مصحف فاطمه در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==منابع== +== منابع ==)) |
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==پانویس== +== پانویس ==)) |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
نسخهٔ ۱۸ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۶:۰۸
این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون علم معصوم است. "مصحف فاطمه" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل علم معصوم (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
روایات دربارۀ مصحف فاطمه(س)
برخی از روایات دربارۀ مصحف فاطمه(س) عبارت است از:
- حماد بن عثمان میگوید: از امام صادق(ع) پرسیدم مصحف فاطمه(س) چیست؟ فرمود: هنگامی که خداوند متعال پیامبرش را قبض روح فرمود، آنچنان حزن شدیدی بر فاطمه(س) وارد شد که جز خدا نمی‌داند. پس خداوند فرشته‌ای را نزد او فرستاد که غمش را تسلیت داده با او سخن گوید، او نزد امیرالمؤمنین(ع) شکایت نمود، آن حضرت فرمود: هرگاه آن را احساس نموده و صدا را شنیدی به من بگو. پس فاطمه(س) او را از آمدن فرشته آگاه گردانید. پس امیرالمؤمنین(ع) تمامی آنچه را که می‌شنید، می‌نوشت تا آنکه از آن مصحفی پدید آمد. سپس فرمود: آگاه باش که در آن هیچ چیزی از حلال و حرام نیست، ولی در آن علم همۀ چیزهایی است که در آینده واقع خواهد شد[۱].[۲]
- در روایت دیگری از ایشان آمده است: "و اما مصحف فاطمه(س) حوادث آیندۀ روزگار و اسامی پادشاهان روی زمین تا قیامت در آن است"[۳].[۴]
- از امام صادق(ع) نقل شده است: "جبرئیل بر حضرت زهرا وارد می‌شد، و او را تسلیت می‌داد، و احوال پیغمبر را برای او نقل می‌کرد، و حوادثی را که بعد از او بر فرزندانش واقع می‌شود به او خبر می‌داد؛ و امیرالمؤمنین(ع) همۀ آن را می‌نوشت. این است مصحف فاطمۀ زهرا(س)"[۵].[۶]
- ابوبصیر میگوید خدمت امام صادق(ع) رسیدم و عرض کردم: "... آنگاه فرمود: مصحف فاطمه(س) که سه برابر قرآن است نزد آنهاست"[۷].[۸]
- فضیل بن سکره میگوید خدمت امام صادق(ع) رسیدم، فرمودند: "ای فضیل می‌دانی اندکی پیش من در چه مطالعه می‌کردم؟ گفتم: نه، فرمود: در مصحف فاطمه(س). کسی نیست روی زمین به پادشاهی برسد جز اینکه نام او و پدرش در آن نوشته شده است"[۹].[۱۰]
- سلیمان بن خالد میگوید: امام صادق(ع) فرمودند: "مصحف فاطمه(س) را بیرون آورند [اگر راست می‌گویند]؛ زیرا وصیت فاطمه در ان است"[۱۱].
- امام باقر(ع) درباره وضعیت مصحف بعد از شهادت حضرت زهرا(س) فرمود: "آن را به امیرالمؤمنین(ع) داد وقتی آن حضرت شهید شد؛ رسید به دست حسن(ع)، سپس رسید به دست حسین(ع) سپس در نزد اهل آن است تا بدهد به صاحب این امر [[[حضرت مهدی]](ع)"[۱۲].
