فقر: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
جز (جایگزینی متن - '''']]؛' به '''']]')
خط ۱۴: خط ۱۴:
==انواع [[فقر در نهج البلاغه]]==
==انواع [[فقر در نهج البلاغه]]==
*میدان معنایی [[فقر در نهج البلاغه]] به دو مفهوم مذموم و غیرمذموم تقسیم می‌شود. فقر مذموم فقری است که [[امام]]{{ع}} با آن به [[مبارزه]] برخاست و با [[برنامه‌ریزی]] در دوران حکومتش برای رفع آن کوشید. مصادیق فقر مذموم عبارت‌اند:
*میدان معنایی [[فقر در نهج البلاغه]] به دو مفهوم مذموم و غیرمذموم تقسیم می‌شود. فقر مذموم فقری است که [[امام]]{{ع}} با آن به [[مبارزه]] برخاست و با [[برنامه‌ریزی]] در دوران حکومتش برای رفع آن کوشید. مصادیق فقر مذموم عبارت‌اند:
#'''[[فقر اقتصادی]]:''' محرومیت از امکانات ضروری، [[غذا]] و [[خوراک]]. در این حالت [[طاقت]] و توان [[انسان]] از دست می‌رود، سلامتش به‌مخاطره می‌افتد و در مرز [[زندگی]] و [[مرگ]] در تکاپوست. در [[فقر اقتصادی]] [[انسان]] در چشم‌ها [[خوار]] می‌شود. فقر، بر خلاف تصور برخی، هرگز محصول [[مشیت]] و [[قضا و قدر الهی]] نیست. [[قرآن کریم]] نیز [[فقر اقتصادی]] را در مواردی چند مطرح کرده و از آن به‌عنوان پدیده‌ای شوم یاد می‌کند. [[امام علی]]{{ع}} می‌فرماید: بارخدایا! با [[توانگری]]، آبرویم را پاس دار و با فقر و [[تنگ‌دستی]]، فر و شکوهم را ناچیز مدار<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۱۶</ref>. هم‌چنین فقر را [[مرگ]] بزرگ می‌داند<ref>نک: حکمت ۱۵۴</ref>. [[امام علی]]{{ع}} [[فقر اقتصادی]] را ابزار [[خواری]] [[نفس]] می‌داند<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 621- 622.</ref>.
#'''[[فقر اقتصادی]]:''' محرومیت از امکانات ضروری، [[غذا]] و [[خوراک]]. در این حالت [[طاقت]] و توان [[انسان]] از دست می‌رود، سلامتش به‌مخاطره می‌افتد و در مرز [[زندگی]] و [[مرگ]] در تکاپوست. در [[فقر اقتصادی]] [[انسان]] در چشم‌ها [[خوار]] می‌شود. فقر، بر خلاف تصور برخی، هرگز محصول [[مشیت]] و [[قضا و قدر الهی]] نیست. [[قرآن کریم]] نیز [[فقر اقتصادی]] را در مواردی چند مطرح کرده و از آن به‌عنوان پدیده‌ای شوم یاد می‌کند. [[امام علی]]{{ع}} می‌فرماید: بارخدایا! با [[توانگری]]، آبرویم را پاس دار و با فقر و [[تنگ‌دستی]]، فر و شکوهم را ناچیز مدار<ref>{{متن حدیث|اللَّهُمَّ صُنْ وَجْهِي بِالْيَسَارِ وَ لَا تَبْذُلْ جَاهِيَ بِالْإِقْتَارِ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۲۱۶</ref>. هم‌چنین فقر را [[مرگ]] بزرگ می‌داند<ref>نک: حکمت ۱۵۴</ref>. [[امام علی]]{{ع}} [[فقر اقتصادی]] را ابزار [[خواری]] [[نفس]] می‌داند<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 621- 622.</ref>.
