القاب امام علی در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'ابن شهر آشوب' به 'ابن‌شهرآشوب') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۸ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = امام علی | | موضوع مرتبط = القاب امام علی | ||
| عنوان مدخل = القاب امام علی | | عنوان مدخل = القاب امام علی | ||
| مداخل مرتبط = [[القاب امام علی در | | مداخل مرتبط = [[القاب امام علی در تاریخ اسلامی]] - [[القاب امام علی در معارف و سیره علوی]] | ||
| پرسش مرتبط = امام علی (پرسش) | | پرسش مرتبط = امام علی (پرسش) | ||
}} | }} | ||
[[لقب]]، نام ویژه‌ای است که نشانۀ خصوصیاتی در صاحب نام است و مفهوم آن | [[لقب]]، نام ویژه‌ای است که نشانۀ خصوصیاتی در صاحب نام است و مفهوم آن خوبی‌ها و [[فضایل]] یک [[انسان]] است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۸۵.</ref>. | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
[[القاب]] [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} که در [[روایات]]، [[زیارات]]، اشعار و [[ادعیه]] آمده، بسیار است<ref>ر.ک: القاب و صفات مولای متقیان علی بن ابی طالب، فرزین ثابت، نشر سبحان، دانشنامۀ امام علی، ج ۱۰ ص ۳۲۹ تا ۳۸۸، فضائل الخمسة من الصحاح الستّه، ۱ ص ۲۰۲.</ref>. برخی از معروفترین لقب‌های ایشان در عربی و فارسی چنین است: | |||
{{مدخل وابسته}} | {{مدخل وابسته}} | ||
* [[الامام]]؛ | * [[الامام]]؛ | ||
* [[ | * [[امیرالمؤمنین]]؛ | ||
* [[حیدر]]؛ | * [[حیدر]]؛ | ||
* [[مرتضی]]؛ | * [[مرتضی]]؛ | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
* [[قائد الغر المحجلین]]؛ | * [[قائد الغر المحجلین]]؛ | ||
* [[امیر البرره]]؛ | * [[امیر البرره]]؛ | ||
* | * [[مختار]]؛ | ||
* [[سیف الله]]؛ | * [[سیف الله]]؛ | ||
* [[فاروق امت]]؛ | * [[فاروق امت]]؛ | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
{{پایان مدخل وابسته}} | {{پایان مدخل وابسته}} | ||
ابن [[شهر]] [[آشوب]] [[نقل]] می‌کند: وی در [[قرآن]] سیصد نام دارد و در [[روایات]]، [[خدا]] می‌داند | ابن [[شهر]] [[آشوب]] [[نقل]] می‌کند: وی در [[قرآن]] سیصد نام دارد و در [[روایات]]، [[خدا]] می‌داند<ref>مناقب، ابن‌شهرآشوب، ج ۳ ص ۲۷۵.</ref>. در کاربرد ادبیات و اشعار فارسی هم تعابیر فراوانی به عنوان [[لقب]] خاصّ او رواج دارد، از جمله: | ||
{{مدخل وابسته}} | {{مدخل وابسته}} | ||
* [[فاتح خیبر]]؛ | * [[فاتح خیبر]]؛ | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
* [[خیبرگشا]]؛ | * [[خیبرگشا]]؛ | ||
* [[بت‌شکن]]؛ | * [[بت‌شکن]]؛ | ||
* [[خانه‌زاد خدا]] | * [[خانه‌زاد خدا]] و... | ||
{{پایان مدخل وابسته}} | {{پایان مدخل وابسته}} | ||