- امام رضا(ع) می‌‌فرمایند: "برای امام نشانه‌هایی است و نزد او مصحف حضرت فاطمه(س) است"[۱۳]. صاحب الذریعة میگوید: "مصحف فاطمه(س) از ودایع امامت است که نزد مولی و امام ما صاحب الزمان(ع) است، همان‌طور که عده‌ای از احادیث از ائمه روایت شده است"[۱۴].[۱۵]
- امام باقر(ع) به یکی از اصحابش فرمود: "هرکس که نزد او شمشیر، زره و پرچم پیروزی رسول خدا(ص) و مصحف فاطمه(س) باشد، چشمش روشن است"[۱۶].[۱۷]
- ابوبصیر میگوید از امام باقر(ع) در مورد مصحف حضرت فاطمه زهرا(س) علنی سؤال کردم. حضرت فرمودند: "مصحف بعد از وفات پدر گرامی شان برایشان نازل شد. پرسیدم در مصحف چیزی از قرآن وجود دارد؟ حضرت فرمود: چیزی از قرآن در آن نیست. بعد ادامه داد: در مصحف خبر گذشته و آینده تا روز قیامت و خبر آسمانها و تعداد ملائکه در آسمانها و تعداد پیامبران مرسل و غیر مرسل و نام امت‌هایی که این پیامبران به سوی آنها ارسال شده‌اند و کسانی که این پیامبران را تکذیب کرده و کسانی که دعوت آنها را اجابت کردند و اسامی تمامی مخلوقات خداوند متعال از مؤمنین و کافرین و اسامی تمامی شهرها و ویژگی‌های هر شهر و جمعیت و خصوصیات امت‌های گذشته و تمامی دوره‌های گذشته در مصحف وجود دارد. عرض کردم: فدایت شوم هر دوره‌ای چند سال بوده است؟ فرمود: پنجاه هزار سال و هفت دوره (یعنی ۳۵۰ هزار سال که شامل امت‌های قبل از خلقت حضرت آدم علیه هم می‌شود). مدت و عمر آنها و صفات و تعداد اهل بهشت و جهنم و علوم قرآن و تورات و انجیل و زبور به همان‌گونه که نازل شده است و تعداد هر درخت و سنگ و کلوخ که در روی زمین است در مصحف مادرم فاطمه زهرا علم است. از روی تعجب عرض کردم: اینها همه علوم بسیار زیادی است! حضرت که فرمود: ابابصیر همه این مطالب که گفتم در دو ورق اول مصحف نوشته شده و من هنوز ورق سوم را توصیف نکردم و یک حرف از آن را برای تو نگفته‌ام"[۱۸].[۱۹]
منابع
شیخ‌زاده، قاسم علی، رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا
بخارایی‌زاده، سید حبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت
خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی ج۲
سبحانی، سید محمد جعفر، منابع علم امامان شیعه
مظفر، محمد حسین، پژوهشی در باب علم امام
نمازی شاهرودی، علی، علم غیب
هاشمی، سید علی، ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی
گنجی، حسین، امام‌شناسی
بیابانی اسکوئی، محمد، امامت
رستمی، محمد زمان و آل‌بویه، طاهره، علم امام
موسوی، سید علی، تبیین و بررسی گستره علم امام از دیدگاه علامه طباطبایی و امام خمینی
پانویس
- ↑ «إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لَمَّا قَبَضَ نَبِیَّهُ صدَخَلَ عَلَی فَاطِمَةَ مِنْ وَفَاتِهِ مِنَ الْحُزْنِ مَا لَا یَعْلَمُهُ إِلَّا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فَأَرْسَلَ إِلَیْهَا مَلَکاً یُسَلِّی عَنْهَا غَمَّهَا وَ یُحَدِّثُهَا فَشَکَتْ ذَلِکَ إِلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ(ع)فَقَالَ لَهَا إِذَا أَحْسَسْتِ بِذَلِکَ فَسَمِعْتِ الصَّوْتَ فَقُولِی لِی فَأَعْلَمْتُهُ فَجَعَلَ یَکْتُبُ کُلَّمَا سَمِعَ حَتَّی أَثْبَتَ مِنْ ذَلِکَ مُصْحَفاً قَالَ ثُمَّ قَالَ أَمَا إِنَّهُ لَیْسَ فِیهِ مِنْ الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ وَ لَکِنْ فِیهِ عِلْمُ مَا یَکُونُ»؛ صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ج۱، ص۱۵۷.
