فرهنگ غدیر

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

فرهنگ غدیر در حدیث - فرهنگ غدیر در کلام اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل فرهنگ غدیر (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

فرهنگ غدیر یعنی یادکرد و پاسداشت واقعه غدیر و ارائۀ الگوی متعالی در رهبری جامعه و امامت امّت و ساختن جامعۀ قرآنی.

غدیر و فرهنگ آن

آنچه در غدیر خم اتفاق افتاد، تنها یک "حادثه" نبود که مشمول مرور زمان شود. اصراری را هم که شیعه برای پاسداشت غدیر دارد، تنها یادکرد یک واقعۀ تاریخی نیست. آنچه در ورای آن واقعه نهفته بود و پیامبر خدا(ص) با نصب امیر مؤمنان(ع) به امامت، درصدد آن بود، ارائۀ یک الگوی متعالی در رهبری جامعه و امامت امّت و ساختن جامعۀ قرآنی بود.

مطرح ساختن علی(ع) به عنوان امام، خلیفه، ولیّ و مولا، نشان دادن دروازۀ مدینۀ فاضله‌ای بود که با ولایت و حکومت علی(ع) و تبعیّت و اطاعت مردم از حکومت علوی قابل تحقّق بود. افسوس که جریان زلال رهبری معصوم را به انحراف کشیدند و امّت را از هدایت امام محروم ساختند، امّا برای شیعه، حادثۀ غدیر خم و محتوای آن روز بزرگ به صورت یک فرهنگ باقی ماند. این فرهنگ، همیشه قابل طرح، قابل دفاع و مناسب برای پیگیری برای رسیدن به جامعۀ آرمانی است. با این حساب، "فرهنگ غدیر" را می‌توان عبارت دانست از: شایسته‌سالاری، رهبری معصومین، بیعت با پیشوایان عدل، پیوند قرآن با اهل بیت، تمسّک به ثقلین، پای‌بندی به سنت نبوی، احیای فضایل عترت، وفا به میثاق الهی، تداوم خط رسالت بر اساس وصایت، عمل به وصیت پیغمبر، پاسداری از امامت، مدینۀ فاضلۀ قرآن، جوهرۀ تفکّر شیعی، تولّی و تبری با دوستان و دشمنان خدا، پرده برداشتن از چهرۀ نفاق، ارج نهادن به نقل راویان غدیر، بازخوانی خطبۀ غدیریّۀ پیامبر، رجوع به عترت در تفسیر کتاب خدا، نفی تفکّر حسبنا کتاب اللّه، نفی اجتهاد در مقابل نصّ، اطاعت مطلق از رسول، مرجعیّت علمی و سیاسی خاندان پیامبر، عقیده به افضلیّت علی(ع)، ولایت و رهبری، معرّفی الگوهای برتر برای هدایت جامعه، رویکرد به نخبگان برگزیدۀ خدا، عمل به آیه مودّت ذی القربی"، اجر زحمات پیامبر در ادای رسالت، آموختن دین از سرچشمۀ اصلی و زلال، مقابله با سنن جاهلی و فرهنگ قوم‌گرایی، گردن نهادن به امامت معصوم، ورود در دژ استوار ولایت، ایمان به فضیلت‌های مجسّم، مقدّم داشتن خاندان وحی بر دیگران، میزان جدایی حق از باطل، نفی بدعت‌ها و تحریف‌ها از دین، مبارزه با خانه‌نشین ساختن ائمه نور، افشای توطئه‌های سقیفه، تبیین مظلومیّت علی(ع)، برافراشتن نشانه‌های درست برای گم نکردن راه، پیمودن راه منتهی به خدا. ورود به شهر علم از در خاصّ آن، هدایت‌جویی از هادیان به حق.

اینهاست جوهرۀ اصلی غدیر خم که اصلی‌ترین باور شیعه پس از عقیده به توحید و نبوت و معاد است. این فرهنگ را باید عمومی ساخت، گسترش داد، تبیین کرد، غبار از چهره‌اش زدود و پیرایه‌های آن را کنار گذاشت تا اسلام ناب، از رهگذر ولایت ائمه (ع) و حاکمیت عترت و همراهی ثقلین جهانگیر شود و زمینۀ حکومت مهدوی فراهم آید.

منابع

• محدثی، جواد، فرهنگ غدیر