#'''[[فقر روحی]] و [[فقر معنوی|معنوی]]:''' [[انسان]] آمیزه‌ای از جسم و [[روح]] است و اگر از نظر روحی تقویت نشود، دچار [[فقر معنوی]] خواهد شد، که همان فقر [[نفس]]، [[قلب]] و روان است. فقر [[نفس]] عبارت است از [[حرص]] و آزی که [[نفس]] دارد. [[امام علی]]{{ع}} فقر [[نفس]] را بدترین فقر می‌داند<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 622.</ref>.
#'''[[فقر روحی]] و [[فقر معنوی|معنوی]]:''' [[انسان]] آمیزه‌ای از جسم و [[روح]] است و اگر از نظر روحی تقویت نشود، دچار [[فقر معنوی]] خواهد شد، که همان فقر [[نفس]]، [[قلب]] و روان است. فقر [[نفس]] عبارت است از [[حرص]] و آزی که [[نفس]] دارد. [[امام علی]]{{ع}} فقر [[نفس]] را بدترین فقر می‌داند<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 622.</ref>.
#'''[[فقر فرهنگی]] ([[فقر علمی|علمی]]):''' بروز [[فقر اقتصادی]] در [[جامعه]] در نهایت به فقر [[فرهنگی]] می‌انجامد. این‌گونه فقر آثار درازمدتی در [[زندگی]] [[انسان‌ها]] برجای می‌گذارد که مدت‌ها پس از فقر باقی می‌ماند و در [[جامعه]] حیات پیدا می‌کند و رهایی از آن بسیار مشکل است. [[تعصب‌ها]]، [[خودپسندی‌ها]]، [[لجاجت‌ورزی‌ها]]، پای‌بندی به سنت‌ها و روش‌های نابخردانه نیکاکان از این فقر ناشی می‌شود. [[امام علی]]{{ع}} فقر [[فرهنگی]] را درد بی‌درمان و [[بیماری]] علاج‌ناپذیر برمی‌شمرد. هم‌چنین بدترین مصداق فقر را [[نادانی]] می‌داند. در [[نهج البلاغه]] نیز می‌فرماید: هیچ [[بینوایی]] چون [[جهل]] [نیست]<ref>نهج البلاغه، حکمت ۵۱</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 622.</ref>.
#'''[[فقر فرهنگی]] ([[فقر علمی|علمی]]):''' بروز [[فقر اقتصادی]] در [[جامعه]] در نهایت به فقر [[فرهنگی]] می‌انجامد. این‌گونه فقر آثار درازمدتی در [[زندگی]] [[انسان‌ها]] برجای می‌گذارد که مدت‌ها پس از فقر باقی می‌ماند و در [[جامعه]] حیات پیدا می‌کند و رهایی از آن بسیار مشکل است. [[تعصب‌ها]]، [[خودپسندی‌ها]]، [[لجاجت‌ورزی‌ها]]، پای‌بندی به سنت‌ها و روش‌های نابخردانه نیکاکان از این فقر ناشی می‌شود. [[امام علی]]{{ع}} فقر [[فرهنگی]] را درد بی‌درمان و [[بیماری]] علاج‌ناپذیر برمی‌شمرد. هم‌چنین بدترین مصداق فقر را [[نادانی]] می‌داند. در [[نهج البلاغه]] نیز می‌فرماید: هیچ [[بینوایی]] چون [[جهل]] [نیست]<ref>{{متن حدیث|وَ لَا فَقْرَ كَالْجَهْلِ}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۵۱</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 622.</ref>.


