. ابو علی و ابو عبد الله راویان متأخرتر این حدیث در سال ۲۷۹ ق] نیز می‌گویند: ما اکنون عمر او را حدود بیست و یک سال می‌دانیم[۲۳]»[۲۴].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. آقای باقری‌زاده اشعری؛ |
|---|
|
آقای محمد باقری‌زاده اشعری، در کتاب «از امام مهدی بیشتر بدانیم» در این‌باره گفته است:
«براساس گزارش‌ها، برخی از کسانی که امام مهدی (ع) را پیش از به امامت رسیدن ایشان دیده‌اند، عبارتند‌اند:
|
پرسش‌های وابسته
- چگونه می توان با امام مهدی ارتباط برقرار کرد؟ (پرسش)
- آیا می‌توان با امام مهدی صحبت کرد؟ (پرسش)
- با انجام چه اعمالی می‌توان با امام مهدی ارتباط برقرار کرد؟ (پرسش)
- اولین کسی که در زمان ظهور با امام مهدی ملاقات می‌کند کیست؟ (پرسش)
- منظور از ملاقات امام مهدی در حج چیست؟ (پرسش)
- منظور از این حدیث نحن صنائع ربنا و الخلق بعد صنائعنا که از امام مهدی در توقیعی صادر شده چیست؟ (پرسش)
- آیا می‌توان به امام مهدی نامه نوشت؟ چه شرایطی باید رعایت شود؟
- آیا شخصی که گناه کرده است، می‌تواند با امام مهدی ارتباط داشته باشد؟
- عشق و محبت دو سویه درباره ما و امامان چگونه است؟
- آیا شخص شریف امام مهدی از نظرها پنهان است؟ یا جسم و شخص آن حضرت دیده می‌شود ولی کسی ایشان را نمیشناسد؟ (پرسش)
- مقصود از رابطه با امام مهدی در زمان غیبت چیست؟ (پرسش)
- آیا در مراسم حج می‌توان امام مهدی را ملاقات کرد؟ (پرسش)
- چه دیدگاه‌هایی درباره ملاقات امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
- چرا امام با افرادی مثل من در ارتباط نیست؟ به طور کلّی نظر شما درباره امکان دیدار و ملاقات چیست؟ (پرسش)
- آیا چله ها و ختم هایی که برای مشاهده و دیدار امام مهدی در بعضی از کتاب ها نقل شده درست است؟ (پرسش)
- طبق توقیع شریف امام مهدی هر کس بگوید که او را دیده است دروغ گفته است اما بسیاری از شخصیت های بزرگ معتقدند امام مهدی را دیده اند؟ (پرسش)
- راه رسیدن به لقای امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- اگر ممکن است چند نمونه از داستان ها و حکایات کسانی که به حضور امام مهدی مشرف شده اند برایم بنویسید (پرسش)
- چگونه می‌توانیم با امام مهدی خود رابطه داشته باشیم؟ (پرسش)
- چگونه و از چه راهی دوستی و محبت امام مهدی را در خود و فرزندان خود تقویت کنیم؟ (پرسش)
- حضرت مهدی می‌فرماید هر کس بگوید مرا دیده دروغ می‌گوید اما از شخصیت‌های بزرگی نقل شده که حضرت را دیده‌اند این تناقض نیست؟ (پرسش)
- چه کسانی از علما قائل به جواز و امکان تشرف بوده‌اند؟ (پرسش)
- آیا می‌توان طبق قاعده سد ذرایع ادعای ملاقات با امام مهدی را دروغ دانست؟ (پرسش)
- امام مهدی چه اهداف کلی و عمومی در ملاقاتهای خود دارد؟ (پرسش)
- امام مهدی چه اهداف خاصی از ملاقات با مردم داشته است؟ (پرسش)
- آیا ممکن است کسی در ملاقاتش با امام مهدی او را بشناسد؟ (پرسش)
- آیا اصرار و الحاح به جهت ملاقات با امام مهدی مطلوب است؟ (پرسش)
- چه عقایدی در ملاقات با امام مهدی عوامانه و بدون اصل و مدرک است؟ (پرسش)
- آیا ما می‌توانیم تماس یا ملاقاتی با امام مهدی داشته باشیم؟ (پرسش)
- چه کسانی و تحت چه شرایطی میتوانند امام مهدی را ملاقات کنند؟ (پرسش)
- چه کسانی امام مهدی را دیده و با آن حضرت ملاقات کرده‌اند؟ (پرسش)
