نشاط در روان‌شناسی اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{پانویس2}} +{{پانویس}}))
جز (جایگزینی متن - 'اندیشمندان مسلمان' به 'اندیشمندان مسلمان')
خط ۱۸: خط ۱۸:
===اهمیت و [[جایگاه]] [[شادی]] و [[نشاط]] در [[آموزه‌های دینی]]===
===اهمیت و [[جایگاه]] [[شادی]] و [[نشاط]] در [[آموزه‌های دینی]]===
*[[نشاط]] و [[شادی]]، لازمه [[زندگی]]، محرک [[انسان]] در دست‌یابی به هدف‌های [[دینی]] و غیر [[دینی]] و عاملی برای ارتقای مادی و [[معنوی]] او به شمار می‌رود. [[دین اسلام]] که به همه [[شئون]] حیاتی [[انسان]] نگرش ژرف داشته و متناسب با نیازهای واقعی و تعالی هرچه بیش‌تر او برنامه‌هایی کاملی ارائه کرده است، [[شادی]] و [[نشاط]] و عوامل [[نشاط‌انگیز]] را که لازمه یک [[زندگی]] موفق است، به [[انسان]] معرفی و توصیه می‌کند. در دستورهای آسمانی [[اسلام]]، نکته‌های [[ارزش‌مندی]] در خصوص ایجاد [[شادی]] و [[نشاط]] آمده است. این [[شادی‌ها]] گاهی برای خود [[آدمی]] است و زمانی برای دیگران. آن همه سفارش که برای تبسّم به دیگران ذکر شده و سفارش‌هایی که برای پوشیدن لباس‌های شاد و روشن، بوی خوش، [[نظافت]] و [[نظم]] و [[پاکیزگی]]، [[مسافرت]] و [[تفریح]]، حضور در [[طبیعت]] و نگریستن به سبزه و آب، [[مهربانی]] و [[محبت]]، زدودن [[کینه]] و [[حسد]]، [[شوخی]] و [[مزاح]] و خلاصه ایجاد سرُور در [[قلب]] [[مردم]] شده است، همه برای ایجاد فضای [[شادی]] و راندن [[غم]] و [[اندوه]] و در نتیجه [[تجدید]] قوا برای ادامه حرکت تکاملی [[انسان]] است<ref>شرع و شادی، ص۲۰.</ref><ref>[[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه امامت و ولایت</ref>.
*[[نشاط]] و [[شادی]]، لازمه [[زندگی]]، محرک [[انسان]] در دست‌یابی به هدف‌های [[دینی]] و غیر [[دینی]] و عاملی برای ارتقای مادی و [[معنوی]] او به شمار می‌رود. [[دین اسلام]] که به همه [[شئون]] حیاتی [[انسان]] نگرش ژرف داشته و متناسب با نیازهای واقعی و تعالی هرچه بیش‌تر او برنامه‌هایی کاملی ارائه کرده است، [[شادی]] و [[نشاط]] و عوامل [[نشاط‌انگیز]] را که لازمه یک [[زندگی]] موفق است، به [[انسان]] معرفی و توصیه می‌کند. در دستورهای آسمانی [[اسلام]]، نکته‌های [[ارزش‌مندی]] در خصوص ایجاد [[شادی]] و [[نشاط]] آمده است. این [[شادی‌ها]] گاهی برای خود [[آدمی]] است و زمانی برای دیگران. آن همه سفارش که برای تبسّم به دیگران ذکر شده و سفارش‌هایی که برای پوشیدن لباس‌های شاد و روشن، بوی خوش، [[نظافت]] و [[نظم]] و [[پاکیزگی]]، [[مسافرت]] و [[تفریح]]، حضور در [[طبیعت]] و نگریستن به سبزه و آب، [[مهربانی]] و [[محبت]]، زدودن [[کینه]] و [[حسد]]، [[شوخی]] و [[مزاح]] و خلاصه ایجاد سرُور در [[قلب]] [[مردم]] شده است، همه برای ایجاد فضای [[شادی]] و راندن [[غم]] و [[اندوه]] و در نتیجه [[تجدید]] قوا برای ادامه حرکت تکاملی [[انسان]] است<ref>شرع و شادی، ص۲۰.</ref><ref>[[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه امامت و ولایت</ref>.