==[[حقیقت]] فقر ==
==[[حقیقت]] فقر ==

نسخهٔ ‏۸ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۰۹:۰۸

آیکون خرد

این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید.

مدخل‌های وابسته به این بحث:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل فقر (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

لغت‌شناسی

  • فقر در لغت، به‌معنای شکسته استخوان پشت و به مفهوم حاجت و نیاز است. فقیر شخص نیازمند است. احتیاج را از آن‌رو فقر گفته‌اند که به منزله شسته شدن فقار ظهر (ستون فقرات) است. فقر، به‌معنای ناداری، تهی‌دستی و تنگ‌دستی نیز آمده است[۱].
  • واژه فقر از مفاهیمی است که معانی مختلف دارد. گرچه فقر اقتصادی امری مذموم و نکوهیده است، اما فقر در مفاهیمی می‌تواند ارزش تلقی شود[۲].

انواع فقر در نهج البلاغه

  1. فقر اقتصادی: محرومیت از امکانات ضروری، غذا و خوراک. در این حالت طاقت و توان انسان از دست می‌رود، سلامتش به‌مخاطره می‌افتد و در مرز زندگی و مرگ در تکاپوست. در فقر اقتصادی انسان در چشم‌ها خوار می‌شود. فقر، بر خلاف تصور برخی، هرگز محصول مشیت و قضا و قدر الهی نیست. قرآن کریم نیز فقر اقتصادی را در مواردی چند مطرح کرده و از آن به‌عنوان پدیده‌ای شوم یاد می‌کند. امام علی(ع) می‌فرماید: بارخدایا! با توانگری، آبرویم را پاس دار و با فقر و تنگ‌دستی، فر و شکوهم را ناچیز مدار[۳]. هم‌چنین فقر را مرگ بزرگ می‌داند[۴]. امام علی(ع) فقر اقتصادی را ابزار خواری نفس می‌داند[۵].
  2. فقر روحی و معنوی: انسان آمیزه‌ای از جسم و روح است و اگر از نظر روحی تقویت نشود، دچار فقر معنوی خواهد شد، که همان فقر نفس، قلب و روان است. فقر نفس عبارت است از حرص و آزی که نفس دارد. امام علی(ع) فقر نفس را بدترین فقر می‌داند[۶].
  3. فقر فرهنگی (علمی): بروز فقر اقتصادی در جامعه در نهایت به فقر فرهنگی می‌انجامد. این‌گونه فقر آثار درازمدتی در زندگی انسان‌ها برجای می‌گذارد که مدت‌ها پس از فقر باقی می‌ماند و در جامعه حیات پیدا می‌کند و رهایی از آن بسیار مشکل است. تعصب‌ها، خودپسندی‌ها، لجاجت‌ورزی‌ها، پای‌بندی به سنت‌ها و روش‌های نابخردانه نیکاکان از این فقر ناشی می‌شود. امام علی(ع) فقر فرهنگی را درد بی‌درمان و بیماری علاج‌ناپذیر برمی‌شمرد. هم‌چنین بدترین مصداق فقر را نادانی می‌داند. در نهج البلاغه نیز می‌فرماید: هیچ بینوایی چون جهل [نیست][۷][۸].

حقیقت فقر

علل فقر اقتصادی از دیدگاه امام علی(ع)

آثار فقر

راهکارهای مبارزه با فقر

راهکارهای شخصی

راهکارهای اجتماعی

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 621.
  2. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 621.
  3. ↑ «اللَّهُمَّ صُنْ وَجْهِي بِالْيَسَارِ وَ لَا تَبْذُلْ جَاهِيَ بِالْإِقْتَارِ»؛ نهج البلاغه، خطبه ۲۱۶
  4. ↑ نک: حکمت ۱۵۴
  5. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 621- 622.
  6. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 622.
  7. ↑ «وَ لَا فَقْرَ كَالْجَهْلِ»؛ نهج البلاغه، حکمت ۵۱
  8. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 622.
  9. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 622.
  10. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 622.
  11. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 623.
  12. ↑ نهج البلاغه، حکمت ۲۶۰
  13. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 623.
  14. ↑ نهج البلاغه، حکمت ۲۳۹
  15. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 623.
  16. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۲۰۹
  17. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 623.
  18. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 623.
  19. ↑ نهج البلاغه، حکمت ۲۳۸
  20. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 624.
  21. ↑ نهج البلاغه، حکمت ۳۷۸
  22. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 624.
  23. ↑ نهج البلاغه، نامه ۵۳
  24. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 624.
  25. ↑ ﴿ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللَّهَ وَذَرُواْ مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ ﴾؛ سوره بقره، آیه ۲۷۸.
  26. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 624.
  27. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 625.
  28. ↑ نهج البلاغه، نامه‌های ۵۳ تا ۷۲
  29. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 625.
  30. ↑ نهج البلاغه، نامه ۶۲
  31. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 625.
  32. ↑ نهج البلاغه، نامه ۵۳
  33. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 625.
  34. ↑ نهج البلاغه، حکمت ۳۴۶
  35. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 625.
  36. ↑ نهج البلاغه، حکمت ۳۱۹
  37. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 625.
  38. ↑ نهج البلاغه، حکمت ۳۱۹
  39. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 625.
  40. ↑ نهج البلاغه، حکمت ۵۶
  41. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 626.
  42. ↑ نهج البلاغه، حکمت ۳
  43. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 626.
  44. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 626.
  45. ↑ نهج البلاغه، حکمت ۲۵۸
  46. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 626.
  47. ↑ نهج البلاغه، حکمت ۳۷۱
  48. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 626.
  49. ↑ نهج البلاغه، خطبه ۱۱۰
  50. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 626.
  51. ↑ نهج البلاغه، حکمت ۱۴۱
  52. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 626.
  53. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 627.
  54. ↑ نهج البلاغه، نامه ۳۱
  55. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 627.
  56. ↑ ﴿وَاعْلَمُواْ أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شَيْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ إِن كُنتُمْ آمَنتُمْ بِاللَّهِ وَمَا أَنزَلْنَا عَلَى عَبْدِنَا يَوْمَ الْفُرْقَانِ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴾؛سوره انفال، آیه ۴۱
  57. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 627.
  58. ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 627.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=فقر&oldid=295683»