- چگونه می‌توان دیدار صالحان با امام مهدی را اثبات نمود؟ (پرسش)
- اگر ملاقات با امام مهدی ممکن است پس چرا باید مدعی ملاقات را تکذیب کرد؟ (پرسش)
- چه عقایدی در ملاقات با امام مهدی عوامانه و بدون اصل و مدرک است؟ (پرسش)
- آیا ما می‌توانیم تماس یا ملاقاتی با امام مهدی داشته باشیم؟ (پرسش)
- آیا امکان ملاقات با امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
- چه کنیم که توفیق دیدار چهره نورانی امام عصر را پیدا کنیم؟ (پرسش)
- چه کسانی در زمان حاضر زندهاند و با امام مهدی ارتباط دارند؟ (پرسش)
- آیا اکنون هم مانند گذشته افرادی با حضرت دیدار می‌کنند؟ در صورت امکان نام آنها را ذکر کنید؟ (پرسش)
- بعضی از افراد ادعا دارند امام مهدی را در خواب دیده‌اند به نظر شما آیا این سخن پذیرفتنی است؟ (پرسش)
- امام مهدی درباره ظهور خود چه فرمودهاند؟ (پرسش)
- آیا در زمان غیبت می‌توان حضرت مهدی را دید؟ (پرسش)
- آیا می‌توان امام مهدی را در خواب دید؟ (پرسش)
- چه کسانی امام مهدی را پیش از غیبت دیده‌اند؟ (پرسش)
- چه کسانی امام مهدی را در دوران غیبت صغری دیده‌اند؟ (پرسش)
- چه کسانی امام مهدی را در دوران غیبت کبری دیده‌اند؟ (پرسش)
- کدام یک از عالمان شیعه مورد عنایت امام مهدی بوده‌اند؟ (پرسش)
- آیا دیدار با امام مهدی در دوره غیبت کبرا امکان پذیر است؟ (پرسش)
- آیا شیوه‌هایی که برای دیدار با امام مهدی گفته می‌شوند معتبرند؟ (پرسش)
- آیا در کتاب‌های حدیثی برای دیدار با امام مهدی راهکارهایی بیان شده است؟ (پرسش)
- شرایط وقوع ملاقات با امام مهدی در عصر غیبت چیست؟ (پرسش)
- آسیب‌های دامن زدن به ملاقات امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آیا ملاقات با امام مهدی موضوع محوری مهدویت است؟ (پرسش)
- آیا دیدن امام مهدی نوعی فضیلت محسوب می‌شود؟ (پرسش)
- ملاقات امام مهدی با افراد چگونه انجام می‌شود؟ (پرسش)
- امام مهدی پس از ملاقات با افراد چگونه پنهان می‌شد؟ (پرسش)
- آیا ملاقات با امام مهدی با حکمت غیبت تنافی دارد؟ (پرسش)
- معجزه چگونه باعث می‌شود مردم نتوانند جسم امام مهدی را ببینند؟ (پرسش)
- آیا می‌توان هر وقت اراده کردیم با امام مهدی ملاقات کرد؟ (پرسش)
- کیفیت ملاقات مردم با امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
- انگیزه امام مهدی از دیدار با مردم چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی برای ملاقات با افراد چگونه به جاهای دوردست می‌رود؟ (پرسش)
- آیا دیدار با امام مهدی در عصر غیبت کبری نیاز به ایمان و وثاقت بالایی دارد؟ (پرسش)
- امام مهدی برای ناشناس ماندن در دیدارها با افرادی که مورد اطمینان نبودند چه برنامه‌ای داشت؟ (پرسش)
- آیا افرادی وجود دارند که شخص امام مهدی را با ویژگی‌های حقیقی ایشان ببینند و بشناسند؟ (پرسش)
- دلایل امکان ارتباط با امام مهدی در عصر غیبت کبری چیستند؟ (پرسش)
- فایده مطرح کردن بحث دیدار و ملاقات با امام مهدی چیست؟ (پرسش)
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ جعفر بن معروف، مشترک بین دو نفر است: ۱. ابو محمد جعفر بن معروف که کشی از او حدیث نقل می‌کند وتعبیر شده است به این که وکیل و کاتب بوده است؛ ۲. جعفر بن معروف ابو الفضل سمرقندی که عیاشی از او حدیث نقل می‌کند و ابن غضائری، وی را در مذهب، تضعیف نموده است (خلاصة الأقوال، ص ۸۸ ش ۵).
