کارکرد علم غیب معصوم در افتراض طاعت چیست؟ (پرسش)
کارکرد علم غیب معصوم در افتراض طاعت چیست؟ یکی از سؤال‌های مصداقی پرسشی تحت عنوان «کارکردهای علم غیب در مناصب معصومان چیست؟» است. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.
| کارکرد علم غیب معصوم در افتراض طاعت چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب |
| مدخل اصلی | علم غیب |
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین سید محمود جزائری در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان «کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان» در این‌باره گفته است:
«"افتراض طاعت" بالاترین مقام ائمه (ع) در زمین است، و به معنای واجب الاطاعه بودن به شکل مطلق است؛ یعنی همه مخلوقات حتی ملائکه و انبیاء باید از ائمه اهل البیت اطاعت نمایند حتی در اموری که وحیی از جانب خدا نازل نشده باشد. و این همان ولایت و تسلط تشریعی و تکوینی ایشان بر تمام مخلوقات می‌باشد که تحت ولایت الهی تحقق یافته است. و تفویض صحیح دین به ایشان از شئون این ولایت تشریعی محسوب می‌گردد. و از آنجا که این تفویض بر اساس آنچه خدا به طور خاص به ایشان نشان داده و تأدیب خاص الهی و تسدید به روح القدس بوده است،[۱] نتیجه می‌گیریم که تفویض و به تبع افتراض طاعت، محصول علم غیب اعطائی به آنها است. علاوه بر آنکه آشکارا مشخص است که امامت و وجوب اطاعت امام بر مجموعه نظام ممکنات و به تعبیری ولایت امام بر همه مخلوقات مستلزم علم امام به تمام آنها است، که نوعی علم غیب می‌باشد»[۲].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. آقای دکتر غلامی (پژوهشگر دانشگاه تهران). |
|---|
|
آقای دکتر اصغر غلامی در مقاله «آفاق علم امام در الکافی» در این‌باره گفته است:
«بر اساس روایات، حجت خدا باید دارای علم الهی باشد تا به ورطه لغزش و سقوط، در نیفتد و از پاسخ به سؤالات و مشکلات ایجاد شده برای بندگان خدا در نماند. خداوند به وسیله چنین شخصی، می‌تواند حجت را بر بندگان تمام کند [۳]. از روایتی دیگر، چنین استفاده می‌شود که مردم بعد از رسول خدا (ص) نیاز به حجت دارند و حجت خدا کسی است که اطاعتش بر مردم واجب و لازم است و چنین کسی ناگزیر باید به قرآن عالم باشد[۴]. پس حجیت وقتی معنا پیدا می‌کند که قول و فعل حجت، روشنی بخش و رافع مشکلات و اختلافات باشد و این همان معنای علم است. به نور علم، مسائل بر امام عیان می‌شود و او می‌تواند در هر زمینه‌ای، حرف آخر را بگوید و حجت را بر مردم تمام کند. رابطه وجوب طاعت و علم: بر اساس کلمات اهل بیت چون اطاعت امام بر خلق واجب شده، پس لازم است که ریشه و اساس علم - که قوام دین بر آن است به نزد امام باشد. امام باقر (ع) می‌فرماید: آیا می‌پذیرید که خدای تعالی طاعت اولیاء خود را بر بندگانش واجب کند و در عین حال، اخبار آسمانها و زمین را از ایشان مخفی دارد و ریشه و اساس علم را در آنچه از ایشان سؤال می‌شود - قطع کند؛ در صورتی که قوام دین آنها همین است؟![۵]. پس اگر امام به دین عالم نباشد، یا باید کسی غیر از او عالم به دین باشد که در این صورت، امام باید به او رجوع کند، مسائل دینی را از او بگیرد و بدان عمل کند که در نتیجه، امام تابع دیگری می‌شود و این تناقضی آشکار است؛ یا کسی جز امام نیز دارای علم دین نباشد که در این صورت نیز فساد در دین لازم خواهد آمد. چرا که دین با علم، پایدار می‌ماند و عالم با رفع شبهات و پاسخ به منکران، حوزه دین را از هر گونه انحراف نگاه می‌دارد. در نتیجه، کسی که اطاعتش بر مردم واجب است، باید دارای علم الهی باشد تا مردم را به راه صحیح بخواند و دین مردمان را از انحراف و کژی نگاه دارد»[۶]. |
پرسش‌های مصداقی همطراز
- کارکرد علم غیب معصوم در منصب امامت چیست؟ (پرسش)
- کارکرد علم غیب معصوم در خلافت مطلق الهی چیست؟ (پرسش)
- کارکرد علم غیب معصوم در اسوه و مقتدا بودن چیست؟ (پرسش)
- کارکرد علم غیب معصوم در هدایت به امر چیست؟ (پرسش)
- کارکرد علم غیب معصوم در منصوبیت از جانب خدا چیست؟ (پرسش)
- کارکرد علم غیب معصوم در حکومت سیاسی چیست؟ (پرسش)
- کارکرد علم غیب معصوم در منصب قضاوت چیست؟ (پرسش)
- کارکرد علم غیب معصوم در منصب مرجعیت علمی چیست؟ (پرسش)
- کارکرد علم غیب معصوم در منصب مرجعیت دینی چیست؟ (پرسش)
پرسش‌های وابسته
منبع‌شناسی جامع علم غیب معصوم
پانویس
- ↑ کلینی، محمد، الکافی، ج۱، ۲۶۵ تا ۲۶۸، باب التفویض إلى رسول الله (ص) و إلى الأئمة (ع) فی أمر الدین.
- ↑ کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان، ص۸۳.
- ↑ کلینی، کافی، ج۱، ص۲۰۲.
- ↑ کلینی، کافی، ج۱، ص۱۶۹.
- ↑ کلینی، کافی، ج۱، ص۲۶۱.
- ↑ آفاق علم امام در الکافی، ص۱۱۱ - ۱۱۳.