- ↑ ر.ک: بخارایی‌زاده، سید حبیب، علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت، ص۱۶۳ ـ ۱۷۰؛ بیابانی اسکوئی، محمد، امامت، ص۱۴۷؛ موسوی، سید علی، تبیین و بررسی گستره علم امام از دیدگاه علامه طباطبایی و امام خمینی، ص۴۵؛ رستمی، محمد زمان و آل‌بویه، طاهره، علم امام، ص۱۴۷.
- ↑ «وَ أَمَّا مُصْحَفُ فَاطِمَةَ(ع)فَفِیهِ مَا یَکُونُ مِنْ حَادِثٍ وَ أَسْمَاءُ مَنْ یَمْلِکُ إِلَی أَنْ تَقُومَ السَّاعَة»؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج ۲۶، ص۱۸، ح ۱.
- ↑ ر.ک: نمازی شاهرودی، علی، علم غیب، ص۱۱۰؛ بیابانی اسکوئی، محمد، امامت، ص۱۴۷.
- ↑ «وَ کَانَ جَبْرَئِیلُ(ع)یَأْتِیهَا فَیُحْسِنُ عَزَاءَهَا عَلَی أَبِیهَا وَ یُطَیِّبُ نَفْسَهَا وَ یُخْبِرُهَا عَنْ أَبِیهَا وَ مَکَانِهِ وَ یُخْبِرُهَا بِمَا یَکُونُ بَعْدَهَا فِی ذُرِّیَّتِهَا وَ کَانَ عَلِیٌّ(ع)یَکْتُبُ ذَلِکَ فَهَذَا مُصْحَفُ فَاطِمَةَ ع»؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص۲۴۱، ح ۵.
- ↑ ر.ک: نمازی شاهرودی، علی، علم غیب، ص۱۱۰.
- ↑ «مُصْحَفٌ فِیهِ مِثْلُ قُرْآنِکُمْ هَذَا ثَلَاثَ مَرَّات»؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص۲۳۹.
- ↑ ر.ک: مظفر، محمد حسین، پژوهشی در باب علم امام، ص۷۹ ـ ۸۲؛ رستمی، محمد زمان و آل‌بویه، طاهره، علم امام؛ شیخ‌زاده، قاسم علی، رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا، ص۶۷ ـ ۷۱.
- ↑ «عَنْ فُضَیْلِ بْنِ سُکَّرَةَ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَی أَبِی عَبْدِ اللَّهِ(ع)فَقَالَ یَا فُضَیْلُ أَ تَدْرِی فِی أَیِّ شَیْءٍ کُنْتُ أَنْظُرُ قُبَیْلُ قَالَ قُلْتُ لَا قَالَ کُنْتُ أَنْظُرُ فِی کِتَابِ فَاطِمَةَ(ع)لَیْسَ مِنْ مَلِکٍ یَمْلِکُ الْأَرْضَ إِلَّا وَ هُوَ مَکْتُوبٌ فِیهِ بِاسْمِهِ وَ اسْمِ أَبِیهِ»؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص۲۴۲، ح ۸.
- ↑ ر.ک: خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی ج۲، ج ۲، ص۳۹۲ ـ ۳۹۶.
- ↑ «وَ لْیُخْرِجُوا مُصْحَفَ فَاطِمَةَ(ع)فَإِنَّ فِیهِ وَصِیَّةَ فَاطِمَةَ ع»؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی ص۲۴۱، ح ۴.
- ↑ «دَفَعْتُهُ إِلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (عَلَیْهِ السَّلَامُ)، فَلَمَّا مَضَی صَارَ إِلَی الْحَسَنِ، ثُمَّ إِلَی الْحُسَیْنِ، ثُمَّ عِنْدَ أَهْلِهِ حَتَّی یَدْفَعُوهُ إِلَی صَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ»؛ ابن جریر طبری، محمد، دلائل الامامه، ص۱۰۶.
- ↑ «وَ یَکُونُ عِنْدَهُ مُصْحَفُ فَاطِمَةَ ع»، ابن بابویه، محمد بن علی، خصال، ابواب الثلاثین، ص۵۲۷.
- ↑ آقا بزرگ تهرانی، الذریعة، ج ۲۱، ص۱۲۶.
