کارکرد علم غیب معصوم در حفظ دین و شریعت الهی چیست؟ (پرسش)
| کارکرد علم غیب معصوم در حفظ دین و شریعت الهی چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب |
| مدخل اصلی | علم غیب |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
کارکرد علم غیب معصوم در بیان دین و شریعت الهی چیست؟ یکی از سؤال‌های مصداقی پرسشی تحت عنوان «کارکردهای علم غیب در مناصب معصومان چیست؟» است. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین سید محمود جزائری در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان «کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان» در این‌باره گفته است:
- «حفظ دین از تحریف: به شهادت آیات قرآن، احادیث و تاریخ، ادیان و کتب آسمانی در گذر زمان توسط افرادی سودجو و هواپرست مبتلا به تحریف لفظی یا معنوی گردیده است.[۱] و اگر پیامبران جانشینانی نداشته باشند که آیین آنان را از تحریف حفظ نمایند، یافتن صراط مستقیم غیر ممکن می‌شود. و این نقض غرض الهی از خلقت انسان‌هاست. که با حکمت خدا سازگار نیست. البته این به معنای وجود مقتضی هدایت از سوی خداست، در حالی که ممکن است مردم عموما یا خصوصا موانعی را ایجاد کنند که از دسترسی به هدایت‌گران الهی و تبیین‌های دینی آنان محروم گردند. در دین اسلام نیز هر چند امکان تحریف لفظی قرآن وجود ندارد اما بدلیل تحریف‌های معنوی قرآن و سنت نبوی و نیز تولید روایات جعلی فراوان، فرقه‌های متعددی در میان مسلمانان تشکیل شده که هر یک به آیاتی از قرآن و دسته‌ای از احادیث منسوب به پیامبر (ص) تمسک می‌جویند. از این رو ضرورت وجود اوصیایی برای پیامبر (ص) در طول تاریخ، بدیهی است تا صراط مستقیم در میان هواپرستی‌ها، بدعت‌ها و نسبت‌های دروغین، برای طالبان حق مفتوح بماند. لازم به ذکر است که این اوصیاء -که در دوران آخرالزمان همان ائمه اثنا عشر (ع) می‌باشند- در صورتی می‌توانند دین را از این تحریف‌ها حفظ نمایند که مقتضی آن را داشته باشند یعنی خودشان دارای علمی الهی از منبع غیب باشند، تا هیچ زاویه‌ای از زوایای دین بر آنها پنهان نمانده و تمام مراد خدای متعال و پیامبر (ص) را درک نموده و برای خلق بیان نمایند. و چنین تسلطی بر دین الهی مستلزم علم غیب ائمه (ع) می‌باشد؛ همانطور که خود پیامبر اسلام (ص) برای تبیین دین محتاج علم غیب است. از نمونه‌های حفظ دین از تحریف، تفسیرهایی بوده که ائمه (ع) برای قرآن و روایات نبوی ارائه می‌نمودند و یا ردیّه‌هایی که با تعابیری مانند "لَیْسَ حَیْثُ تَذْهَبُ"[۲] یا "کذبُوا اعداءُ الله" بر نظر دیگران می‌زدند. همچنین با فدا کردن جان یا آبروی خویش به حفظ دین همت می‌گماردند همانطور که امام حسین (ع) با علم غیب خویش به تقدیر الهی برای حفظ دین به مقتل رفتند و امام حسن (ع) با علم غیب به تقدیر خدا و این که در صورت صلح با معاویه، اصل دین و شیعه حفظ می‌گردد آبروی خویش را در معرض خطر قرار داده و ندای "یا مذل المومنین" را به جان خریدند.[۳]
- پاسخ‌گویی به شبهات مخالفین اسلام: از مشکلاتی که اسلام از ابتدا با آن مواجه بوده، شبهاتی است که از سوی مخالفان مطرح می‌گردیده تا هم از سیل گرایش به اسلام جلوگیری نمایند و هم در باورهای مسلمانان ایجاد تزلزل کرده، آنان را از دین خود خارج سازند. این شبهات گاه چنان سنگین بوده که پاسخ بدان‌ها از عهده هیچ کس جز پیامبر (ص) و ائمه (ع) که دارای علم غیب بودند بر نمی‌آمده است. از این رو اگر این ذوات مقدس به چنین شبهه‌هایی پاسخ مناسب را نمی‌دانند اسلام و مسلمانان با چالش بزرگی مواجه می‌شدند. از نمونه‌های این شبهات، اشکالاتی یکی از زنادقه به حدود چهل آیه قرآن است که از مولا علی (ع) پرسید و ایشان با علم کامل به تفسیر و تأویل قرآن توانستند او را مجاب نمایند.[۴]