- ↑ از حسین بن روح قمی، روایت می‌کند و جعفر بن معروف از او نقل می‌کند (ر.ک: رجال الکشی، ج ۲، ص ۸۳۱ ش ۱۰۵۲).
- ↑ شرح حالی برای وی در کتاب‌های رجال شناسی به دست نیامد.
- ↑ کمال الدین، ص ۴۴۱، ح ۱۳، الخرائج و الجرائح، ج ۲، ص ۹۵۹، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۴۰، ح ۲۹.
- ↑ شیخ طبرسی، او را از جمله سفیران امام و ابواب معروف دوران غیبت صغرا شمرده که امامیه معتقد به امامت امام عسکری (ع)، در باره آنها اختلاف نظری ندارند (إعلام الوری، ج ۲، ص ۲۵۹).
- ↑ الکافی، ج ۱، ص ۳۲۸، ح ۳ وص ۳۳۲، ح ۱۲ (در این منبع، عبارت «پس از من» جود ندارد)، الإرشاد، ج ۲، ص ۳۵۳، الغیبة، طوسی، ص ۲۳۴، ح ۲۰۳، روضة الواعظین، ص ۲۸۷، إعلام الوری، ج ۲، ص ۲۵۲، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۶۰، ح ۴۸.
- ↑ سعد بن عبد الله، معاصر امام حسن عسکری (ع) است. نجاشی، رجال‌شناس بزرگ شیعه، او را بزرگ طائفه، فقیه و با وجاهت خوانده است. سعد، کتاب‌های فراوانی تألیف کرد و در سال ۳۰۱ یا ۲۹۹ ق درگذشت. شیخ طوسی، او را چنین ستوده است: «جلیل‌القدر، پُر اطلاع از حدیث، دارای تألیفات فراوان، ثقه و مورد اعتماد»، و به هنگام شمارش کتاب‌هایش کتاب‌های الضیاء فی الامامة و مقالات الإمامیة را نیز برشمرده است. او داستانی طولانی در زیارت حجت (ع) دارد که همین حدیث است (رجال الطوسی، ص ۳۹۹ ش ۵۸۵۲، رجال النجاشی، ج ۱، ص ۴۰۱ ش ۴۶۵، الفهرست، ص ۱۳۵ ش ۳۱۶).
- ↑ یعقوب بن منقوش، از یاران امام هادی (ع) و امام عسکری (ع) است (ر.ک: رجال الطوسی، ص ۳۹۳ ش ۵۸۰۰ و، ص ۴۰۳ ش ۵۹۱۳).
- ↑ کمال الدین، ص ۴۰۷، ح ۲ وص ۴۳۶، ح ۵، إعلام الوری، ج ۲، ص ۲۵۰، الخرائج و الجرائح، ج ۲، ص ۹۵۸، کشف الغمة، ج ۳، ص ۳۱۷، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۵، ح ۱۷. نیز، ر.ک: همین دانشنامه، ج ۲، ص ۳۶۹، ح ۴۶۷.
- ↑ ابراهیم بن محمد بن فارس نیشابوری، از اصحاب امام هادی (ع) و امام عسکری (ع) است. شیخ کشی از عیاشی در باره این شخص پرسیده، و او جواب داده که: در باره خود این شخص، اشکال وجود ندارد؛ اما اشکال در برخی افرادی است که وی از آنها روایت می‌کند. از این رو، علامه حلی و ابن داوود، او را در بخش اول کتاب‌هایشان آورده‌اند. شیخ موسی زنجانی گفته است: [خبر] وی حَسَن در حد صحیح است (رجال الطوسی، ص ۳۸۳ ش ۵۶۴۰ و، ص ۳۹۷ ش ۵۸۲۶، رجال البرقی، ص ۶۰ و، ص ۱۸ ش ۳۲، رجال الکشی، ج ۲، ص ۸۱۲ ش ۱۰۱۴، خلاصة الأقوال، ص ۷ ش ۲۵، رجال ابن داوود، ص ۳۳ ش ۳۲، الجامع فی الرجال، ص ۶۵).