*برآیند برداشت‌های [[اندیشمندان]] [[مسلمان]] از [[شادی]]، آن است که واژه‌های [[سرور]]، [[شادی]]، [[نشاط]]، [[فرح]] و [[شادمانی]]، دستهای از [[عواطف]] [[ارزش‌مندی]] هستند که [[خداوند]] به منظور [[حفظ]] بقای [[انسان]] در وجود او نهاده است. "[[شادی]]"، [[رفتاری]] است که باعث انبساط خاطر [[فرد]] می‌شود و از نیازی حیاتی که [[سلامتی]] [[عاطفی]] او را به دنبال دارد، حکایت می‌کند. در [[اسلام]]، [[شادی]] حالت ابتهاج و نشاطی است که تحت تأثیر عوامل مختلف بر [[انسان]] عارض می‌شود که در آن حالت، [[روح انسان]] به [[درجه]] [[رضایت]] و [[گشایش]] می‌رسد. از نظر [[اسلام]]، [[شادی]]، [[آدمی]] را از [[تنبلی]] رهانیده و سرزنده و سرحال می‌سازد<ref>کاشفی، محمدرضا، پرسش‌ها و پاسخ‌ها (دفتر اول، خداشناسی و فرجام‌شناسی)، ص۷۵ - ۷۸.</ref>. [[اندیشمند]] معاصر، [[شهید مرتضی مطهری]]، با رویکردی روان‌شناسانه و [[اسلامی]] می‌گوید: [[سرور]]، حالت خوش و لذت‌بخشی است که از [[علم]] و اطلاع بر اینکه یکی از [[هدف‌ها]] و [[آرزوها]] انجام یافته یا خواهد یافت، به [[انسان]] [[دست]] می‌دهد و [[غم]] و [[اندوه]]، حالت [[ناگواری]] و دردناکی است که از اطلاع بر انجام نشدن یکی از [[هدف‌ها]] و [[آرزوها]] به [[انسان]] [[دست]] می‌دهد<ref>مطهری، مرتضی، مقالات فلسفی، ج۲، ص۶۶.</ref><ref>[[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه امامت و ولایت</ref>.
*برآیند برداشت‌های [[اندیشمندان مسلمان]] از [[شادی]]، آن است که واژه‌های [[سرور]]، [[شادی]]، [[نشاط]]، [[فرح]] و [[شادمانی]]، دستهای از [[عواطف]] [[ارزش‌مندی]] هستند که [[خداوند]] به منظور [[حفظ]] بقای [[انسان]] در وجود او نهاده است. "[[شادی]]"، [[رفتاری]] است که باعث انبساط خاطر [[فرد]] می‌شود و از نیازی حیاتی که [[سلامتی]] [[عاطفی]] او را به دنبال دارد، حکایت می‌کند. در [[اسلام]]، [[شادی]] حالت ابتهاج و نشاطی است که تحت تأثیر عوامل مختلف بر [[انسان]] عارض می‌شود که در آن حالت، [[روح انسان]] به [[درجه]] [[رضایت]] و [[گشایش]] می‌رسد. از نظر [[اسلام]]، [[شادی]]، [[آدمی]] را از [[تنبلی]] رهانیده و سرزنده و سرحال می‌سازد<ref>کاشفی، محمدرضا، پرسش‌ها و پاسخ‌ها (دفتر اول، خداشناسی و فرجام‌شناسی)، ص۷۵ - ۷۸.</ref>. [[اندیشمند]] معاصر، [[شهید مرتضی مطهری]]، با رویکردی روان‌شناسانه و [[اسلامی]] می‌گوید: [[سرور]]، حالت خوش و لذت‌بخشی است که از [[علم]] و اطلاع بر اینکه یکی از [[هدف‌ها]] و [[آرزوها]] انجام یافته یا خواهد یافت، به [[انسان]] [[دست]] می‌دهد و [[غم]] و [[اندوه]]، حالت [[ناگواری]] و دردناکی است که از اطلاع بر انجام نشدن یکی از [[هدف‌ها]] و [[آرزوها]] به [[انسان]] [[دست]] می‌دهد<ref>مطهری، مرتضی، مقالات فلسفی، ج۲، ص۶۶.</ref><ref>[[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه امامت و ولایت</ref>.