لقب‌های ویژۀ او نزد آسمانیان و زمینیان و در [[لوح]] و | لقب‌های ویژۀ او نزد آسمانیان و زمینیان و در [[لوح]] و صحف [[ابراهیم]] و نزد حورالعین و در زبان عبری و سریانی، در [[زبور]] و [[انجیل]] و [[قرآن]]، نزد [[رومیان]] و [[عرب]] و [[عجم]] و ترک و [[دیلم]]، نزد [[کاهنان]] و جنّیان در منابع مکتوب آمده است.<ref>مناقب، ابن‌شهرآشوب، ج ۳ ص ۲۷۶</ref>فهرست مفصّلی به ترتیب الفبا نیز از [[القاب]] آن حضرت در [[کتاب]]«[[مناقب]]» [[نقل]] شده که خواندنی است.<ref>مناقب، ابن‌شهرآشوب، ج ۳ ص ۲۷۸تا۲۹۰. بحار الأنوار، ج ۳۵ ص ۴۵ تا ۶۷</ref> لقب‌ها و یا اوصاف [[امام علی|علی]] {{ع}} در [[احادیث]] [[شیعه]] و [[سنّی]] بسیار است. | ||
[[شهید]] [[قاضی نور اللّه شوشتری]] براساس تتبّع خود در [[روایات]] عامّه ۲۴۷ صفت یافته و متن آن [[احادیث]] را که مشتمل بر این اوصاف است، از منابع [[اهل سنت]] آورده | [[شهید]] [[قاضی نور اللّه شوشتری]] براساس تتبّع خود در [[روایات]] عامّه ۲۴۷ صفت یافته و متن آن [[احادیث]] را که مشتمل بر این اوصاف است، از منابع [[اهل سنت]] آورده است<ref>احقاق الحق، ج۴و ۱۵.</ref>، از قبیل: | ||
{{مدخل وابسته}} | {{مدخل وابسته}} | ||
* [[امام المتقین]]؛ | * [[امام المتقین]]؛ | ||
| خط ۹۲: | خط ۹۲: | ||
{{پایان مدخل وابسته}} | {{پایان مدخل وابسته}} | ||
" | "کنیه"، غیر از نام اصلی شخص است و اغلب به خاطر داشتن [[فرزند]] یا چیزی یا صفتی دارای [[ستایش]] یا نکوهش، به کسی گفته می‌شود و با "اب"، "ام"، "ابن" و "بنت" می‌آید، مثل [[ابو الحسن]] و امّ لیلا. گاهی کنیه به عنوان [[تکریم]] و [[احترام]] بر کسی اطلاق می‌شود. از کنیه‌های [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} می‌توان از: | ||
{{مدخل وابسته}} | {{مدخل وابسته}} | ||
* [[ | * [[ابوالحسن]]؛ | ||
* [[ | * [[ابوالحسین]]؛ | ||
* [[ | * [[ابوالحسنین]]؛ | ||
* [[ | * [[ابوزینب]]؛ | ||
* [[ | * [[ابوریحانتین]]؛ | ||
* [[ | * [[ابوتراب]]؛ | ||
* [[ | * [[ابوالهیجاء]]؛ | ||
* [[ | * [[ابوالأئمه]]؛ | ||
* [[ | * [[ابوالسبطین]]؛ | ||
* [[ | * [[ابوالشهداء]]؛ | ||
* [[ | * [[ابوالعتره]]؛ | ||
* [[ | * [[ابوالقصم]]؛ | ||
* [[ | * [[ابوالمؤمنین]]؛ | ||
* [[ | * [[ابوشبر]]؛ | ||
* [[ | * [[ابومحمد]]؛ | ||
{{پایان مدخل وابسته}} | {{پایان مدخل وابسته}} | ||
یاد کرد | یاد کرد<ref>در اين مورد ر.ک: دانشنامۀ امام على، ج ۱۰ ص ۳۳۷ تا ۳۴۵.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۸۵.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۱۲۰: | خط ۱۲۰: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:کنیه‌ها و لقب‌های امام علی]] | ||
[[رده:مدخل فرهنگ غدیر]] | [[رده:مدخل فرهنگ غدیر]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۸ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۴۴
این مدخل زیرشاخهٔ بحث القاب امام علی است. القاب امام علی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: القاب امام علی در تاریخ اسلامی - القاب امام علی در معارف و سیره علوی - پرسش‌های مرتبطلقب، نام ویژه‌ای است که نشانۀ خصوصیاتی در صاحب نام است و مفهوم آن خوبی‌ها و فضایل یک انسان است[۱].