- ↑ ر.ک: خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی ج۲، ج ۲، ص۳۹۲ ـ ۳۹۶؛ سبحانی، سید محمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص۹۹ ـ ۱۳۰.
- ↑ «مَنْ کَانَ عِنْدَهُ سَیْفُ رَسُولِ اللَّهِ صوَ دِرْعُهُ وَ رَایَتُهُ الْمِغْلَبَةُ وَ مُصْحَفُ فَاطِمَةَ قَرَّتْ عَیْنُهُ»، صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ج۱، ص۱۸۶.
- ↑ ر.ک: هاشمی، سید علی، ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی، ص۱۹۱ ـ ۱۹۵.
- ↑ «سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) عَنْ مُصْحَفِ فَاطِمَةَ (صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهَا)، فَقَالَ: أُنْزِلَ عَلَیْهَا بَعْدَ مَوْتِ أَبِیهَا. فَقُلْتُ: فَفِیهِ شَیْءٌ مِنَ الْقُرْآنِ؟ قَالَ: مَا فِیهِ شَیْءٌ مِنَ الْقُرْآنِ. قَالَ: قُلْتُ: فَصِفْهُ لِی. قَالَ: لَهُ دَفَّتَانِ مِنْ زَبَرْجَدَتَیْنِ عَلَی طُولِ الْوَرَقِ وَ عَرْضِهِ حَمْرَاوَیْنِ. قُلْتُ لَهُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ صِفْ لِی وَرَقَهُ. قَالَ: وَرَقُهُ مِنْ دُرٍّ أَبْیَضَ قِیلَ لَهُ: (کُنْ) فَکَانَ. قُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ، فَمَا فِیهِ؟ قَالَ: فِیهِ خَبَرُ مَا کَانَ، وَ خَبَرُ مَا یَکُونُ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ، وَ فِیهِ خَبَرُ سَمَاءٍ سَمَاءٍ، وَ عَدَدُ مَا فِی سَمَاءٍ سَمَاءٍ مِنَ الْمَلَائِکَةِ، وَ غَیْرُ ذَلِکَ، وَ عَدَدُ کُلِّ مَنْ خَلَقَ اللَّهُ مُرْسَلًا وَ غَیْرَ مُرْسَلٍ، وَ أَسْمَاؤُهُمْ، وَ أَسْمَاءُ الَّذِینَ أُرْسِلُوا إِلَیْهِمْ، وَ أَسْمَاءُ مَنْ کَذَّبَ وَ مَنْ أَجَابَ مِنْهُمْ، وَ فِیهِ أَسْمَاءُ جَمِیعِ مَنْ خَلَقَ اللَّهُ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْکَافِرِینَ، مِنَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ، وَ أَسْمَاءُ الْبُلْدَانِ، وَ صِفَةُ- کُلِّ بَلَدٍ فِی شَرْقِ الْأَرْضِ وَ غَرْبِهَا، وَ عَدَدُ مَا فِیهَا مِنَ الْمُؤْمِنِینَ، وَ عَدَدُ مَا فِیهَا مِنَ الْکَافِرِینَ وَ صِفَةُ کُلِّ مَنْ کَذَّبَ، وَ صِفَةُ الْقُرُونِ الْأُوَلی وَ قِصَصُهُمْ، وَ مَنْ وُلِّیَ مِنَ الطَّوَاغِیتِ وَ مُدَّةُ مُلْکِهِمْ وَ عَدَدُهُمْ، وَ فِیهِ أَسْمَاءُ الْأَئِمَّةِ وَ صِفَتُهُمْ، وَ مَا یَمْلِکُ وَاحِداً وَاحِداً، وَ فِیهِ صِفَةُ کَرَّاتِهِمْ، وَ فِیهِ صِفَةُ جَمِیعِ مَنْ تَرَدَّدَ فِی الْأَدْوَارِ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ»؛ طبری، محمد بن جریر، دلائل الامه، ص۱۰۵.
- ↑ ر.ک: گنجی، حسین، امام‌شناسی، ج ۱، ص۱۷۲.