===تفاوت شادی با نشاط===
===تفاوت شادی با نشاط===

نسخهٔ ‏۱۰ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۱۴


مدخل‌های وابسته به این بحث:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل نشاط (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

ضرورت نشاط

اهمیت و جایگاه شادی و نشاط در آموزه‌های دینی

تفاوت شادی با نشاط

  • شادی و نشاط ارتباط تنگاتنگی با یک‌دیگر دارند، به گونه‌ای که شادی را می‌توان یکی از عوامل نشاط دانست. حضرت علی(ع) می‌فرماید: «السُّرُورُ يَبْسُطُ النَّفْسَ وَ يُثِيرُ النَّشَاطَ»؛ شادی باعث انبساط خاطر و سبب نشاط انسان می‌شود[۱۷]. در بیش‌تر اوقات، این دو واژه را به یک مفهوم در نظر می‌گیرند، ولی میان این دو حالت روانی انسان، تفاوت وجود دارد. شادی که معادل عربی آن، فَرَح و سُرور است، به معنای خوش‌حالی و خشنودی است که نمود آن بیش‌تر در خنده و تبسّم است، ولی نشاط و شادابی به معنای سرحال بودن و سرزندگی و میل و رغبت به کار داشتن است که در فعالیت و تکاپو آشکار می‌شود. ازاین‌رو، می‌توان گفت گاهی نشاط و شادی، هر دو با هم جمعند و آن زمانی است که فرد هم شاد است و هم سرحال و بانشاط و زمانی از هم جدایند؛ یعنی گاهی فردی بانشاط و سرحال است، ولی شاد نیست. به عبارتی، او کارهای خود را با میل و رغبت انجام می‌دهد، ولی خندان نیست، مانند پیامبران که از گمراهیِ دیگران ناراحتند و با این حال، با نشاط به ارشاد آنان می‌پردازند و چون به وظیفه خویش عمل کرده‌اند، لذت می‌برند. در مقابل، گاهی فردی شاد و خندان است، ولی نشاط لازم برای انجام امور خود را ندارد، مانند فرد افسرده‌ای که بر اثر عوامل خارجی برای چند لحظه خندان است. دلیل ما بر این تفاوت، روایت‌های زیر است که با تکیه بر آنها می‌توان به‌روشنی به گونه‌گونی این دو واژه رسید: امام جعفر صادق(ع) می‌فرماید: "یکی از لشکریان عقل، نشاط، ضد آن - یکی از لشکریان جهل - کسالت است و شادی ضد آن اندوه است"[۱۸][۱۹].

خاستگاه نشاط (اسباب و عوامل نشاط)

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

  1. نظری شاری، عبدالله، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ↑ مایکل آیزِنک، روان‌شناسی شادی، ترجمه: خشایار بیگی و مهرداد فیروزبخت، ص۴۲ و ۱۷۹؛ جان مارشال ریو، انگیزش و هیجان، ترجمه: یحیی سید محمدی، ص۳۶۷.
  2. ↑ مایکل آیزِنک، روان‌شناسی شادی، ترجمه: خشایار بیگی و مهرداد فیروزبخت، ص۴۲ و ۱۷۹؛ جان مارشال ریو، انگیزش و هیجان، ترجمه: یحیی سید محمدی، ص۳۶۷.
  3. ↑ جان مارشال ریو، انگیزش و هیجان، ترجمه: یحیی سید محمدی، ص۳۶۷.
  4. ↑ مایکل آیزِنک، روان‌شناسی شادی، ترجمه: خشایار بیگی و مهرداد فیروزبخت، ص۴۲ - ۱۷۲.
  5. ↑ David Myers.
  6. ↑ طریقه‌دار، ابوالفضل، «جلوه‌های شادی در فرهنگ و شریعت»، مجله حدیث زندگی، بهار ۱۳۷۹، پیش‌شماره ۲.
  7. ↑ دوآن شولتس، روان‌شناسی کمال، ترجمه: گیتی خوشدل، ص۴۹.
  8. ↑ نظری شاری، عبدالله، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه امامت و ولایت
  9. ↑ دانش، شکرالله، شادی و نشاط در منابع و متون اسلامی، ص۴۱.
  10. ↑ کریمی، عبدالعظیم، تربیت طرب‌ناک، ص۵۶.
  11. ↑ نظری شاری، عبدالله، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه امامت و ولایت
  12. ↑ شرع و شادی، ص۲۰.
  13. ↑ نظری شاری، عبدالله، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه امامت و ولایت
  14. ↑ کاشفی، محمدرضا، پرسش‌ها و پاسخ‌ها (دفتر اول، خداشناسی و فرجام‌شناسی)، ص۷۵ - ۷۸.
  15. ↑ مطهری، مرتضی، مقالات فلسفی، ج۲، ص۶۶.
  16. ↑ نظری شاری، عبدالله، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه امامت و ولایت
  17. ↑ غررالحکم و دررالکلم، ج۱، ص۱۰۷، ح۲۰۴۵.
  18. ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۰.
  19. ↑ نظری شاری، عبدالله، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه امامت و ولایت
  20. ↑ نظری شاری، عبدالله، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه امامت و ولایت
  21. ↑ صیادیفر، سمیه؛ دوستی، علی، «حفظ یا حذف شادی»، روزنامه همشهری، ۲۲/۱۲/۱۳۸۴.
  22. ↑ نظری شاری، عبدالله، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه امامت و ولایت
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=نشاط_در_روان‌شناسی_اسلامی&oldid=498831»