- ↑ ابو عبد الله جعفر بن محمد بن مالک فزاری کوفی را شیخ طوسی توثیق نموده و گفته: «روی فی مولد القائم‌أعاجیب». برخی نیز وی را تضعیف نموده‌اند (الفهرست، طوسی، ص ۹۲ ش ۱۴۷، رجال الطوسی، ص ۴۱۸ ش ۶۰۳۷، خلاصة الأقوال، ص ۳۳۰ ش ۳، رجال النجاشی، ص ۱۲۲).
- ↑ ظاهراً او، علی بن بلال بغدادی با کنیه ابو الحسن است، همان گونه که محقق شوشتری و آیت الله خویی در جایی برداشت کرده‌اند و گفته‌اند: به این شرط که صحابی‌ای برای امام عسکری (ع) با این لقب نباشد. در جایی دیگر احتمال داده‌اند که وی ابو طاهر محمد بن علی بن بلال است. شیخ طوسی، او را در شمار اصحاب امام جواد (ع)، امام هادی (ع) و امام عسکری (ع) آورده و توثیقش کرده است. کشی در شرح حال اسحاق بن اسماعیل روایت کرده که امام عسکری (ع) به وی فرموده است: «ای اسحاق! کتاب ما را برای بلالی- که خدا از او خشنود باد- بخوان؛ چرا که وی فردی مورد اعتماد، امین، و آشنای به تکالیفش است» (رجال الطوسی، ص ۳۷۷ ش ۵۵۷۸ و، ص ۳۸۸ ش ۵۷۰۸ و، ص ۴۰۰ ش ۵۸۵۹، رجال الکشی، ج ۲، ص ۸۴۷ ش ۱۰۸۸، قاموس الرجال، ج ۹، ص ۴۳۰ ش ۷۰۳۲ و ج ۱۲، ص ۱۲ ش ۲۶، معجم رجال الحدیث، ج ۱۲، ص ۳۰۷ ش ۷۹۶۶ و ج ۱۷، ص ۳۳۳ ش ۱۱۳۰۵. نیز، ر.ک: دانشنامه امام مهدی، ج ۴، ص ۷ (مدعیان دروغین).
- ↑ احمد بن هلال، فرد بزرگی بوده؛ اما بعدها منحرف شده است. ظاهراً این نقل، قبل از انحراف وی بوده است (ر.ک: دانشنامه امام مهدی، ج ۴، ص ۷ (مدعیان دروغین).
- ↑ محمد بن معاویة بن حکیم، تنها در این روایت نام او ذکر شده است. در کمال الدین این گونه آمده، جز این که در این کتاب، معاویة بن حکیم است، و عبارت «محمد بن» از آن حذف شده است. این را إعلام الوری و منتخب الأنوار المضیئة (ص ۱۲۳) هم تأیید می‌کنند. در المستدرک گفته است: وی از اصحاب امام عسکری (ع) بوده و از کسانی است که در باره امام حجت قائم (ع) حدیث نقل کرده است. شاید از همین حدیث است که وحید (بهبهانی) استفاده کرده که وی از رؤسای شیعه بوده است (ر.ک: ح بعدی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ج ۷، ص ۳۳۲ ش ۱۴۵۱۷، تنقیح المقال، ج ۳، ص ۱۸۹ ش ۱۱۳۸۷، الفوائد الرجالیة، ج ۱، ص ۳۹۸).
- ↑ نام حسن بن ایوب بن نوح، تنها در این روایت نام او ذکر شده است. در کمال الدین هم این گونه آمده، و وی این روایت را با اسناد خود و با اختلاف اندکی نقل کرده است، و در سند آن، «محمد بن ایوب بن نوح» به جای «حسن بن ایوب» آمده است. احتمال دارد که عنوان «ابو محمد بن ایوب» بوده، و وجهش هم این است که کنیه کسی که نامش حسن است، غالباً ابو محمد است، در این صورت، «ابو» تصحیف شده و افتاده است؛ اما در رجال النجاشی در شرح حال ایوب بن نوح، وی با کنیه ابو الحسین ذکر شده است، و احتمال دارد که برای بار دوم، تصحیف شده باشد، و یا او پسر دوم ایوب، پس از حسین باشد. کنیه وی ابو جعفر است و وکیل مخصوص صاحب الزمان (ع) بوده و جایگاهی بزرگ در میان شیعیان دارد، و محور شیعه است (ر.ک: ح بعدی، رجال النجاشی، ج ۱، ص ۲۵۵ ش ۲۵۲، مستدرکات علم رجال الحدیث، ج ۲، ص ۳۵۴ ش ۳۲۹۳ و ج ۶، ص ۴۷۵ ش ۱۲۷۶۳).