- پاسخ‌گویی به پرسش‌های دینی و اعتقادی: پاسخ‌گویی به پرسش‌های دینی و اعتقادی یکی دیگر از وظایف پیامبر (ص) است؛[۵] که پس از ایشان بر عهده امام خواهد بود. این موضوع از موضوعات بسیار زیبا در روایات است، که معصومان (ع) به پرسش‌های مخاطبان جوابهایی داده‌اند، که در موارد فراوانی هیچ کس غیر از ایشان توان چنین پاسخ‌هایی را نداشته است. و از آنجا که این سؤال‌ها در موارد متعدد مربوط به امور پنهان از مردم بوده است، حکایت از کاربرد و استفاده اهل بیت (ع) از علم غیب خویش در این وادی دارد. مانند پاسخهای علی (ع) به سؤالات عجیب یک عالم یهودی در مسجد کوفه، که موجب اعتراف او به عظمت علمی علی (ع) شد.[۶] و همچنین پاسخهای ایشان به بزرگ یهودیان که هیچ کس جز نبی یا وصی نبی علم به آنها نداشت. [۷] نیز حکایت بسیار خواندنی و عجیب مناظره جاثلیق دانشمند بزرگ مسیحیان با دستگاه خلافت غاصب بعد از پیامبر (ص) که موجب آبروریزی شدید اسلام و مسلمانان شد ولی پس از آن با حضور علی (ع) و پاسخهای غیبی و شگفتش ورق برگشت و جاثلیق و همراهانش شیعه گردیدند.[۸]
- مقابله با ادیان تحریف شده، فرقه‌ها و جریان‌های انحرافی: همانطور که پیامبر (ص) پیش‌بینی نموده بودند امت اسلامی پس از ایشان بر اثر گردن ننهادن به ولایت امیرالمؤمنین علی (ع) گرفتار فرقه‌های مختلف گردید و مرتب به این فرقه‌ها افزوده می‌شد؛ تا آنجا که گاه یافتن حق بسیار مشکل می‌شد. از این رو ائمه (ع) تلاش فراوانی در مقابله با این جریان‌های انحرافی می‌نمودند. این تلاش‌ها در قالب‌های مختلفی چون سخنرانی، دعا، مناظره، مکتوبات حدیثی (مانند مکاتیب الرسول، مکاتیب الائمه (ع)، مکاتیب الإمام الرضا (ع)) و معرفی امام پس از خود انجام می‌گرفت. که در میان آنها فراوان لازم می‌شد که ائمه (ع) علم غیب خویش را برای ابطال سخنان باطل و اثبات حق ابراز دارند که به نمونه‌‌هایی از آن اشاره می‌کنیم.
- پیامبر اسلام و امیرالمومنین (ع) غیب‌گویی‌های متعددی راجع فتنه بنی‌امیه و بنی‌عباس دارند که در ضمن آنها انحراف و گمراهی این گروه‌ها را بیان نموده‌اند.[۹] و این خود نوعی مبارزه و مقابله با گرایش‌های منحرف در جامعه به‌وسیله علم غیب می‌باشد. همانطور که ملاحظه می‌گردد امام برای مبارزه با ادیان و مذاهب دیگر از علم غیب خویش به سایر کتب آسمانی و سایر زبان‌ها بهره می‌برند.
- امام سجاد (ع) برای اثبات باطل بودن امامت محمد بن حنفیه و فرقه‌ای که او را امام الهی می‌پنداشتند، علم خویش به اینکه حجر الاسود مستودع عهد انسان‌ها در عالَم میثاق است و می‌بیند و می‌شنود و می‌تواند سخن بگوید و در قیامت شهادت می‌دهد که کدامیک از انسان‌ها به عهد خود وفا نموده و چه کسی تخلف نموده است، را ابراز نموده و در منظر عموم مردم حجر را به نطق در آوردند تا شهادت به امامت آن حضرت دهد.[۱۰]
- امام رضا (ع) در جریان مناظره‌ای که مأمون جهت شکست ایشان، با بزرگترین دانشمندان ادیان و فِرَق مختلف از کشورهای گوناگون ترتیب داده بود، یک روز قبل از مناظره به نوفلی فرمودند: آیا می‌ترسی آنها حجت مرا قطع نمایند؟ آیا دوست داری بدانی مأمون چه زمانی از این کارش پشیمان می‌شود؟ آنگاه که احتجاج مرا با اهل هر دینی با کتاب خودشان و با اهل هر زبانی به زبان خوشان بشنود و شکست آنها را در برابر من مشاهده نماید، ندامت او را فرا می‌گیرد.[۱۱]»[۱۲].
