محتوای زیارت ناحیه مقدسه چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{پرسش غیرنهایی}} {{جعبه اطلاعات پرسش | موضوع اصلی = مهدویت (پرسش)|بانک جامع...» ایجاد کرد) |
جز (جایگزینی متن - '}}↵↵== منبع‌شناسی جامع مهدویت ==↵{{منبع جامع}}↵* کتاب‌شناسی مهدویت؛↵* مقاله‌شناسی مهدویت؛↵* پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.↵{{پایان منبع جامع}}↵↵==' به '}} ==') |
||
| (۲۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات پرسش | {{جعبه اطلاعات پرسش | ||
| موضوع اصلی | | موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]] | ||
| تصویر = 7626626268.jpg | |||
| تصویر | | مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[غیبت امام مهدی]] / [[وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت]] / [[زیارت امام مهدی]] | ||
| مدخل اصلی = [[محتوای زیارت ناحیه مقدسه]] | |||
| مدخل بالاتر | | مدخل وابسته = [[زیارت امام مهدی]] | ||
| مدخل اصلی | | پاسخ‌دهندگان = ۲ پاسخ | ||
| مدخل وابسته | |||
| پاسخ‌دهندگان | |||
}} | }} | ||
'''محتوای [[زیارت ناحیه مقدسه]] چیست؟ ''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود. | '''محتوای [[زیارت ناحیه مقدسه]] چیست؟ ''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود. | ||
== | == پاسخ نخست == | ||
[[پرونده:136863.JPG|بندانگشتی|راست|100px|[[خدامراد سلیمیان]]]] | |||
حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است: | |||
«[[ناحیه]]، در لغت به معنای جانب و جمع آن "نواحی" است. و در [[غیبت صغرا]] از [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} به آن تعبیر شده است<ref> ر. ک: طریحی، مجمع البحرین، ج ۱، ص ۴۱۰</ref>. گاهی نیز از آن حضرت و [[نایب خاص]] او با تعبیر [[ناحیه]] یاد شده است. گویا این اصطلاح همانند برخی از [[القاب]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}، برای کنایه از آن حضرت به کار رفته و بیشتر موارد به جهت [[تقیه]] مورد استفاده قرار گرفته است. این کلمه، بیشتر در [[کلام]] کسانی که به آن حضرت [[توقیع]] نوشته و پاسخ دریافت کردهاند، ذکر شده است؛ اگرچه در برخی بیانات نورانی [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} نیز این کلمه استعمال شده است<ref> [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، ص ۵۲۰، ح ۴۹</ref>. | |||
[[ابو الحسن اربلی]]، آن را رمزی بین [[شیعیان]] و آن حضرت و اطرافیان نزدیک او یاد کرده، مینویسد: "... و آن حضرت، ملقب است به [[حجّت]] و [[قائم]] و [[مهدی]] و [[خلف صالح]] و [[صاحب الزمان]] و [[صاحب]]، و [[شیعه]] از آن حضرت در [[دوران غیبت صغرا]] به [[ناحیه مقدسه]] تعبیر میکرده و این رمزی بود که [[شیعیان]]، آن حضرت را با آن میشناختند"<ref> اربلی، کشف الغمة، ج ۲، ص ۵۱۹</ref>. | |||
اما [[زیارت ناحیه مقدسه]] زیارتنامهای است که به [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} نسبت داده شده است. مضامین بلند و نیز تأیید برخی از علمای [[شیعه]]، این نسبت را تقویت می‌کند<ref> محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۹۸، ص ۳۲۸</ref>. اگرچه برخی نیز به انتساب آن به حضرت [[امام مهدی|ولی عصر]] {{ع}} [[تردید]] کرده، آن را از نگارشهای [[سید مرتضی]] دانستهاند<ref> محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۹۸، ص ۲۳۱، ح ۳۸: "و الظّاهر انّه من تألیف السّید المرتضی"</ref>. ممکن است گفته شود اصل [[زیارت]] از [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} [[نقل]] شده است؛ اما [[سید مرتضی]] بخشهایی را به تناسب به آن افزوده است<ref> ر. ک: محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۹۸، ص ۲۳۱، ح ۳۸</ref>. | |||