- ↑ ممکن است ناراحتی او از جهت سؤال نا به جایی بوده که بی مقدمه پرسیده است و امام از پاسخ بدان‌استنکاف کرده. و یا علت دیگری داشته که خدا بِدان آگاه‌تر است. هر چه باشد، این متن نمی‌تواند به شخصیت و وجاهت جناب عثمان بن سعید، کوچک‌ترین آسیبی برساند، چنان که از ادامه متن مشاهده می‌شود.
- ↑ الغیبة، طوسی، ص ۳۵۷، ح ۳۱۹ (با سند صحیح)، بحار الأنوار، ج ۵۱، ص ۳۴۶.
- ↑ در ذیل نام محمد بن معاویة بن حکیم گفتیم که یادکرد معاویه در زمره کسانی که ایشان را دیده‌اند، درست‌نیست؛ چرا که معاویه از اصحاب امام رضا (ع) و امام جواد (ع) و امام هادی (ع) است، و وی را از اصحاب امام عسکری (ع) نشمرده‌اند تا امکان رؤیت ایشان برای وی وجود داشته باشد؛ بلکه سعد بن عبد الله و محمد بن حسن صفار- که از اصحاب امام عسکری (ع) هستند- از وی روایت می‌کنند. پس درست این است که پسر معاویه، یعنی محمد، همان گونه که در إعلام الوری آمده، امام (ع) را دیده است (ر.ک: ح قبل).
- ↑ در عنوان حسن بن ایوب بن نوح، گفتیم که در این روایت، تصحیف رخ داده است. درست آن، حسن است و نه محمد. شواهد تصحیف و درستکاری و احتمالات در آن را هم در شرح حال وی ذکر کردیم. پس دیدن امام (ع) از سوی وی، ثابت نیست (ر.ک: ح قبل).
- ↑ کمال الدین، ص ۴۳۵، ح ۲ (با سند موثق)، إعلام الوری، ج ۲، ص ۲۵۲ (با سند موثق)، الصراط المستقیم، ج ۲، ص ۲۳۲، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۵، ح ۱۹. نیز، ر.ک: کشف الغمة، ج ۳، ص ۳۱۷.
- ↑ احتمال دارد نام این مرد، مجروح باشد (ر.ک: دانشنامه امام مهدی، ج ۵، ص ۹۲، ح ۸۱۰).
- ↑ الکافی، ج ۱، ص ۳۳۲، ح ۱۴.
- ↑ الکافی، ج ۱، ص ۵۱۴، ح ۲ و، ص ۳۲۹، ح ۶، الغیبة، طوسی، ص ۲۳۳، ح ۲۰۲، کمال الدین، ص ۴۳۵، ح ۴، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۶، ح ۲۱. همچنین کلینی، از علی بن محمد، از ابو محمد وجنانی [حسن بن وجناء نصیبی] از کسی که امام مهدی (ع) را دیده است، نقل کرده که: ده روز پیش از واقعه درگذشت امام حسن عسکری (ع) از خانه بیرون آمده در حالی که می‌گفته است: «خدایا! تو می‌دانی که آن (سامرا)، از دوست‌داشتنی‌ترین جاها نزد من است، اگر مرا نمی‌راندند»، یا سخنی مانند این (الکافی، ج ۱، ص ۳۳۱، ح ۱۰، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۶۶، ح ۵۲).
- ↑ محمدی ریشهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۵، ص۹-۲۸.
- ↑ احتمال دارد او از خادمان امام مهدی (ع) در زمان ولادت ایشان باشد.
- ↑ احتمال دارد نام این مرد، مجروح باشد.
- ↑ ر.ک: محمدی ریشهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج ۵، ص ۹–۲۸.
- ↑ باقری‌زاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص۴۹-۵۱.