پرسش‌های مصداقی همطراز
- کارکرد علم غیب معصوم در منصب امامت چیست؟ (پرسش)
- کارکرد علم غیب معصوم در خلافت مطلق الهی چیست؟ (پرسش)
- کارکرد علم غیب معصوم در اسوه و مقتدا بودن چیست؟ (پرسش)
- کارکرد علم غیب معصوم در هدایت به امر چیست؟ (پرسش)
- کارکرد علم غیب معصوم در منصوبیت از جانب خدا چیست؟ (پرسش)
- کارکرد علم غیب معصوم در حکومت سیاسی چیست؟ (پرسش)
- کارکرد علم غیب معصوم در افتراض طاعت چیست؟ (پرسش)
- کارکرد علم غیب معصوم در منصب مرجعیت علمی چیست؟ (پرسش)
- کارکرد علم غیب معصوم در منصب مرجعیت دینی چیست؟ (پرسش)
پرسش‌های وابسته
منبع‌شناسی جامع علم غیب معصوم
پانویس
- ↑ آل عمران آیه ۷۵ و ۷۸؛ احمد طبرسی، الإحتجاج، ج۱، ص۱۹۵، خطبة أمیرالمؤمنین (ع) بعد فتح البصرة.
- ↑ المحاسن، ج۱، ص۱۰۴، باب۴۳؛ محمد صفار، بصائر الدرجات، ج۱، ص۵۰۵، باب۱۸؛ کلینی، محمد، الکافی، ج۱، ص۲۱۵؛ و غیره
- ↑ همو، الکافی، ج۱، ص۲۶۲؛ ابن شعبه، حسن، تحف العقول، ص۳۰۷؛ مفید، محمد، الإختصاص، ص۸۲.
- ↑ احمد طبرسی، الإحتجاج علی أهل اللجاج، ج۱، ص۲۴۰، احتجاجه (ع) علی زندیق.
- ↑ جعفر سبحانی تبریزی، منشور عقاید امامیه، ص۱۶۷.
- ↑ حسن دیلمی، إرشاد القلوب إلی الصواب، ج۲، ص۳۷۸، خبر ذعلب، و قول علی (ع): سلونی قبل أن تفقدونی.
- ↑ محمد بن علی ابن بابویه، الخصال، ج۲، ص۳۶۴.
- ↑ دیلمی، حسن، إرشاد القلوب إلی الصواب، ج۲، ص ۲۹۹، حکایة الجاثلیق الأول.
- ↑ محمد کلینی، الکافی، ج۴، ص۱۵۹.
- ↑ حسین بن حمدان خصیبی، الهدایة الکبری، ص۲۱۸.
- ↑ محمد بن علی ابن بابویه، التوحید، ص۴۱۹ (نقل به مضمون).
- ↑ کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان، ص۱۳۴-۱۳۶.
»[۱].
پرسش‌های مصداقی همطراز
- کارکرد علم غیب معصوم در منصب امامت چیست؟ (پرسش)
- کارکرد علم غیب معصوم در خلافت مطلق الهی چیست؟ (پرسش)
- کارکرد علم غیب معصوم در اسوه و مقتدا بودن چیست؟ (پرسش)
- کارکرد علم غیب معصوم در هدایت به امر چیست؟ (پرسش)
- کارکرد علم غیب معصوم در منصوبیت از جانب خدا چیست؟ (پرسش)
- کارکرد علم غیب معصوم در حکومت سیاسی چیست؟ (پرسش)
- کارکرد علم غیب معصوم در افتراض طاعت چیست؟ (پرسش)
- کارکرد علم غیب معصوم در منصب مرجعیت علمی چیست؟ (پرسش)
- کارکرد علم غیب معصوم در منصب مرجعیت دینی چیست؟ (پرسش)