: | |||
متن [[زیارت]]، خطاب به [[امام حسین|سید الشهدا]] {{ع}} و [[شهدای کربلا]] است و نام یکایک آنان، بیشتر با ذکر اوصاف و خصوصیاتشان و نیز اسامی قاتلان آن [[شهدا]] در آن آمده است. | |||
آغاز [[زیارت]]، این گونه است: {{متن حدیث|" السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَوَّلَ قَتِيلٍ مِنْ نَسْلِ خَيْرِ سَلِيلٍ"}} | |||
[[زیارت ناحیه]]، عملکرد ستمگرانه [[بنی امیه]] را به گونهای بازگو کرده که تمام [[مردم]] [[دنیا]] متوجه میشوند که در [[کربلا]] چه [[جرم]] و جنایت بزرگی، به [[فرزندان]] [[پیامبر اکرم]] {{صل}} واقع شده است. هیچ زیارتی، عمق فاجعه [[کربلا]] را همانند [[زیارت ناحیه]] بیان نکرده است. | |||
یکی از مواردی که این حادثه وحشتناک را [[تبیین]] میکنند، این جملات تأثرانگیز است: "اگر روزگار، تولّد مرا به تأخیر انداخت و مرا از [[یاری]] تو محروم گرداند و با محاربان تو به محاربه نپرداختم و با [[دشمنان]] تو به ستیز نایستادم، اکنون صبح و [[شام]] برای تو شیون میکنم و به جای [[اشک]]، [[خون]] میگریم". | |||
[[زیارت ناحیه مقدسه]]، همانند [[زیارت عاشورا]] برای [[روز عاشورا]] وارد شده است و در غیر [[عاشورا]] نیز خوانده میشود. | |||
در این باره، [[شیخ مفید]] - نخستین ناقل [[زیارت]] ناحیه- و [[شیخ محمد بن مشهدی]] گفتهاند: "[[زیارت ناحیه مقدسه]]، مخصوص [[روز عاشورا]] است"؛ ولی بزرگان دیگر نظیر [[سید مرتضی]]، [[سید بن طاووس]] و [[علامه مجلسی]]، این [[زیارت]] را مطلقه دانستهاند<ref>ر. ک: محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۹۸، ص ۳۲۸، ح ۹</ref>؛ یعنی، هر زمان دیگر نیز می‌توان آن را قرائت کرد»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص۲۵۲ - ۲۵۴.</ref>. | |||
== پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه == | |||
{{پاسخ پرسش | |||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. مجتبی تونه‌ای؛ | |||
| تصویر = 13681078.jpg | |||
| پاسخ‌دهنده = مجتبی تونه‌ای | |||
| پاسخ = آقای '''[[مجتبی تونه‌ای]]'''، در کتاب ''«[[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]»'' در این‌باره گفته است: | |||
«{{عربی|"السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَوَّلَ قَتِيلٍ مِنْ نَسْلِ خَيْرِ سَلِيلٍ..."}} [[زیارت ناحیه مقدسه]]، خونگریه و سوگنامه [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} و مرثیه بلند آن بزرگوار بر مصائب و رنج‌های جدّش، [[ابا عبدالله]] الحسین {{ع}} در [[عاشورا]] است. این [[زیارت]]، ترسیم و توصیف لحظه‌های [[شهادت]] [[ابا عبدالله]] {{ع}}، غربت و [[مظلومیت]] [[اهل بیت]] {{عم}}، معتبرترین، مستندترین و بلندترین روضه‌ای است که از زبان [[معصوم]] [[منتقم]] و [[خونخواه]] [[سید]] [[شهیدان]] به ما رسیده است. | |||
این مرثیه از زبان کسی است که صحنه‌ها و لحظه‌های [[عاشورا]]، هرروز مقابل نگاه اوست و او از پس پرده‌های [[اشک]]، حنجره‌ای عطش‌زده در آزمندی خنجر قساوت و خیمه‌هایی در آستانه [[آتش]] و شیون را نظاره می‌کند. [[زیارت ناحیه مقدسه]]، گزارش [[عاشورا]] است؛ گزارشی که در آن دقایق و صحنه‌های جزئی نیز توصیف شده است. این زیارت‌نامه شامل هشت بخش است: | |||