مقدمه
القاب حضرت علی (ع) که در روایات، زیارات، اشعار و ادعیه آمده، بسیار است[۲]. برخی از معروفترین لقب‌های ایشان در عربی و فارسی چنین است:
- الامام؛
- امیرالمؤمنین؛
- حیدر؛
- مرتضی؛
- انزع البطین؛
- یعسوب الدین؛
- امام المؤمنین؛
- یعسوب المؤمنین؛
- امام الأمه؛
- امام الأولیاء؛
- امام المتقین؛
- اسد الله؛
- ولی؛
- وصی؛
- تقی؛
- قاتل الناکثین و القاسطین؛
- شبیه هارون؛
- صاحب اللواء؛
- سیف رسول الله؛
- صدیق اکبر؛
- خاصف النعل؛
- کاشف الکرب؛
- ابو الریحانتین؛
- بیضة البلد؛
- قائد الغر المحجلین؛
- امیر البرره؛
- مختار؛
- سیف الله؛
- فاروق امت؛
- باب علم النبی؛
- امیر النحل.
ابن شهر آشوب نقل می‌کند: وی در قرآن سیصد نام دارد و در روایات، خدا می‌داند[۳]. در کاربرد ادبیات و اشعار فارسی هم تعابیر فراوانی به عنوان لقب خاصّ او رواج دارد، از جمله:
لقب‌های ویژۀ او نزد آسمانیان و زمینیان و در لوح و صحف ابراهیم و نزد حورالعین و در زبان عبری و سریانی، در زبور و انجیل و قرآن، نزد رومیان و عرب و عجم و ترک و دیلم، نزد کاهنان و جنّیان در منابع مکتوب آمده است.[۴]فهرست مفصّلی به ترتیب الفبا نیز از القاب آن حضرت در کتاب«مناقب» نقل شده که خواندنی است.[۵] لقب‌ها و یا اوصاف علی (ع) در احادیث شیعه و سنّی بسیار است.
شهید قاضی نور اللّه شوشتری براساس تتبّع خود در روایات عامّه ۲۴۷ صفت یافته و متن آن احادیث را که مشتمل بر این اوصاف است، از منابع اهل سنت آورده است[۶]، از قبیل:
- امام المتقین؛
- سید المسلمین؛
- سید الأوصیاء؛
- امام کل مؤمن و مؤمنه؛
- قائد الغر المحجلین؛
- یعسوب الدین؛
- خاتم الوصیین؛
- امیر المؤمنین؛
- ولی الناس؛
- ولی اللّه؛
- اول من آمن برسول اللّه؛
- وصی رسول اللّه؛
- اخو رسول اللّه؛
- امین اللّه علی وحیه؛
- خلیفة رسول اللّه؛
- سیف اللّه علی اعدائه؛
- حجة اللّه؛
- الصدیق الأکبر؛
- وزیر رسول اللّه؛ و...
"کنیه"، غیر از نام اصلی شخص است و اغلب به خاطر داشتن فرزند یا چیزی یا صفتی دارای ستایش یا نکوهش، به کسی گفته می‌شود و با "اب"، "ام"، "ابن" و "بنت" می‌آید، مثل ابو الحسن و امّ لیلا. گاهی کنیه به عنوان تکریم و احترام بر کسی اطلاق می‌شود. از کنیه‌های حضرت علی (ع) می‌توان از:
منابع
پانویس
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۸۵.
- ↑ ر.ک: القاب و صفات مولای متقیان علی بن ابی طالب، فرزین ثابت، نشر سبحان، دانشنامۀ امام علی، ج ۱۰ ص ۳۲۹ تا ۳۸۸، فضائل الخمسة من الصحاح الستّه، ۱ ص ۲۰۲.
- ↑ مناقب، ابن‌شهرآشوب، ج ۳ ص ۲۷۵.
- ↑ مناقب، ابن‌شهرآشوب، ج ۳ ص ۲۷۶
- ↑ مناقب، ابن‌شهرآشوب، ج ۳ ص ۲۷۸تا۲۹۰. بحار الأنوار، ج ۳۵ ص ۴۵ تا ۶۷
- ↑ احقاق الحق، ج۴و ۱۵.
- ↑ در اين مورد ر.ک: دانشنامۀ امام على، ج ۱۰ ص ۳۳۷ تا ۳۴۵.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۸۵.