# [[سلام]] بر [[انبیاء]] و [[اولیاء]]، | |||
# [[سلام]] بر [[امام]] [[شهید]] و [[صحابه]] فداکارش، | |||
# آرزوی [[زیارت]] [[امام حسین]] {{ع}}، | |||
# طرح اوصاف، ویژگی‌ها و [[سیرت]] [[امام حسین]] {{ع}} و تأثیر [[شهادت]] آن حضرت، | |||
# طرح [[نهضت]] و [[انقلاب مقدس]] [[ابا عبدالله]] {{ع}}، | |||
# توصیف صحنه [[کربلا]]، [[شهادت]]، رنج‌ها و مصائب بازماندگان و قافله اسیران، | |||
# تحلیل بازتاب حادثه [[کربلا]] و غربت [[اسلام]] پس از [[شهادت]] و سوگواری کائنات و موجودات در [[شهادت]] [[ابا عبدالله]] {{ع}}، | |||
# نیایش، [[دعا]] و طرح درخواست‌های [[امام زمان]] {{ع}} با [[پروردگار]]<ref>سلام موعود، دکتر سنگری، ص ۵.</ref>. | |||
این [[زیارت]] در کتاب اقبال [[سید بن طاووس]]، ص ٥٧٣ و نیز در [[بحار الانوار]]، ج ٩٨، ص ٢٦٩ [[نقل]] شده است<ref>فرهنگ عاشورا، جواد محدثی، ص ۲۲۷.</ref>»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۳۹۰.</ref>. | |||
}} | |||
== پرسش‌های وابسته == | |||
{{پرسمان زیارت امام مهدی}} | {{پرسمان زیارت امام مهدی}} | ||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
==پانویس== | |||
{{ | |||
[[رده: | [[رده:پرسش]] | ||
[[رده:پرسمان مهدویت]] | [[رده:پرسمان مهدویت]] | ||
[[رده:(اب): پرسش‌هایی با ۲ پاسخ]] | [[رده:(اب): پرسش‌هایی با ۲ پاسخ]] | ||
[[رده:(اب): پرسش‌های مهدویت با ۲ پاسخ]] | [[رده:(اب): پرسش‌های مهدویت با ۲ پاسخ]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۵۸
| محتوای زیارت ناحیه مقدسه چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت / زیارت امام مهدی |
| مدخل اصلی | محتوای زیارت ناحیه مقدسه |
| مدخل وابسته | زیارت امام مهدی |
محتوای زیارت ناحیه مقدسه چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «فرهنگنامه مهدویت» در این‌باره گفته است:
«ناحیه، در لغت به معنای جانب و جمع آن "نواحی" است. و در غیبت صغرا از حضرت مهدی (ع) به آن تعبیر شده است[۱]. گاهی نیز از آن حضرت و نایب خاص او با تعبیر ناحیه یاد شده است. گویا این اصطلاح همانند برخی از القاب حضرت مهدی (ع)، برای کنایه از آن حضرت به کار رفته و بیشتر موارد به جهت تقیه مورد استفاده قرار گرفته است. این کلمه، بیشتر در کلام کسانی که به آن حضرت توقیع نوشته و پاسخ دریافت کردهاند، ذکر شده است؛ اگرچه در برخی بیانات نورانی حضرت مهدی (ع) نیز این کلمه استعمال شده است[۲].
ابو الحسن اربلی، آن را رمزی بین شیعیان و آن حضرت و اطرافیان نزدیک او یاد کرده، مینویسد: "... و آن حضرت، ملقب است به حجّت و قائم و مهدی و خلف صالح و صاحب الزمان و صاحب، و شیعه از آن حضرت در دوران غیبت صغرا به ناحیه مقدسه تعبیر میکرده و این رمزی بود که شیعیان، آن حضرت را با آن میشناختند"[۳].
اما زیارت ناحیه مقدسه زیارتنامهای است که به امام زمان (ع) نسبت داده شده است. مضامین بلند و نیز تأیید برخی از علمای شیعه، این نسبت را تقویت می‌کند[۴]. اگرچه برخی نیز به انتساب آن به حضرت ولی عصر (ع) تردید کرده، آن را از نگارشهای سید مرتضی دانستهاند[۵]. ممکن است گفته شود اصل زیارت از حضرت مهدی (ع) نقل شده است؛ اما سید مرتضی بخشهایی را به تناسب به آن افزوده است[۶].
متن زیارت، خطاب به سید الشهدا (ع) و شهدای کربلا است و نام یکایک آنان، بیشتر با ذکر اوصاف و خصوصیاتشان و نیز اسامی قاتلان آن شهدا در آن آمده است.
آغاز زیارت، این گونه است: «" السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَوَّلَ قَتِيلٍ مِنْ نَسْلِ خَيْرِ سَلِيلٍ"»
زیارت ناحیه، عملکرد ستمگرانه بنی امیه را به گونهای بازگو کرده که تمام مردم دنیا متوجه میشوند که در کربلا چه جرم و جنایت بزرگی، به فرزندان پیامبر اکرم (ص) واقع شده است. هیچ زیارتی، عمق فاجعه کربلا را همانند زیارت ناحیه بیان نکرده است.
یکی از مواردی که این حادثه وحشتناک را تبیین میکنند، این جملات تأثرانگیز است: "اگر روزگار، تولّد مرا به تأخیر انداخت و مرا از یاری تو محروم گرداند و با محاربان تو به محاربه نپرداختم و با دشمنان تو به ستیز نایستادم، اکنون صبح و شام برای تو شیون میکنم و به جای اشک، خون میگریم".
زیارت ناحیه مقدسه، همانند زیارت عاشورا برای روز عاشورا وارد شده است و در غیر عاشورا نیز خوانده میشود.
در این باره، شیخ مفید - نخستین ناقل زیارت ناحیه- و شیخ محمد بن مشهدی گفتهاند: "زیارت ناحیه مقدسه، مخصوص روز عاشورا است"؛ ولی بزرگان دیگر نظیر سید مرتضی، سید بن طاووس و علامه مجلسی، این زیارت را مطلقه دانستهاند[۷]؛ یعنی، هر زمان دیگر نیز می‌توان آن را قرائت کرد»[۸].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. مجتبی تونه‌ای؛ |
|---|
|
آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است:
«"السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَوَّلَ قَتِيلٍ مِنْ نَسْلِ خَيْرِ سَلِيلٍ..." زیارت ناحیه مقدسه، خونگریه و سوگنامه حضرت مهدی (ع) و مرثیه بلند آن بزرگوار بر مصائب و رنج‌های جدّش، ابا عبدالله الحسین (ع) در عاشورا است. این زیارت، ترسیم و توصیف لحظه‌های شهادت ابا عبدالله (ع)، غربت و مظلومیت اهل بیت (ع)، معتبرترین، مستندترین و بلندترین روضه‌ای است که از زبان معصوم منتقم و خونخواه سید شهیدان به ما رسیده است. این مرثیه از زبان کسی است که صحنه‌ها و لحظه‌های عاشورا، هرروز مقابل نگاه اوست و او از پس پرده‌های اشک، حنجره‌ای عطش‌زده در آزمندی خنجر قساوت و خیمه‌هایی در آستانه آتش و شیون را نظاره می‌کند. زیارت ناحیه مقدسه، گزارش عاشورا است؛ گزارشی که در آن دقایق و صحنه‌های جزئی نیز توصیف شده است. این زیارت‌نامه شامل هشت بخش است:
|
پرسش‌های وابسته
پانویس
- ↑ ر. ک: طریحی، مجمع البحرین، ج ۱، ص ۴۱۰
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، ص ۵۲۰، ح ۴۹
- ↑ اربلی، کشف الغمة، ج ۲، ص ۵۱۹
- ↑ محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۹۸، ص ۳۲۸
- ↑ محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۹۸، ص ۲۳۱، ح ۳۸: "و الظّاهر انّه من تألیف السّید المرتضی"
- ↑ ر. ک: محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۹۸، ص ۲۳۱، ح ۳۸
- ↑ ر. ک: محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۹۸، ص ۳۲۸، ح ۹
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۲۵۲ - ۲۵۴.
- ↑ سلام موعود، دکتر سنگری، ص ۵.
- ↑ فرهنگ عاشورا، جواد محدثی، ص ۲۲۷.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۹۰.